truskawka sadzonki frigo.doc

1.       Co to są sadzonki "frigo" ?

2.       Jakie są zalety sadzonek "frigo" ?

3.       Na czym polega sterowana uprawa truskawek ?

4.       Jakiego plonu owoców może spodziewać się producent w pierwszym roku po posadzeniu sadzonek "frigo" ?

5.       Jak przygotować pole pod plantacje truskawek ?

6.       Jak sadzić sadzonki truskawek ?

7.       Wybór odmian do nasadzeń produkcyjnych.

8.       Zwalczanie chwastów na plantacjach truskawek.

9.       Co decyduje o najczęstrzych niepowodzeniach w uprawie truskawek ?

10.   Jak zapobiegać bardzo groźnym chorobom systemu korzeniowego u truskawek ?

11.   Dlaczego warto kupować sadzonki truskawek w kwalifikowanych szkółkach ?

  Co to są sadzonki "frigo" ?

Sadzonki "frigo" są to młode jednoroczne rośliny truskawek przechowywane w chłodni, służące do zakładania plantacji produkcyjnych. Sadzonki te kopie się w XI i XII, po oczyszczeniu z liści i rozłogów trafiają do chłodni do temp. -2 st. C i w tych warunkach mogą być przechowywane do VII, VIII następnego roku. W zależności od potrzeby mogą być w dowolnym czasie przeznaczone do sadzenia w gruncie jak i pod osłonami. Sadzonki te wydają pierwszy plon w 8 - 10 tygodni po posadzeniu, a w następne lata owocuja już w normalnych terminach charakterystycznych dla poszczególnych odmian.

  Jakie są zalety sadzonek "frigo" ?

·         Umożliwiają sterowaną uprawe truskawek

·         Gwarantują bardzo dobre przyjęcie roślin po posadzeniu, często bez konieczności nawadniania

·         Powoduja uniknięcie ryzyka zimowego wymarznięcia młodych sadzonek

·         Zapewnają wyrównany i silny wzrost roślin po posadzeniu, co umożliwia terminowe i bezpieczne stosowanie herbicydów

·         Chronią nowe plantacje przed szybkim rozprzestrzenianiem się chorób rozwijających się na liściach, takich jak biała plamistość i mączniak

  Na czym polega sterowana uprawa truskawek ?

Sterowana uprawa truskawek polega na możliwości uzyskiwania plonu owoców w czasie, który producent uzna za optymalny ze względów ekonomicznych bądź agrotechnicznych. Przyspieszenie bądź opóźnienie owocowania najczęściej uzyskuje się stosując uprawę pod osłonami, sadząc sadzonki typu "frigo", bądź łącząc te dwa sposoby jednocześnie. Od posadzenia sadzonek "frigo" do ich owocowania upływa najczęściej 8 - 10 tygodni. Do uprawy sterowanej najbardziej nadaja się deserowe odmiany truskawek takie jak: ELSANTA, MARMOLADA, KENT, HANYOYE.

  Jakiego plonu owoców może spodziewać się producent w pierwszym roku po posadzeniu sadzonek "frigo" ?

Plon owoców z plantacji założonej z sadzonek "frigo" przy zachowaniu właściwej agrotechniki i ochrony roślin, powinien wynośić od 3 - 4 ton owoców z ha. przy sadzonkach standardowych / 10 - 15 mm średnica korony / i od 6 - 8 ton owoców z ha. przy sadzonkach A+ / powyżej 15 mm średnica korony /.

Plony te dotyczą obsady standardowej tj. 40 tys. roślin na hektar.

  Jak przygotować pole pod plantacje truskawek ?

Truskawki sadzimy na glebach lekkich, przewiewnych, próchniczych z niezbyt głęboką wodą gruntową. Nie powinno się sadzić truskawek bezpośrednio po truskawkach, po roślinach warzywnych i sadowniczych a także po ziemniakach.

Ze względu na groźne choroby i szkodniki glebowe najlepszym przedplonem są zoboża, rośliny krzyżowe oraz rośliny motylkowe.

Przy kompleksowym nawożeniu mineralnym stosowanie obornika nie jest konieczne. Wieloskladnikowe nawozy mineralne najlepiej jest dawać z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Gdy czasu na przygotowanie pola jest mało, najlepiej stosować nawozy bezchlorkowe.

