Klub Pracy K   Sesja 13	Asertywność          w poszukiwaniu pracy
Wstęp	W codziennym życiu spotykają nas różne problemy i trudne sytuacje. Jedną z nich jest poszukiwanie pracy, kiedy często spotykamy się z sytuacją odmowy, oceną czy konfliktem interesów. Co robić, by zachować własną godność, nie obrazić naszego rozmówcy i samemu nie poczuć się urażonym? Rozwiązaniem problemu może być opanowanie umiejętności bycia aserytwnym. Dzięki niej możemy otwarcie wyrażać swoje myśli, uczucia i przekonania bez negacji czy lekceważenia uczuć i poglądów naszych rozmówców. W sytuacjach konfliktowych umiejętności asertywne pozwalają osiągnąć kompromis bez poświęcania własnej godności i rezygnacji z uznawanych wartości.
Cele	1.      Uświadomienie uczestnikom znaczenia typów za-chowań dla procesu komunikacji interpersonalnej. 2.      Poznanie praw asertywności. 3.      Trening zachowań asertywnych.
Czas trwania	2 godziny
Program sesji	1.    Asertywność – umiejętność mówienia „nie”? Prawa asertywności. Ćwiczenie 13.1: Moja piramida asertywności. Ćwiczenie 13.2: Upominki. 3.    Asertywność w kontaktach społecznych. Ćwiczenie 13.3: Mapa asertywności. Ćwiczenie 13.4: Kiedy mówię „nie”. 4.      Podsumowanie sesji. 5.      Zapowiedź programu następnej sesji.
Materiały pomocnicze
Materiały dla lidera	Asertywność (L 13.1)
Plakaty	ZACHOWANIA INTERPERSONALNE (P 13.1) PRAWA ASERTYWNOŚCI (P 13.2) PIRAMIDA ASERTYWNOŚCI (P 13.3)
Materiały dla uczestnika	MAPA ASERTYWNOŚCI (U 13.1)

1

         Asertywność jest umiejętnością bezpośredniego wyrażania swoich myśli, potrzeb, uczuć i emocji. Osoba asertywna charakteryzuje się dbałością o własne prawa przy równoczesnym poszanowaniu praw innych osób.

Asertywności każdy może się nauczyć - dzięki odpowiedniemu treningowi będziemy potrafili bezpośrednio, uczciwie i stanowczo wyrażać swoje uczucia, poglądy i opinie w taki sposób by respektować poglądy i uczucia naszego rozmówcy. Umiejętność ta jest szczególnie cenna w procesie poszukiwania pracy, gdyż skuteczność w realizacji zamierzeń i celów oraz życzliwość w relacjach z ludźmi – nawet tymi, którzy mają odmienne zdanie – to cechy zachowań asertywnych.

J              Zapytaj: Jak zachowujemy się w kontaktach międzyludzkich? Jakie mogą być nasze zachowania?

Uczestnicy mogą wymieniać szereg zachowań np.:

serdeczne, przyjacielskie, opiekuńcze, wspierające, narzucające, wrogie, nieżyczliwe, nieśmiałe, pasywne, niezależnie, otwarcie itp..

1              Zapisuj wymieniane przez uczestników propozycje dzieląc je od razu na trzy grupy: zachowania uległe (np.: nieśmiałe, pasywne), agresywne (np.: nieżyczliwe, narzucające) i asertywne (np.: przyjacielskie, niezależne, otwarte).

x Zaprezentuj i omów plakat à ZACHOWANIA interpersonalnE (P 13.1)

&

         Analizując różne sytuacje możemy mówić ogólnie o trzech typach zachowań interpersonalnych, są to:

zachowania uległe = ucieczka

zachowania agresywne = walka

zachowania asertywne = porozumienie.

Dwa pierwsze typy zachowań oparte są na reakcjach instynktownych, jakie człowiek przejawia w sytuacjach niebezpieczeństwa. Odziedziczyliśmy je po przodkach i istnieją one w naszej zbiorowej podświadomości i pamięci, a ich celem jest natychmiastowe podjęcie działania w obliczu zagrożenia. W pewnym sensie w przypadku zarówno uległości jak
i agresji możemy mówić o braku szacunku: w uległości – dla samych siebie, w agresji – zarówno dla siebie jak i innych. Trzeci typ postępowania wykorzystuje nasze zdolności myślenia i umiejętności mówienia, a szczególnie analizowania sytuacji i dobierania adekwatnego sposobu reakcji i działania. 

A.                Zachowanie uległe

Występuje wówczas, gdy ważniejsze dla nas jest zdanie innych ludzi od naszego własnego, kiedy pozwalamy innym wykorzystać nasz czas, energię usprawiedliwiając ich postępowanie.

Pamiętaj!

Zachowanie uległe opiera się na przekonaniu, że

potrzeby i opinie innych ludzi są ważniejsze od naszych.

Zachowując się ulegle niszczymy samych siebie, mamy niską samoocenę, przerzucamy winy na innych, uważamy, że świat i ludzie są niesprawiedliwi.

Konsekwencje zachowania uległego:[1]

-        Początkowo możesz się spodziewać krótkotrwałych nagród – jesteś postrzegany jako miły, uprzejmy, łagodny.

-        Jeśli mówisz “tak” bądź znosisz coś wbrew sobie – zaczynasz żałować i tracisz pewność siebie.

-        Uczucia te zazwyczaj powtarzają się, kiedy chcesz kogoś o coś poprosić – czujesz się niewygodnie, wyrażając swoje potrzeby.

Taka sytuacja najczęściej prowadzi do zaniżenia samooceny i spadku efektywności działania, ludzie zaczynają Ci współczuć, irytują się i tracą dla ciebie szacunek.

B.                 Zachowanie agresywne

Polega na zaspokojeniu indywidualnych potrzeb i forsowaniu własnych opinii kosztem innych ludzi.

Pamiętaj!

Agresja opiera się na przekonaniu, że nasze własne

potrzeby i opinie są ważniejsze niż innych ludzi.

Zachowując się agresywnie reagujemy wybuchowo, zdradzamy przejawy arogancji, chcemy wygrać wszystko i ze wszystkimi, stwarzamy konflikty, jesteśmy napastliwi i pozbawieni taktu i subtelności.

Konsekwencje zachowania agresywnego

-          Uzyskujesz krótkotrwałą nagrodę – wyładowujesz się.

-            Powstaje konflikt – ludzie obawiają się bądź unikają ciebie, wycofują się ze współpracy
i budują wokół siebie mur, by nie zostać poniżonym przez Ciebie.

Taka sytuacja prowadzi najczęściej do wyobcowania i potrzeby usprawiedliwiania się, a to
z kolei wzmacnia agresję.

C.                Zachowanie asertywne

Asertywność nie jest umiejętnością wrodzoną jest efektem nauczenia się określonego sposobu reagowania i przeżywania.

Pamiętaj!

Asertywność to pełne wyrażanie siebie w kontaktach z innymi ludźmi i umiejętność stanowienia oraz obrona własnych praw.

Przykłady zachowań asertywnych:

-          potrafię poprosić kogoś o pomoc,

-          protestuję nie okazując zdenerwowania i niechęci, jeśli ktoś chce decydować za mnie, nie pytając mnie o zdanie,

-          swobodnie i bez obaw wyrażam swoją opinię nawet wtedy, gdy wiem, że nie jest ona popularna,

-          potrafię przyjąć zasłużoną krytykę,

-          w odpowiednich sytuacjach walczę o swoje interesy.

x              Przedstaw i omów plakat à prawa asertywności (P 13.2)

J              Zapytaj: W jakich sytuacjach i wobec kogo najczęściej zachowujemy się asertywnie?

1              Odpowiedzi zapisuj na arkuszu. Spróbujcie pogrupować odpowiedzi i określić, komu najłatwiej jest nam odmówić.

x              Przedstaw i omów plakat à PIRAMIDA ASERTYWNOŚCI (P 13.3)

4              Rozdaj czyste kartki uczestnikom, poproś by każdy uczestnik stworzył własną piramidę asertywności.

Poleć, by na samym dole wypisali osoby, którym jest im najłatwiej powiedzieć “nie”.

Pamiętaj!

Asertywność nie stanowi gwarancji sukcesu, ale daje satysfakcję z wyrażania własnych uczuć po to, by konflikt można było rozstrzygnąć bez poczucia winy czy nieszczerości.

Podsumuj:

Im wyżej w piramidzie znajduje się dana osoba, tym trudniej zachowywać się wobec niej asertywnie. Zachodzące między ludźmi zależności formalne i nieformalne, związki uczuciowe, emocjonalne uzależnienia powodują, że rezygnujemy z asertywnych zachowań na rzecz uległych lub agresywnych.

Jest kwestią wyboru, jaki rodzaj zachowania zaprezentujemy w konkretnej sytuacji. Czasami dla wszystkich (w tym i dla nas samych) będzie lepiej, gdy zachowamy się ulegle lub agresywnie.

...