Autor: Stephen Kraus
Tytul: Białe ściany
Z "NF" 8/95
- Jeszcze raz tamto ujęcie - powiedział Jacobson.
System zareagował natychmiast. Na monitorze ponownie
pojawił się pierwszy punkt kontrolny. Rybie oko kamery
obserwowało przestrzeń za szklanymi drzwiami, rozległy plac
okolony drzewami oliwkowymi. Tafla drzwi rozsunęła się i
niepewnie weszła przez nie jakaś postać. Wykonując
zbliżenie, obiektyw automatycznie ustawił się tuż nad
ziemią: obserwowana osoba widoczna była teraz w żabiej
perspektywie, zwężając się ku górze tak, że jej twarz była
jednym wielkim nosem.
Kamera odjechała do tyłu, przesuwając się na gumowych
paskach. Widoczna teraz pod bardziej naturalnym kątem postać
okazała się kobietą. Robot wydał jej polecenie, które
następnie powtórzył. Ruszyła do przodu z wahaniem, co chwila
spoglądając za siebie, na punkt kontrolny i szklane drzwi,
za którymi świeciło słońce.
Układ sterowania robota wydał z siebie cichutki pisk.
Przez chwilę ciemne, przerażone oczy kobiety były skierowane
prosto w obiektyw. Jacobson wzdrygnął się, ulegając
złudzeniu, że ona może go dostrzec. Obserwowana
przeczesywała nerwowo palcami swoje długie, czarne włosy,
jakby szukając otuchy w ich gęstości i znajomym dotyku.
Uwagę patrzącego zwróciła jej twarz - delikatne rysy o
wystających kościach policzkowych i smutne, zamyślone oczy.
Ale jeszcze bardziej urzekł Jacobsona sposób, w jaki się
poruszała: płynnie, z dystynkcją, jakby kontrolowała każdy
swój ruch. Wyjątkowa precyzja, z jaką stawiała kroki,
towarzyszące temu kołysanie ramion i bioder uświadomiły mu,
jak złożonym mechanizmem jest chodzenie, i że większość
ludzi porusza się bardzo brzydko.
Gdy skręciła w następny korytarz, letnie popołudnie,
wciąż widoczne zza przeszklonych drzwi wejściowych, zniknęło
z jej pola widzenia. Posuwała się teraz wzdłuż białych
ścian, rozjaśnionych mocnym, fluorescencyjnym światłem.
Ostry blask rozproszył delikatne kolory zabarwiające jej
szczupłą twarz; na policzkach rysował się mocny światłocień.
Jacobson odchylił się do tyłu na krześle, składając
dłonie w daszek. W gabinecie było ciemno, jarzył się tylko
ekran komputera. Pomieszczenie nie miało okien ani dywanów,
tylko gołe białe ściany, zbyt oddalone, aby mogły przyjąć
nieco światła płynącego z monitora.
- Jak nazywa się obiekt? - zapytał Jacobson. Jednocześnie
zastanawiał się, dlaczego właściwie ogląda to nagranie.
Natknął się na nie przypadkowo, przeskakując z programu na
program. To, jak nazywa się ta kobieta, nie powinno go
obchodzić
- Podaj powód, dla którego chcesz to wiedzieć.
- Nie mam żadnego. Ale powiedz mi.
Automat odpowiedział dopiero po dłuższej chwili.
- Julia Sholokov.
- Dlaczego jest tutaj?
- Ma być modelem do badań nad konstrukcją stawów u
robotów. Przeniesiona z Santa Clara.
- Aha - mruknął Jacobson. - Czyj to projekt?
- Kirkendahla.
Kobieta dotarła do drugiego punktu kontrolnego. Krzepki
pracownik obsługi technicznej wyszczotkował jej ubranie, a
następnie kazał założyć specjalne, białe buty. Później
przeszła przez komorę powietrzną i znalazła się w
pomieszczeniu, w którym wzdłuż jednej ściany stały metalowe
szafki na ubranie. Następny pracownik obsługi sprawdził jej
identyfikator i wskazując na szereg wykładanych lśniącymi
kafelkami kabin prysznicowych pokazał jej na migi, aby
przebrała się w czysty, biały kombinezon. Przez cały czas
nie odezwał się do niej ani słowem. Zewnętrzny personel
ograniczał do minimum kontakty z nowymi pracownikami.
Jacobson nigdy nie mógł zrozumieć dlaczego. Być może, nie
mieli ochoty przekrzykiwać ciągłego ryku filtrów
powietrznych. Albo z góry zakładali, że przybysz nie jest w
stanie wykrztusić z siebie ani słowa, speszony ciągłą
obecnością pilnującego go robota.
Julia powoli zdejmowała służbowy strój, wahając się
chwilę przed każdym rozsunięciem zamka błyskawicznego i
spoglądając z niepokojem na towarzyszącego jej pracownika
technicznego. Niepotrzebnie się krępowała; stał odwrócony do
niej plecami. Personel z zewnątrz nigdy nie zagląda do
środka. Za to oko kamery robota cały czas spoczywało na jej
szczupłym ciele o drobnych piersiach. W tej niebiesko -
białej poświacie i unoszącej się wszędzie parze wodnej
kobieta wydawała się odrealniona i aseksualna. Ale nawet
naga zachowała w ruchach precyzję i płynną grację.
W następnym pomieszczeniu inny pracownik wyczyścił
dokładnie jej kombinezon, polecił też nałożyć kaptur i maskę
z filtrem zakrywającą niemal zupełnie usta.
- Po co to wszystko? - zapytała kobieta. Głos miała
niższy, niż Jacobson przypuszczał, napięty, z wyczuwalną
nutą niepokoju. Z powodu maski był też nieco chrapliwy. -
Czy jest tu jakieś zanieczyszczenie?
Techniczny potrząsnął głową, był bardziej przyjazny niż
poprzednik. To typowe dla personelu wewnętrznego.
- Tutaj zaczyna się stuprocentowo czyste, sterylne
środowisko. Teraz ty jesteś zanieczyszczeniem.
Kobieta weszła do kolejnej komory powietrznej, wewnątrz
na moment straciła orientację, ale już po chwili zwróciła
się w kierunku wyjącego strumienia powietrza, który zmiótł
najdrobniejsze nawet pyłki z jej skóry.
- Dokąd ona idzie? - zapytał Jacobson. W jej postaci, w
jej oczach dostrzegł coś rzadkiego i niezwykle delikatnego,
co przyciągało jego uwagę. Coś, co spowodowało, że zaczął
się o nią niepokoić.
- Na rozmowę z dyrektorem - odpowiedział system.
Jacobson, pocierając koniuszek nosa, zastanawiał się po
co.
W krystalicznie czystym płynie leżał szablon, wycięty w
krzemie z doskonałą precyzją. Obok przepływały kolejno
zasady: guanina, cytozyna, adenina. Wreszcie pojawiła się ta
właściwa - tymina. Zafalowała nad lustrzaną powierzchnią,
zawirowała, zakręciła się spiralnie i w końcu spadła do
wyżłobionego w matrycy wgłębienia o kształcie litery L.
Cząsteczki połączyły się.
Krępa, czterdziestoletnia kobieta pokiwała głową i
przesunęła dłońmi po pulpicie sterowania.
- To już ostatni.
Jacobson stąpał cicho między białymi ścianami, starając
się nie szurać butami po czystych kafelkach.
- Dobrze, Alice. Wyłącz to.
Był roztargniony, nie mógł się skupić na
pracy. Jego myśli krążyły ciągle wokół szczupłej, młodej
kobiety o harmonijnych ruchach.
Na skutek elektrycznej wibracji powstała pionowa fala,
która obmyła szablon. Przez chwilę powierzchnia cieczy była
lekko pofalowana, ale zaraz ponownie się wygładziła.
- Włóż to do pojemnika - powiedział. - Zabezpiecz osłoną
T-4 z bakteriofagiem. Bedę w swoim biurze. Daj mi znać, gdy
skończysz.
Jego asystentka odwróciła się od komputera. Zawsze
siadała zbyt blisko monitora i jej twarz tonęła w
przyćmionej, bursztynowej poświacie.
- Nie będziesz tego obserwował?
Ale Jacobson znikał już w komorze powietrznej.
- Przełącz na audio.
System operacyjny posłusznie spełnił polecenie. Julia
przeszła przez rozsuwane drzwi i znalazła się w pustym
pokoju. Z sufitu padało jasne, do bólu oślepiające światło.
Dyrektor stał przy ścianie na wprost drzwi, trzymając ręce
skrzyżowane na piersiach. Jego głowę zasłaniał kulisty,
odblaskowy hełm, a drobna postać ukryta była w luźnym,
białym stroju. Komora powietrzna zamknęła się. Robot
towarzyszący Julii dyskretnie usunął się w kąt
pomieszczenia. W przestrzeni ograniczonej obiektywem kamery
pozostały dwie osoby.
Dyrektor ruszył do przodu, z rękoma wciąż skrzyżowanymi
przed sobą.
- Julia Sholokov? - Mówił piskliwym tenorem castrata,
który zabarwiał każde słowo nieuzasadnionym entuzjazmem.
Kobieta potwierdziła ruchem głowy i nerwowo rozejrzał się
dookoła, być może szukając czegoś do siedzenia. Ale wewnątrz
nie było żadnych mebli.
- Jesteś tancerką, prawda?
- Tak. Nie. Byłam. Teraz jestem poborową Stowarzyszenia
Municypiów.
Dyrektor puścił mimo uszu ostatnią informację.
- Dobrze tańczysz?
Przez chwilę panowało milczenie.
- Tak mi się wydaje... proszę pana.
Zrobił krok w jej kierunku.
- Zdejmij ubranie.
- Słucham?
- Zdejmij kombinezon.
Jacobson wstrzymał oddech z twarzą niemal przyklejoną do
ekranu. Jego palce zacisnęły się na krawędzi biurka. Do
czego ten człowiek zmierza? Musiał przyznać, że dyrektor był
dziwny: dość ograniczony w swoich poglądach,
nieprzewidywalny, łatwo ulegający wzruszeniom. Ale w tym
wypadku to coś innego. Nigdy przedtem nie wykazywał
zainteresowania kobietami...
Obraz na chwilę się rozmył, ale ostrość zaraz wróciła.
Julia ściągała swój biały kombinezon, starając się opanować
widoczne drżenie rąk. Podniosła je na moment do góry, aby
uspokoić się, poprawiając włosy, ale dotknęła tylko
plastykowego hełmu.
- Tańcz - usłyszała polecenie.
Zakryła twarz dłońmi. Być może płakała; jakość obrazu nie
pozwalała Jacobsonowi na lepszą obserwację.
Dyrektor postąpił jeszcze krok bliżej.
- W laboratorium, gdzie pracują nad konstrukcjami stawów,
będziesz musiała być rozebrana.
Spojrzała na niego.
- Naprawdę?
- Oczywiście. Pracujemy nad budową robotów, które
naśladują ruchy człowieka. Twoje ciało ma służyć za podstawę
ich działania, będziesz ich nauczycielką. A roboty nie noszą
ubrań.
Pokiwała głową bez przekonania.
- Tańcz - powtórzył polecenie.
Upłynęła minuta, zanim wyciągnęła w bok wyprostowaną
rękę. Następnie uniosła się wysoko na palcach i powoli
uklękła. Zamknęła oczy, próbując odnaleźć rytm w
jednostajnym szumie wentylatorów. Wyprostowałą jedną nogę i
zamarła w bezruchu, aby po chwili zgiąć ją ponownie i
powrócić do wcześniejszej pozycji. Oczy miała cały czas
zamknięte.
Dyrektor obserwował jej taniec przez kilka minut.
- W porządku - rzucił nagle. - Bardzo dobrze.
Zamarła w bezruchu.
- Miesiąc temu była tu inna kobieta. Bardzo nerwowa. Nie
mogła opanować dygotania. Ty zachowujesz się stosunkowo
naturalnie.
Julia znowu dotknęła ręką hełmu.
- Co się z nią stało?
- Nie żyje.
Jacobson próbował wywnioskować coś więcej z tej
lakonicznej informacji. Zupełnie nie pamiętał tamtej
kobiety, nigdy jej nawet nie spotkał. Ale w głosie dyrektora
nie było ani żalu, ani ironii, ani ostrzeżenia. Suche
stwierdzenie faktu.
Wzrok dyrektora zawisł nieruchomo w przestrzeni, nie
sposób było stwierdzić, gdzie dokładnie patrzy. Julia czuła
się niepewnie i zastanawiała się zapewne, czy już może się
ubrać.
- Jak długo mam tu zostać? - zapytała wprost, zdając
sobie sprawę, że zasłużyła na odpowiedź.
Dyrektor wydawał się zaskoczony.
- Myślę, że kilka miesięcy. Musisz zapytać Kirkendahla.
On będzie wiedział najlepiej.
Splótł ręce z tyłu i znowu utkwił wzrok gdzieś daleko.
- Potrafię sobię wyobrazić, że osoba, która przychodzi tu
po raz pierwszy, czuje się nieswojo. Te wszystkie procedury,
dyscyplina. Tu jest zupełnie inaczej niż na zewnątrz,
nieprawdaż? Mandatowa decentralizacja, wiele różnych rządów
rywalizujących o poborowych. Jak oni to nazywają? Chaos?
Tutaj tego nie ma. Jest czysto i panuje porządek. Tu jesteś
bezpieczna. Bezpieczniejsza niż gdziekolwiek na Ziemi. Nie
znajdziesz tu śladu najmniejszego zanieczyszczenia,
substancji rakotwórczych czy promieniowania jonizującego. W
powietrzu nie ma cząsteczki, która byłaby większa od wirusa.
Nie wyobrażam sobie, że musiałbym opuścić to miejsce i wyjść
na zewnątrz. Żaden z nas sobie tego nie wyobraża.
Spojrzał jej prosto w twarz. Sprawiał wrażenie, że
uśmiecha się pod hełmem.
- Możesz się już ubrać. Przykro mi, jeśli cię
zdenerwowałem. Masz tu do wykonania ważną pracę. Nie mogę
mieć co do ciebie żadnych wątpliwości.
- Wyłącz to - powiedział Jacobson. Musiał chwilę
poczekać, aż jego głos się uspokoi. - Do cholery, wyłącz to.
Jacobson wstał, gwałtownie odstawiając krzesło od końca
długiego stołu. Spotkania zawsze go irytowały.
- Jakieś pytania? - rzucił krótko.
- Co dzieje się z projektem energii mikrofalowej?
Spojrzał na siedzącego przy stole młodego realizatora
wspomnianego projektu.
- Departament Błędów wciąż go analizuje; to wszystko, co
wiem.
- Sprawdzają to już trzy miesiące. Od lipca nie mam nic
do roboty.
Jacobson westchnął.
- Wiem o tym.
Asystentka Jacobsona, Alice Freeman, podniosła rekę.
- Zredukowano nam ostatnio sześć projektów, nad którymi
pracowaliśmy i zwolniono część personelu pomocniczego. Jak
mamy utrzymać to miejsce w aktywności?
Rozległy się nerwowe pomrukiwania reszty zebranych
pracowników.
Jacobson potarł czoło. Alice miała rację. Ostatnio
kontrakty nie napływały ze zwykłą częstotliwością. Tam na
zewnątrz musiało się coś zmienić; w Chaosie można było
wyczuć niewielkie jeszcze, ale dające się zauważyć
przeobrażenie.
- Bywaliśmy już w podobnych sytuacjach wcześniej -
powiedział Jacobson. - Dyrektor zawsze potrafił wyczuć
zmiany, dostosowując do nich naszą pozycję i udawało mu się
utrzymać niezależność tego miejsca. Robi to od dziesięciu
lat.
- Pokładasz zbyt dużą wiarę w kogoś, kogo twarzy nikt z
nas nigdy nie widział - cicho skomentowała Alice.
- Jakie są jego plany? Czy wiesz coś?
Jacobson podniósł głowę. Nie był pewien, kto zadał to
pytanie. Mogło paść z ust każdego z dwunastu zgromadzonych
tu, zdenerwowanych ludzi. Nie było wśród nich nikogo, nawet
biorąc pod uwagę tych, co przybyli tu niedawno, kto
wyobrażałby sobie życie na zewnątrz, w chaosie panującym
poza białymi ścianami. A szczególnie daleki był od tego sam
Jacobson.
- Dyrektor nie ma do mnie zaufania.
Monitor na ścianie rozjaśnił się nagle , ukazując hełm
dyrektora, powiększony do rozmiarów ekranu. W głębi bardzo
niewyraźnie widać było rysy jego twarzy.
Dzięki Bogu, pomyślał Jacobson.
Z głośników rozległ się podobny w brzmieniu do fletu
głos, oznajmiając bez najmniejszego wstępu:
- Wiem, że niektórzy z was są niezadowoleni z jakości
powietrza znajdującego się w laboratorium.
Kilka osób z personelu zaczęło mówić naraz:
- Kiedy dostaniemy jakąś nową pracę?
- Co się dzieje na zewnątrz? Mamy z nimi coraz mniej
kontaktów.
Dyrektor cofnął się krok od kamery. Ręce trzymał
splecione z tyłu.
- Chciałem przedstawić wam swoje plany dotyczące
przeniesienia ośmiu środkowych poziomów z klasy 100 do klasy
10.
- To jest taśma - jęknął Kirkendahl. - Z tym człowiekiem
nie można nawet normalnie porozmawiać. To zupełna
dehumanizacja.
Jacobson przesuwał wzrok od jednej napiętej twarzy do
drugiej czekając, aż ktoś wybuchnie i atmosfera się
rozładuje. Doskonale wiedział, co ma powiedzieć. Powinien im
oznajmić, że dyrektor jest geniuszem, potrafiącym ochronić
swoje królestwo przed wtargnięciem Chaosu. Uwierzyliby mu,
przyjęliby wszystko, cokolwiek by im powiedział.
Nie mieli żadnego wyboru.
Tysiąc laserowych promieni skupiło się w jednym miejscu,
zielone punkciki pędziły jak ławica spłoszonych ryb. W
pracowni, oddalonej od głównego kompleksu, konstruktorzy
obserwowali monitory komputerów, na których osobne wiązki
lasera odtwarzały kształty rąk, nóg, piersi, pleców.
Jacobson przyglądał się bacznie formie o świetlistych
konturach, miniaturowej galaktyce jarzących się, zielonych
gwiazdek.
- W porządku - powiedział Kirkendahl - odwróć się teraz
do mnie i unieś w górę rękę. Łokieć zgięty.
W jego głosie dawało się wyczuć zmęczenie. Wypowiedziane
jednym ciągiem słowa brzmiały bezbarwnie i jednostajnie.
Julia odwróciła się lekko, podnosząc ramię.
- Nie tak. Próbuję uchwycić zasadę koordynacji bicepsu i
kości ramienia. Postaraj się jeszcze bardziej zgiąć rękę.
Tak, teraz lepiej. Dobrze. Jeszcze raz.
Kirkendahl wstał; wysoki, kanciasty mężczyzna, sztywny
jak spinacz biurowy.
- No dobrze. To na razie tyle. Przerwijmy na moment.
Lasery zniknęły, a świetlista forma przybrała kształt
kobiety ubranej w czarny, obcisły trykot, obszyty, niczym
kabaretowy kostium, rzędami zielonych lampeczek. Nerwowo
mrugała powiekami, starając się przyzwyczaić do zmienionego
nagle oświetlenia. Jacobson patrzył jej prosto w oczy, ale
nie podał ręki. Tutaj unikało się takich kontaktów.
- Nazywam się Alex Jacobson.
Lekko skinęła głową. Z jej obojętnego wyrazu twarzy
trudno było cokolwiek wyczytać. Widać, że odebrała już
pierwszą lekcję, jak chronić samą siebie.
- Jak długo trwała ta sesja?
- Dokładnie nie wiem. Cztery, pięć godzin.
Z bliska wyglądała inaczej; kamera nie oddawała
delikatności rysów jej twarzy. Na czole połyskiwały kropelki
potu.
- Kirkendahl jest kompletnie pochłonięty swoim projektem,
najwyraźniej stracił poczucie czasu. Powiem mu, żeby nieco
zwolnił tempo.
- Czuję się świetnie - poinformowała go chłodno.
Spojrzał jej prosto w oczy, zmuszając do odwrócenia
wzroku.
- Wcale nie jestem tego pewien. Nie uważam też, aby
"świetnie" było tu odpowiednim określeniem na cokolwiek.
Przez chwilę przyglądała mu się czujnie, zastanawiając
się, czy można mu ufać.
- Masz ochotę czegoś się napić? - zapytał.
Jej twarz rozjaśniła się w uśmiechu.
- O tak, z przyjemnością.
To nie była taka sobie propozycja. Aby przynieść dwie
porcje soku, musiał przejść przez komorę powietrzną i punkt
oczyszczania. Julia wypiła płyn zachłannie jednym długim
łykiem.
- Dziękuję. Jesteś tu kimś ważnym?
...
LordHades