ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ RP.pdf

Wersja 1.30

Zdjęcie na okładce: Kraków, Sukiennice - Wikimedia Commons, Eteru.

Podziękowania dla Andrzeja Żwawy i Sylwii Chaber za korektę tekstu.

Earth Conservation

www.ziemia.org

Sopot 2008

Plan zrównoważonego rozwoju dla Polski

Lokalne inicjatywy rozwojowe

Badania lodu morskiego w rejonie Arktyki z sierpnia

tego roku pokazują, że pod koniec lata może być go

równie mało jak w 2007 r. 1 , kiedy to Przejście Północno-

Zachodnie było po raz pierwszy otwarte na tyle, że

można je było przepłynąć zwykłym statkiem, a nie

lodołamaczem. Topnieją lodowce w Andach, w Alpach i

w Himalajach. Zmniejsza się pokrywa lodowa na

Kilimandżaro. Przesuwają się strefy roślinne w górach.

Wszystko to są oznaki zmieniającego się klimatu,

rosnącej temperatury na Ziemi.

Skąd wiadomo, że człowiek się przyczynia do tych

zmian? Czy nie są to po prostu zmiany naturalne?

Klimatolodzy stworzyli komputerowe modele klima-

tyczne, które obrazują w miarę dokładnie klimat Ziemi.

Pokazują one, że gdyby nie dodatkowy dwutlenek węgla,

pochodzący ze spalania paliw kopalnych czyli np. ropy,

gazu lub węgla kamiennego, średnia temperatura na

świecie pozostałaby mniej więcej na tym samym poziomie co na początku ubiegłego wieku.

Dodanie w modelach komputerowych CO 2 wytwarzanego przez człowieka pokazuje wzrost

średniej temperatury na Ziemi zbliżony do obserwowanego w rzeczywistości 2 . Stąd wniosek, że

to działalność człowieka przyczyniła się do współczesnego wzrostu średniej temperatury na

świecie, a przez to powoduje topnienie lodowców, podnoszenie się poziomu morza oraz

występowanie większej liczby ekstremalnych zjawisk pogodowych takich, jak powodzie,

huragany czy susze.

Jaki maksymalny poziom CO 2 zapewnia, że nie grożą nam zmiany klimatu spowodowane

efektem cieplarnianym? James Hansen z instytutu NASA GISS (Goddard Institute for Space

Studies) oraz zespół klimatologów postanowili to zbadać. Wyniki ich badań wskazują, że ten

poziom to nie więcej niż 350 ppm 3 . Tymczasem obecny poziom CO 2 w atmosferze to ok. 385

ppm i cały czas rośnie, średnio o 2 ppm rocznie 4 . Poziom 350 ppm przekroczyliśmy już 20 lat

temu 5 . W ciągu ostatnich stu lat średnia temperatura na Ziemi podniosła się o 0,7°C 6 . Pokrywa

lodowa Zachodniej Antarktydy oraz Grenlandii jest wrażliwa na nawet niewielkie podniesienie

się temperatury i choć z początku topnieje powoli, to jej dalszy rozpad może nastąpić już dużo

szybciej. Według Hansena dalszy wzrost temperatury zgodnie z prognozami Międzyrządowego

Zespołu do spraw Zmian Klimatu (o 2°C lub więcej), może doprowadzić do podniesienia się

poziomu morza nawet o 2 metry do końca obecnego stulecia i zapoczątkować rozpad pokrywy

lodowej na Grenlandii i w rejonie Zachodniej Antarktydy 7 . Dla Polski podniesienie się poziomu

Zasięg lodu morskiego z 26 sierpnia 2008 r.

Pomarańczowa linia pokazuje normalną

krawędź lodu. Źródło: The National Snow and

Ice Data Center.

morza choćby o 1 metr oznacza utratę znacznej części plaży nadmorskich, zasolenie

przybrzeżnych wód gruntowych oraz zalanie fragmentów niektórych miast. Miastem szczególnie

narażonym na zalanie jest Gdańsk, którego duża część (880 ha) jest położona wokół ujścia Wisły,

poniżej 1 metra nad poziomem morza 8 .

Tereny Gdańska zagrożone zalaniem przy podniesieniu się poziomu morza o 1 metr oraz w czasie sztormu.

Źródło: Astra-Project / Państwowy Instytut Geologiczny.

Lodowiec Muir na Alasce. Zdjęcie po lewej zrobiono 8 sierpnia 1941 r., a po prawej 31 września 2004 r.

Źródło: Stop Global Warming.

Zmiany klimatu to tylko jeden z wielu problemów, jakie ludzie powodują na świecie. Rzeki

wysychają, lasy są wycinane, żyzne niegdyś gleby zamieniają się w pustynie, a dzikie zwierzęta

tracą siedliska czy wręcz giną ich całe gatunki. W Polsce stan środowiska poprawił się po 1989 r.,

jednak cały czas woda w większości rzek nie nadaje się do picia, nadal trafiają do nich ścieki z

przemysłu lub z miast, powietrze jest zatrute spalinami z samochodów, a ruch samochodowy w

większości dużych miast korkuje się w godzinach szczytu. Ponadto polscy konsumenci, robiąc

zakupy, mają wpływ na to co dzieje się w różnych częściach świata, nie tylko w Polsce - na losy

lasów na Borneo i mieszkających tam orangutanów (są one wycinane, aby zrobić miejsce dla

upraw palmy olejowej, a olej palmowy, który z nich pochodzi, jest następnie wykorzystywany do

produkcji margaryny lub kosmetyków 9 ) , na losy ludzi pracujących w szwalniach w Bangladeszu

czy w Indiach czy na losy ludzi pracujących na plantacjach bananów w Ameryce Środkowej i

Południowej i ogromne skażenie tamtejszego środowiska środkami ochrony roślin. W samym

tylko 2007 r. do Polski sprowadzono ponad 234 miliony kg bananów 10 . Wartość dóbr, które

trafiły do Polski z Bangladeszu wynosiła w 2007 r. ponad 314 milionów zł, z Indonezji ponad 1

miliard zł, z Indii prawie 2 miliardy zł, a z Chin ponad 32 miliardy zł 11 . Gospodarka Polski jest

dziś uzależniona nie tylko od gazu z Rosji, ale także od surowców (owoców, ryb, metali itd.),

które sprowadzane są do nas niemal ze wszystkich zakątków świata. Gdybyśmy od nowego roku

zdecydowali się konsumować tylko zasoby znajdujące się w granicach naszego kraju, to

skończyłyby się one już 4 sierpnia 12 . Pozostałe zasoby musiałyby pochodzić z innych miejsc na

naszej planecie.

Czym jest zrównoważony rozwój?

Zrównoważony rozwój to dążenie do poprawy jakości życia przy zachowaniu równości

społecznej, bioróżnorodności i bogactwa zasobów naturalnych. Rzecz w tym, aby dążąc do

dobrego życia nie zniszczyć przyrody, od której uzależnione jest życie na Ziemi, nie wyczerpać

wszystkich zasobów naturalnych w następstwie czego nie zostanie ich dla ludzi, którzy będą tu

żyli w przyszłości, ani też dążąc do poprawy jakości własnego życia nie skazywać na biedę

innych.

Celem zrównoważonego rozwoju jest nie tylko zaspokojenie materialnych potrzeb jak dom,

żywność, woda czy ubranie. Celem jest dobre życie, czyli to, że ludzie są szczęśliwi. Celem jest

kwitnąca przyroda, a zarazem kwitnące społeczeństwa. Społeczności, w których ludzie mają

między sobą dobre relacje, są dla siebie oparciem, gdzie ludzie mogą stanowić o swoim własnym

życiu i nie muszą martwić się o swoją przyszłość. Takie miejsca istnieją na świecie jeszcze dziś.

Jednymi z nich są niektóre wyspy małego państwa Vanuatu położonego na wyspach na Pacyfiku.

Według raportu New Economics Foundation, która opracowała The Happy Planet Index (Indeks

Szczęśliwej Planety), mieszkańcy Vanuatu cieszą się dobrą jakością życia, a jednocześnie ich

poziom konsumpcji mieści się w granicach możliwości ich środowiska 13 . Vanuatu zajmuje

pierwsze miejsce na liście HPI. Tradycyjne życie mieszkańców tych wysp jest zupełnie proste,

uprawiają oni ogrody i łowią ryby, zbierają owoce w naturalnym lesie. Gleba na tych wyspach

jest żyzna, a sposób jej uprawiania sprawia, że ich żyzność się nie zmniejsza. Życie toczy się

spokojnym tempem, a ludzie są zadowoleni z tego, co mają. Reporter BBC Andrew Harding,

który wybrał się tam zobaczyć, co sprawia, że życie jest tam tak dobre mówi: „Nie ma tu głodu,

ani bezrobocia, nie ma podatków, nie ma policji, ani przestępczości, nie ma konfliktu, o którym

można by opowiedzieć. Być może nie jest to raj, ale można zrozumieć dlaczego ludzie tu chcą

trzymać się zdala od reszty świata 14 . ”

Norman Shackley, przewodniczący stowarzyszenia British Friends of Vanuatu, wspomina

spotkanie z młodym człowiekiem, który właśnie wrócił na swą rodzinną wyspę po ukończeniu

studiów na Uniwersytecie Nottingham. „Zapytałem go, co zamierza teraz robić w życiu” mówi

Norman Shackley, „On wskazał na swoją wędkę i odparł ‘to’. Mógł być jedną z najlepiej

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: