MIĘDZYNARODOWE PRZEPŁYWY KAPITAŁU – wszelkie ruchy kapitału, które swoje statystyczne odzwierciedlenie znajdują w bilansie obrotów gospodarczych z zagranicą i są ujmowane w rachunku bilansu płatniczego danego kraju; ruchy kapitału mogą wynikać z zakupu towarów i usług za granicą, zakładania przedsiębiorstw w jednym kraju przez rezydentów drugiego kraju czy zakupu i sprzedaży zagranicznych papierów wartościowych.
Formy wywożonego kapitału:
Lokaty na rynku walutowym – inwestowanie kapitału za granicą w celu wykorzystywania istniejących między poszczególnymi krajami różnic w stopach procentowych, różnic kursowych, aby osiągnąć wyższy zysk niż byłoby to możliwe inwestując na rynku krajowym.
Kredyty handlowe – kredyty związane bezpośrednio z wymianą towarową; udzielone importerowi przez eksportera; ma na celu zwiększenie konkurencyjności danego towaru; stosowane w obrocie gotowymi obiektami przemysłowymi, statkami, samolotami
Kredyty finansowe – kredyty udzielane przez banki, agendy rządowe, organizacje międzynarodowe; nie są związane z zakupem towarów czy innym wykorzystaniem celowym
Zagraniczne inwestycje portfelowe – lokaty kapitału w zagraniczne papiery wartościowe, głównie w akcje i obligacje; podejmowane w celu uzyskania przychodów z zainwestowanych środków lub zysków kapitałowych, a nie w celu sprawowania efektywnej kontroli i zarządzania przedsiębiorstwem
Teoria portfolio – inwestor może osiągnąć wyższą zysku przy danym ryzyku lub daną stopę zysku przy mniejszym ryzyku, jeżeli będzie dysponował zróżnicowanym portfelem akcji. Portfel powinien być tak zestawiony, aby spadkowi stopy zysku części akcji towarzyszył wzrost stopy zysku pozostałych akcji
BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE ZAGRANICZNE – inwestycje dokonane w kraju innym niż kraj pochodzenia inwestora, polegające na ulokowaniu kapitału (z reguły długoterminowego) w przedsiębiorstwie zagranicznym, w celu uzyskania efektywnej kontroli zarządzania tym przedsiębiorstwem i osiągania z tego tytułu zysków.
- zakup udziałów w już istniejących firmach
- założenie nowej filii za granicą
- utworzenie joint venture z podmiotem zagranicznym
- nabycie majątku nieruchomego za granicą w celu rozszerzania dotychczasowej działalności
Wszystko to, aby: poszerzyć rynek zbytu, mieć dostęp do tańszej siły roboczej, tańszych źródeł pozyskiwania surowców. Często zachętą są ulgi podatkowe stosowane przez kraje goszczące (np. zwrot kosztów szkolenia miejscowej siły roboczej).
Formy:
1) inwestycje typu greenfield – charakterystyczne dla krajów rozwijających się; inwestor zagraniczny buduje zakład w kraju goszczącym od podstaw;
2) inwestycje w postaci fuzji i przejęć – dominują w krajach rozwiniętych; nabycie kontrolnego pakietu akcji przez jeden podmiot w drugim lub wspólną decyzję obu podmiotów o połączeniu swojej działalności, przy czym podmioty te zlokalizowane są w różnych krajach.
W krótkim okresie:
Fuzje i przejęcia:
- w początkowej fazie mniejsze korzyści, a nawet negatywny wpływ na rozwój kraju goszczącego;
- te inwestycje nie zawsze prowadzą do zwiększenia możliwości produkcyjnych czy stworzenia nowych miejsc pracy;
- podstawowy skutek: przejście kontrolnego pakietu akcji od podmiotów krajowych do zagranicznych;
- często w wyniku tych inwestycji dochodzi do redukcji zatrudnienia, zniszczenia konkurencji i umocnienia własnej pozycji na rynku;
- nie przyczyniają się do inwestycji w sferę produkcji czy dystrybucji (≠greenfield);
- rzadko pociągają za sobą transfer nowoczesnych technologii (≠greenfield);
- czasem to jest jedyna szansa dla podmiotu krajowego, aby uchronić się przed bankructwem
W dłuższym okresie:
Fuzje i przejęcia mogą się przyczynić do wzrostu inwestycji, transferu nowoczesnych technologii.
Korporacja międzynarodowa – spółka, która posiada aktywa innych podmiotów zlokalizowanych za granicą, przy czym najczęściej chodzi o posiadanie pakietu akcji.
BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Statystyka napływu kapitału zagranicznego do Polski prowadzona jest przez GUS, NBP i PAIiIZ.
Elementy:
1) podmiot badania – NBP oraz PAIiIZ analizują napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski. GUS: wszystkie spółki prawa handlowego, niezależnie od stopnia zaangażowania kapitału zagranicznego (statystyka GUS obejmuje inwestycje bezpośrednie i inwestycje portfelowe)
2) minimalny poziom kapitału – wyłącznie PAIiIZ – analizuje inwestycje powyżej 1 mln USD w skali całego kraju
3) podstawa prawna w odniesieniu do prowadzonych badań – GUS (rozporządzenia Rady Ministrów) oraz NBP (zarządzenie prezesa NBP)
Lorrain