rehabilitacja-po-udarach-krwotocznych.pdf

REHABILITACJA PO UDARACH KRWOTOCZNYCH

II Wydział Lekarski Klinika Neurochirurgii

mgr Karolina Goźlińska

1. UDAR MÓZGU

Udarem mózgu nazywa się wystąpienie mniej lub bardziej nasilonych objawów

ogniskowego uszkodzenia mózgu w wyniku zaburzeń krążenia mózgowego. Udar

może przebiegać z utratą lub bez utraty świadomości, a jego podłoże stanowi

krwotok mózgowy bądź zakrzep lub zator tętnic mózgowych.

2. SKUTKI UDARU KRWOTOCZNEGO

Porażenie lub niedowład połowiczy

Afazja (przy uszkodzeniu półkuli dominującej)

Niedowład ośrodkowy jednostronny nerwu twarzowego

Zaburzenia czucia (przy uszkodzeniu torebki wewnętrznej)

Skojarzone zbaczanie gałek ocznych (przy uszkodzeniu torebki wewnętrznej

i skorupy)

3. ODLEGŁE SKUTKI UDARU KRWOTOCZNEGO

Zawroty i bóle głowy

Nadpobudliwość na bodźce dźwiękowe i świetlne

Nadpobudliwość na zmiany temperatury i pogody

Zaburzenia koordynacji ruchowej

4. POWIKŁANIA PO UDARZE MÓZGU

Utrzymująca się wiotkość mięśni prowadzi do podwichnięć w stawie barkowym.

Zapalenie żył w kończynach dolnych (rzadziej)

Zakażenia układu moczowego i oddechowego

Ból i obrzęk niedokładnych kończyn

Zmiany skórne: odleżyny

Zmiany kardiologiczne

Zmiany gastrologiczne

Zaburzenia w układzie ruchu: upadki (z urazem/bez urazu), podwichnięcia

w stawie ramiennym

Zaburzenia zakrzepowo – zatorowe: zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna

Zaburzenia neurologiczne: ponowny udar, zaburzenia świadomości, napady

padaczkowe, depresja

5. USZKODZENIA LEWEJ PÓŁKULI

Uszkodzenie czynności w zakresie prawych kończyn

Obniżenie poziomu inteligencji (w tym uczenia i pisania)

Upośledzenie funkcji mowy i pisania

Kontrola złożonych czynności ruchowych (Np. chwytności, manipulacji, mowy)

Stany depresyjne

6. USZKODZENIA PRAWEJ PÓŁKULI

Uszkodzenie czynności ruchowych po lewej stronie

Zaniedbywanie połowicze (objaw zapominania kończyny)

Podwyższony nastrój, bierność

7. ZESPÓŁ ZANIEDBYWANIA POŁOWICZEGO

Uszkodzenia prawej półkuli

Deficyt poznawczy, polegający na obniżonej funkcjonalności ruchu kończyn

jednej strony ciała

Pacjenci z zaniedbaniem motorycznym: zaczepiają lub uderzają zaniedbywanymi

częściami ciała o przedmioty (nie próbują przeciwdziałać urazowi)

W trakcie obustronnych ćwiczeń słabo wykorzystują zaniedbywaną rękę, mają

słabą automatyczną reakcję cofania zaniedbywanej kończyny przy stymulacji

bólowej, choć osłaniają ją kończyną zdrową.

Wykazują także trudności z kontynuowaniem zapoczątkowanego ruchu przez

dłuższy czas niż kilka sekund.

8. POWIKŁANIA W PRZEBIEGU REHABILITACJI

Przedłużanie unieruchomienia prowadzi do odwapnienia kości i tworzenia zmian

pozastawowych

Zespół algodystroficzny - zaburzenia naczynioruchowe, bóle w kończynach

z sinicą, lokalne obrzęki ograniczają zakres ruchomości stawu i przyczyniają się

do powstawania przykurczów mięśni i zmian zwyrodnieniowych stawów

9. CZYNNIKI UŁATWIAJĄCE REHABILITACJĘ

Wiek poniżej 55 roku życia

Brak zaburzeń mowy (u praworęcznych)

Wczesny powrót ruchów palców w kończynie porażonej

Nieznaczna spastyczność

Brak zaburzeń czucia po stronie porażonej

Brak zaburzeń emocjonalnych

Prawidłowy zapis EKG

Wyrównany układ krążenia

Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi

Prawidłowa przemiana materii

Brak zaburzeń równowagi i zborności

Brak powikłań ze strony narządów ruchu

Prawidłowe ustawienie stopy

10. CZYNNIKI UTRUDNIAJĄCE REHABILITACJĘ

Wiek poniżej 55 roku życia

Zaburzenia mowy (u praworęcznych)

Przedłużające się obniżenie napięcia mięśniowego

Nadmierna spastyczność z przykurczami

Zaburzenia czucia po stronie porażonej

Stany depresji i apatii

Zaburzenia krążenia (świeży zawał mięśnia sercowego, choroba wieńcowa)

Złośliwe nadciśnienie tętnicze

Choroby przemiany materii (cukrzyca, otyłość)

Utrzymujące się zaburzenia równowagi i niezborność

Bóle stawów, zrzeszotnienie kości, podwichnięcie stawu barkowego.

Zniekształcenia stopy porażonej (stopa końsko – szpotawa)

11. PRZECIWWSKAZANIA DO REHABILITACJI PO UDARZE MÓZGU

Niewydolność oddechowo – krążeniowa

Nie wyrównane zaburzenia wodno – elektrolitowe

Nasilony zespół psychoorganiczny

Gorączka

12. DEKLARACJA HELSINGBORSKA

Wszyscy chorzy mają prawo „do opieki rehabilitacyjnej bez uprzedniej selekcji”

13. ZAŁOŻENIA REHABILITACJI

Rehabilitacje powinno się traktować jako integralną, szeroko dostępną,

odpowiednio dozowaną część leczenia dostosowaną indywidualnie do pacjenta

Przywrócenie pełnej sprawności pacjenta

14. CEL REHABILITACJI PO UDARZE KRWOTOCZNYM

Zmniejszaniu napięcia spastycznego kończyn

Zapobieganie przykurczom i zniekształceniom stawowym poprzez stosowanie

odpowiednich pozycji ułożeniowych

Zapobieganie odleżynom i powikłaniom krążeniowo - oddechowym

Odtworzenie czucia głębokiego i powierzchownego

Reedukacja nerwowo – mięśniowa i torowanie prioprioceptywne

Pobudzanie aktywności ruchowej kończyn zdrowych

Utrzymanie pełnego zakresu ruchów w kończynach porażonych

15. WCZESNY OKRES USPRAWNIANIA PO UDARZE

Wczesna, kompleksowa i ciągła rehabilitacja może zapewnić poprawę

funkcjonalną chorych z ciężkimi powikłaniami po udarze.

Usprawnianie ruchowe rozpoczynamy od mobilizacji strony nieudarowej poprzez

ruchy czynne, natomiast udarowej – ćwiczenia bierne.

Ćwiczenia oddechowe: wspomagane oraz naukę efektywnego kaszlu,

Ćwiczenia bierne i czynne kończyn

Pozycje ułożeniowe oraz masaż.

Ćwiczenia czynno – bierne

Ćwiczenia samowspomagane

Ćwiczenia mięśni dna miednicy leczniczo lub profilaktycznie w przypadku

zatrzymania moczu

Nauka siadania

Ćwiczenia równoważne w pozycji siedzącej

Pionizacja pacjenta

Nauka chodu przy pomocy balkonika, kul, laski itp. Z asekuracją fizjoterapeuty

Ćwiczenia mimiczne twarzy przy uszkodzeniu nerwu twarzowego

Ćwiczenia ręki palców i kończyny niedowładnej

16. KINEZYTERAPIA

Unikanie wyzwalania spastyczności stosując ułożenia bierne

Odtwarzanie lub kompensacja wszystkich utraconych funkcji ruchowych

Zmniejszanie bólu

Zapobieganie powikłaniom wynikającym z unieruchomienia - NDT Bobath i PNF

(wykorzystuje możliwości rezerwowe mechanizmów adaptacyjnych

i wyrównawczych)

PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation)

o Metoda polegająca na odtwarzaniu prawidłowego ruchu w oparciu

o wzorce ruchowe

o Leczy dysfunkcje nerwowo – mięśniowe za pomocą torowania przepływu

informacji, głównie przez stymulację proprioceptorów

o Najbardziej skuteczna u pacjentów w późnym okresie po udarze mózgu

o Redukcja napięcia mięśniowego w obrębie podudzia i stopy.

o Doktryny w rehabilitacji wg Laidler

o Przestarzałe doktryny w rehabilitacji opóźniają szybki powrót do zdrowia

i mogą powodować kalectwo.

o Ściskanie tenisowej piłeczki pobudza i umacnia pierwotny odruch chwytny

i prowadzi do ręki szponiastej

o Forsowne zginanie i rozciąganie mięśni spastycznych;

Doktryny w rehabilitacji

o Nadmierny wysiłek nasila i pogłębia nadmierne odruchy. Udar zmniejsza

wytrzymałość. Pacjent skupiając się na ćwiczeniach, zużywa dużo energii.

o Zbyt długa pozycja siedząca pacjenta utrwala pozycję zgięciową i dodatni

odruch podparcia.

o Równoległe poręcze nie pomagają przy chodzeniu tylko uniemożliwiają

dynamiczne kontrolowanie postawy ciała.

o Pedałowanie zwiększa spastyczność.

17. ZMIANY FIZJOLOGICZNE W ORGANIZMIE PACJENTA PODCZAS

UNIERUCHOMIENIA W ŁÓŻKU

Podczas unieruchomienia w łóżku w pozycji leżącej następuje:

Obniżenie ciśnienia hydrostatycznego w układzie krążenia i w innych

przestrzeniach wodnych organizmu;

Ograniczenie ucisku na kości wzdłuż osi długiej;

Zmiana tempa przemian energetycznych związanych z ograniczeniem

aktywności ruchowej;

Dodatkowo u osób hospitalizowanych występuje poczucie podniecenia

i nerwowość, stwarzająca problemy psychologiczne.

Spadek wydolności fizycznej

Spadek sprawności układu sercowo - naczyniowego pod wpływem bezczynności

ruchowej

Wydolność fizyczna nie zmniejsza się, ale pogarsza się tolerancja ortostatyczna.

18. FIZYKOTERAPIA

Elektrostymulacja (obniżone napięcie mięśniowe)

Ultradźwięki

Impulsowe pole elektromagnetyczne niskiej częstotliwości

Promieniowanie podczerwone

Kriostymulacja (krótkotrwale zmniejsza spastyczność)

Tonoliza (dwukanałowa stymulacja metodą tonolizy)

Kąpiele siarczkowo – siarkowodorowe (najczęściej półkąpiele)

Kąpiele kwasowęglowe i jodobromowe

19. NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE

Okres wczesnej rehabilitacji wiąże się ze zmianami napięcia mięsni porażonych

kończyn, które początkowo wiotkie, w okresie kilku tygodni lub miesięcy

przechodzą w stan spastyczności

20. CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE SPASTYCZNOŚCI

Odleżyny, które są wynikiem zaburzeń naczyniowych, metabolicznych

i niedotlenienia tkanek powodują ucieczkę wody i białka oraz infekcję;

Stany zapalne dróg moczowych;

Zaburzenia perystaltyki jelit;

Bodźce mechaniczne – nagłe podrażnienie ciała wpływa na zmianę długości

wrzecion nerwowo – mięśniowych powodując skurcz spastyczny;

21. METODA CIT (TERAPIA RUCHOWA WYMUSZONA KONIECZNOŚCIĄ) WG

KRAWCZYKA

Metoda stosowana w rehabilitacji chorych po udarze mózgu

Celem tej metody jest intensywniejsze posługiwanie się słabszą kończyna

Zapobiega wyuczonemu nieużywaniu niedowładnej kończyny

Opiera się na plastyczności kompensacyjnej mózgu

Zakłada funkcjonalną przebudowę

Powiększa reprezentację ruchową dla segmentów ciała objętych niedowładem

22. OCENA ROKOWANIA PACJENTA Z UDAREM

Obniżony poziom świadomości przy współistniejącej hemiplegii – daje 40%

ryzyko śmiertelności. Wczesne rokowanie jest złe do momentu poprawy stanu

pacjenta.

Gwałtowany początek (<5 minut) maksymalnego deficytu neurologicznego,

który utrzymuje 72 – 96 godzin, oznacza że ubytek funkcji jest nieodwracalny

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: