Wellness w dosłownym tłumaczeniu na nasz rodzimy język oznacza dobre samopoczucie, nie mniej jednak zanim zgłębimy wiedzę dotyczącą tego pojęcia warto zastanowić się gdzie ma swój początek ta filozofia i zarazem sposób życia. W roku 1959 amerykański lekarz Dr. Halbert Dunn stworzył własną filozofię, która głosiła, że do osiągnięcia pełnej harmonii niezbędna jest równowaga ciała i umysłu – wszak od zawsze dobre samopoczucie ściśle wiązało się z dobrym zdrowiem i na odwrót. Kiedy człowiek w swoim umyśle wytworzy pełną świadomość, że nikt inny tylko on sam jest odpowiedzialny za stan swojego zdrowia i tylko on może podejmować działania mające na celu poprawę, oraz zachowanie dobrego zdrowia .
Wellnes według Donalda Ardella - Podjęcie własnej decyzji do wzięcia odpowiedzialności za własną jakość życia i szukaniem tym samym alternatywy uzależnienia się od środków farmakologicznych, lekarzy, wygody, przeciętności, użalania się nad sobą, nudy i niedbałości.
Wymiary wellnes :
Wellness fizyczny - zdolność do skutecznego działania w celu wypełniania obowiązków w codziennej pracy i efektywnego wykorzystywania czasu wolnego. Obejmuje dobrą kondycję fizyczną i właściwe cechy motoryczne. Osoba taka jest uważana za osobę wysportowaną, a nie słabą fizycznie.
Zdrowie fizyczne - osoba zdrowa fizycznie nie cierpi na żadne schorzenia narządów i układów organizmu o naturze fizjologicznej, jak choroby serca czy układu nerwowego. Osoba taka ma dobrą kondycję i dobre samopoczucie fizyczne.
Wellness emocjonalno-umysłowy - dobre samopoczucie emocjonalne jest zdolnością do radzenia sobie z problemami dnia codziennego i własnymi uczuciami w sposób pozytywny, optymistyczny i konstruktywny. Osoba o dobrym samopoczuciu emocjonalnym uważana jest za szczęśliwą, a nie przygnębioną.
Zdrowie emocjonalno-umysłowe - osoba zdrowa emocjonalnie nie ma żadnych zaburzeń emocjonalno umysłowych lub chorób, takich jak kliniczna postać depresji oraz ma dobre samopoczucie emocjonalne. Cele zdrowotne odnoszą się raczej do zdrowia i dobrego samopoczucia umysłowego niż do emocjonalnego
Wellness intelektualny - zdolność do uczenia się i wykorzystywania informacji w celu poprawy jakości codziennego życia i optymalnego funkcjonowania. Osoba mająca dobre samopoczucie intelektualne uważana jest za dobrze poinformowaną, nie za ignoranta.
Zdrowie intelektualne - osoba zdrowa intelektualnie nie cierpi na żadne schorzenia atakujące mózg i inne systemy, które odpowiadają za procesy uczenia się. Osoba zdrowa intelektualnie ma również dobre samopoczucie intelektualne.
Wellness duchowy — zdolność do budowania systemu wartości i działania na systemie wierzeń oraz stawiania sobie konstruktywnych i ważnych celów w życiu. Dobre samopoczucie duchowe często opiera się na wierze w siły wyższe, które pomagają w osiąganiu lepszej jakości życia wszystkim ludziom. Taka osoba określana jest mianem osoby spełnionej, w przeciwieństwie do osoby niespełnionej.
Zdrowie duchowe — jest tym elementem zdrowia, który jest całkowicie związany z wymiarem dobrego samopoczucia i z tego powodu uważane jest za synonim dobrego samopoczucia duchowego.
Wellness społeczny — zdolność do pomyślnych i udanych kontaktów z innymi ludźmi i ustanawiania korzystnych relacji poprawiających jakość życia nam samym i wszystkim osobom, z którymi utrzymujemy kontakty. Osoba taka jest uważana za osobę towarzyską, a nie samotną.
Zdrowie społeczne — osoba zdrowa społecznie nie cierpi na żadne schorzenia ani choroby ograniczające jej funkcjonowanie w społeczenstwie, takie jak różne patologie społeczne.
Ekologiczny model zdrowia tzw. Mandala Zdrowia -Model ten został opracowany po raz pierwszy w latach XX wieku w Kanadzie, jako system zdrowia człowieka, mający zastosowanie w promocji i edukacji zdrowotnej. Traktuje on człowieka holistycznie( sfera duchowa, fizyczna, umysłowa), zakłada wzajemne powiązanie miedzy biosferą i kulturą , pokazuje poszczególne czynniki oddziałujące na zdrowie jednostki oraz wskazuje , w jaki sposób sam człowiek może wspomagać zdrowie we wszystkich jego aspektach. W centrum mendali znajduje sie człowiek ze wszystkimi strefami ( duchowa , fiz , psych) oraz rodzinna. Bliskie otoczenie człowieka tworzą czynniki wytworzone poprzez społeczeństwo np system opieki chorych iraz samego człowieka.
Zdrowy styl życia
1. Regularne cw fizyczne
2. Zdrowe odywianie sie
3. Kontrolowanie stresu
4. Unikanie szkodliwych zwyczajów
5. Uprawianie bezpiecznego sexu
6. Przyjmowanie dobrych bezpiecznych zwyczajów
7. Opanowanie zasad udzielania I pomocy
8. Przyjmowanie dobrych i zdrowych własnych zwyczajów
9. Kontrolowanie stanu swojego zdrowia
10. Bycie świadomymym konsumentem
11. Ochrona środowiska
Jak widać styl życia wpływa na nasze zdrowie , weelnes i kondygnacje fizyczna. Podwójna strzałka wskazuje na zaleznoscv miedzy tymi czynnikami. Kondycja fizyczna jest wazna dla dobrego zdrowia i wellnes i odwrotnie.
Zdrowie- to nie tylko brak choroby i niedołęstwa, ale stan dobrego fizycznego, psychicznego i społecznego samopoczucia''.
Czynniki środowiskowe:
1. Środowisko fizyczne: Wiele czynników które na siebie odziaływuja wzajemnie. Rociągnieta zabudowa miejska , czy wzrastajac liczba ludniosci sa przyczyna wzmożonego ruchu samochodowego. Z kolei samochody stanowia jedna z największych źródeł zanieczyszczenia ale i rowniez są przyczyna wypadków śmiertelnych.
*Zanieczyszczeni. niepokój budzi zanieczyszczenie powietrza ktore powoduje wzrost zawartości ozonu, węglowodrów i czasteczech stalych. Dwutlenek wegla jest gazem cieplarnianym odpowiedzialnym w 80% za ocieplenie klimaty. Kolejnymi zanieczyszczeniami sa zanieczyszczenia przemyslowe i palenie papierosów w miejscach publicznych.
* Utrata zasobów naturalnych : Ogromne zuzycie gazu , ropy i mienrałów zwieksza ryzyko wczesnego wyeksloatowania zasobów i deformacji krajobrazu.
* Systemy wodno-kanalizacyjne : Rozrost obszarów miejskich stwarza ogromne wyzwaniadla systemów wodno - kanalizacyjnych i przyczynia sie do zanieczyszczen terenu.
2.Środowisko społeczne : Zdrowe środowisko społeczne stwarza przychylne warunki do nawiązania przyjacielskich więzi. Choc nie kazde srodowisko jest zdrowe.
* Poczucie przynależnosci do społeczenstwa: Bucieczescia wiekszej społeczności jest wazne dla zdrwoia , równiez psychicznego .
* Szanse nawiazania osobistych wiezi: Kazdy potrzebuje przyjaznej relacji z innymi ludzmi.
* Wsparcie ze strony rodziny i rowieśników: Jest bardzo ważne dla kazdego z nas.
3. Ś rodowisko duchowe : Dla zapewnienia zdrwoia intelektualnego ważne są środowiska, które sprzyjają zdobywaniu wiedzy i kształtowaniu postawy krytycznego myslenia.
4. Środowisko miejsca pracy: to połączenie czynników środowiska fizycznego , społecznego , intelektualnego i duchowego.
5. Środowisko sprzyjające prowadzeniu zdrowego stylu zycia: Mówiąc o szodliwym środowisku mamy na mysli toksyczne środowisko fizyczne . Szkodliwe jest śrdowisko, które ogranicza możliwośc prowadzenia zdrowego trybu życia np łatwo dostene są produkty typu FAST FOOD i produkty z automatów tworzy środowisko sprzyjaące niezdrwowemu odzywianiu.
Strategie działania
Strategi wykorzystania uwarunkowania dziedzicznego : w celu przezywciężenia negatywnych uwarunkowań i wykorzystywania pozytywnych.
* Poznaj historie rodzinna - jesli byly specyficzne choroby i problemy zdrowotne poinformuj swojego lekarza. Dowiedz sie czy moze dotyczyc tez ciebie ta choroba.
* Podejmij działania : ogranicz rycyko wystapienia tejze choroby
* Wykorzystaj mocne str dziedziczności
Strategie wykorzytsania systemu opieki zdrowotnej ;
* Zgłaszaj sie na bad okresowe a nie czekaj az ci bedzie cos dolegac. wykup ubezpieczenie zglaszaj sie na sczepienia ochronne.Znajdz lekara pierwszego kontaktu.
Jesli obajwy sie utrzymuja nie lekcewaz ic idz do lekarza.
Stretegie wprowadzenia pozytywnych zmian w swoim środowisku : ocena środowiska w którym przebywasz.
* strategie naprawy środowiska fizycznego: Segregacja odpoadów, dojeżdzanie wspolne do pracy , krzystanie z komunikacji miejskiej , oszczednosc wody, kupowanie produktów przyjaznych dla śordowiska, nie śmieci.
* Strategie interakcji ze środowiskiem fizycznym : uniakc pomieszczen dla osób palących , unikanie obszarów zanieczyszczonych.
* Strategie dla srodowiska społecznego : zarzadzaj własnym czasem tak abys mógł go przeznaczyc na budowanie relacji miedzyludzkich.
* Strategie środowiska duchowego : Modlitwa , medytacja , wspieranie duchowe , pisanie pamietników.
* Strategi środowiska intelektualnego : Podejmuj decyzje na podsta wyczerpujących informacji, poszukuj śrdowisk , które stymulują krytyczne myślenie.
* Strategie w miejscu pracy : wybierz prace któa oferuje zdrowe środowisko fizyczne , co oznacza odpowiedznia ilosc miejsc, dobre oswietelnie , brak zanieczyszczen.
* Strategie poszukiwań środowiska promującego zdrowy tryb zycia: wybierz miejsce zamieszkania kolo parku i placu zabaw, zapisz sie na cw, biegaj jezdzij na rowerze. ograniczaj produkty fast food i produkty zawierające puste kalorie.
Stratgie prowadzenia zdrowego stylu życia:
- Wykorzystaj strategie 6 kroków do zaplanowania swojego trybu życia
-Wykorzytsaj umiejętnośc samokontroli
Strategie podejmowania działań i nawiązywania stymulacji więźi : przed podjęciem działam zbierz i ocen posiadane informacje , T woje informacjie powinny pochodzic z dobrych zródeł. Skonsultuj je z osobami, którym ufasz. Zaplanuj dział...
mkryszka