Wellness w dosłownym tłumaczeniu na nasz rodzimy język oznacza dobre samopoczucie, nie mniej jednak zanim zgłębimy wiedzę dotyczącą tego pojęcia warto zastanowić się gdzie ma swój początek ta filozofia i zarazem sposób życia. W roku 1959 amerykański lekarz Dr. Halbert Dunn stworzył własną filozofię, która głosiła, że do osiągnięcia pełnej harmonii niezbędna jest równowaga ciała i umysłu – wszak od zawsze dobre samopoczucie ściśle wiązało się z dobrym zdrowiem i na odwrót. Kiedy człowiek w swoim umyśle wytworzy pełną świadomość, że nikt inny tylko on sam jest odpowiedzialny za stan swojego zdrowia i tylko on może podejmować działania mające na celu poprawę, oraz zachowanie dobrego zdrowia .
Wellnes według Donalda Ardella - Podjęcie własnej decyzji do wzięcia odpowiedzialności za własną jakość życia i szukaniem tym samym alternatywy uzależnienia się od środków farmakologicznych, lekarzy, wygody, przeciętności, użalania się nad sobą, nudy i niedbałości.
Wymiary wellnes :
Wellness fizyczny - zdolność do skutecznego działania w celu wypełniania obowiązków w codziennej pracy i efektywnego wykorzystywania czasu wolnego. Obejmuje dobrą kondycję fizyczną i właściwe cechy motoryczne. Osoba taka jest uważana za osobę wysportowaną, a nie słabą fizycznie.
Zdrowie fizyczne - osoba zdrowa fizycznie nie cierpi na żadne schorzenia narządów i układów organizmu o naturze fizjologicznej, jak choroby serca czy układu nerwowego. Osoba taka ma dobrą kondycję i dobre samopoczucie fizyczne.
Wellness emocjonalno-umysłowy - dobre samopoczucie emocjonalne jest zdolnością do radzenia sobie z problemami dnia codziennego i własnymi uczuciami w sposób pozytywny, optymistyczny i konstruktywny. Osoba o dobrym samopoczuciu emocjonalnym uważana jest za szczęśliwą, a nie przygnębioną.
Zdrowie emocjonalno-umysłowe - osoba zdrowa emocjonalnie nie ma żadnych zaburzeń emocjonalno umysłowych lub chorób, takich jak kliniczna postać depresji oraz ma dobre samopoczucie emocjonalne. Cele zdrowotne odnoszą się raczej do zdrowia i dobrego samopoczucia umysłowego niż do emocjonalnego
Wellness intelektualny - zdolność do uczenia się i wykorzystywania informacji w celu poprawy jakości codziennego życia i optymalnego funkcjonowania. Osoba mająca dobre samopoczucie intelektualne uważana jest za dobrze poinformowaną, nie za ignoranta.
Zdrowie intelektualne - osoba zdrowa intelektualnie nie cierpi na żadne schorzenia atakujące mózg i inne systemy, które odpowiadają za procesy uczenia się. Osoba zdrowa intelektualnie ma również dobre samopoczucie intelektualne.
Reakcje te są podobne nie zależie od bodźca, który je wywołal.
3. Stres jako proces :( transakcja) - relacja między jednostką a otoczeniem w której jednostka dokonuje oceny danej sytuacji oraz własnych zasobów radzenia sobie w tej sytuacji.
STRES – transakcja zachodząca pomiędzy jednostką a otoczeniem, obejmująca ocenę wyzwań stawianych przez daną sytuację oraz zasobów radzenia sobie z nią, a także
psychologiczne i fizjologiczne reakcje na tak oceniane wyzwania.
Dystres jest reakcją organizmu na zagrożenie, utrudnienie lub niemożność realizacji ważnych celów i zadań człowieka, pojawia się w momencie zadziałania bodźca, czyli stresora.
Eustres to stres mobilizujący pozytywnie do działania.
Salye wprowadził pojęcie eustresu i dystersu jak różnice pomiędzy stresm pozytywnym i strem nagatywnym. Fizycznie reakcje w obu przypadkach są takie same jednak eustres jest znacznie mniej szkodliwy dla zdrowej jednostki.
4 Reakcje stresowe:
1. Strefa poznawcza: to strefa umysłow, racjonalna, obejmuje procesy myślowe i percepcyjne. Odbiór jest ograniczony do bodź ców, które wywołaly stres:
- w ostrych stanach może dojśc do syndromu wypalenia ( egz!), blokady myślowe i zaburzenia pamięci ,natłok mysli , zaburzenia koncentracji , ograniczenie postrzegania , koszmary sennne.
2. Strefa mięśnionwa : obejmuje wszystkie reakcje, które zachodzą w muskulaturze szkieletowej i podlegają kontroli wolicjonalnej. W sytuacjach napięcia można zaobserwowac : Napiecie mm karku, bóle pleców, bóle napięciowe głowy , zgrzytanie zębami , mryganie, tiki, poruszanie nogą/
3. Strefa wegetatywno- hormonalna : obejmuje reakcje niekontrolowane, niepodlegające woli. S ą to reakcje hormonalne oraz reakcje wegetatywnego ukł nerwowego i zaleznych od niego narządów. Wywołują: uczucie mdłości w okolicach żołądka przechodzące z czasem w ch wrzodową, tzw. kluski w gardle, miekkie kolana , przyspieszone bicie serca , suchośc w ustach , pocenie sie rąk , ciała, przyspieszony oddech, zawroty głowy, podatnośc na infekcje.
4. Strefa emocjonalna : obejmuje uczucia, nastroje, sampoczucie. Stres emocjonalny może się objawiac przez: niepwenosc , strach , stany depresyjne wahania nastroju, pesymizm, nerwowośc, drazliwośc, bezradnośc, depresje przechodzące w apatię.
4 Pomiary stresowe :
Pomiar psychologiczny
Najczęściej stosowanypomiar , najbardziej popularny pomiar jest za pomocą kwestionariuszy.
-SRRS
-Skala Trosk i Skala Radości
Pomiar wydajności
Po pierwsze rozpal ponownie namiętności. Gdy skontaktujesz się z nimi sprostasz wyzwaniom, odkryjesz swoja siłę i zaplanujesz jak ruszyć z miejsca. Coaching pomoże wydostać się ze strefy komfortu na przestrzeni kilku tygodni.
STREFA CIERPIENIA
Jeżeli jesteś w strefie cierpienia z pewnością to wiesz. Większość ważnych potrzeb nie została spełniona, cierpisz wiedząc, że żyjesz i pracujesz w sposób który Ci nie opowiada.Perspektywa coachingowa: Po pierwsze dotrzyj do swoich potrzeb i wartości. Z tego miejsca zacznij znów śnić o drodze którą ruszysz do przodu. Co Cię ożywi? Co da Ci więcej ekscytacji? Gdy dotrzesz do swoich pasji będzie Ci się wydawać, że cały świat wspiera Cię w tym co robisz. Coaching pomoże wyrwać się ze strefy cierpienia i nigdy więcej nie będziesz czuł, że płyniesz pod prąd.
STREFA PEŁNI ŻYCIA
Żyjesz świadomie w zgodzie z samym sobą, wiedząc co chcesz osiągnąć, nie lekceważąc swoich najważniejszych wartości. Dla wielu z nas stan ten jest odczuwalny gdy głęboko doświadczamy życia, gdy w pełni angażujemy się w nowe wyzwania, naukę, dokonywanie zmian, gdy nie ulegamy lękom, gdy odczuwamy zadowolenie z równowagi życiowej, gdy kochamy innych, siebie i swoje życie.Perspektywa coachingowa: Znasz już wartość nieustającego inwestowania w siebie i wiesz że nie ma granic bogactwa możliwości jakie niesie życie. Do Twojej dyspozycji są nieograniczone zasoby wolności, wiedzy, pokoju, równowagi, wspaniałych relacji, … Profesjonalna wnikliwość i niezależne spojrzenie pomogą w przyspieszeniu tego procesu. (Ale i to już z pewnością wiesz.)
Najważniejsze pola działania coachingu
Jak uczynic czas swoim sprzymierzeńcem
Czas w perspektywie dnia
Codziennie zwracamy uwagę na tempo w jakim działamy . Tempo związane jest ze sposobem planowania czasu. Zbyt szczegółowy plan , napity może nas wręcz dusic, natomiast brak planu wprowadza chaos i brak efektywności w działaniu. Jeżeli plan jest odpowiedni potrafimy kontrolowac pory rozpoczynania i kończenia pewnych czynności. Własciwa kontrola jest czymś niezmiernie ważnym.
Refleksja nad czasem
Znajduje się w określonym miejscu na czasowej linii życia mamy możliwośc nie tylko refleksyjnego odniesienia się do tego co minęło i jeszcze prawdopodobnie nastąpi, ale uświadomienie sobie stosunku do faktu upływania czasu i własnego z nim przemijania. Oceny takie często są często mocno nasycone emocjami. Niektórzy zbytnio koncentruja się na przyszłości, która może ich nadmiernie więzić.
Welness organizacyjny dotyczy:
- poszerzenia świadomości zdrowotnej ,
- Zarządzania emocjami i radzenia sobie ze stresem
- właściwej regeneracji sił
- racjonalnego odżywiania się
- optymalnej aktywności fiz
- otwartej komunikacji i współpracy
- organizacji środowiska pracy.
Korzyści indywidualne dla pracownika:
- wzrost energii do działania,
- nabycie namiętności regeneracji
- redukcja stresu i opanowanie technik relaksacji
- regeneracja i nabranie sił witalnych do pracy’
- integracja ze współzawodnikami
- poszerzenie wiedzy dotyczącej zdrowego stylu życia
- zmniejszenie narażenia na ch zawodowe
- wzrost satysfakcji z zycia zawodowego i rodzinnego
- wzrost świadomości funkcjonowania własnego organizmu
Korzyści dla firmy:
- Usprawnianie komunikacji pomiedzy zespołami pracowniczymi
- redukcja absencji
- wzrost atrakcyjności firmy na rynku
- zwiększenie efektywności firmy
- znaczący wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa
- redukcja stosowania używek
- zmniejszenie wydatków związanych z kosztami zwolnień chorobowych
- przystosowanie funkcjonowania organizacji do zmian pokoleniowych.
8Kroków:
I.Uzyskanie wsparcia zarządu : Aby rozpocząc proces planowania zdrowych warunków pracy wazne jest, aby wszystkie szczeble organizacji wspierały te ideę. Głównymi osobami w firmie , które powinny wspierac program są: właściciele ( współudział) , pracownicy ( zaangażowanie), związki zawodowe, główni udziałowcy i specjaliści w dziedzinach medycyny pracy , BHP, zasobów ludzkich, szkoleń zawodowych i rozwojowych.
II.Stworzenie komisji ds. promocji zdrowia i wellnes’u: Tworzenie komisji jest istotnym krokiem w budowaniu zdrowego środowiska pracy. Gr ta powinna być odpowiedzialna za planowanie i kierowanie odpowiednimi działaniami. Komitet [powinien skl się z pracowników , kierowników , którzy mieli by za cel aktywność promujących zdrowy tryb życia u pracowników. Funkcje pełnione przez komitet: spis i przegląd potrzeb oraz interesów, organizowanie burz mózgów dot. pomysłów związanych z programem, planowanie aktywności zawartych w programie, propagowanie progr. Wśród współpracowników .Wielkość komitetu powinien liczyć minimum 4 a maximum 12-15 osób.
III.Ocena sytuacji – zgromadzenie informacji w celu określenia kluczowych potrzeb i oczekiwań: Zanim stworzymy program wellness w miejscu pracy musimy określić swoje położenie i cel, który chcemy osia gnąc. W tworzeniu planu musimy wziąć pod uwagę:
Wellness duchowy — zdolność do budowania systemu wartości i działania na systemie wierzeń oraz stawiania sobie konstruktywnych i ważnych celów w życiu. Dobre samopoczucie duchowe często opiera się na wierze w siły wyższe, które pomagają w osiąganiu lepszej jakości życia wszystkim ludziom. Taka osoba określana jest mianem osoby spełnionej, w przeciwieństwie do osoby niespełnionej.
Zdrowie duchowe — jest tym elementem zdrowia, który jest całkowicie związany z wymiarem dobrego samopoczucia i z tego powodu uważane jest za synonim dobrego samopoczucia duchowego.
Wellness społeczny — zdolność do pomyślnych i udanych kontaktów z innymi ludźmi i ustanawiania korzystnych relacji poprawiających jakość życia nam samym i wszystkim osobom, z którymi utrzymujemy kontakty. Osoba taka jest uważana za osobę towarzyską, a nie samotną.
Zdrowie społeczne — osoba zdrowa społecznie nie cierpi na żadne schorzenia ani choroby ograniczające jej funkcjonowanie w społeczenstwie, takie jak różne patologie społeczne.
Zdrowy styl życia
1. Regularne cw fizyczne
2. Zdrowe odywianie sie
3. Kontrolowanie stresu
4. Unikanie szkodliwych zwyczajów
5. Uprawianie bezpiecznego sexu 6. Przyjmowanie dobrych bezpiecznych zwyczajów
7. Opanowanie zasad udzielania I pomocy
8. Przyjmowanie dobrych i zdrowych własnych zwyczajów
9. Kontrolowanie stanu swojego zdrowia
10. Bycie świadomymym konsumentem
11. Ochrona środowiska
Jak widać styl życia wpływa na nasze zdrowie , weelnes i kondygnacje fizyczna. Podwójna strzałka wskazuje na zaleznoscv miedzy tymi czynnikami. Kondycja fizyczna jest wazna dla dobrego zdrowia i wellnes i odwrotnie.
Zdrowie- to nie tylko brak choroby i niedołęstwa, ale stan dobrego fizycznego, psychicznego i społecznego samopoczucia''.
Czynniki środowiskowe:
1. Środowisko fizyczne: Wiele czynników które na siebie odziaływuja wzajemnie. Rociągnieta zabudowa miejska , czy wzrastajac liczba ludniosci sa przyczyna wzmożonego ruchu samochodowego. Z kolei samochody stanowia jedna z największych źródeł zanieczyszczenia ale i rowniez są przyczyna wypadków śmiertelnych.
*Zanieczyszczeni. niepokój budzi zanieczyszczenie powietrza ktore powoduje wzrost zawartości ozonu, węglowodrów i czasteczech stalych. Dwutlenek wegla jest gazem cieplarnianym odpowiedzialnym w 80% za ocieplenie klimaty. Kolejnymi zanieczyszczeniami sa zanieczyszczenia przemyslowe i palenie papierosów w miejscach publicznych.
Ludzie pod wpływem stresu mają problemy z wykonaniem nawet najprostszych zadań.
Badany jest poziom wykonania różnych zadań , jak układanie figur. Jest to behawioralna
alternatywa dla do technik psychologicznych
Pomiar fizjologiczny
Głównym aspektem reakcji stresowej jest pobudzenie współczulnego układu nerwowego. W pomiarze reakcji stresowej można wykorzystać reakcje fizjologiczne, takie jak wzrost tętna , ciśnienia krwi, oddychania lub zmiany oporu elektrycznego skóry tzw. reakcja galwaniczna.. Pomiar fizjologiczny jest przydatny przy badaniu fizjologicznej reakcji stresowej.
Pomiar biochemiczny
Pod wpływem działania stresorów następuje zmiana w wydzielaniu kortykosteroidów w korze nadnerczy oraz katecholamin w obrębie rdzenia nadnerczy.
Wzrost wydzielania kortykosteroidów towarzyszy takim bodźcom stresowym jak:
- współzawodnictwo sportowe
- ostry dyżur na pogotowiu
- stres wśród załóg samolotów
- sytuacje pozostające poza kontrolą jednostki
Nadmierna produkcja katecholamin zachodzi w wypadkach, gdy człowiek stoi w obliczu
Ludzie pod wpływem stresu mają problemy z wykonaniem nawet najprostszych zadań. Np: w obliczu śmierci kogoś bliskiego lub poważnych problemów finansowych ludzie często nie potrafią poradzić sobie z obowiązkami w pracy. Negatywne doświadczenia mogą wpływac na koncentracje i motyuwacje, co odbija sie na wydajności.Np: badany jest poziom wykonania różnych zadań , jak układanie figur. Jest to behawioralna alternatywa dla do technik psychologicznych. Pomiar wydajności odzwirciedla subiektywny poziom stresu.
Jak radzic sobie ze stresm?
Proces radzenia sobie ze stresem obejmuje wszystkie wysiłki jednostki w reakcji stre - czynne i bierne , pozytywne i negatywne, konstruktywne i niekonstruktywne. Radzenie sobie ze stresem jest ściśle związane z procesem oceny, sposób odbioru danej sytuacji determinuje dalsze postepwanie podmiotu, co z kolei może wpływac na zmianę począrtkowej oceny. Cecha opisywanego procesu jest jego dunamika Preces radzenia sobie ze stresem w trudnej sytuacji jest zotrientowany na cel , a dokładnie na przezwyciężenie odbieranego zagrożenia.
Cele i strategie radzenia sobie ze stresm:
* Radzenie sobie zorientowane na problem- obejmuje ono wysiłki skierowane na zmianę obiektywnej sytuacji przez zmianę elementów otoczenia lub też zmianę sposobu interakcji podmiotu z otoczeniem no studen ma 1-ego dnia 3 egz moze sprubowac przeniesc albo zmienic nawyki uczenia sie na barsziej efektywne.
Presja czasu
Tempo współczesnego życia powoduje, że większość ...
mkryszka