Opis bibliograficzny dokumentów elektronicznych powinien być zgodny z postanowieniami Polskiej Normy PN-N-01152-13:2000 Opis bibliograficzny. Dokumenty elektroniczne.
Rekord bibliograficzny tworzy się wykorzystując instrukcję Krystyny Sanetry pt. Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu elektronicznego. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2003.
I. Definicje.
Dokument elektroniczny - dokument istniejący w postaci elektronicznej, dostępny za pomocą techniki komputerowej.
Dostęp - metoda dotarcia do danych i programów.
Dostęp lokalny - dostęp z użyciem nośnika fizycznego (takiego jak dysk, dyskietka, kaseta lub dysk optyczny) przeznaczonego do włożenia przez użytkownika do komputera lub urządzenia peryferyjnego podłączonego do komputera.
Dostęp zdalny - dostęp bez posługiwania się nośnikiem fizycznym.
Nośnik fizyczny - przedmiot, w którym lub na którym można zapisać dane oraz z którego można dane odzyskać.
CD-ROM - dysk optyczny służący do przechowywania dokumentów elektronicznych zawierających dużą liczbę danych lub rozbudowane programy, w tym tekst, dźwięk, grafikę, filmy, odczytywany za pomocą stacji dysków.
Dysk optyczny - dysk, na którym dane zapisane są za pomocą techniki laserowej. Dysk optyczny może być zapisany w standardach: CD-ROM, SD-DA, Photo CD, Video-CD, CD-ROMXA, CD-G, CD Extra, CD-text, DVD-ROM, DVD-Video.
Wideodysk - płyta wideo odtwarzana przez komputer.
Ekran tytułowy - informacja o dokumencie elektronicznym, przede wszystkim jego tytuł właściwy, wyświetlane na pierwszym lub początkowym ekranie dokumentu elektronicznego.
Menu - wykaz opcji wyświetlony przez system przetwarzania danych, spośród których użytkownik może wybrać działanie do zainicjowania.
Strona domowa - ekran otwierający hipertekstowy dokument World-Wide-Web.
Dokumentacja - dokument towarzyszący, zwykle w formie podręcznika (czasem w formie elektronicznej), opisujący wymagania, możliwości, ograniczenia, projekt, instalowanie, działanie oraz utrzymanie dokumentu elektronicznego.
Dokument towarzyszący - dokument wydany zwykle w tym samym czasie co opisywany dokument elektroniczny i przeznaczony do użytkowania łącznie z nim.
Pojemnik - opakowanie dokumentu, jego części lub zespołu dokumentów, które można fizycznie odłączyć od samego dokumentu.
Dane - reprezentacja informacji, mająca interpretację, właściwa do komunikowania się, interpretacji lub przetwarzania.
Internet - rozległa sieć komputerowa, na którą składają się mniejsze sieci połączone ze sobą, używając protokołu IP i innych podobnych protokołów.
Katalog - zbiór plików opatrzony odrębną nazwą.
Kompresja - zmniejszenie objętości plików w celu efektywniejszego ich przesyłania lub przechowywania.
Komputer - maszyna zdolna przyjmować, przechowywać, przetwarzać i wyprowadzać informacje i/lub instrukcje.
Plik - zorganizowany zbiór danych przeważnie składający się z powiązanych rekordów.
Program - zespół poleceń wyrażonych w formie umożliwiającej wykonanie przez komputer.
Rekord - grupa danych przeważnie traktowana jako całość, podzbiór pliku.
Sprzęt komputerowy - wszystkie lub niektóre fizyczne składniki systemu przetwarzania informacji (komputery, urządzenia peryferyjne).
URL - adres dokumentu elektronicznego w sieci komputerowej wyrażony w standardowym formacie.
Urządzenia peryferyjne - dowolne urządzenia sterowane przez komputer i mogące się z nim komunikować (np. drukarka, stacja dysków).
Wersja - postać dokumentu, który został zmodyfikowany.
Wydanie - wszystkie egzemplarze wydawnictwa wyprodukowane z tego samego wzorca, w ramach jednej inicjatywy wydawniczej.
WWW - usługa internetowa, która łączy dokumenty za pomocą techniki hipertekstu.
II. Zasady ogólne opisu.
Jednostką opisu mogą być:
· dokument elektroniczny jednoczęściowy
· dokument elektroniczny wieloczęściowy: całość, określona liczba części lub jedna część
· część dokumentu elektronicznego niesamoistna wydawniczo
Jeśli dokument jest jednocześnie dokumentem, którego opis jest przedmiotem innej normy (np. elektroniczna książka, elektroniczne wydawnictwo ciągłe, mapa, druk muzyczny, nagranie dźwiękowe, stary druk lub film na nośniku elektronicznym) należy najpierw zastosować postanowienia normy dot. opisu dokumentów elektronicznych, a następnie brać pod uwagę postanowienia normy właściwej dla rodzaju dokumentu dostępnego na nośniku elektronicznym.
Opis dokumentów elektronicznych może mieć 3 stopnie szczegółowości.
Znaki umowne należy obowiązkowo stosować w opisach trzeciego stopnia szczegółowości, w pozostałych stopniach są zalecane.
Podstawa opisu:
· Dokument elektroniczny jednoczęściowy - podstawą opisu jest przede wszystkim odtworzony dokument elektroniczny. Przy dostępie zdalnym jest to dokument uzyskany określonym trybem dostępu. Brakujące dane zaleca się ustalić na podstawie źródeł spoza dokumentu, np. towarzyszącej dokumentacji, pojemników, bibliograficznych baz danych oraz innych wydawnictw informacyjnych.
Kolejność źródeł, z których należy czerpać dane do opisu:
a. źródła wewnętrzne: ekran główny, główne menu, przedstawienie programu, pierwsza wyświetlona informacja, krótki tekst, który pojawia się u góry każdego wielostronicowego dokumentu, strona domowa, inna wyraźnie wyświetlona, identyfikująca informacja,
b. etykieta nalepiona na stałe lub odbita na nośniku fizycznym
c. dokumentacja
d. pojemnik
e. inny dokument towarzyszący
f. publikowane opisy dokumentów (np. bibliograficzne bazy danych, przeglądy)
g. inne źródła.
· dokument elektroniczny wieloczęściowy - podstawą opisu jest dokument elektroniczny wieloczęściowy skompletowany w całości, a w przypadku braku takowego - dokument najwcześniej wydany spośród opisywanych
· niesamoistna wydawniczo część dokumentu elektronicznego (odrębna praca, artykuł, fragment) - należy przejmować przede wszystkim dane występujące przy tej części (np. tytuł pracy, nazwę autora), brakujące dane należy przejmować z innych miejsc dokumentu elektronicznego.
Forma gramatyczna i ortografia, stosowanie skrótów, zasady prostowania i wyjaśniania danych takie same, jak w przypadku opisu druków zwartych.
III. Elementy opisu dokumentu elektronicznego.
Numer strefy
Nazwa strefy
Znak umowny
Element opisu
1.
Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności
Pole 245
[...]
=
:
/
;
Tytuł właściwy
Określenie typu dokumentu
Tytuł równoległy*
Dodatek do tytułu*°
Pierwsze oznaczenie odpowiedzialności°
Następne oznaczenie odpowiedzialności*°
2.
Strefa wydania
Pole 250
. -
,
Oznaczenie wydania°
Pierwsze oznaczenie odpowiedzialności dotyczącej wydania°
Następne oznaczenie odpowiedzialności dotyczące wydania*°
Dodatkowe oznaczenie wydania*°
Pierwsze oznaczenie odpowiedzialności dotyczące dodatkowego oznaczenia wydania°
Następne oznaczenie odpowiedzialności dotyczące dodatkowego oznaczenia wydania*°
3.
Strefa szczegółowego oznaczenia rodzaju i wielkości dokumentu
Pole 256
(...)
Oznaczenie rodzaju dokumentu (dane, program, dane i program) (element obowiązkowy w opisie dok. o dostępie zdalnym)
Oznaczenie wielkości dokumentu
4.
Strefa adresu wydawniczego
Pole 260
(
,)
Pierwsze miejsce wydania
Następne miejsce wydania
Nazwa wydawcy*°
Data wydania
Miejsce sporządzenia kopii*
Nazwa sporządzającego kopię*
Data sporządzenia kopii
5.
Strefa opisu fizycznego(dotyczy tylko dokumentów o dostępie lokalnym)
Pole 300
. –
+
Określenie formy i liczby nośników fizycznych
Oznaczenie innych cech fizycznych
Wymiary
Oznaczenie dokumentu towarzyszącego*
6.
Strefa serii
Pole 440 lub 490
. - (
; )
Tytuł serii lub podserii°
Dodatek do tytułu podserii*°
Pierwsze oznaczenie odpowiedzialności dotyczące serii lub podserii°
Następne oznaczenie odpowiedzialności dotyczące serii lub podserii*°
ISSN serii lub podserii
Numeracja w obrębie serii lub podserii
7.
Strefa uwag
Pola 5XX
Uwagi (obowiązkowe są tu uwagi o źródle tytułu właściwego i źródle oznaczenia wydania jeśli jest ono inne niż poprzednie, uwagi zawierające datę aktualizacji/nowelizacji dokumentu oraz uwagi o wymaganiach systemowych - w przypadku dokumentów elektronicznych o dostępie lokalnym i o trybie dostępu - w przypadku dokumentów o dostępie zdalnym
8.
Strefa międzynarodowego znormalizowanego numeru i sposobu uzyskania dokumentu ( pole 020, 022...)
...
h3th3r3t