Badacze czasu - Odkupienie Krzysztofa Kolumba - Card Orson Scott.pdf - A tu dużo nowych ebooków - gosiadabrowska

Orson Scot Card - Badacze Czasu : Odkupienie Krzysztofa Kolumba

Orson Scot Card

Badacze Czasu : Odkupienie Krzysztofa Kolumba

Przełożył Marcin Wawrzyńczak

Postwach : The redemption of Christopher Columbus

Wydanie oryginalne: 1996

Wydanie polskie: 1997

Tomowi Dotherty’emu, wydawcy z planety Krypton.

Ma serce ze złota,

Jego słowo jest stalą,

A on sam zna terytorium.

Wszystkie postacie i wydarzenia opisane w tej książce są fikcyjne albo zostały przedstawione w fikcyjnym

kontekście.

zbiorze Grails: Quests, Visitations and Occurrences, wydanym pod redakcją Richarda Gilliama, Martina H. Greenberga i

Edwarda E. Kramera.

PODZIĘKOWANIA

Moje płynące z głębi serca podziękowania niech przyjmą:

Clark i Kathy Kidd, za sympatyczne towarzystwo, “wirtualną” pustelnię oraz wnikliwe uwagi Kathy na temat wielu

rozdziałów;

Henrique Flory, za pomoc i inspirację;

mieszkańcy Hatrack River w sieci America Online, za zwrócenie mojej uwagi na dylematy, z których istnienia nie

zdawałem sobie sprawy;

Richard Gilliam, za cierpliwe oczekiwanie na opowieść o Atlantydzie;

Don Grant, za wiele pięknych książek i cierpliwość w oczekiwaniu na powieść, której tworzenie nie przebiegało w

zgodzie z kalendarzem;

Michael Lewis, za Morze Czerwone;

Dave Dollahite, za Majów;

Sid Meier, choć mam do niego pretensję za grę pod nazwą “Cywilizacja”, która poważnie utrudniała mi skupienie

się na twórczej pracy (aczkolwiek polecam ją wszystkim, którzy chcą osobiście doświadczyć, czym jest zmienianie

historii);

moi asystenci, Kathleen Bellamy i Scott Allen, za wiele spraw, mniej i bardziej ważnych;

jak zawsze, dziękuję Kristine, dzięki której życie staje się możliwe, oraz Geoffowi, Em, Charlie’emu Benowi i Zinie

za nadanie mu znaczenia.

PROLOG

BADACZE CZASU

Jedni nazywali to “czasem odrabiania”; inni, chcąc wykazać się bardziej pozytywnym nastawieniem, mówili o

“rekultywacji”, “odnawianiu”, czy nawet “wskrzeszaniu” Ziemi. Wszystkie te określenia były adekwatne. Pobłądzili, a

teraz starali się wycofać i naprawić błędy. Wiele stracili bezpowrotnie, lecz ciągle mieli nadzieję.

Nawożono glebę na obszarach dawnych dżungli tropikalnych, by drzewa znowu mogły piąć się ku niebu.

Zabroniono wypasu na obrzeżach wielkich pustyń Afryki i Azji, siano trawę, by step i sawanna mogły stopniowo odzyskać

terytorium, które utraciły na rzecz jałowego piasku i żwiru. Chociaż orbitalne stacje pogodowe nie mogły zmieniać

klimatu, potrafiły na tyle pokierować wiatrem, że żadne miejsce na Ziemi nie cierpiało z powodu suszy, powodzi czy braku

słońca. W wielkich rezerwatach dzikie zwierzęta, które przetrwały, uczyły się żyć ponownie na wolności. Wszystkie

narody świata po równo dzieliły się żywnością i nikt nie obawiał się już głodu. Nauczyciele przychodzili do wszystkich

dzieci, każdy człowiek miał uczciwą szansę wykazania się umiejętnościami, realizacji pasji i pragnień.

Powinien to być szczęśliwy czas, naznaczony parciem ludzkości ku przyszłości, gdzie świat będzie uzdrowiony,

gdzie będzie można wieść spokojne życie bez wstydu, że dzieje się to kosztem innych. I dla wielu - może dla większości -

był to taki czas. Jednak wielu innych nie mogło zapomnieć o mrokach przeszłości. Zbyt wiele okazało się niemożliwe do

uratowania. Zbyt wielu ludzi, zbyt wiele narodów pogrzebano w zapomnieniu. Kiedyś na Ziemi żyło siedem miliardów

ludzi. Pozostała ledwie jedna dziesiąta, by doglądać planetarnych ogrodów. Ci, którzy przetrwali, nie mogli łatwo

zapomnieć stulecia wojen i zarazy, suszy, powodzi i głodu, desperackiej furii przeradzającej się w rozpacz. Każdy krok

stawiali na czyimś grobie.

1 / 108

Orson Scot Card - Badacze Czasu : Odkupienie Krzysztofa Kolumba

Tak więc nie tylko lasy i trawiaste równiny przywracano do życia. Ludzie pragnęli również odnaleźć zagubione

wspomnienia, opowieści, krzyżujące się wzajemnie człowiecze ścieżki, prowadzące ku czasom chwały i czasom hańby.

Skonstruowali maszyny umożliwiające zaglądanie w przeszłość, oglądanie z początku wielkich zmian na przestrzeni

stuleci, a potem, w miarę jak udoskonalono technologię, twarzy i głosów zmarłych.

Wiedzieli oczywiście, że nie mogą wszystkiego zarejestrować. Nie było dość żywych, by poznać wszystkie działania

umarłych. Jednak zapuszczając sondę tu i tam, śledząc drogę od powstania jakiegoś narodu do jego zguby, badacze czasu

potrafili opowiadać historię, prawdziwe bajki wyjaśniające, jak rodziły się i ginęły narody; dlaczego mężczyźni i kobiety

zazdrościli, gniewali się i kochali; dlaczego dzieci śmiały się w blasku słońca i drżały w mroku nocy.

Badacze czasu przypomnieli tak wiele zapomnianych legend, odtworzyli tak wiele zagubionych lub zniszczonych

dzieł sztuki, odkryli tak wiele zwyczajów, mód, dowcipów i gier, tak wiele systemów religijnych i filozoficznych, że

czasem wydawało się, iż nie ma potrzeby szukać więcej. Zdawało się, że cała historia jest dostępna, a jednak badacze

ledwie zeskrobali wierzchnią warstwę przeszłości; radowali się perspektywą nieskończonego myszkowania po

zakamarkach czasu.

1 - PANI GUBERNATOR

Tylko raz Krzysztof Kolumb pożałował, że wyruszył w podróż. Było to w nocy dwudziestego trzeciego sierpnia, w

porcie Las Palmas na wyspie Grań Canaria.

Po długich latach starań jego trzy karawele wyszły wreszcie w morze z portu Palos i niemal natychmiast wpadły w

tarapaty. Po tym jak wielu kapłanów i szlachciców na dworach Hiszpanii i Portugalii uśmiechało się do niego, a skrycie

próbowało go zniszczyć, Kolumbowi trudno było uwierzyć, że nie ma do czynienia z sabotażem, kiedy ster “Pinty”

poluzował się i niemal złamał. W końcu Quintero, właściciel “Pinty”, był tak zaniepokojony perspektywą wysłania swego

małego stateczku w niebezpieczną wyprawę, że zamustrował się jako zwykły marynarz, by pilnować swej własności.

Pinzon zaś powiedział Kolumbowi, że widział grupkę mężczyzn zebranych przy rufie “Pinty”, gdy stawiali żagle. Ster

został naprawiony na morzu, ale następnego dnia znowu uległ uszkodzeniu. Pinzon wściekł się, przyrzekł jednak

Kolumbowi, że w najbliższych dniach doprowadzi “Pintę” do Las Palmas.

Kolumb tak bardzo ufał w umiejętności i lojalność Pinzona, że nie myślał już więcej o “Fincie”. Pożeglował z

“Santa Marią” i “Niną” na wyspę Gomera, gdzie Beatriz de Bobadilla sprawowała urząd gubernatorski. Czekał od dawna

na to spotkanie, okazję do fetowania zwycięstwa z osobą, która dała jasno do zrozumienia, że stoi po jego stronie. Jednak

pani Beatriz nie zastał na wyspie. Gdy czekał, dzień za dniem, musiał znosić dwa wyjątkowe utrapienia.

Pierwszym była konieczność uprzejmego wysłuchiwania drobnych dworaków Beatriz, którzy uparcie opowiadali

mu wierutne bzdury o tym, jak to w jasne dni z Ferro, najdalej na zachód wysuniętej spośród Wysp Kanaryjskich, widać

odległy zarys błękitnej wyspy na zachodnim horyzoncie - jakby wiele statków nie popłynęło już tak daleko na zachód!

Nauczył się jednak uśmiechać uprzejmie i kiwać głową w obliczu nawet największych idiotyzmów. Bez tej umiejętności

przeżycie na dworze nie było możliwe, a Kolumb zdobywał szlify nie tylko na przenoszącym się z miejsca w miejsce

dworze Ferdynanda i Izabeli, lecz także na bardziej ustatkowanym i bardziej aroganckim dworze króla Portugalii Joao.

Wytrzymawszy całe dziesięciolecia oczekiwania na przyznanie mu statków, ludzi i prowiantu, i co ważniejsze, zezwolenie

na odbycie tej podróży, mógł teraz przeżyć parę dni prowadząc dysputy z głupcami. Czasem jednak aż zgrzytał zębami, by

nie wyrzucić z siebie, jak bardzo muszą być bezużyteczni w oczach Boga i ludzi, jeśli nie potrafią zrobić ze swoim życiem

nic lepszego, niż snuć się z kąta w kąt po pałacu gubernatorskim i plotkować z nudów. Bez wątpienia stanowili dla Beatriz

źródło rozrywki - dała wyraz swojej pogardzie dla większości przedstawicieli stanu rycerskiego, rozmawiając z Kolumbem

na królewskim dworze w Santa Fe. Bez wątpienia nie szczędziła im ironicznych przycinków, których oni wcale nie

poczytywali za ironiczne.

O wiele gorszy był jednak brak wiadomości z Las Palmas. Zostawił tam ludzi z rozkazem, by powiadomili go, gdy

tylko Pinzon zdoła wprowadzić “Pintę” do przystani. Wiadomość jednak nie nadchodziła przez kolejne dni, tymczasem zaś

głupota dworaków stawała się coraz bardziej nie do zniesienia, aż wreszcie Kolumb zrezygnował z dalszego czekania.

Pożegnawszy z ulgą dworaków, ruszył do Las Palmas, gdzie dotarł dwudziestego trzeciego sierpnia i przekonał się, że

“Pinta” wciąż jeszcze nie przybyła.

Natychmiast przyszły mu do głowy najczarniejsze myśli. Sabotażyści byli do tego stopnia zdecydowani

doprowadzić do fiaska wyprawy, że wywołali bunt. Może w jakiś sposób przekonali Pinzona, by zawrócił i pożeglował ku

wybrzeżom Hiszpanii. Lub też porwały ich prądy Atlantyku, unosząc ku jakimś nieznanym przeznaczeniom. A może wzięli

ich do niewoli piraci - albo Portugalczycy, którzy mogliby pomyśleć, że stanowią część jakiejś głupiej, przedsięwziętej

przez Hiszpanię próby zdobycia ich prywatnych terenów u wybrzeży Afryki. Albo też Pinzon, który wyraźnie uważał się

lepszego niż Kolumb kandydata na dowódcę ekspedycji - chociaż nigdy nie potrafiłby zdobyć królewskiego poparcia

finansowego dla niej, brakowało mu bowiem zarówno wykształcenia, manier, jak i cierpliwości po temu koniecznej - mógł

ulec głupiemu pragnieniu pożeglowania na zachód i dotarcia do Indii przed Kolumbem.

Każda z tych hipotez była sensowna, i w różnych momentach każda z nich wydawała się najbardziej

prawdopodobna. Kolumb porzucił towarzystwo tej nocy i padł na kolana - nie po raz pierwszy, ale z niespotykanym dotąd

gniewem na Wszechmogącego.

- Zrobiłem wszystko, co mi nakazałeś - powiedział. - Napierałem i prosiłem, i nigdy nie okazałeś mi najmniejszej

zachęty, nawet w najgorszych chwilach. A jednak nie załamałem się, wciąż wierzyłem, i w końcu osiągnąłem swoje.

Wyruszyliśmy w morze. Mój plan jest dobry. Pora roku odpowiednia. Załoga dobrze wyszkolona, nawet jeśli uważają się

za lepszych marynarzy niż ich dowódca. Teraz, po wszystkim, co musiałem znieść do tej chwili, pragnąłem tylko jednego:

żeby wreszcie coś poszło dobrze.

Czy były to nazbyt śmiałe słowa skierowane do Pana? Zapewne. Kolumb przemawiał jednak śmiało do potężnych

ludzi już wcześniej, tak więc słowa gładko spłynęły z jego serca na język. Bóg mógł go za to pokarać, jeśli taka była Jego

wola - Kolumb oddał się w ręce Boskie wiele lat wcześniej, i był już znużony.

- Czy to było dla Ciebie zbyt wiele, o najłaskawszy Panie? Czy musiałeś zabrać mój trzeci statek? Mojego

najlepszego żeglarza? Czy musiałeś nawet pozbawić mnie przyjemności obcowania z panną Beatriz? Jest oczywiste, że nie

znalazłem uznania w Twoich oczach, o Panie, toteż wzywam Cię, byś znalazł kogoś innego. Ześlij na mnie śmierć, jeśli

chcesz, nie będzie to gorsze niż zabijanie mnie po kawałeczku, co wydaje się Twoim obecnym zamiarem. Coś Ci powiem.

2 / 108

Orson Scot Card - Badacze Czasu : Odkupienie Krzysztofa Kolumba

Pozostanę na Twoich usługach jeszcze przez jeden dzień. Oddaj mi “Pintę” albo pokaż, co mam zrobić, przysięgam

bowiem na Twoje najświętsze i najbardziej przerażające imię, że nie wypłynę w taką podróż z mniej niż trzema statkami,

dobrze zaopatrzonymi i obsadzonymi wyszkoloną załogą. Postarzałem się służąc Tobie. Jutro wieczorem zamierzam złożyć

dymisję i żyć z emerytury, jaką mi przeznaczysz. - Potem się przeżegnał. - W imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

Po zakończeniu tej całkowicie bezbożnej i obraźliwej modlitwy nie mógł zasnąć. Ciągle wściekły zeskoczył z koi i

padł ponownie na kolana.

- Choć oczywiście stanie się wola Twoja, nie moja! - krzyknął z furią, po czym wdrapał się z powrotem na koję i

spał jak zabity.

Następnego ranka “Pinta” zawinęła do przystani. Kolumb uznał to za ostateczne potwierdzenie, iż Bogu naprawdę

zależy na sukcesie jego przedsięwzięcia. Doskonale, pomyślał. Nie ukarałeś mnie za moją śmiałość, Panie; w zamian

przysłałeś mi “Pintę”. Udowodnię zatem, że nadal jestem Twoim wiernym sługą.

Uczynił to zapędzając do roboty nieledwie połowę mieszkańców Las Palmas. W porcie pełno było cieśli, smolarzy,

kowali i szwaczy, i zdawało się, że wszyscy zostali zatrudnieni na pokładzie “Pinty”. Pinzon tłumaczył się, przepraszał -

dryfowali przez niemal dwa tygodnie, zanim wreszcie, wyłącznie dzięki swoim wspaniałym umiejętnościom żeglarskim,

zdołał wprowadzić “Pintę” do portu, tak jak obiecał. Kolumb nadal był pełen podejrzeń, ale nie dawał nic po sobie poznać.

Jakkolwiek wyglądała prawda, Pinzon był już na miejscu, podobnie jak “Pinta”, wraz z ponurym Quintero na pokładzie.

Kolumb nie potrzebował nic więcej.

I podczas gdy robotnicy portowi Las Palmas dawali mu posłuch, udało mu się wreszcie przekonać Juana Nino,

właściciela statku “Nina”, żeby zmienił trójkątne żagle na kwadratowe, podobnie jak na pozostałych karawelach, tak by

wszyscy mogli chwytać te same wiatry i z pomocą Boską dotrzeć razem na dwór cesarza Chin.

Doprowadzenie wszystkich trzech karawel do stanu lepszego niż na początku podróży zajęło tylko tydzień; tym

razem nie doszło do żadnych niespodziewanych awarii. Jeśli poprzednie były dziełem sabotażystów, teraz burzycieli musiał

otrzeźwić fakt, że zarówno Kolumb, jak i Pinzon byli zdecydowani płynąć dalej za wszelką cenę - nie mówiąc już o tym, że

w razie fiaska ekspedycji cała załoga musiałaby pozostać na Wyspach Kanaryjskich, z marnymi perspektywami rychłego

powrotu do Palos.

Bóg zaś okazał się tak łaskawy, że kiedy Kolumb pożeglował na Gomerę po ostatnie zapasy dla swoich statków,

gubernatorska flaga powiewała nad blankami zamku San Sebastian.

Wszelkie wątpliwości, jakie mógł żywić co do tego, czy Beatriz de Bobadilla nadal darzy go szacunkiem, rozwiały

się natychmiast. Gdy zapowiedziano jego przybycie, pani gubernator niezwłocznie odprawiła wszystkich dworaków, którzy

tak naprzykrzali się Kolumbowi tydzień wcześniej.

- Cristobal, mój bracie, mój przyjacielu! - zawołała. Kiedy ucałował jej dłoń, poprowadziła go do ogrodu, gdzie

usiedli w cieniu drzewa, i Kolumb opowiedział o wszystkim, co wydarzyło się od czasu ich spotkania w Santa Fe.

Pani Beatriz słuchała z uwagą, zadając inteligentne pytania i reagując śmiechem na jego opowieść o okrutnym

wybiegu, jaki król zastosował wobec niego zaraz po podpisaniu paragrafów umowy.

- Zamiast zapłacić za trzy karawele, wyciągnął jakieś przestępstwo popełnione Bóg wie kiedy przez miasto Palos -

szmugiel, bez wątpienia...

- Główne zajęcie tutejszych mieszkańców, jak mi mówiono - wtrąciła Beatriz.

I za karę kazał im zapłacić grzywnę równą wartości dokładnie dwóch karawel.

- Dziwne, że nie kazał im zapłacić za wszystkie trzy - powiedziała pani gubernator. - Ferdynand to twarda sztuka.

Ale sfinansował wojnę nie bankrutując przy tym. I właśnie wypędził wszystkich Żydów, toteż zupełnie nie ma od kogo

pożyczać.

- Ironia losu polega na tym, że siedem lat temu książę Sidonii kupiłby mi trzy karawele w Palos ze swojej własnej

kiesy, gdyby korona mu tego nie zakazała.

- Kochany stary Enrique - zawsze miał więcej pieniędzy niż korona i nie może pojąć, dlaczego nie czyni go to

bardziej od niej potężnym.

- Chyba możesz sobie wyobrazić, jak radośnie powitano mnie w Palos. A potem, żeby uderzyć po równo w oba

policzki, król wydał oświadczenie, że każdy mężczyzna, który zgłosi się do udziału w mojej wyprawie, zostanie zwolniony

z odpowiedzialności za wszelkie przestępstwa, a nawet zbrodnie, jakich się dopuścił.

- Och, nie!

- Och, tak! Domyślasz się, jak podziałało to na prawdziwych marynarzy w Palos. Nie mieli zamiaru płynąć z bandą

przestępców i dłużników - lub narażać się na podejrzenia, że sami potrzebują królewskiej łaski.

- Jego Wysokość bez wątpienia uważał, że edykt tego rodzaju będzie konieczny, by ktokolwiek zgodził się na udział

w twojej szalonej eskapadzie.

- Tak, cóż, jego “pomoc” nieomal zniszczyła ekspedycję na samym początku.

- A więc, ilu przestępców i bankrutów masz na pokładzie?

- Ani jednego, w każdym razie nic o tym nie wiem. Bogu dzięki za Martina Pinzona.

- Tak, to człowiek legenda.

- Słyszałaś o nim?

- Wszystkie opowieści żeglarskie docierają na Wyspy Kanaryjskie. Żyjemy na morzu.

- Pinzon ujrzał całą sprawę w szerokiej perspektywie. Kiedy rozgłosił, że ze mną płynie, zaczęli przybywać

ochotnicy. I to jego przyjaciele zaryzykowali udostępniając nam swoje karawele.

- Nie za darmo oczywiście.

- Mają nadzieję, że się wzbogacą, przynajmniej według ich standardów.

- A ty zamierasz się wzbogacić według twoich.

- Nie, pani. Ja chcę być bogaty według twoich standardów.

Zaśmiała się i dotknęła jego ramienia.

- Cristobal, jak dobrze znowu cię widzieć. Jakże się cieszę, że to ciebie Bóg wybrał na bohatera tej wojny przeciwko

oceanowi i królewskiemu dworowi Hiszpanii.

Jej uwaga została wypowiedziana lekkim tonem, ale dotknęła kwestii całkiem delikatnej: tylko Beatriz wiedziała, że

Kolumb przedsięwziął swoją ekspedycję na polecenie Boga. Kapłani z Salamanki mieli go za głupca, ale gdyby choć raz

zdradził się ze swą wiarą w to, iż przemówił do niego Bóg, zostałby okrzyknięty heretykiem i byłby to koniec jego nadziei

3 / 108

Orson Scot Card - Badacze Czasu : Odkupienie Krzysztofa Kolumba

na wyprawę do Indii. Beatriz również nie miał zamiaru mówić; nie chciał mówić nikomu, nie powiedział nawet swojemu

bratu Bartolomeo ani swej żonie Felipie przed jej śmiercią, ani nawet ojcu Perezowi w La Rabida. A jednak zaledwie w

godzinę po poznaniu pani Beatriz, już jej powiedział. Nie wszystko, oczywiście. Ale to, że Bóg go wybrał, że nakazał mu

wyruszyć w tę podróż, tyle jej powiedział.

Dlaczego to zrobił? Dlatego że wiedział, iż może jej ufać nad życie. Lub dlatego że patrzyła na niego z tak

przenikliwą inteligencją, że było jasne, iż żadne inne wyjaśnienie jej nie przekona. Mimo to nie powiedział Beatriz nawet

połowy prawdy, nawet ona bowiem uznałaby go za szaleńca.

Nie uważała go za szalonego, a jeśli nawet, to najwyraźniej miała słabość do szaleńców. Słabość, która rozwijała się,

przekraczając jego najśmielsze oczekiwania.

- Zostań ze mną na noc, mój Cristobalu - powiedziała Beatriz de Bobadilla.

- Pani... - rzekł, nie wiedząc, czy dobrze usłyszał.

- Żyłeś z pospolitą kobietą imieniem Beatriz w Kordowie. Urodziła ci dziecko. Nie możesz udawać, że wiedziesz

życie mnicha.

- Jestem chyba skazany na uleganie urokom dam o imieniu Beatriz. I żadnej z nich nie mogę nazwać kobietą

pospolitą.

Pani Beatriz zaśmiała się lekko.

- Udało ci się wypowiedzieć komplement pod adresem swojej dawnej kochanki i tej, która będzie nią teraz, w

jednym zdaniu. Nic dziwnego, że zdołałeś poradzić sobie z kapłanami i uczonymi. Śmiem twierdzić, że królowa Izabela

zakochała się w twoich rudych włosach i ogniu twoich oczu, tak samo jak ja.

- Bardziej siwych niż rudych, mam wrażenie.

- Nie powiedziałabym tego - odparła.

- Pani, przybywając na Gomerę modliłem się o twoją przyjaźń. Nie śmiałem marzyć o czymkolwiek więcej.

- Czy jest to początek długiego i wdzięcznego przemówienia, które w istocie okaże się odrzuceniem mojej

propozycji?

- Ach, pani Beatriz, nie odrzuceniem, lecz może odsunięciem w czasie.

Pogładziła go po policzkach.

- Wiesz, Cristobalu, wcale nie jesteś przystojny.

- Ja również zawsze tak uważałem.

- A jednak nie można oderwać od ciebie wzroku. Nie można również przestać o tobie myśleć, kiedy odchodzisz.

Jestem wdową, a ty jesteś wdowcem. Bóg uznał za stosowne uwolnić naszych małżonków od mąk tego świata. Czy

również nas muszą dręczyć nie spełnione pragnienia?

- Pani, nie chcę wywołać skandalu. Gdybym pozostał na noc...

- Och, czy to wszystko? W takim razie opuść zamek przed północą. Przerzucę jedwabny sznur przez blanki.

- Bóg odpowiedział na moje modlitwy - rzekł Kolumb.

- I słusznie, skoro wypełniasz Jego misję.

- Nie chcę teraz zgrzeszyć i stracić Jego łaski.

- Wiedziałam, że powinnam była uwieść cię jeszcze w Santa Fe.

- I jest jeszcze coś, pani. Kiedy powrócę z tej wielkiej wyprawy w glorii zwycięzcy, nie będę już małyszem, którego

jedynym prawem do szlachectwa jest fakt, że wżenił się kiedyś w niezbyt nobliwą rodzinę Madeira. Jestem wprawdzie

admirałem oceanu, ale będę wicekrólem. - Uśmiechnął się szeroko. - Widzisz, pani, mam to wszystko na piśmie, tak jak mi

poradziłaś.

- Cóż, wicekrólem, właśnie tak? Wątpię, byś wtedy poświęcił choć jedno spojrzenie pani gubernator jakiejś odległej

wyspy.

- Och, nie, pani! Jako admirał oceanu, przyglądając się mojej domenie...

- Niczym Posejdon, władca wszystkich brzegów, które oblewane są falami morza...

- Nie znajdę bardziej drogocennej korony niż wyspa Gomera, i wspanialszego klejnotu w tej koronie niźli nadobna

Beatriz.

- Zbyt długo przebywałeś na dworze. Twoje komplementy brzmią, jakby były wyćwiczone.

- Ależ oczywiście, że są. Ćwiczyłem je dzień po dniu, przez cały tydzień, kiedy w udręce czekałem tutaj na twój

powrót.

- Na powrót “Pinty”, chciałeś powiedzieć.

- I ty się spóźniałaś, i ona. Twój ster jednak nie był uszkodzony.

Poczerwieniała, a potem wybuchnęła śmiechem.

- Skarżyłaś się, że moje komplementy są zbyt dworskie. Pomyślałem, że ucieszy cię pochwała rodem z portowej

tawerny.

- A więc tak to wygląda. Czy dziewki śpią z marynarzami za darmo, kiedy usłyszą takie ładne słówka?

- Nie dziewki, pani. Taka poezja nie jest przeznaczona dla tych, które można zwyczajnie kupić za pieniądze.

- Poezja?

- Tyś mą karawelą, z żaglami przez wiatr wydętymi...

- Uważaj na swe marynarskie porównania, mój przyjacielu.

- Z żaglami przez wiatr wydętymi i jaskrawoczerwonymi banderami ust, tańczącymi radośnie, gdy mówisz.

- Pięknie składasz wersy. Czy też wcale nie wymyślasz tego na poczekaniu?

- Wymyślam wszystko. Ach, twój oddech jest błogosławionym wiatrem, o który modlą się żeglarze, a widok twojej

rufy sprawia, że biednemu marynarzowi prostuje się maszt...

Spoliczkowała go, nie po to jednak, by sprawić mu ból.

- Rozumiem, że na niwie poezji odniosłem porażkę.

- Pocałuj mnie, Cristobal. Wierzę, że Bóg zlecił ci misję, lecz gdybyś miał nigdy nie powrócić, chcę chociaż móc

wspominać twój pocałunek.

Pocałował ją więc, i znowu, i znowu... Potem jednak ją opuścił i zajął się ostatnimi przygotowaniami do wyprawy.

Była to teraz praca dla Boga; po jej zakończeniu nadejdzie czas na odebranie ziemskich nagród. Chociaż kto mógł

4 / 108

Orson Scot Card - Badacze Czasu : Odkupienie Krzysztofa Kolumba

powiedzieć na pewno, że pani Beatriz nie jest nagrodą zesłaną przez niebo? Przecież Bóg uczynił ją wdową, i zapewne

również Bóg sprawił, że wbrew wszelkiemu prawdopodobieństwu pokochała syna genueńskiego tkacza.

Ujrzał ją, a może mu się wydawało - ale kto mógł to być jeśli nie ona? - machającą ku niemu szkarłatną chusteczką

niczym flagą z murów zamku, gdy karawele wychodziły wreszcie w morze. Podniósł dłoń w salucie, a potem zwrócił twarz

na zachód. Nie spojrzy ponownie na wschód, ku Europie, ku domowi, dopóki nie osiągnie tego, do czego przeznaczył go

Bóg. Ostatnie przeszkody z pewnością były już za nim. Dziesięć dni żeglugi i postawi stopę na brzegu Kataju albo Indii,

Wysp Korzennych albo Cipango. Nic nie mogło go teraz powstrzymać, był z nim bowiem Bóg, był z nim od tamtego

pamiętnego dnia, kiedy pojawił się na plaży i nakazał mu porzucić marzenia o krucjacie. “Wyznaczyłem ci trudniejsze

zadanie” - powiedział wtedy Bóg, a teraz Kolumb był bliski realizacji tego zadania. Zmierzał do celu. Ta świadomość

przepełniała go niczym wino, niczym światło, niczym wiatr w żaglach nad jego głową.

2 - NIEWOLNICY

Chociaż Tagiri nie cofnęła się fizycznie w czasie, prawdą będzie powiedzenie, że to ona zatrzymała Kolumba na

wyspie Hispaniola i zmieniła oblicze historii na zawsze. Chociaż urodziła się siedem stuleci po wyprawie Kolumba i nigdy

nie opuściła rodzinnego kontynentu afrykańskiego, znalazła sposób, by sięgnąć w przeszłość i uniemożliwić

Europejczykom dokonanie podboju Ameryki. Nie był to akt przepełniony wrogością. Niektórzy przyrównywali go do

operacji bolesnej przepukliny u dziecka z porażeniem mózgowym: po operacji dziecko pozostanie upośledzone umysłowo,

ale nie będzie już cierpiało tak jak wcześniej. Tagiri widziała jednak całą sprawę inaczej.

- Historia nie jest preludium - powiedziała kiedyś. - Wprawdzie na świecie teraz panuje szczęście, lecz to nie

usprawiedliwia cierpienia ludzi w przeszłości. Ich cierpienie liczy się tak samo jak nasz pokój i szczęście. Wyglądamy

przez nasze złote okna i ze smutkiem obserwujemy krwawe sceny - bitwy, zarazy, klęski żywiołowe - rozgrywające się

dokoła. Wcześniej wierzyliśmy, że nie da się cofnąć czasu i poczynić zmian, i dlatego można było nam wybaczyć, że raz na

jakiś czas roniliśmy tylko łzę nad losem ludzi z przeszłości i dalej wiedliśmy spokojne życie. Teraz jednak, kiedy wiemy,

że jesteśmy władni im pomóc, jeśli się odwrócimy i pozwolimy, by ich cierpienie trwało dalej, to znaczy, że nie żyjemy

wcale w złotym wieku i nasze szczęście będzie zatrute. Dobrzy ludzie nie pozwalają innym cierpieć niepotrzebnie. - Słowa

te były trudne do zaakceptowania, ale niektórzy zgadzali się z Tagiri. Nie wszyscy, lecz w ostatecznym rozrachunku

wystarczająco wielu.

Nic w wizerunku jej rodziców, wychowaniu czy wykształceniu nie wskazywało na to, że któregoś dnia, zmieniając

historię, stworzy nowy świat. Jak w przypadku większości młodych ludzi dołączających do programu badania czasu, Tagiri

po raz pierwszy użyła maszyny Tempoview, by prześledzić losy własnej rodziny, pokolenie za pokoleniem wstecz. W

niejasny sposób była świadoma, że jako nowicjuszka będzie obserwowana przez pierwszy rok. Czyż nie powiedzieli jej

jednak, że w miarę jak będzie uczyła się kontrolować i dostrajać urządzenie (“to sztuka, nie nauka”), może badać wszystko,

co zechce? Toteż nie przejęłaby się zbytnio, gdyby dowiedziała się, że jej przełożeni potakująco kiwają głowami patrząc,

jak Tagiri śledzi swój ród po kądzieli aż do wioski plemienia Dongotona na brzegach rzeki Koss. Chociaż stanowiła

mieszaninę ras, tak jak wszyscy na świecie w tych czasach, wybrała linię, która miała dla niej największe znaczenie,

stanowiła podstawę jej poczucia tożsamości. Dongotona to nazwa plemienia i górzystego kraju przez nie zamieszkiwanego,

gdzie stał starodawny dom pramatek Tagiri, wioska Ikoto.

Trudno było nauczyć się obsługiwać Tempoview. Chociaż maszyna wyposażona była w doskonałe wspomaganie

komputerowe, tak że można było dostać się do określonego miejsca i czasu z dokładnością do kilku minut, żaden komputer

nie mógł pokonać tego, co badacze czasu nazywali problemem znaczenia. Tagiri wybierała punkt orientacyjny w wiosce -

niedaleko głównej ścieżki wijącej się pomiędzy domami - i ustawiała zakres czasowy, na przykład tydzień. Komputer

wychwytywał następnie pojawienia się ludzi i rejestrował wszystko, co zaszło w obrębie punktu orientacyjnego.

Wszystko to działo się w przeciągu minut - i wymagało olbrzymich ilości prądu; u zarania dwudziestego trzeciego

stulecia energia słoneczna była jednak tania. Przez pierwsze tygodnie większość czasu Tagiri pochłaniało przedzieranie się

przez jałowe rozmowy, nieważne wydarzenia. Nie wydawały się jałowe czy nieważne od początku. Tagiri mogła słuchać

każdej rozmowy z zachwytem. To byli prawdziwi ludzie, z jej własnej przeszłości! Niektórzy byli jej przodkami i prędzej

czy później ich zidentyfikuje. Tymczasem jednak kochała wszystkich - zalotne dziewczęta, burczących starych mężczyzn,

zmęczone kobiety karcące niegrzeczne dzieci; ach, te dzieci! Cierpiące na grzybicę, głodne, radosne dzieci, zbyt młode by

wiedzieć, że są biedne, i zbyt biedne by wiedzieć, że nie wszyscy na świecie budzą się głodni rano i głodni idą spać

wieczorem. Były tak pełne radości życia!

Po kilku tygodniach Tagiri natrafiła na problem znaczenia. Obejrzawszy kilka tuzinów flirtujących dziewcząt,

wiedziała, że wszystkie dziewczęta w Ikoto flirtują w mniej więcej ten sam sposób. Obejrzawszy kilka tuzinów kłótni,

zabaw, przedrzeźniań i gonitw pomiędzy dziećmi, zdała sobie sprawę, że liczba możliwych kombinacji kłócenia się,

bawienia, przedrzeźniania i gonienia w berka jest ograniczona. Jak dotąd nie znaleziono sposobu na to, by komputery

Tempoview wyszukiwały niezwykłe, niemożliwe do przewidzenia zachowania ludzkie. Samo nauczenie ich, by

rozpoznawały sylwetki ludzi, było wystarczająco trudne; w początkowym okresie badacze czasu musieli przedzierać się

przez niezliczone sceny podrywających się w powietrze i lądujących ptaków, śmigających w trawie jaszczurek i myszy, by

wreszcie odszukać kilka ludzkich interakcji.

Tagiri znalazła własne rozwiązanie - niewielu je wybierało, ale ci, którzy ją obserwowali, nie byli zaskoczeni, że

poszła właśnie tą drogą. Podczas gdy większość badaczy zaczynała polegać w swojej pracy na wyliczeniach

statystycznych, selekcjonując poszczególne zachowania i pisząc referaty na temat wzorców kulturowych, Tagiri

postępowała odwrotnie, zaczynając śledzić pojedynczego człowieka od początku do końca jego życia.

Nie szukała wzorców. Szukała opowieści. Ach, będzie biografką, powiedzieli ci, którzy ją obserwowali. Będzie

badać pojedyncze egzystencje, nie całe kultury.

Potem jednak Tagiri obrała nową taktykę, robiąc coś, co szefowie Instytutu Czasu widzieli tylko kilka razy

wcześniej. Tagiri zdążyła już zagłębić się na siedem pokoleń w historię rodziny swojej matki, kiedy porzuciła podejście

biograficzne i zamiast śledzić każdą osobę od urodzin do śmierci, zaczęła śledzić losy pojedynczych kobiet w odwrotnym

porządku, od śmierci do narodzin.

Najpierw zrobiła to ze starą kobietą imieniem Amami. Ponieważ ustawiła Tempoview tak, by widzieć kolejne sceny

cofając się w czasie, nie mogła zrozumieć rozmów prowadzonych przez Amami, chyba że odwoływała to polecenie. I

5 / 108

Badacze czasu - Odkupienie Krzysztofa Kolumba - Card Orson Scott.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: