MIĘDZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY – zbiór przyjętych przez przez poszczególne kraje zasad funkcjonowania sfery monetarnej i kursu walutowego
Wybór systemu walutowego – kluczowe znaczenie dla możliwości rozwoju gospodarczego danego kraju
1) poziom kursu walutowego wpływa na konkurencyjność danego kraju na arenie międzynarodowej, a przez to na poziom krajowej aktywności gospodarczej
2) poziom kursu walutowego i jego wahania wpływają na kształtowanie się oczekiwań inflacyjnych oraz na szybkość rzeczywistych zmian cen
3) stabilność systemu walutowego ma istotne znaczenie dla równowagi makroekonomicznej danego kraju
HISTORIA
System waluty złotej
- lata 1819-1914 (ustanowiono w Anglii w 1819, gdy parlament brytyjski zobowiązał Bank Anglii do wznowienia wymienialności banknotów na złoto)
- wymienialność banknotów na złoto po stałym kursie
- sztywny kurs waluty w stosunku do złota
- obowiązek wymiany banknotów na złoto
- podaż pieniądza mogła się zmienić tylko wtedy, gdy zwiększyły się lub zmniejszyły rezerwy złota pozostające w posiadaniu władz monetarnych
- nadwyżka lub deficyt w bilansie płatniczym – finansowane poprzez przepływy złota pomiędzy bankami centralnymi
- aby uniknąć konieczności przekazywania złota, banki centralne starały się utrzymać sytuację, w której nadwyżka (deficyt) w rachunku obrotów bieżących występowała równocześnie z deficytem (nadwyżką) na rachunku obrotów kapitałowych (w takiej sytuacji obroty handlowe były finansowane przez pożyczki międzynarodowe i nie występowała konieczność przemieszczania rezerw złota pomiędzy krajami.
- powiązanie kursu walutowego ze złotem pozwalało na szybkie przywrócenie równowagi bilansu płatniczego, podporządkowywało jednak zmiany podaży pieniądza à zmiany cen
Lata międzywojenne:
- wraz z wybuchem I WŚ większość krajów odeszła od systemu waluty złotej (potrzeba pieniędzy na finansowanie działań wojennych)
- system sztabowo-złoty i dewizowo-złoty (skrypt)
System z Bretton Woods:
- po II WŚ postanowiono zreformować system walutowy
- 1944r., przedstawiciele 44 krajów àkonferencja w Bretton Woods à nowe zasady funkcjonowania systemu walutowego, który miał przyczynić się do rozwoju handlu międzynarodowego po zakończeniu wojny
- zobowiązania sygnatariuszy: usztywnienie kursu swoich walut w stosunku do dolara amerykańskiego (dolar powiązany ze złotem w stos. 35 USD za uncję); maksymalne i minimalne kursy walut w stos. do dolara nie mogły się różnić od parytetu o więcej niż 1%; banki centralne zobowiązane do utrzymywania rezerw w dolarach
- powołanie Międzynarodowego Funduszu Walutowego, aby stała na straży stabilności międzynarodowego systemu walutowego
- system początkowo spełniał swoje zadania – stabilny system walutowy przyczyniał się do odbudowy zniszczonych wojną gospodarek, zapewniał szybki wzrost handlu międzynarodowego
- pierwsze problemy: lata 60. – dostosowania parytetów walut były przeprowadzane zbyt rzadko à narastanie strukturalnej nierównowagi bilansów płatniczych
- w takiej sytuacji bank centralny + MFW powinny przeprowadzić operację zmiany parytetu, a następnie powrócić do polityki sztywnego kursu walutowego
- kraje wykazujące się strukturalną nadwyżką bilansu płatniczego nie chciały się godzić na rewaluację swoich walut, a kraje deficytowe zbyt często próbowały rozwiązać problem, zmniejszając popyt wewnętrzny
(skrypt)
- 15 sierpnia 1971r. – USA zawiesiły wymienialność dolara na złoto
- negocjacje w grudniu 1971r. w Waszyngtonie – próba przywrócenia systemu z Bretton Woods à przywrócenie systemu sztywnych kursów walutowych powiązanych z dolarem (nie przywrócono wymienialności dolara na złoto), dolar został zdewaluowany
- przetrwało to do połowy 1972r.: Bank Anglii – oficjalne zawieszenie interwencji na rynku walutowym, 1973r. – to samo Bank Szwajcarii i Bank Japonii, a także sześć krajów tworzących EWG à kraje te chciały osiągnąć większą niezależność prowadzenia polityki monetarnej i zmniejszyć wpływ amerykańskiej polityki gospodarczej na funkcjonowanie gospodarki światowej
- rozpad systemu oficjalnie usankcjonowany porozumieniem zawartym na Jamajce w 1976r., które dotyczyło zmian funkcjonowania MFW i zapoczątkowało funkcjonowanie współczesnego systemu walutowego
- od 1976r. o wyborze polityki kursowej decyduje rząd danego kraju; jedyny obowiązek krajów będących członkami MFW: zachowanie wymienialności waluty krajowej na waluty zagraniczne
Lorrain