UE NIEMCY MACOCHA EUROPY.pdf.pdf

Artykuł opublikowany na łamach Wprost, nr 27/2007 (1279)

Autorzy: Mariusz Muszy ı ski, Krzysztof Rak

Macocha Europy

Niemcy były adwokatem Polski, a teraz stały si ħ naszym prokuratorem

Przyszły traktat reformuj Ģ cy nie przyniesie jednak rzeczywistego post ħ pu integracji.

Brytyjskie opt-out w dziedzinie s Ģ downictwa i spraw wewn ħ trznych, francuskie ŇĢ dania

usuni ħ cia zapisów o konkurencyjno Ļ ci czy niemiecka walka o hegemonialn Ģ pozycj ħ rozwiały

mit wspólnego interesu europejskiego. Szczyt zainicjował za to tworzenie si ħ nowego układu

sił w Europie. Układu, w którym Polska po raz pierwszy od 300 lat ma szans ħ odgrywa ę

kluczow Ģ rol ħ .

Nowe rozdanie

Przez ostatnich kilka lat wielkie pa ı stwa UE - Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Włochy -

próbowały stworzy ę dyrektoriat rz Ģ dz Ģ cy zjednoczon Ģ Europ Ģ . Najwa Ň niejszym

instrumentem w tym celu miała by ę tzw. eurokonstytucja. Dokument ten nie prowadził do

obiektywnego pogł ħ bienia integracji europejskiej, lecz przede wszystkim zwi ħ kszał realn Ģ

władz ħ wielkich pa ı stw, m.in. przez bardzo korzystny podział głosów w najwa Ň niejszej

instytucji - Radzie Ministrów UE. Polska jako jedyny kraj odwa Ň yła si ħ na skuteczny

sprzeciw, czemu w uj ħ ciu strategicznym miała słu Ň y ę propozycja wprowadzenia systemu

pierwiastkowego. I na tym wła Ļ nie polega nasz rzeczywisty sukces.

Jako punkt wyj Ļ cia dla negocjacyjnej taktyki polska dyplomacja przyj ħ ła wspólnotow Ģ

praktyk ħ legislacyjn Ģ . Zgodnie z traktatem ustanawiaj Ģ cym Wspólnot ħ Europejsk Ģ , prawo

inicjatywy ustawodawczej przysługuje wył Ģ cznie Komisji Europejskiej. Jednak zanim jaki Ļ

projekt aktu zostanie przekazany do najwa Ň niejszego ciała decyzyjnego - Rady UE - komisja

sonduje, czy ma on szans ħ na uchwalenie, czy mo Ň e zostanie ju Ň na wst ħ pie zablokowany.

Dlatego w procesie decyzyjnym tak wa Ň ny jest tzw. próg blokuj Ģ cy. Na tym etapie dokonuje

si ħ wła Ļ ciwa eliminacja pozwalaj Ģ ca na kształtowanie linii unijnego porz Ģ dku prawnego. Z

tego równie Ň powodu w trakcie procesu legislacyjnego w wi ħ kszo Ļ ci wypadków decyzje

podejmowane s Ģ jednomy Ļ lnie, mimo Ň e mogłyby by ę podejmowane w trybie

wi ħ kszo Ļ ciowego głosowania. Krótko mówi Ģ c, z zasady uchwalenie aktu prawnego zale Ň y od

tego, czy zostanie on zablokowany, czy nie. Przekazanie go radzie najcz ħĻ ciej oznacza jego

praktyczne uchwalenie.

Polska dyplomacja wysun ħ ła jednoznaczne argumenty - z porównania rozwi Ģ za ı nicejskich i

standardu z traktatu konstytucyjnego wida ę wyra Ņ nie, Ň e zdolno Ļę blokuj Ģ ca Niemiec,

najwi ħ kszego pa ı stwa unii, nie ulega zasadniczej zmianie, poniewa Ň spada o dwa punkty

procentowe - z 80 proc. do 78 proc. Oznacza to, Ň e spo Ļ ród wszystkich mo Ň liwych koalicji

blokuj Ģ cych, a Ň w 78 proc. potrzebne s Ģ Niemcy. Tymczasem zdolno Ļę blokowania decyzji

rady przez pa ı stwa Ļ redniej wielko Ļ ci, takie jak Polska, zmniejsza si ħ przy porównaniu obu

procedur Ļ rednio o połow ħ - z ok. 30 proc. do ok. 15 proc. Wniosek jest prosty - przy

zachowaniu eurokonstytucyjnego systemu podejmowania decyzji mo Ň liwe byłoby narzucenie

pa ı stwom UE aktu prawnego przez najwi ħ ksze pa ı stwa. Wystarczyłoby, gdyby porozumiały

si ħ trzy z czterech najwi ħ kszych pa ı stw unijnych i uzgodniły swoje stanowisko z dowolnym

czwartym krajem, by zablokowa ę ka Ň dy akt prawny. ĺ rednie kraje byłyby pozbawione mocy

blokowania.

Kompromis polegaj Ģ cy na przedłu Ň eniu w praktyce o najbli Ň sze 10 lat systemu nicejskiego

wydaje si ħ bardzo korzystny. Przez najbli Ň sz Ģ dekad ħ Polska b ħ dzie mie ę pozycj ħ silniejsz Ģ

ni Ň pod rz Ģ dem systemu pierwiastkowego czy eurokonstytucji. Warszawa zyskała w ten

sposób czas, w którym polska dyplomacja musi zapewni ę sobie inne sposoby silnego wpływu

na decyzje w UE, na przykład przez budow ħ grupy partnerów gotowych na koalicj ħ z nami.

Z podniesionym czołem

Polski sprzeciw wobec dyrektoriatu europejskiego to bardzo powa Ň na decyzja. Szczególnie

je Ļ li we Ņ mie si ħ pod uwag ħ , Ň e prezydent Francji Nicolas Sarkozy dawał do zrozumienia, Ň e

widziałby Polsk ħ w składzie takiej nieformalnej grupy zarz Ģ dzaj Ģ cej Europ Ģ . Do szczytu w

Brukseli nie było jasne, jak Polska odnosi si ħ do propozycji Sarkozy'ego. Dzi Ļ

przekroczyli Ļ my polityczny Rubikon. Naszymi najwa Ň niejszymi partnerami w UE b ħ d Ģ kraje

małe i Ļ rednie.

Dlaczego jednak Słowacja, W ħ gry czy Portugalia nie poparły nas w negocjacyjnym boju?

Nasi dyplomaci odpowiadaj Ģ na to, zastrzegaj Ģ c sobie anonimowo Ļę . Podkre Ļ laj Ģ , Ň e du Ň e

kraje trzymaj Ģ małe pa ı stwa w ekonomicznym szachu. Wskazuj Ģ na przykład na W ħ gry

maj Ģ ce powa Ň ne kłopoty bud Ň etowe i w zale Ň no Ļ ci od widzimisi ħ wielkich mog Ģ mie ę

kłopoty z unijnymi dotacjami. Tłumacz Ģ te Ň Rumuni ħ , na któr Ģ niezwykle siln Ģ presj ħ

wywiera Pary Ň , ostrzegaj Ģ c Bukareszt, Ň e został członkiem UE niejako na wyrost. Innym nie

trzeba było nawet szanta Ň u. Wystarczył jednoznaczny sygnał lub po prostu obawa przed

powa Ň nym konfliktem z Niemcami.

Polska si ħ tego nie bała. Zachowała si ħ jak kraj, który ma pozycj ħ Włoch czy Wielkiej

Brytanii. I to okazało si ħ nie do zaakceptowania przez Niemcy, które zgodziły si ħ uwzgl ħ dni ę

bez zb ħ dnych dyskusji cał Ģ litani ħ eurosceptycznych zastrze Ň e ı Londynu, a stoczyły wielk Ģ

batali ħ przeciwko jednemu postulatowi Warszawy. Powodem nie był jednak sam fakt, Ň e

propozycja polska nie była tak korzystna dla Niemiec jak tzw. projekt eurokonstytucyjny. To

dwustronne spi ħ cie wyra Ņ nie pokazało, Ň e problemem naszych dwustronnych relacji jest

nadal niemiecka mentalno Ļę i tkwi Ģ ce w niej postkolonialne refleksy wobec Warszawy.

Ponad 3 lata od uzyskania przez Polsk ħ członkostwa w UE, ponad 15 lat od zawarcia traktatu

o dobrym s Ģ siedztwie i przyjaznej współpracy, 60 lat od zako ı czenia II wojny Ļ wiatowej czy

wreszcie niemal 100 lat od zako ı czenia zaborów Polski Niemcy ci Ģ gle nie s Ģ w stanie

traktowa ę Polaków w sposób partnerski. Nie potrafi Ģ dostrzec, Ň e Polska ma własne ambicje i

chce by ę w polityce europejskiej podmiotem.

Krokodyle łzy Niemiec

Przygotowania, a nast ħ pnie sam szczyt pokazuj Ģ jedno: kryzys w stosunkach polsko-

niemieckich nie jest wcale efektem zmiany ekipy rz Ģ dz Ģ cej przed dwoma laty. Bezpo Ļ rednio

przed spotkaniem w Brukseli niemieccy politycy oraz media przypu Ļ ciły frontalny atak na

Polsk ħ . Jego celem miało by ę zdyskredytowanie Polaków, a przez to wymuszenie rezygnacji

z wniosku o wł Ģ czenie do agendy konferencji mi ħ dzyrz Ģ dowej sprawy systemu głosowania.

O pełnej premedytacji i przemy Ļ lanej strategii działania Ļ wiadcz Ģ dwie kwestie. Po pierwsze,

usuni ħ cie z forum dyskusyjnego kanclerz Merkel, dla której zaplanowano na szczycie rol ħ

"dobrego policjanta", a zaanga Ň owanie szeregu niemieckich polityków. Po drugie, nadanie tej

akcji "europejskiego szlifu" dzi ħ ki ucieczce do europejskich argumentów i wł Ģ czeniu w spór

brukselskich urz ħ dników.

W przygotowanym przeciwko Polsce "plutonie egzekucyjnym" umieszczono niemieckie

armaty najwi ħ kszego politycznego kalibru - przewodnicz Ģ cego PE Hansa-Gerta Pötteringa,

przewodnicz Ģ cego frakcji socjaldemokratów w PE Martina Schulza czy Silvan ħ Koch-

Mehrin, wiceprzewodnicz Ģ c Ģ frakcji Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

w PE. Prowadzona kampania nie dotyczyła jednak meritum sporu - systemu wa Ň enia głosów.

Sprowadzała si ħ natomiast do absurdalnych gró Ņ b politycznych (na przykład stworzenia

Europy dwóch pr ħ dko Ļ ci) i ocen sposobu sprawowania władzy przez polski rz Ģ d. Inwektywy

typu "polska paranoja" i "bezczelno Ļę " nale Ň ały tu do najl Ň ejszych. Wylewano przy tym

cysterny krokodylich łez nad brakiem poczucia europejskiej solidarno Ļ ci ze strony polskiego

rz Ģ du i negatywnymi skutkami takiego post ħ powania dla Warszawy. Szczególnie wart

podkre Ļ lenia jest fakt, Ň e politycy RFN - pa ı stwa, które w swym systemie prawnym nie daje

obywatelom prawa do wypowiadania si ħ w trybie referendum - uznali, Ň e ta formuła

demokracji bezpo Ļ redniej powinna by ę zastosowana w Polsce. Skrytykowali brak mandatu

politycznego rz Ģ du polskiego ze wzgl ħ du na jego niereprezentatywno Ļę . Id Ģ c Ļ ladem Rosji,

sprowadzono te Ň oczekiwania Warszawy do polskiej germanofobii i megalomanii. Jako zarzut

eksponowano te Ň polsk Ģ pami ħę o martyrologii naszego narodu i niemieckich zbrodniach.

W walce o nadrz ħ dn Ģ pozycj ħ Berlina kanclerz Merkel uciekła si ħ nawet do gro Ņ by zwołania

konferencji mi ħ dzyrz Ģ dowej bez Polski, argumentu tak samo pokr ħ tnego jak nierealnego - w

ka Ň dym niemieckim komentarzu do art. 48 traktatu o UE znajdziemy zapis, Ň e do zwołania

konferencji mi ħ dzyrz Ģ dowej potrzebna jest jednomy Ļ lna decyzja Rady UE.

Na ratunek Europie

Wbrew pozorom decyzje podj ħ te w sobot ħ 23 czerwca nad ranem nie ko ı cz Ģ wielkiej gry

europejskiej, lecz j Ģ zaczynaj Ģ . Unia potrzebuje faktycznych reform. Jej przyszło Ļę nie b ħ dzie

zale Ň ała od podziału władzy, lecz od tego, czy uda jej si ħ przeprowadzi ę tak wielkie projekty,

jak wspólna polityka energetyczna, pełna liberalizacja rynku wewn ħ trznego i usług oraz

rzeczywista wspólna polityka zagraniczna i bezpiecze ı stwa.

Dla Polski szczyt w Brukseli oznacza wytyczenie jasnego kierunku polityki europejskiej. Po

pierwsze, Polska jest pierwszym krajem, który zwrócił uwag ħ na podmywanie przez wielkie

kraje fundamentów jednocz Ģ cej si ħ Europy. Brak równowagi mi ħ dzy krajami du Ň ymi i

małymi w wyniku wprowadzenia systemu podwójnej wi ħ kszo Ļ ci usprawni mo Ň e

podejmowanie decyzji przez wielkich. W dłu Ň szej perspektywie jednak zagrozi spoisto Ļ ci

unii, poniewa Ň w pewnym momencie frustracja krajów małych przezwyci ħŇ y ich strach przed

wielkimi. Po drugie, Polska w unii b ħ dzie rzecznikiem pa ı stw małych, a to oznacza, Ň e

musimy zaktywizowa ę nasz Ģ dyplomacj ħ przede wszystkim w kierunku południowym. Tam

bowiem znajduje si ħ najwi ħ ksza liczba naszych potencjalnych partnerów. Po trzecie wreszcie,

nasz najwa Ň niejszy partner na Zachodzie z naszego adwokata stał si ħ naszym prokuratorem.

Kryzys w stosunkach polsko-niemieckich dojrzał na tyle, Ň e mo Ň na ju Ň postawi ę wła Ļ ciw Ģ

diagnoz ħ . Problemem w stosunkach z Niemcami jest ich niezdolno Ļę do traktowania Polaków

jako rzeczywistych politycznych partnerów. Niestety, zmiany w sposobie postrzegania Polski

przez Niemców nast ħ puj Ģ bardzo powoli. Dowodz Ģ tego badania opinii publicznej.

Konieczny jest w Niemczech polityk wielkiego formatu, który odrzuci kompleksy i przekona

do tego równie Ň współobywateli. Na razie, niestety, nikogo takiego nie wida ę .

Kompromis brukselski

Nowy traktat reformuj Ģ cy ma zosta ę przyj ħ ty przez konferencj ħ mi ħ dzyrz Ģ dow Ģ (IGC) do

ko ı ca 2007 r. Zast Ģ pi odrzucon Ģ przez Francj ħ i Holandi ħ eurokonstytucj ħ . Do 2014 r. b ħ d Ģ

obowi Ģ zywały dotychczasowe, korzystne dla Polski zasady głosowania w Radzie UE, które

przewiduje traktat z Nicei. Dopiero wtedy zacznie obowi Ģ zywa ę system podwójnej

wi ħ kszo Ļ ci pa ı stw (55 proc.) i obywateli (65 proc.). Przez trzy kolejne lata, do 2017 r., ka Ň dy

kraj b ħ dzie mógł za ŇĢ da ę głosowania w systemie nicejskim.

Dodatkowo b ħ dzie obowi Ģ zywał wzmocniony tzw. kompromis z Joaniny - hamulec

bezpiecze ı stwa, który pozwala na odwlekanie podejmowania decyzji w radzie. Mechanizm

mo Ň e zosta ę u Ň yty, je Ļ li wyst Ģ pi Ģ o to kraje reprezentuj Ģ ce co najmniej 19 proc. ludno Ļ ci UE -

tyle, ile dzi Ļ maj Ģ na przykład ł Ģ cznie Polska i Francja. Eurokonstytucja przewidywała pułap

26,25 proc.

Nowy traktat zachowa najwa Ň niejsze postanowienia instytucjonalne eurokonstytucji. Chodzi

o wprowadzenie stanowiska przewodnicz Ģ cego UE (kadencja 2,5 roku), zredukowanie składu

Komisji Europejskiej do 18 członków oraz o jednolit Ģ osobowo Ļę prawn Ģ UE, a tak Ň e

stanowisko wysokiego przedstawiciela Unii Europejskiej, którego pocz Ģ tkowo planowano

nazywa ę ministrem spraw zagranicznych. Ostatecznie, by nie sugerowa ę , Ň e UE jest

superpa ı stwem, odst Ģ piono w traktacie od tej nazwy, jak te Ň od unijnych symboli, takich jak

flaga i hymn ("Oda do rado Ļ ci" Beethovena).

"Wprost globalny"

Na okładce niemieckiego tygodnika "Der Spiegel" Lech i Jarosław Kaczy ı ski siedz Ģ

okrakiem na kanclerz Niemiec Angeli Merkel. Towarzyszy temu podpis: "Nielubiani s Ģ siedzi.

Jak Polacy denerwuj Ģ Europ ħ ". Rysunek w oczywisty sposób nawi Ģ zuje do okładki "Wprost"

przedstawiaj Ģ cej Erik ħ Steinbach w nazistowskim mundurze dosiadaj Ģ c Ģ kanclerza Gerharda

Schrödera ("Niemiecki ko ı troja ı ski", nr 38/2003). Wywołała ona w Niemczech du Ň y

odd Ņ wi ħ k - odniósł si ħ do niej m.in. sam kanclerz. Trafiła te Ň na wystaw ħ "Wojna i jej skutki"

w Niemieckim Muzeum Historycznym.

Nie była to jedyna okładka "Wprost", która zyskała mi ħ dzynarodowy rozgłos. "Der Spiegel"

poza okładk Ģ ze Steinbach i Schröderem przypomniał t ħ przedstawiaj Ģ c Ģ byłego kanclerza z

prezydentem Rosji Władimirem Putinem ("Gazowe okr ĢŇ enie Polski", nr 27/2005). Za

granic Ģ gło Ļ no było o "Wprost" równie Ň po okładce z prezydentem Aleksandrem Łukaszenk Ģ

("Tyranienko Białorusi", nr 31/2005). Łukaszenka wygl Ģ dał na niej jak klaun i ubrany był w

beret z czerwon Ģ gwiazd Ģ . W kilkudziesi ħ ciu krajach komentowana była te Ň akcja "Wprost" z

pocztówk Ģ zaadresowan Ģ do prezydenta Rosji. Doł Ģ czyli Ļ my j Ģ do numeru 20/2005 z

gotowym tekstem (w j ħ zyku polskim i rosyjskim), wyra Ň aj Ģ cym protest przeciwko

fałszowaniu historii przez Władimira Putina. Pocztówka przedstawiała satyryczny wizerunek

Putina z podpisem "Z pozdrowieniami dla Putinokia". (RP)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: