Socjologia organizacji,wykłady 2008.doc.doc

Socjologia organizacji

Wiedza – wszelka forma poznania, całokształt informacji pozostających ze sobą w określonym (luźnym lub systemowym) układzie będącym efektem poznania.

Rodzaje wiedzy:

1. naukowa
2. potoczna
3. artystyczno- literacka
4. spekulacyjna

Nauka:

1. to system należycie uzasadnionych twierdzeń i teorii zawierających możliwie adekwatną – na danym etapie rozwoju poznania – wiedzę o zjawiskach i prawidłowościach rzeczywistości lub danego aspektu rzeczywistości (sens przedmiotowy)
2. zorganizowany proces poznawczy, ogół czynności i metod składający się na działalność badawczą, zapewniający obiektywne i uporządkowane poznanie danego aspektu rzeczywistości (sens funkcjonalny)
3. dziedzina kultury, którą – oprócz nauki w/w znaczeniach – współtworzy także system instytucji naukowo badawczych, materialno – techniczna baza oraz zbiorowości uczonych (sens socjologiczny)

Cechy wiedzy naukowej:

1. wysoki stopień prawdziwości (adekwatność do rzeczywistości)
2. wysoki stopień pewności
3. wysoki stopień usystematyzowania logicznego
4. samokrytycyzm i samokontrola
5. intersubiektywna komunikowalność i sprawdzalność
6. duża zawartość informacyjna (ogólność ścisłość)
7. wysoka zdolność ekspanacji (wyjaśnienia)
8. duże możliwości prognostyczne
9. duże możliwości hemrystyczne (zdobyta wiedza jest źródłem nowej wiedzy)

Cele nauki (funkcje nauki):

·         wewnętrzne (poznawcze)

·         zewnętrzne (praktyczne)

1. Przedmiot i zakres badań socjologii organizacji

Przesłanki narodzin socjologii organizacji

Kolejny etap specjalizacji w ramach                                 Współczesne przemiany    

           socjalizacji ogólnej                                            („społeczeństwo organizacyjne”)

Przyczyny wzrastającego stopnia zorganizowania społeczeństwa:

1. zaawansowany podział pracy
2. organizacje zwiększają skuteczność działania – skuteczność działań jednostki wzrasta jeśli ma wsparcie organizacji
3. organizacje wyznaczają ludziom drogi awansu zawodowego i społecznego
4. organizacje obejmują wszystkie najważniejsze funkcje

·         produkcję dóbr materialnych

·         utrzymanie porządku

·         kształcenie i wychowanie nowych pokoleń

·         ochrona zdrowia

·         wypoczynek

·         załatwianie wszystkich spraw osobistych, rodzinnych itp.

5. organizacja kształtuje osobowość jednostki i są dla niej ważnym elementem środowiska społecznego
6. rozwój wielkich organizacji rodzi także różne konsekwencje negatywne

·         depersonalizacja i fragmentaryczność stosunków międzyludzkich

Przedmiot socjologii organizacji

Socjologia organizacji definiowana jest jako „socjologia struktur, procesów i ról organizacyjnych” jako socjologiczna analiza organizacji i kierowania (W. Morawski)

Jej przedmiotem są:

a)      społeczne aspekty funkcjonowania różnego typu organizacji (przemysłowe, polityczne, samorządowe, sportowe, szpitalne, szkoły itp.)

b)     organizacja jako grupa społeczna oparta o więzi rzeczowe, wewnętrzna zróżnicowania, utworzona do realizacji określonego celu

c)      uwarunkowania i mechanizmy zachowań ludzi związane z ich miejscem w strukturze organizacyjnej, pełnionymi rolami i wspólnotą celu oraz relacje z otoczeniem

Funkcje socjologii organizacji

Teorytyczne                                                                                                                praktyczne

Pytania organizujące                                                                                - diagnostyczna (tworzy przesłanki

proces poznania:                                                                                             decyzji praktycznych)

-          jak jest                                                                                  - prognostyczna (umożliwia

-          dlaczego tak jest                                                                              przewidywanie konsekwencji

-          jak będzie                                                                                             decyzji i działań)

-          co zrobić aby zmienić                                                         - socjotechniczna (stwarza

-          stan obecny                                                                               możliwość skutecznego

działania w zakresie kształtowania postaw i zachowań ludzi

Zarządzanie – „zestaw działań (obejmujacy planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie – tj. kierowanie ludźmi i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób prawny i skuteczny” R. Griffin

Zasoby organizacji

Zasoby miękkie                                                                                                  Zasoby twarde

- wiedza i umiejętności (kompetencje)                                          - rzeczowe

- umiejętności personalne                                                                      - techniczno - technologiczne

- postawy i wartości                                                                                    - finansowe

- normy i wzory zachowań                                                                      zasoby ludzkie

- typy relacji międzyludzkich,

style kierowania

- system komunikowania się

2. Organizacja w ujęciu socjologicznym – organizacja jako efekt rozwoju więzi społecznej

Więź społeczna to ogół realizacji i zależności skupiających jednostki w zbiorowości, decydujący o stopniu ich spójności oraz kształtujące się na podstawie łączności i identyfikacji.

Więź społeczna:

1. jest wyznacznikiem wszelkich form życia społecznego
2. tworzy układ funkcjonalny
3. cechuje ją zróżnicowana intensywność i trwałość

dwa aspekty więzi społecznej:

obiektywny – zależności dające się określić rzeczowo i normatywnie ( np.:  zależności ekonomiczne wynikające z mechanizmów rynkowych, regulujące prawno – organizacyjne, wzory zachowań)

subiektywny – świadomość identyfikacji i poczucia więzi oraz wynikająca stąd postawa wobec zbiorowości

więź społeczna tworzy się i utrzymuje przez:

Þ    to co ludzi łączy i jednoczy (wspólność potrzeb, systemów wartości, wzory spełniania ról społecznych)

Þ    to co ludzi dzieli (różnice dyspozycji indywidualnych, miejsce w systemie stratyfikacji, zróżnicowanie zadań w podziale pracy)

Þ     

w konkretnych zbiorowościach równowaga między czynnikami wolności i zróżnicowania nie jest stała.

Etapy kształtowania się komponenty więzi społecznej:

1. styczność przestrzenna
2. styczność i łączność psychiczna
3. styczność społeczna (układ osób, wartości i czynów)

rodzaje styczności społecznej

                            trwałe                                          prywatne                            osobowe                            bezpośrednie

                            przelotne                            publiczne                            rzeczowe                            pośrednie

Wzajemne oddziaływanie – systematyczne i trwałe wykonywanie działań ukierunkowanych na innych ludzi w celu wywołania określonych reakcji np;. modyfikacji zachowań i czynności. Wzajemne oddziaływanie przebiega według określonych wzorów.                                          

Wzór społeczny – to obowiązujący sposób postępowania, którego naruszenie wywołuje negatywne reakcje i sankcje społeczne.                                                                                                                                                                                                                                                                         

Instytucje społeczne – ujęcie przedmiotowe to różnego typu struktury  (administracyjne, gospodarcze, polityczne, oświatowe, religijne) które zapewniają prawidłowy przebieg czynności prowadzących do zaspokojenia potrzeb w ramach określonych stosunków społecznych             

Instytucje społeczne – ujęte normatywnie                                                                                   

zbiór norm i wartości, które regulują ważną dziedzinę ludzkiego życia utrwalone normy i zasady kierujące zachowaniem ludzi i relacji między nimi.                                                       

instytucje to reguły gry, które strukturalizują ludzkie interakcje, bez instytucjonalizacji organizacje są słabo zintegrowane.                                                                                                                                                                                                                                                                                       

Funkcje instytucji                                                                                                                             

umożliwiają zaspokajanie różnorakich potrzeb( ‘wymogi przetrwania’)                           

normują działalność jednostek i zbiorowość, dostarczają właściwych procedur postępowania

zapewniają ciągłość życia zbiorowego                                                                                   

integrują zbiorowość, kreują i podtrzymują więź społeczną                                                                                                                                                                                                                               

Kontrola społeczna – system różnorakich oddziaływań ze strony otoczenia społecznego wymuszający na jednostkach lub zbiorowościach postępowanie zgodne z obowiązującymi normami, wartościami i wzorami społecznymi.                                                                                                                                                                       

                            Środki kontroli społecznej

Psycho-społeczne                                                                                     materialno-społeczne

-internalizacja norm wartości                                                    -przymus stosowany przez instytucje

wzorów społecznych                                                                   np:. państwo

-potrzeba uznania i poczucie                                                                 -presja ekonomiczna

bezpieczeństwa                                                                                -normy moralne i obyczajow

Sankcje – reakcje zbiorowości i instytucji na zachowania odbiegające od przyjętych zasad. System kar i wyróżnień, którego celem jest kierowanie członków zbiorowości.

Sankcje

                                                        pozytywne               ...