Katalog Monet Śląskich - Ferdynand II.pdf - Nuizmatyka - maciek_132

ŚLĄSKIE MONETY

HABSBURGÓW

FERDYNAND II

KATALOG

Piotr Kalinowski

KALETY 2006

Słowo wstępu

Katalog, który macie Państwo przed sobą powstał na

podstawie wydanego w 1988 dzieła Ivo Halački Mince Ziemí

Koruny České . W katalogu tym zamieszczono monety (jak

również medale talarowe) wybite przez śląskie mennice

(Wrocław i Kłodzko) oraz przez mennice obce, ale na których

uwzględniono śląską tytulaturę ( Dux Silesiae ).

Katalog został ułożony nominałowo.

Przy większości monet podano ich ceny w euro osiągane

współcześnie na aukcjach zarówno stacjonarnych jak i

internetowych (dane pochodzą z portali Coinarchives, WCN,

Auero, e-Bay, i Allegro).

Wszystkie uwagi do wyszukanych odmian, układu

katalogowego czy wyceny można składać pod adresem

pk99@op.pl

Piotr Kalinowski

FERDYNAND II

Ferdynand II Habsburg (ur. 9 lipca 1578 w Grazu, zm. 15 lutego 1637 w

Wiedniu) – król Czech w latach 1617-1637 i Węgier w latach 1618-1637,

cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego w latach 1619-

1637 z dynastii Habsburgów. Syn arcyksięcia austriackiego Karola

Styryjskiego (syna cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu

Niemieckiego, króla Czech i Węgier Ferdynanda I Habsburga i Anny

Jagiellonki) oraz księżniczki bawarskiej Marii Wittelsbach. Ojciec cesarza

Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier

Ferdynanda III Habsburga, królowej polskiej Cecylii Renaty Habsburg oraz

wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego i biskupa wrocławskiego Leopolda

Wilhelma Habsburga.

Ferdynand II Habsburg był synem Karola Styryjskiego, regenta Styrii,

Karyntii i Karnioli. Jako arcyksiążę Styrii został wybrany na króla Czech

przez parlament czeski w roku 1617. Czesi szybko mieli pożałować tego

wyboru – Ferdynand był zagorzałym katolikiem i nie zamierzał respektować

swobód wyznaniowych zagwarantowanych Czechom listem majestatycznym

cesarza Rudolfa II. Miał powiedzieć: Wolę rządzić raczej pustynią niż krajem

pełnym heretyków . Był też zdecydowanym zwolennikiem absolutyzmu, który

wkrótce zaczął wprowadzać w życie. Nie liczył się ze stanowiskiem

możnowładców, doprowadził do zamknięcia kilku zborów kalwińskich, a

czary goryczy dopełnił zakaz obrad parlamentu.

W odpowiedzi na to Czesi, mimo ostrzeżeń ze strony cesarza Macieja, 22

maja 1618 roku deputowani zebrali się w Pradze i wraz z tłumem prażan

zdobyli zamek na Hradczanach. Dzień później doszło do słynnej drugiej

defenestracji praskiej – wyrzucenia przez okna zamkowe urzędników

cesarskich Wilhelma von Slavatę i Jarosława von Martinica, oskarżonych o

łamanie listu majestatycznego.

Zwołane naprędce Stany Generalne zdetronizowały Ferdynanda, a na jego

miejsce wybrały Fryderyka V, elektora Palatynatu, zwanego później zimowym

królem . Jego panowanie było bardzo krótkie – połączone siły Ferdynanda i

Ligi Katolickiej rozgromiły armię czeską 8 listopada 1620 roku w trwającej

dwie godziny bitwie pod Białą Górą, a Praga znów dostała się w ręce

Ferdynanda.

W 1619 r. książę Siedmiogrodu Gabor Bethlen najechał Górne Węgry i

Słowację, po czym przyłączył się do powstańców czeskich i podszedł pod

Wiedeń. Za zgodą króla Polski Zygmunta III na Węgry zostali wysłani

lisowczycy. Ci zwyciężyli Jerzego Rakoczego w bitwie pod Humiennem.

Bethlen odstąpił od Wiednia i zawrócił do ojczyzny. Początkowo chciał się

układać z Habsburgami, ale po uzyskaniu zgody sułtana osmańskiego na

koronację, przeprowadził swój wybór przez sejm węgierski na króla Węgier

(1620 r.). Jeszcze w tym samym roku pokonał wojska cesarskie pod

Pozsonyem. Klęska Czechów pod Białą Górą sprawiła ostatecznie, że Bethlen

wycofał się z walki. W 1622 r. zawarł z cesarzem pokój w Nikolburgu: zrzekł

się pretensji do korony węgierskiej i zobowiązał do wypłaty kontrybucji.

Otrzymał natomiast Koszyce.

W 1622 r. Ferdynand II wydał statut dla Węgier. Postanawiał on, iż król

węgierski ma obowiązek przestrzegać praw Królestwa, wysłuchiwać skargi

stanów oraz dbać o sprawiedliwość i porządek. Stany zachowały też prawo do

wyboru palatyna, czyli najważniejszego urzędnika.

20 marca 1619 roku zmarł cesarz Maciej i Ferdynand został wybrany jego

następcą. Po klęsce pod Białą Górą Czechy były wydane na jego łaskę i

zostały szybko spacyfikowane.

Ferdynand miał też po swojej stronie świetnego dowódcę Albrechta von

Wallensteina, Czecha z pochodzenia, którego armia prowadziła działania

wojenne nie pobierając żołdu w zamian za prawo łupienia podbitych ziem.

Wallenstein pokonał Duńczyków, którzy w międzyczasie włączyli się do

wojny i Ferdynand ogłosił 5 marca 1629 roku edykt restytucyjny, nakazujący

protestantom zwrot części dóbr należących do uprzednio do katolików a

zsekularyzowanych po roku 1552. Wówczas do wojny przystąpiła Szwecja

rządzona przez Gustawa Adolfa.

Obawiając się rosnącej potęgi Wallensteina i pod naciskiem swoich doradców

Ferdynand usunął Wallensteina z dowództwa w roku 1630. Decyzja ta

okazała się brzemienna w skutki – Gustaw Adolf pobił Johana von Tillyego,

nowego głównodowodzącego wojsk cesarskich pod Breitenfeld, a następnie

nad rzeką Lech, gdzie Tilly zmarł od odniesionych ran. Szwedzi podeszli pod

Monachium i zajęli Czechy.

Przywrócony do łask w roku 1632 Wallenstein z nową armią wyrzucił z

Czech protestantów, a w listopadzie w wielkiej bitwie pod Lützen zginął

Gustaw Adolf. Mimo przegranej w tej bitwie i utraty Saksonii przez

Wallensteina, który na zimę wycofał się do Czech, Ferdynand mógł kampanię

1632 roku zapisać na konto swoich sukcesów, bowiem strona protestancka

poniosła w niej znacznie cięższe straty.

Walki w roku następnym nie przyniosły rozstrzygnięcia, częściowo z powodu

działań Wallensteina, który prowadził własne rozmowy ze stroną przeciwną,

licząc na lojalność armii. Na początku roku 1634 Ferdynand oskarżył

Wallensteina o zdradę stanu – prawdopodobnie za jego wiedzą Wallenstein

został zamordowany.

Pozbawiona Wallensteina armia cesarska zdołała jednak zdobyć Ratyzbonę i

odnieść zwycięstwo nad Szwedami w bitwie pod Nördlingen. Pobici Szwedzi

byli skłonni ograniczyć swój udział militarny w walkach na kontynencie, lecz

teraz do wojny po stronie protestantów przystąpiła katolicka Francja. Zgodnie

z zasadami francuskiej polityki, której celem było osłabienie Habsburgów,

kardynał Richelieu i Ludwik XIII rozkazali swoim wojskom wkroczyć na

tereny Niderlandów i rozpocząć działania wojenne przeciw Cesarstwu.

Francuzi byli bardzo niezadowoleni z postanowień przygotowywanego

pokoju praskiego i na kilkanaście dni przed jego podpisaniem przystąpili do

wojny. W tej sytuacji pokój, choć podpisany, nigdy nie wszedł w życie, a

walki rozgorzały na nowo. Po śmierci Ferdynanda jego syn i następca

Ferdynand III przejął imperium uwikłane w wojny na kilku frontach.

Katalog Monet Śląskich - Ferdynand II.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: