Atest 1-2010.pdf

Buble prawne w przepisach bhp

Praca w przeszłości – praca jutra

Angielski dla behapowców

OCHRONA PRACY

1/2010

ISSN 1230–4700 • Nr indeksu 333115 • Nakład 7000 egz. • Cena 18 zł (w tym 0% VAT) • Wydawnictwo SIGMA-NOT

w numerze

ludzie i wydarzenia

Praca w przeszłości

praca jutra

Robert Kozela

Praca jest procesem, akcją rozgrywającą się między człowiekiem

a innymi ludźmi, maszynami, środowiskiem, rynkiem. Z tego

względu w y jąt kowo tr udno zamk nąć ją w gablotach muzea lnych

i pokazywać wycieczkom. Jeszcze trudniej pokazać historię pra-

cy, bo nie można odwołać się do doświadczeń ludzi, którzy ni-

gdy nie widzieli maszyny parowej czy koła młyńskiego. A poka-

zywanie historii ochrony pracy jest już zajęciem karkołomnym.

Ale nie skazanym na niepowodzenie. 38

2 Teksty‑preteksty

3 Handlujmy wypadkami

Jerzy Knyziak

60 Kierowca autobusu komunikacji

miejskiej

Iwona Romanowska‑Słomka

1 | 2010 (752)

przepisy i normy

4 Buble prawne w przepisach bhp

Małgorzata Majka

1 2 Na bieżąco…

18 Kobiety na traktory!

Aleksander Stukowski

3 0 Odprawa emerytalna lub rentowa

Franciszek Małysz

5 5 Norma – przewodnik doboru

sprzętu ochrony układu

oddechowego

5 7 Kontrowersje wokół postanowień

umownych

58 Nowe przepisy bhp i prawa pracy

5 9 Zwrot zatrzymanego wynagrodzenia

Joanna Sendor

wypadki i awarie

44 Wypadek zbiorowy na uczelni

Ryszard Kowal

reportaż

4 6 Promocja bezpieczeństwa pracy

Robert Kozela

komentarze

54 ROP tęskni za cenzurą

Witold Beica

Fotograia:

Piotr Witosławski

informacje

6 Ocena czy kompilacja?

Robert Kozela

13 Największa kampania bhp

4 9 Jakie targi odwiedzić?

62 Głosy z Polski

ludzie i wydarzenia

8 3E, czyli ergonomia, ekonomia,

ekologia

17 Kto jest kim w ochronie pracy:

Andrzej Kowalkow

2 0 Jak poprawić system

ochrony pracy?

27 Nie samą pracą inspektorzy

żyli (cz. III)

Roman Adler

4 2 Siarka

Ryszard Szozda

edukacja

50 Angielski dla behapowców

Małgorzata Majka

52 Studia podyplomowe bhp – PW

53 Aktualna oferta szkoleniowa

edukacja dla bezpieczeństwa

3 4 Oznakowanie substancji toksycznych

Bronisław Bieś

stałe rubryki

7 Wydarzenia

10 Technika na co dzień

3 2 Listy

36 Redakcja odpowiada

37 Klub stałego czytelnika

4 8 Bhp w sieci

konferencje

1 4 Błędy lekarskie a ergonomia

Robert Kozela

technologie i bezpieczeństwo

24 Czy reklasyikacja substancji

i mieszanin w systemie REACH

będzia łatwa?

Bolesław Hancyk

Wkładka

Maszyny – Lista kontrolna

Atest – Ochrona Pracy

1 | 2010

teksty‑preteksty

Zmniejszenie liczby wypadków

Tym razem nie przy pracy o 25%, lecz śmiertelnych drogo‑

wych o 10% – to kolejny pomysł Unii Europejskiej. Jak infor‑

muje cytowany przez „Angorę” nr 48/09 „he Sunday Times”,

po trzyletnich badaniach stwierdzono, że liczbę śmiertelnych

wypadków drogowych akurat właśnie o 10% da się zmniej‑

szyć dzięki obligatoryjnemu wyposażeniu wszystkich samo‑

chodów w rejestratory – odpowiedniki „czarnych skrzynek”

w samolotach. Redukcja kosztów napraw y uszkodzonych po‑

jazdów ma w y nieść nawet 25% Urządzenie ta k ie, monitor ują‑

ce szereg parametrów jazdy i zapisujące wszystkie dane z 30

sekund przed wypadkiem i 15 sekund po nim, jest przydat‑

ne przy rekonstrukcji przebiegu wypadku i ustaleniu win‑

nych. Z danych t ych korzysta policja i ir my ubezpieczeniowe.

W Stanach Zjednoczonych rejestratory takie są bardzo popu‑

larne, choć ich stosowanie nie jest obowiązkowe. W Wielkiej

Brytanii zainstalowano je w radiowozach policyjnych i w cią‑

gu zaledwie 18 miesięcy liczba wypadków z ich udziałem zma‑

lała tak znacząco, że pozwoliło to zaoszczędzić 2 mln fun‑

tów na naprawach. Po prostu policjanci, mając świadomość,

że wszelkie ich ruchy są rejestrowane, jeździli ostrożniej. Ma‑

jąc to na uwadze, powstał w UE pomysł wprowadzenia obo‑

wiązku stosowania rejestratorów. Na razie to tylko projekt,

do tego już oprotestowany pod hasłem naruszania prywat‑

ności kierowców, ale w unii wszystko jest możliwe. Naszym

zdaniem w Polsce się ten wynalazek nie przyjmie. To znaczy

– jeśli zostanie wprowadzony taki obowiązek, rejestratory –

dziwnym trafem – będą się nagminnie psuły.

Bohaterów ci u nas dostatek

Ostatnio nastąpił w ysy p czy nów heroicznych. Wszel k ie moż‑

liwe media opisały przypadek 7‑letniej Karolinki, która, bę‑

dąc świadkiem zasłabnięcia matki, nie straciła głowy, wy‑

kręciła numer 112, opowiedziała o zdarzeniu dyspozytorowi

stra ż y pożar nej, ten zadziałał ja k na leż y i wszystko skończy‑

ło się szczęśliwie. Karolinka stała się sławna, a słowa „boha‑

terstwo” i „odwaga” odmieniano przez wszystkie przypadki.

Niedługo potem telewizyjne „Fakty” poinformowały o kolej‑

nym takim przypadku. Tym razem „małym bohaterem” (tak

go określono) był 13‑latek, który powiadomił straż o utra‑

cie przytomności przez rodzinę (było to zatrucie czadem).

Bohaterami są też dorośli. „Polska – Głos Wielkopolski” nr

286/09 informuje o bohaterskim wiejskim listonoszu i rów‑

nie bohaterskim sołtysie. Wiejski listonosz zna wszystkich

mieszkańców swego rejonu, a także ich zwyczaje, dlatego

zaniepokoił się, gdy starsza, samotna mieszkanka, dla któ‑

rej miał przesyłkę, nie otworzyła mu drzwi, a o tej porze za‑

wsze była w domu. Powiadomił sołtysa, ten z kolei policję,

wyważono drzwi i znaleziono kobietę w bardzo ciężkim sta‑

nie. Obaj panowie – listonosz i sołtys – zostali kandydatami

do plebiscytu „Bohater roku 2009”. Wracając jeszcze do Ka‑

rolinki – szkoda, że przy powszechnym fetowaniu jej czynu

niewiele uwagi poświęcono dyspozytorowi PSP, który, pomi‑

mo że, jak sam przyznał, pierwszy raz w życiu otrzymał we‑

zwanie od dziecka, potraktował je poważnie (czyli inaczej niż

niektórzy dyspozytorzy pogotowia ratunkowego, potraiący

wysłać na drzewo osoby dorosłe, proszące o ratunek dla umie‑

rających), rzeczowo porozmawiał i ustalił szczegóły, umożli‑

wiając dotarcie pomocy na miejsce zdarzenia.

Ministerstwo inansów wyjaśnia

Ustalono jakiś czas temu, że wyjaśnienia iskusa są wiążące

dla obu stron. Jak to wygląda w praktyce, ilustruje informacja

Ministerstwa Finansów opublikowana w dzienniku „Polska”

nr 288/09 („Faktura za sieć na papierze”). Wiadomo, że po‑

datnikowi przysługuje ulga podatkowa z tytułu korzystania

z Internetu (19% wydatków na ten cel, nie więcej niż 760 zł).

Wydatek ten musi być udokumentowany fakturą. Powsta‑

ła wątpliwość, czy musi być to koniecznie dokument papie‑

rowy, czy też może być elektroniczny, ale bez tzw. bezpiecz‑

nego podpisu elektronicznego (niektórzy dostawcy interne‑

tu namawiają klientów do przyjmowania faktur wysyłanych

e‑mailem, a nie zw yk łą pocztą, gdyż obniża to koszt y). Mini‑

sterstwo odpowiedziało: tylko faktura papierowa lub z bez‑

piecznym podpisem, ale jest tu pewien wyjątek. Skoro wy‑

jątek, to chyba znaczy, że w pewnych przypadkach honoru‑

je się fakturę wysłaną mailem? Zacytujmy tekst informacji:

„Wyjątkiem są usługi internetowe dla osób izycznych nie‑

prowadzących działalności gospodarczej i niezaliczających

tych wydatków w koszty działalności. Osoby te jednak ma‑

ją prawo żądać od dostawców internetu wystawienia faktu‑

ry papierowej, która daje prawo tym osobom do skorzystania

z ulgi za internet”. Więc w końcu jak? Jest dla wymienionych

osób izycznych faktura papierowa dokumentem niezbędnym

do uzyskania ulgi, czy nie jest? Przepowiednie delickiej Py‑

tii są w porównaniu z tym „wyjaśnieniem” wzorem jasności

i klarowności.

Ocena ryzyka zbieracza jemioły

Ten tekst obiegł w grudniu 2009 wiele mediów; my znaleźli‑

śmy go na Onecie, irmował go PA P, powołujący się na agen‑

cję Press Association: „Popularnemu w Wielkiej Brytanii zwy‑

czajowi wieszania jemioły u suitu lub na drzwiach zagrażają

biurok rat yczne zapędy agencji ds. bhp, w y magającej, by przed

w ykonaniem „czy nności grożącej utratą zdrow ia i ż ycia”, do‑

konać oceny ryzyka.

Tymczasem jemioła ma w zwyczaju rosnąć w wysokich par‑

tiach drzew i jej zrywanie jest niebezpiecznym i skompliko‑

wanym przedsięwzięciem. Jest to też roślina kapryśna. Nie

wiadomo, dlaczego rośnie na jednych drzewach tego samego

gatunku (zwykle jabłoniach, wierzbach i topolach), a na in‑

nych nie. Nie da się jej posiać. Z tych powodów druidzi wie‑

rzyli, że spadła z nieba i symbolizuje pojednanie nieba z zie‑

mią. Na szczęście farmerzy przed przystąpieniem do zbio‑

rów jemioły nie poczuwają się do wymogu dokonania czaso‑

chłonnych ocen r yzyka w y maganych z punktu w idzenia bez‑

pieczeństwa i higieny pracy. Jest jednak tylko kwestią czasu,

nim ja k iś nadgorliw y biurokrata uczy ni ta k i w y móg obow ią z‑

kowym, wiedząc, że w ten sposób stanie się sławny”.

1 | 2010

www.atest.com.pl

Handlujmy wypadkami

P rzed miesiącem zakończył się kli-

ochrona środowiska), bo mogą one sta-

nowić inspirację do zainteresowania po-

prawą bezpieczeństwa pracy. Do tej po-

ry mamy w naszym kraju, po pierwsze –

mechanizm kontroli przez PIP i ewentu-

a lnej g rz y w ny w ra zie zaniedba ń, po w tó -

re, od kilku lat zróżnicowaną składkę

wypadkową. Mechanizm ekonomiczny

(bardzo prymitywny zresztą) dotyczy

mniej niż połowy zatrudnionych.

Spróbujmy sobie wyobrazić wprowa-

dzenie handlu wypadkami przy pracy

w sposób analogiczny jak w przypadku

emisji gazów. Przyjmujemy założenie

zgodne z naszy mi obietnicami złożony-

mi Unii Europejskiej, to znaczy zmniej-

szamy częstość wypadków o 25% w sto-

sunku do stanu z roku 2006. Stosujemy

dodatkowo przelicznik ciężkości usta-

lony w drodze dyskusji naszego środo-

wiska zawodowego, np. jeden wypadek

śmiertelny jest równoważny trzydzie-

stu wypadkom lekkim i pięciu wypad-

kom ciężkim. W rezultacie dla każde-

go zakładu, który nie zachował limi-

tu częstości, można wprowadzić pro-

sty mechanizm ekonomiczny – karę i-

nansową (nie jak obecnie dla mniejszej

części). Wysokość owej kary dla każdej

0,01 częstości wypadków można usta-

lić w wyniku debaty publicznej. Wyso-

kość limitów częstości byłaby ustalona

dla branż tak jak obecnie. W rezultacie

np. huta, która ma wysokie przekrocze-

nia dopuszczalnej częstości wypadków,

mogłaby odkupić na giełdzie od innego

zakładu, niekoniecznie metalurgiczne-

go, potrzebne jej wskaźniki. W rezulta-

cie dobre zakłady zarabiałyby na bez-

pieczeństwie pracy i dawały wyraźny

przykład jego opłacalności.