Bardzo ważne w przygotowaniu stanowiska pod truskawki jest skuteczne zniszczenie chwastów trwałych, najlepiej preparatami zawierającymi glifosfat. Przy silnym zachwaszczeniu pola warto poświęcić nawet jeden sezon, aby zabiegi chemiczne zwalczające chwasty móc wykonać dwukrotnie.

Po uprawie mechanicznej ziemia powinna osiadać przez ok. 2 - 3 tyg.

Tuż przed sadzeniem roślin, co jest szczególnie ważne na wiosnę, skiełkowane chwasty niszczymy chemicznie / Reglone, Basta / , bądź płytko mechanicznie.

  Jak sadzić sadzonki truskawek ?

Często popełnianym błędem w trakcie sadzenia roślin truskawek jest przesuszanie sadzonek, a szczególnie ich korzeni. Dlatego przed sadzeniem rozsady dobrze jest obficie skropić je wodą, jeśli są to sadzonki zielone, bądź zabezpieczyć przed słońcem skrzynki z sadzonkami "frigo".

Sadząc rośliny w świeża ziemię trzeba uważać, aby nie posadzić ich za płytko.

Przy korzeniach zbyt długich lepiej jest je skrócić jak podwinąć.

Po posadzeniu rozsady, szczególnie sadzonek zielonych plantację dobrze jest zdeszczować.

Bardzo ważne jest utrzymanie wyznaczonej rozstawy przy sadzeniu. Ta dokładność procentuje później przy wykonywaniu zabiegów chemicznych i agrotechnicznych.

  Wybór odmian do nasadzeń produkcyjnych.

Ostatnio nastąpił wyraźny podział odmian na:

Na konkurencyjnym i wymagającym rynku nie ma co liczyć na to, że odmiany przemysłowe można będzie sprzedać jako deserowe i odwrotnie.

Dokładny opis poszczególnych odmian na stronie - Opis odmian.

  Zwalczanie chwastów na plantacjach truskawek.

Zaczyna się od skutecznego zniszczenia chwastów trwałych, środkami chemicznymi - herbicydami, przed założeniem plantacji. Najlepszą skuteczność uzyskuje się łącząc zabieg preparatami zawierającymi glifosfat / Rondup i pochodne / z Chwastoxem extra. Bezpośrednio przed sadzeniem truskawek jednoroczne chwasty niszczymy mechanicznie - bronowanie, bądź chemicznie - Reglone.

Po 2 - tyg. od posadzenia chwasty jendoroczne niszczymy doglebowo Venzarem, a już skiełkowane Betanalem. Zabiegi tymi preparatami najlepiej jest stosować w dawkach dzielonych. Venzar dajemy 2 x 300g. Betanal 2 - 3 razy po 2 - 3 l/ha, w odstępach co 10 - 14 dni.

Stosując herbicydy nie powinno wykonywać się zabiegów mechanicznych wzruszających glebe, gdyż pobudza to wzrost nowych chwastów. Nie zniszczone chemicznie chwasty można niszczyć wyrywając je ręcznie, bądź płytko motycząc. Trawy na plantacjach owocujących można niszczyć w momencie ich intensywnego wzrostu stosując Targę, Fusilade, Peranal lub Panterę.

Wszystkie środki chemiczne należy stosować zgodnie z instrukcją na opakowaniu, zwracają szczególną uwagę na ich karencję.

Należy pamiętać że chemia może także zaszkodzić. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na stosowanie środków doglebowych na glebach lekkich i wrażliwość niektórych odmian na herbicydy i inne środki chemiczne. Na plantacjach starszych jak jednoroczne dawki herbicydów doglebowych możemy zwiększyć o 50%.

  Co decyduje o najczęstrzych niepowodzeniach w uprawie truskawek ?

Przyczyną najczęstrzych niepowodzeń w uprawie truskawek jest:

·         Zła jakość sadzonek (przesuszenie, choroby i szkodniki)

·         niewłaściwe posadzenie plantacji w często źle przygotowane pole bez uwzględnienia płodozmianu

·         niedostateczne lub nieumiejętne zwalczanie chwastów

·         brak lub mało skuteczna ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami

·         brak ściółkowania plantacji owocujących słomą co bardzo obniża jakość owoców, szczególne dserowych

·         słaba jakość owoców (złe opakowania, brak schładzania owoców po zbiorze, zbyt długi okres zagospdarowania owoców)

  Jak zapobiegać bardzo groźnym chorobom systemu korzeniowego u truskawek ?

W zwalczaniu takich chorób jak Phytophtora i Verticilium najważniejsza jest profilaktyka

·         zdrowe sadzonki

·         odpowiedni płodozmian

·          

·         odporność odmian na te choroby

·         sadzenie plantacji na glebach lekkich, przepuszczalnych, unikanie gleb zwięzłych i zimnych

W przypadku dużego zagrożenia chorobami systemu korzeniowego zaleca się moczenie sadzonek przed posadzeniem na 5 - 10 min. w rostworze Aliette 0,3 % i Benlate 0,2 %.

Najwrażliwse odmiany na te choroby to : Elsanta, Honeoye i Kent.

  Dlaczego warto kupować sadzonki truskawek w kwalifikowanych szkółkach ?

Sadzonki z kwalifikowanych szkółek posiadaja gwarancję czystości odmianowej i zdrowotnej. Wykorzystywanie do nasadzeń sadzonek pochodzących ze starych owocujących plantacji lub z innego niepewnego źródła jest ryzykowne i nieopłacalne. Stare plantacje są bowiem najczęściej rozsadnikiem groźnych chorób i szkodników.

PRODUKCJA SADZONEK TRUSKAWEK PO HOLENDERSKU

Tomasz Werner

Odmiany

Według Zbigniewa Pisarka, przy produkcji sadzonek różnych odmian należy wybierać i oferować do sprzedaży te o wybitnie deserowych i smacznych owocach. W Europie Zachodniej co roku zwiększa się różnica cenowa między truskawkami smacznymi a tylko ładnie wyglądającymi.

W produkcji stale dominuje 'Elsanta'. Co roku pojawiają się jednak odmiany będące coraz większą konkurencją dla niej. Jedną z takich nowości jest 'Sonata' — wprowadzana na rynek od dwóch lat. Charakteryzuje się większym niż 'Elsanta' udziałem owoców pierwszej klasy jakościowej, plenność obu odmian jest podobna, 'Sonata' jest jednak bardziej odporna na choroby systemu korzeniowego. Późną odmianą, którą poleca się na krajowe plantacje, jest 'Florance' — kwitnie 10–12 dni po 'Elsancie'. Dodatkowo, przysypując rośliny słomą można opóźnić termin kwitnienia o trzy tygodnie w stosunku do 'Elsanty', od której 'Florance' jest plenniejsza.

Co roku zwiększa się także zainteresowanie odmianą 'Polka' — bardzo plenną i spełniającą wymagania zakładów przetwórstwa owocowego. Odmiana ta dojrzewa w tym samym czasie, co 'Senga Sengana'. Owoce 'Polki' mają bardzo dob­ry aromat, nadają się do mrożenia i łatwo usuwa się z nich szypułki, można je także sprzedawać jako deserowe. Pod względem plenności 'Polka' przewyższa odmianę 'Senga Sengana' i jest od niej znacznie odporniejsza na szarą pleśń.

Jedną z nowo wprowadzanych na rynek polski, powtarzających owocowanie odmian jest 'Evie II' (fot. 1). Nadaje się zarówno do upraw pod osłonami, jak i do uprawy polowej. W produkcji polowej, ze względu na długi okres plonowania, wymaga fertygacji i uprawy na folii lub czarnej agrotkaninie. Powinna być polecana dla regionów kraju z możliwie długim okresem wegetacyjnym. Przy uprawie w polu odmian powtarzających owocowanie więcej uwagi należy poświęcić zwalczaniu szarej pleśni i zmieników uszkadzających dno kwiatowe.

Fot. 1. 'Evie II'

Interesującą odmianą jest także 'Everest', bardzo plenną, jednak o przeciętnym smaku owoców, które mają ciemny kolor, w typie 'Honeoye'. Należy się liczyć z tym, że 'Everest' powoli będzie zastępowany coraz lepszymi odmianami.

Przygotowanie gleby

W gospodarstwie dużo uwagi przywiązuje się do właściwego przygotowania stanowiska, na którym założony zostanie matecznik truskawek. Wszystkie pola po przeprowadzeniu uprawek mechanicznych — głęboszowania, orki, zabiegów broną aktywną — wyrównuje się specjalnym spychaczem (fot. 2). Zabieg ten jest bardzo ważny na polach, na których rośliny będą nawadniane. Dodatkowo, podczas produkcji sadzonek frigo równe pole powoduje, że kosiarka do obcinania liści nie uszkodzi koron truskawek.

Fot. 2. Przed założeniem matecznika pola są wyrównywane

Raz na cztery lata pole, na którym zostaną posadzone rośliny mateczne, jest chemicznie odkażane. Do tego celu używa się Nemasolu 510 SC. Odkażenie gleby pozwala zlikwidować chwasty, zniszczyć patogeny i szkodniki glebowe, koszt preparatu to wydatek 5600 zł/ha. Przy odkażaniu korzysta się ze specjalnej maszyny (używaną można sprowadzić z zagranicy za 5000–6000 euro), która rozprowadza płyn całą szerokością roboczą, a dzięki wałom ugniatającym glebę udaje się ograniczyć odparowanie środka z gleby (fot. 3). Zabieg najlepiej przeprowadzić na bardzo wilgotnej glebie we wrześniu lub październiku. Maszyn do odkażania gleby używają również plantatorzy przygotowujący pole pod plantacje owocujące. Po odkażaniu ze wszystkich pól pobierane są próbki gleby do analiz chemicznych na zawartość składników mineralnych. Dodatkowo z każdego hektara pola pobierane jest szesnaście kilogramowych prób do zbadania obecności patogenów mogących wpłynąć na końcową jakość sadzonek. Próby te przesyłane są do ins-pekcji NAK Tuinbouw w Holandii. Przed odkażeniem do gleby wprowadza się pełną dawkę obornika — około 40 ton/ha.

Fot. 3. Maszyna do odkażania gleby

Prowadzenie matecznika

Materiał wyjściowy do zakładania mateczników — Super Ekstra Elita — sprowadzany jest z Holandii. W karkasach z tych roślin zakłada się mateczniki, z których pozyskiwane są rośliny Super Ekstra Elity I. Rozmnaża się je znów w karkasach i dopiero z kolejnych roślin uzyskuje się Super Ekstra Elitę II (fot. 4). Ta ostatnia służy do zakładania mateczników, z których pozyskuje się materiał elitarny przeznaczony na plantacje owocujące. Materiał Super Ekstra Elity II jest dodatkowo odkażany przed założeniem plantacji matecznej.

Fot. 4. Karkasy, w których pobierane są sadzonki Super Ekstra Elity II
do zakładania plantacji matecznych

Przy zakładaniu plantacji matecznych wykorzys­tuje się trzysekcyjne sadzarki (fot. 5) z systemem chwytakowym. Aby stworzyć pracownikom dogodne warunki do pracy i móc sadzić rośliny niezależnie od warunków klimatycznych, sadzarka zbudowana jest jak mały domek. Pomieszczenie, w którym odbywa się sadzenie roślin, jest ogrzewane, zadbano także o zamontowanie radia. Sadzarka umożliwia również wprowadzanie nawozu w rzędy roślin. Bezpośrednio po założeniu matecznika rośliny przykrywane są perforowaną folią. Zabezpiecza je ona przed wiosennymi przymrozkami i przyspiesza wegetację. Dzięki temu udaje się uzyskać większą liczbę wysokiej jakoś­ci sadzonek truskawek. Rośliny przed wiosennymi przymrozkami chronione są dodatkowo za pomocą deszczowni.

Fot. 5. Sadzarka do zakładania plantacji matecznych

W trakcie prowadzenia matecznika wyrastające z roślin matecznych rozłogi z sadzonkami są rozkładane w poprzek międzyrzędzi i przysypywane ziemią. Do tego zabiegu używa się specjalnej platformy ("samolotu") z dziewięcioma stanowis­kami (fot. 6). Pracownicy czynność tę wykonują leżąc na specjalnych podestach. Platforma osłonięta jest od góry dachem, co pozwala na pracę w czasie deszczu lub upałów. Maszyny tej używa się także do ręcznego odchwaszczania rzędów roś­lin w mateczniku. Do mechanicznego zwalczania chwastów w międzyrzędziach — zanim zostaną wypełnione rozłogami — używa się kilku rodzajów maszyn (fot. 7).

Fot. 6. Platforma wykorzystywana jest podczas rozkładania rozłogów w międzyrzędziach
i przysypywania ich ziemią oraz do usuwania chwastów

Fot. 7. Maszyny do mechanicznego likwidowania chwastów w międzyrzędziach

Wszystkie mateczniki są nawadniane (fot. 8) wodą ze studni głębinowej. Plantację podlewa się tylko w nocy, gdyż najmniejsze jest wtedy parowanie.

Fot. 8. Wszystkie plantacje mateczne są nawadniane

Każdy matecznik w gospodarstwie prowadzony jest tylko przez rok. Po zakończeniu uprawy na polu przez trzy lata uprawia się specjalne mieszanki traw wolno rosnących, które nadają się na lekkie piaszczyste gleby, a na takich zakładane są w gospodarstwie mateczniki. Są to, jak mówi Z. Pisarek, najlepsze gleby do produkcji sadzonek truskawek, gdyż pozwalają na otrzymanie roślin z dużym systemem korzeniowym.

Rodzaje sadzonek

W gospodarstwie od kilku lat produkuje się sadzonki wielokoronowe. Do ich produkcji wykorzys­tuje się rośliny o średnicy 6–8 mm. Tego typu materiał nasadzeniowy produkuje się dla odmian 'Elsanta' i 'Polka'. Rośliny sadzone są w systemie pasowo-rzędowym, z czterema rzędami w pasie. W pasie rośliny sadzone są w rozstawie 15 cm x 20 cm, odległość pasów od siebie to 80 cm (fot. 9). Przy zakładaniu takich upraw korzysta się z sadzonek frigo. Otrzymane z nich rośliny są wykopywane jesienią i oferowane jako wielokoronowe sadzonki frigo. W przypadku odmiany 'Elsanta' sortowane są na dwie klasy — rośliny o średnicy 14–17 mm oraz 17 mm i większe. U 'El­santy' z największych sadzonek wielokoronowych udaje się zebrać w ciągu 7–8 tygodni od posadzenia pierwsze owoce, a całkowity plon z pierwszego owocowania dochodzi do 0,5 kg z rośliny. Wielokoronowe sadzonki frigo są stosunkowo nowe na polskim rynku, jednak coraz więcej plantatorów się nimi interesuje. Większość takich sadzonek odmiany 'Polka' sprzedawana jest do krajów skandynawskich, gdzie okres wegetacji jest bardzo krótki i dlatego bardzo ważne jest otrzymanie już w pierwszym roku dużego, dającego dochód plonu. Wielokoronowe sadzonki frigo 'Polki' służą do zakładania plantacji w polu, a 'Elsanty' — do zakładania upraw polowych i sterowanych pod osłonami.

 
Fot. 9. Fragment plantacji roślin do pozyskiwania sadzonek wielokoronowych

Z. Pisarek twierdzi, że będzie rosło zapotrzebowanie na sadzonki frigo, gdyż pozwalają one na prowadzenie sterowanej uprawy truskawek, dowolne sterowanie terminem zbioru i uzyskiwanie stosunkowo wysokich cen owoców.

W gospodarstwie stale produkuje się również sadzonki zielne — aby jednak plantacja z takich roślin zapewniła wysoki plon w pierwszym roku po posadzeniu, powinna zostać założona najpóźniej do końca sierpnia. Aby wyprodukować na ten termin wystarczająco silne i dorodne sadzonki zielne, matecznik zakłada się jesienią (fot. 10). Gdy mateczniki do pozyskiwania sadzonek zielnych zakłada się wiosną z sadzonek frigo, korzysta się wtedy z roślin o grubości szyjki korzeniowej 8–12 mm, aby jak najszybciej zaczęły wykształcać rozłogi (fot. 11). Mateczniki takie początkowo dodatkowo okrywane są folią, co przyspiesza wegetację i zapobiega ewentualnym uszkodzeniom roślin przez przymrozki.

Fot. 10. Tak wygląda wiosną matecznik do pozyskiwania sadzonek zielnych założony jesienią

Fot. 11. Zbigniew Pisarek na plantacji matecznej założonej wiosną

Podział roślin na klasy

W firmie dużo uwagi przywiązuje się do precyzyjnego sortowania sadzonek. W zimie do tego celu zatrudnia się kilkuset pracowników. Każdy sortujący rośliny ma numer, który umieszcza w skrzynce z posortowanymi przez siebie roślinami. Dzięki temu łatwo wykryć osoby pracujące niedokładnie. Na kilka osób przypada jeden brygadzista, stale kontrolujący ich pracę.

...