Socjologia organizacji
Uproszczony schemat historii myśli socjologicznej:
I rewolucja – wyodrębnienie porządku ludzkiego z porządku przyrody (V a III w p.n.e) dziełach starożytnych filozofów greckich.
II rewolucja – odróżnienie społeczeństwa od państwa co nastąpiło już w czasach nowożytnych (XVII i XVIII w)
III rewolucja – uczynienie społeczeństwa przedmiotem systematycznej refleksji oraz stworzenie pojęcia nauki o społeczeństwie jako nauki wykorzystującej prawa (XIX).
IV rewolucja – unaukowienie refleksji o społeczeństwie.
Podstawy socjologii:
- rewolucja przemysłowa I poł. Xviii.
- rewolucja francuska 1799r.
*były podstawą do zmian w społeczeństwie
-- przejście od pierwotnej organizacji społecznej do organizacji społecznej celowo zorganizowanej
Społeczeństwa przemysłowe na początku XX w, nazywano „społeczeństwami organizacyjnymi”, a ukształtowany przez organizacje typ osobowości „człowiekiem organizacji”
Trzy etapy rozwoju struktur organizacji:
- społeczeństwo pierwotne
- społeczeństwo rolnicze
- społeczeństwo przemysłowe
Konsekwencje rozwoju wielkich organizacji:
- totaliryzacja społeczeństwa i ograniczenie jednostki
- depersonalizacja i fragmentaryczność stosunków międzyludzkich.
Początki socjologii:
- za ojca socjologii uważa się Augusta Comte’a, który 1838 r w „Zasadach socjologii” uznał socjologię za naukę.
Socjologia – nauka o społeczeństwie (Socius – zbiorowość, logos – mądrość).
Hubert Spencer (1820-1903)
- angielski filozof i socjolog
- był przedstawicielem organicyzmu oraz ewolucjonalizmu w naukach społecznych
- jeden z pierwszych który próbował opisać organizację społeczeństw oraz organizacje i instytucję, które wchodzą w skład społeczeństwa TEST
Cechy socjologii jako nauki:
- dążenie do posługiwania się pojęciami ogólnymi
*unikanie wartościowania
Składniki wiedzy socjologicznej:
- fakty
- hipotezy
- teorie
Współczesne perspektywy socjologiczne:
- funkcjonalizm
- teoria konfliktu
- teoria działania społecznego
Przykłady subdyscyplin socjologii:
- socjotechnika
- ontologia
- nominalizm
- realizm socjologiczny
- antropologia
- fitosocjologia…
Działy socjologii:
- teoretyczna
- empiryczna
- stosowana
- metoda badań socjologicznych
Życie społeczne i jego czynniki:
Życie społeczne – to ogół zjawiska które wynikają ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości znajdującej się na pewnej przestrzeni.
Czynniki:
1. Działania celowe i świadome (współżycie w rodzinie)
2. Przystosowanie nieświadome i podświadome (warunki przyrodnicze, kultura).
Definicja socjologii organizacji – jest to socjologia struktur procesów i ról organizacyjnych (W. Morawski). Interpretuje nurt humanistyczny. TEST
Obszar badawczy:
- głównym obszarem badawczym są przedsiębiorstwa oraz instytucje publiczne
- zajmuje się ona problemami makro – struktur społecznych i ich wpływem na funkcjonowanie organizacji.
- bada zachowania ludzi realizujących z założenia wspólne cele.
Socjologia organizacji pomaga zrozumieć złożoność życia organizacyjnego i ustanowić porządek orientujący energię ludzka na realizację zaplanowanych zadań społecznych.
Organizacja jako przedmiot badań socjologicznych posiada szereg atrybutów:
- celowy i planowy charakter instytucji zwanej organizacją
- wewnętrzny układ, ład, porządek organizacyjny, zwany strukturą organizacji, którego podstawowymi elementami są pozycje i role grup społecznych.
- wartości, normy, zasady, kodeksy regulujące zachowania członków organizacji.
Początki socjologii organizacji:
- szkoła „klasyczna”
- „Human relations”
- Empiryczny kierunek zarządzania
- Szkoła „systemów społecznych”
- nowa szkoła naukowego zarządzania.
Szkoła „klasyczna”
- organizację traktowano jako wyłączenie formalną stworzoną przez specjalistów system zachowań.
- jednostkę traktowano jako odizolowaną od innych „istotę ekonomiczną”.
- organizację uważano za system zamknięty bez powiązań ze światem zewnętrznym.
- ignorowano psychospołeczne motywy działania ludzi w procesie produkcji.
„Human relations”
- szkoła to uwzględniała: psychospołeczne motywy zachowań ludzkich w procesie produkcji kontekst grupowy, problem „konfliktu” i „współpracy” organizacja nieformalna.
Empiryczny kierunek zarządzania:
- jego przedstawiciele określali zarządzanie jako badanie doświadczeń w celu ich uogólnienia aby przekroczyć je praktykom i studentom.
-łączyli badania teoretyczne z działalnością praktyczna w charakterze konsumentów zarządzania oraz kierunków firm.
Szkoła „systemów społecznych”
- przedstawiciele tej szkoły traktowali organizację jako „współpracującą ze sobą koalicję”, która będzie istnieć pod warunkiem zapewnienia wszystkim uczestnikom zaspokojenia ich potrzeb w wystarczającym stopniu dla kontynuowania ich wkładu w procesy organizacyjne.
Nowa szkoła naukowego zarządzania:
- jej zwolennicy uważali za najważniejszy cel najnowszych matematycznych metod i środków włączając technikę obliczeniową.
Praktyczne funkcje socjologii organizacji:
- nastąpiła tendencja do intensyfikacji praktycznych, diagnostyczno – interwencyjnych funkcji nauk społecznych.
- funkcja socjotechniczna eksperta stworzyła konieczność weryfikacji metod diagnostycznych i lepszego „oprzyrządowania” interwencyjnego.
- dążenie do wypracowania metod usprawniających działanie organizacji nawiązuje do badań w zakresie zmiany podstaw zachowań.
W rzeczywistości społecznej więź społeczna objawia się na dwóch płaszczyznach:
- jedną stanowią wspólności i związki miedzy ludźmi. Są to: wspólność i więzy krwi, wspólnota pochodzenia, wspólnota języka.
- na drugą płaszczyznę składają się swoiste stany i akty świadomości takie jak poczucie szczególnej łączności z innymi ludźmi czy wzajemnie z nimi zależnościami.
3 zasadnicze rodzaje więzi społecznej:
- naturalna – więź rodzinna, etniczna, rodowa Nigdy nie wygasa TEST
- stanowiona – wynikająca bezpośrednio lub pośrednio ze stanowienia społecznego. Występuje w tych zbiorowościach gdzie są podziały społeczne.
- zrzeszeniowa- powstająca w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi.
Inne kryterium klasyfikacji więzi społecznej:
- małego zasięgu- bezpośrednie kontakty
- średniego zasięgu – (społeczności lokalne i mniejsze społeczności terytorialne) – występują też styczności społeczne pośrednie, występują wewnętrzne struktury grupowe.
- wielkiego zasięgu (państwo, naród) – tradycja wspólnota dziejów, wspólnota języka.
Więzi społeczne można rozpatrywać na zakres spraw i zainteresowań:
- kryterium tej typologii stanowi zakres życia gospodarczego, tj. zakres tego co jest wspólne w aktywnym nastawieniu grupy czy społeczności
*Zmiana organizacji życia społecznego: od typu wspólnotowego -> do typu zrzeszonego
We współczesnym świecie lepiej uświadamiane są więzi o charakterze mieszanym, za którymi kryje się cały kompleks różnych wartości.
Pojęcia więzi społecznych nie można sprowadzać jedynie do aspektów świadomościowych.
Łączność między ludźmi:
-opiera się na „wspólność” ich położenia i podobieństwa stylu życia
- podobieństwie działań i zachowań.
Dwa elementy więzi społecznych:
- pierwszy- wspólność potrzeb i zainteresowań
- drugi – różnice między ludźmi. TEST
Więź społeczna tworzy i utrzymuje się dzięki temu co ludzi łączy i dzieli z zbiorowym współżyciu na zaś tylko przez jedno albo przez drugie, jak to postulowały niektóre teorie. TEST
GRUPY I ZBIOROWOŚCI SPOŁECZNE
Zycie społeczne przebiega jako proces ciągle podejmowanych interakcji, zaś sposób postrzegania innych ludzi obrazuje doświadczenie społeczeństwa jego reguł norm.
Dzięki ustawicznej wymianie z innymi ludźmi poprzez niekończący się proces interakcji możliwe staje się tworzenie i odtwarzanie porządku publicznego.
Interakcja – dynamiczna, zmienna, sekwencja, wzajemnie zorientowanych działań partnerów, którzy modyfikują swoje działania w zależności od tego co robi (lub mówi) ten drugi.
Jedność osób -> ci sami partnerzy
Akcji -> o to samo chodzi
Miejsca -> partnerzy są współobecni
Czasu -> akcja toczy się bez przerwy
Dwa rodzaje uwarunkowań zachowań społecznych:
*dyspozycyjne- stwierdzamy że ktoś zachowuje się tak dlatego że wynika to z cech jego osobowości, przypisujemy do działaniu czynników wewnętrznych.
*sytuacyjne- stwierdzamy ze ktoś zachowuje się w pewien sposób na skutek czynności zewnętrznych.
Komunikowanie się z innymi ludźmi co oznacza proces przekazywania informacji idei, postaw i stanów psychicznych. Komunikacja może przybierać postać werbalną i niewerbalną
Do najważniejszych systemów komunikacji niewerbalnej zalicza się:
- prajęzyk – ton głosu
- język ciała
- dystans w przestrzeni fizycznej
- dotyk
- artefakty – przedmioty które informują innych o naszym statusie społecznym.
Przestrzeń osobista:
1. Strefa intymna – bezpośredni kontakt fizyczny odległość od 15 -45 cm obowiązuje w kontaktach społecznych
2. Strefa osobista – 45 – 120 cm – zwykłe odległość zachowywana w czasie konwersji umożliwia mówienie głosem ściszonym.
3. Strefa społeczna – 120 – 360 cm – dystans stosowany we wszystkich kontaktach bezosobowych, urzędniczych, formalnych np. klient – sprzedawca
4. Strefa publiczna- od 750cm, mówcy na zebraniu, ważne osobowości na występach publicznych.
Rola – jest zbiorem zachowań, podstaw zobowiązań i przywilejów, jakich inni ludzie oczekują od człowieka zajmującego określony status społeczny.
Status rola informacja o tym jak zorganizowane są struktury społeczne, w jaki sposób ich członkowie są ze sobą powiązani.
Ogół stosunków z innymi ludźmi można podzielić na 3 sfery:
1. Sfera współżycia – obejmuje kontakty w obrębie których partnerzy występują anonimowo
2. Sfera ekspansji – obejmuje wszelkie kontakty zawiązane za pośrednictwem instytucji społecznych. Partnerzy są społecznie zdefiniowani, występują w określonych rolach społecznych.
3. Sfera dystansu – oznacza kontakty o charakterze osobowym. Podłożem interakcji jest osiągnięcie porozumienia. Interakcje przybiera postać wymiany przekonań.
Organizacja z punktu widzenia ekonomicznego:
- jest ustruktualizowanym w pewien sposób systemem społeczno – technicznym.
- elementy techniczne – to technologia, wyposażenie, maszyny
- elementy społeczne – to ludzkie relacje między innymi oraz ich symboliczne wytwory, także jak cele, wartości, formy, reguły i struktury.
Podstawowe podsystemy organizacji:
1. Podsystem celów i wartości określających misję.
2. Psychospołeczne (motywacja, postawy, wartości)
3. Struktury społecznej (formalne zasady podziału zadań, usprawnień, informacji oraz władzy i odpowiedzialności).
4. Techniczny (know – bow) urządzenia, budynki i ich wyposażenie
5. Zarządzanie (mechanizmy koordynacji i wewnętrznej spójności).
1) Wyjaśnij pojęcie grupa społeczna.
Grupa społeczna – w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbiór co najmniej trzech osób, którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości.
W socjologii pojęcie to jest uznawane za jedno z podstawowych, choć nie jest jednoznacznie. W najszerszym rozumieniu jest to zbiór jednostek, między którymi zachodzą istotne stosunki społeczne.
2) Dlaczego 2 osoby nie są grupą społeczną?
· Składa się z minimum trzech osób. W niektórych przypadkach zakłada się, że do utworzenia grupy społecznej wystarcza dwie osoby, jednakże dopiero przy trzech osobach występować może struktura społeczna i niektóre typy stosunków społecznych (m.in. tworzenie koalicji, opozycji, mediacji), kontroli społecznej.
· dwie osoby to stosunek społeczny ale nie system (bo tu mamy do czynienia z 1 stosunkiem i 1 relacją, a system składa się z wielu wzajemnych relacji )
3) Wymień różnice między diadą a triadą.
Diada
Triada
- grupa składająca się z dwóch osób
Cechy charakterystyczne:
- poczucie zagrożenia śmiercią jednego z członków
- brak poczucia zewnętrznej całości i dystansu między diadą i jej członkami
- intymność stosunków
- dezintegracja w momencie pojawienia się kozła ofiarnego lub innych osób
- grupa społeczna złożona z trzech jednostek; układ społeczny o stopień większy od diady
- poczucie całości, kompleksowości i trwałości
- stanowi dla członków rodzaj zewnętrznej całości
- zjawisko delegowanie władzy, obowiązków i odpowiedzialności
- strukturalno-funkcjonalna rola koła ofiarnego
- intymność zostaje poddana kontroli lub ograniczona do części grupy
- pojawienie się kozła ofiarnego może przebudować strukturę, być funkcjonalne
- koalicja- - mediacja- - reprezentacja,
4) Klasyfikacja grup społecznych.
W socjologii stosowane są różne klasyfikacje grup społecznych. Pierwszy podział dokonywany jest ze względu na typ więzi społecznych (subiektywne odczuwane poczucie wspólnoty i łączności pomiędzy jednostkami, oparte na akceptacji przynależności do grupy, przestrzeganiu wartości, norm i wzorów zachowań grupowych), wyróżnia się: a) grupy pierwotne, w których istnieje więź oparta na osobistych kontaktach i postawach emocjonalnychb) grupy wtórne, oparte na więziach formalnych, rzeczowych. Komunikacja pomiędzy członkami odbywa się przez pośredników lub grupę pośredniczącą....
ulcik99