Parlament Europejski - powstał w 1957 jako Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne na mocy układu o połączeniu Zgromadzenia Parlamentarnego EWG, Zgromadzenia Parlamentarnego Euratomu i Wspólnego Zgromadzenia EWWiS. W 1962 r. Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne zmieniło nazwę na Parlament Europejski. Obecnie jest 626 deputowanych PE, którzy od 1979 r. wybierani są w wyborach powszechnych i bezpośrednich przez obywateli państw członkowskich Wspólnot. Ordynacja wybocza opiera się na zasadach zapewnienia dużym państwom jednakowej liczby deputowanych i zapewnienia reprezentacji wszystkich głównych partii politycznych z państw mniejszych. Kadencja trwa pięć lat, a deputowani w parlamencie zasiadają nie według przynależności narodowej, tylko przynależności do frakcji. Nad pracą PE czuwa prezydium skłądające się z przewodniczącego PE, czternastu zastępców przewodniczącego oraz pięciu kwestorów. Prezydium mianuje także sekretarza generalnego parlamentu. Kompetencje PE są dużo mniejsze niż kompetencje zwykłych parlamentów narodowych, ponieważ władza we Wspólnotach nie opiera się na tradycyjnym trójpodziale władzy. Największe znaczenie w procesie ustawodawczo wykonawczym ma Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska. W wyniku rewizji wcześniejszych postanowień, Jednolity Akt Europejski i traktat z Maastricht rozszerzyły jednak uprawnienia Parlamentu Europejskiego. Do najważniejszych uprawnień PE należy zaliczyć udział we wszystkich czterech procedurach prawnych UE (procedury konsultacji, współpracy instytucjonalnej, zgodności i współdecydowania) co daje PE pewne kompetencje: możliwość wyrażania opinii na temat projektów Komisji prze głosowaniem w Radzie, prawo weta wobec niektórych projektów Komisji (m.in. w sprawie przyjęcia nowych członków i układów o stowarzyszeniu), wpływ na modyfikacje projektów Komisji i prawo do ich odrzucenia na równi z Radą UE, udział w procedurze uchwalania budżetu UE, prawo wysunięcia wotum nieufności wobec Komisji.
Partnerstwo dla członkostwa - dokument przyjęty przez Radę Unii Europejskiej w 1998, adresowany do państw stowarzyszonych z UE i aspirujących do członkostwa. Określa jednolicie priorytety dla dalszej współpracy, wyznacza państwom kandydatom krótko i średnioterminowe działania jakie muszą wykonać oraz przedstawia środki finansowe dostępne na te cele z Unii i warunki otrzymania pomocy. Jest skierowany do każdego państwa osobno.
PHARE (Poland and Hungary Assistance for Restructuring their Economies - Program Pomocy Polsce i Węgrom w Restrukturyzacji Gospodarki) - jest to program pomocy dla państw Europy Środkowo Wschodniej. Pierwotnie był skierowany do Polski i Węgier, obecnie korzysta z niego 13 krajów. Program ma na celu stabilizację i wzmacnianie demokracji oraz gospodarki wolnorynkowej w tym regionie. Warunkiem dla otrzymania pomocy z PHARE jest przeprowadzanie reform i ciągła restrukturyzacja gospodarki oraz system demokratyczny i respektowanie praw człowieka. Polska w ramach PHARE w tylko latach 1990-96 otrzymała łączną pomoc o wysokości ponad 500 mln ecu. Nadzór nad wykorzystaniem środków sprawuje Komisja Europejska i Trybunał Rewidentów Księgowych. W imieniu rządu danego kraju, program koordynuje tzw. koordynator krajowy (w Polsce przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej). Obecnie fundusze PHARE koncentrują się na wspieraniu sektorów okre?lonych jako priorytetowe dla integracji (m.in. w Partnerstwie dla członkostwa).
prawo wspólnotowe - jest to ogół aktów prawnych przyjętych w ramach Wspólnot Europejskich. Prawo wspólnotowe dotyczy i obowiązuje w każdym państwie członkowskim na równi z prawem narodowym, a niektóre jego normy mają charakter nadrzędny wobec prawa wewnętrznego. Prawo wspólnotowe reguluje całość zasad funkcjonowania Unii Europejskiej i relacji między jej instytucjami, państwami członkowskimi i obywatelami UE. Istnieją dwa rodzaje prawa wspólnotowego: prawo stanowione (akty prawne instytucji europejskich i państw członkowskich) i prawo niestanowione (ogólne zasady funkcjonowania Unii Europejskiej usankcjonowane przez Trybunał Sprawiedliwo?ci Wspólnot Europejskich). Prawo stanowione może być pierwotne (wspólne akty prawne państw członkowskich, np. traktaty, modyfikacje traktatów, układy o stowarzyszeniu i przystąpieniu do Unii Europejskiej) lub wtórne (akty wydawane przez naczelne instytucje Unii Europejskiej - Radę UE, Parlament Europejski, Komisję Europejską). Trzeci rodzaj prawa wspólnotowego stanowią umowy międzynarodowe podpisywane przez UE z państwami i organizacjami trzecimi. Czwarte źródło prawa wspólnotowego tworzą umowy między państwami członkowskimi.
plan Schumana - plan przedstawiony w 1950r. przez francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana we współpracy z Jeanem Monnetem dotyczący propozycji wspólnej koordynacji produkcji węgla i stali w RFN i Francji. Na tej podstawie miała powstać organizacja międzynarodowa, otwarta dla innych państw Europy. W konsekwencji plan miał za zadanie ekonomicznie powiązać Francje i Niemcy tak, aby nigdy więcej nie był możliwy wyścig zbrojeń i nowa wojna oraz podwyższyć stopę życiową społeczeństw. Plan był zalążkiem europejskiej integracji i przyczynił się do stworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.
przewodnictwo w Unii Europejskiej - każdy z krajów członkowskich UE obejmuje kolejno przewodnictwo UE w systemie rotacyjnym na pół roku. Przewodniczącemu UE przysługują uprawnienia: przewodnictwo w posiedzeniach Rady Unii Europejskiej i Rady Europejskiej, pośrednictwo w mediacjach między członkami i instytucjami europejskimi, reprezentowanie Rady na forum międzynarodowym, prawo zwoływania posiedzeń nadzwyczjnych Rady. W 2000 roku przewodnictwo sprawują: Portugalia i Francja, w 2001 Szwecja i Belgia, w 2002 Hiszpania i Dania.
plan Beyena - został ogłoszony w lutym 1953r. przez holenderskiego ministra spraw zagranicznych. Beyen stwierdził, ze pełna integracja polityczna i militarna nie jest niemożliwa bez wcześniejszej integracji ekonomicznej będącej podstawą zjednoczenia. Koncepcja została przyjęta przez ministrów spraw zagranicznych Francji, RFN, Belgii, Włoch i Luksemburga, którzy zlecili grupie ekspertów pod przewodnictwem belgijskiego ministra spraw zagranicznych H. Spaaka opracowania założenia takiej integracji (raport Spaaka).
plan Plevena - został przedstawiony w październiku 1950r. przez premiera Francji Rene Plevena. Plan proponował włączenie do europejskiego systemu obrony RFN. Pleven uważał, że kontrola niemieckiej armii w ramach struktury międzynarodowej będzie łatwiejsza niż w przypadku utworzenia narodowej armii i zapobiegnie rozwojowi militaryzmu w RFN. Pleven zaproponował utworzenie ogólnoeuropejskiej armii o charakterze międzynarodowym podległej jednej europejskiej władzy politycznej. Na podstawie planu powstał projekt Europejskiej Wspólnoty Obronnej.
Porozumienie z Schengen - podpisane 14.06.1985r. przez Francję, Niemcy, Belgię, Holandię i Luksemburg. Porozumienie z Schengen zakładało stopniowe znoszenie kontroli na wspólnych granicach i swobodny przepływ osób - obywateli państw członkowskich Porozumienia. Do państw grupy Schengen dołączyły - Włochy (1990), Hiszpania i Portuagalia (1991), Grecja (1992), Austria (1995) oraz Dania, Szwecja i Finlandia (1996). Specjalny status mają natomiast nie należące do UE Islandia i Norwegia. Poza obszarem Schengen pozostają Wielka Brytania i Irlandia oraz Grecja, która nie realizuje podpisanych przez siebie postanowień. Układ z Schengen przewiduje także wspólną politykę azylową i wizową, utworzenie Schengeńskiego Systemu Informacyjnego i uściślenie kontroli na zewnętrznej granicy obszaru Schengen.
kazik7-92