Zatrucie gazami spalinowymi
Do zatrucia dochodzi w wyniku wdychania par gazów z palących się, tlących lub rozkładanych termicznie substancji organicznych. Zazwyczaj jest to mieszaniana gazów włączając tlenek węgla i cyjanki. Działanie gazów spalinowych zależy od głębokości penetracji w drogach oddechowych, uwarunkowanej ich rozpuszczalnością w wodzie i lipidach oraz wielkości cząsteczek gazów które warunkują możliwość przedostawania się ich do pęcherzyków płucnych. Ze względu na właściwości fizyczne rozróżniamy:
· Gazy łatwo rozpuszczalne w wodzie: osadzają się na wilgotnych błonach śluzowych górnego odcinka dróg oddechowych, wywierając lokalne działanie drażniące (np. NH3, HC1, CL2, F2)
· Gazy średnio rozpuszczalne w wodzie: wnikają do oskrzeli, wywierając przede wszystkim działanie drażniące powodując zwężenie oskrzeli (np. SO2, B2, Cl2)
· Gazy trudno rozpuszczalne w wodzie i/lub łatwo rozpuszczalne w lipidach: powodują denaturację białek w pęcherzykach płucnych, wysiękowe zapalenie oskrzelików i zapalenie pęcherzyków płucnych, zwiększają przepuszczalność ich ścian, wywołując toksyczny obrzęk płuc (okres bezobjawowy wynosi 2-24 h), hipoksję i hiperkapnię (np. chlorowodory, ozon, tlenki azotu)
Objawy
Objawy zatrucia gazami spolinowymi są uzależnione od rodzaju gazu.
· Gazy łatwo rozpuszczalne w wodzie powodują: podrażnienie oczu, gardła i tchawicy, niekiedy oparzenie chemiczne, obrzęk głośni, bóle głowy, zawroty głowy, nudnosci
· Gazy umiarkowanie rozpuszczalne w wodzie powodują: podrażnienie dróg oddechowych, kaszel, narastająca duszność, sinica, skurcz oskrzeli, zaburzenia świadomości
· Gazy trudno rozpuszczalne w wodzie i/lub łatwo rozpuszczalne w lipidach: narastająca niewydolność oddechowa (po okresie bezobjawowym), sinica, zatrzymanie oddechu, objawy zastoju w płucach, zaburzenia rytmu serca, utrata przytomności, drgawki pochodzenia ośrodkowego
· możliwe jest nakładanie się objawów klinicznych charakterystycznych dla zatrucia cyjankami i CO.
Rozpoznanie
· wywiad (ekspozycja na gazy spalinowe)
· ustalenie składu gazów spalinowych, ich stężenia i czasu ekspozycji
· obraz kliniczny
Postępowanie
· usunąć poszkodowanego z zadymionego pomieszczenia ( często wyłącznie przez straż pożarną wyposażoną w sprzęt ochrony narządu oddechowego)
· przepłukać podrażnione błony śluzowe (oczy) wodą
· zapewnić poszkodowanemu odpoczynek, wyeliminować wysiłek fizyczny
· w razie potrzeby podać leki uspokajające (np. Relanium)
· jeśli występują objawy zatrucia, przewieźć do szpitala ze względu na okres bezobjawowy toksycznego obrzęku płuc
be.3