Pomysł jest trochę z gatunku pół żar-

tem – pół serio. Jego zaletą jest uni-

wersalność, zastosowanie do wszyst-

kich zakładów. Pewnym mankamen-

tem byłyby nieco szokujące początko-

wo ogłoszenia w rodzaju: kopalnia X

kupi 0,05 częstości wypadków. Cena

do negocjacji.

matyczny szczyt ONZ w Kopenha-

dze, którego celem było ustalenie

konkretnej strategii i podjęcie wiążą-

cych decyzji szefów 192 państw w spra-

wie ograniczenia globalnego ocieplenia.

Dec yzji nie podjęto, strateg ii nie usta lo -

no, co jest dogodne (chwilowo) dla na-

szego kraju, ale i tak nie uchylimy się

od opracowania koncepcji dotyczącej

przyszłości naszej energetyki, i, sze-

rzej, całej gospodarki. Szczyt miał się

zakończyć publicznymi zobowiązania-

mi państw, dotyczącymi ograniczenia

emisji gazów cieplar nianych, trzeba do-

dać, bez pełnej mocy prawnej. Poszcze-

gólne kraje muszą bowiem ratyikować

takie zobowiązania. Jedynie Unia Eu-

ropejska dyscyplinowała swoich człon-

ków, stąd też premier Tusk leciał do Ko-

penhagi zmartwiony, a wracał zadowo-

lony z iaska szczytu.

W walce z globalnym ociepleniem

stosowane są jednak różne interesują-

ce mechanizmy oddziaływania na za-

chowania proekologiczne, np. najwięk-

szą obawą napawa niektóre kraje, w tym

i Polskę, wielkość limitów emisji gazów

cieplarnianych. Warto negocjować te li-

mity, bo za każde przekroczenie prze-

widziane są wysokie kary. Niekiedy

takie przekroczenia są nieuniknione

ze względu na przestarzałe technolo-

gie, proil gospodarki. Dla sprostania

przydzielonym limitom wprowadzono

handel emisjami i powołano Towarową

Giełdę Energii. Bardziej opłacalne oka-

że się wówczas odkupienie części limi-

tu od kraju, który ma go ponad potrze-

by, co jest skutkiem np. mądrej polity-

ki inwestycyjnej. Taką politykę prowa-

dzi choćby Francja, eksploatując kilka-

naście elektrowni jądrowych. Przypo-

mnę, że kraje słabiej rozwinięte, wyko-

rzystujące głównie energetykę węglo-

wą i „brudne” technologie, argumentu-

ją, że ten stan rzeczy jest skutkiem za-

niedbań cywilizacyjnych, polityki neo-

kolonia lnej it p. Z tego powodu pow inny

Jerzy

Knyziak

Redaktor naczelny

Spróbujmy sobie wyobrazić wprowa-

dzenie handlu wypadkami przy pracy

w sposób analogiczny jak w przypadku

emisji gazów cieplarnianych

uzyskać podwyższony limit emisji albo

dopłaty na modernizację od krajów bo-

gatych. Różnice zdań w tych kwestiach

były główną przyczyną niepowodzenia

kopenhaskiego szczytu.

Stany Zjednoczone oskarżane są od

lat o to, że mimo bardzo wysokiej emi-

sji gazów cieplar nianych nie chcą par t y-

c y pować w działaniach og raniczając ych

globalną emisję, że ignorują problem.

Jednak są one aktywne w tej sferze, ale

na własny sposób. Przygotowano tam

długoterminowe plany ograniczenia

emisji gazów. Jedny m ze st y mu latorów

działań jest wprowadzenie tzw. śladu

węglowego. Jest to ilość dwutlenku wę-

gla w ią żąca się z w y t worzeniem danego

produktu. Porównując dwa kubki cera-

miczne albo dwie szklanki różnych wy-

t wórców, możemy dow iedzieć się, któr y

z nich zuż ył mniej energ ii do ich w y t wo-

rzenia. Oznakowanie będzie dobrowol-

ne, ale irmy, które je zastosują, skorzy-

stają z preferencji w programach rządo-

wych. Także klient nastawiony prospo-

łecznie wybierze raczej produkt przyja-

zny środowisku, przy zbliżonej cenie.

Opisuję te pomysły naszych młod-

szych braci (bhp było najpierw, potem

Atest – Ochrona Pracy

1 | 2010

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: