22. ANALIZA I INTERPRETACJA UTWORU LITERACKIEGO
(Analiza, interpretacja,)
ANALIZA DIZEŁA LITERACKIEGO
· Działania badawcze zmierzające do ustalenia z jakich elementów i w jaki sposób zbudowny jest utwóor literacki
· Cele:
o Poznawczo – naukowe
o Dydaktyczne
· Czynności analityczne:
o Wyodrębnienie poziomów organizacji dzieła
o Segmentacja poszczególnych poziomów organizacji dzieła (jednostek elementarnych i ich kombinacji)
o Określenie powiązań między jednostakami (werdykalna organizacja dzieła)
· Zabiegi analityczne zależą zawsze od teorii dzieła literackiego
· Typowe narzędzia i metody analizy ulegają modyfikacji
· Analiza może obejmować:
o Całość utworu
o Skupiać się na poszczególnych poziomach (np świat przedstawiony)
o Skupiać się na poszczególnych odcinkach (np rozdział, pieśń)
· Samodzielnym procesem bywa wtedy, gdy uprawiana jest na potrzeby szkoleniowe (np ćwiczenia z poetyki)
· W pracy badawczej jest tylko stadium przygotowawczym do interpretacji
INTERPRETACJA
· Z łac. Interpretatio – objaśnienie, wyjasnienie
· Przedstawienie jednej myśli w wielu wariacyjnych ujęciach słownych za pomocą nagromadzenia wyrażeń synonimicznych i bliskoznacznych
· Tworzenie peryfraz i parafraz
· Rozwijanie konceptów etymologicznych
TEKST
· Z łac. Textus – materia struktura
· Wypowiedź utrwalona graficznie (ale również ustna) powstała w obrębie określonego systemu językowego, stanowiąca zamkniętą i skończona całość z punktu widzenia tresciowego
· Wypowiedź zarówno jednozdaniowa (równoważnik zdania) jak i wielozdaniowa (np dzieło literackie)
· Różne rodzaje tekstu są przedmiotem badań:
o Lingwistyki
o Poetyki
Zmierzają one do sformułowania teorii tekstu jako najwyżej zoorganizowanej jednostki w komunikacji językowej
· Teoria tekstu – zmierza do odkrycia reguł jego budowy wykraczające poza kompetencje gramatyki, dązy do opisu zasad spójności tekstu
· W semiologii – tekst to każdy wewnętrznie zorganizowany według określonych reguł, znaczący wytwór kultury np dzieło plastyczne, strój
· W tekstologii – utrwalony najczęściej w postaci graficznej szereg współtworzących wypowiedź znaków językowych, których postać i porządek przyjmowane są jako niezmienne i nie powinny ulegać przekształceniom w procesie odbioru i powielania wypowiedzi z wyjątkiem decyzji podejmowanych w tym zakresie przez jej twórcę
o Postać tekstu mają wspólczesne dizeła literackie
o W tym znaczeniu tekst nie jest tożsamy z dziełem
o Z powodu częstych przekształceń, jakim ulegają teksty dzieła literackiego w procesie twórczym, a także w czasie wytwarzania ich przekazów, oraz spolecznego funkcjonowania, dążono do ustalenia w wyniku krytyki tekstu do ustalenia kanonu teksu określonego dzieła
poezjochomiczka