Socjologia organizacji.doc

Socjologia organizacji

Uproszczony schemat historii myśli socjologicznej:

I rewolucja – wyodrębnienie porządku ludzkiego z porządku przyrody (V a III w p.n.e) dziełach starożytnych filozofów greckich.

II rewolucja – odróżnienie społeczeństwa od państwa co nastąpiło już w czasach nowożytnych (XVII i XVIII w)

III rewolucja – uczynienie społeczeństwa przedmiotem systematycznej refleksji oraz stworzenie pojęcia nauki o społeczeństwie jako nauki wykorzystującej prawa (XIX).

IV rewolucja – unaukowienie refleksji o społeczeństwie.

Podstawy socjologii:

- rewolucja przemysłowa I poł. Xviii.

- rewolucja francuska 1799r.

*były podstawą do zmian w społeczeństwie

-- przejście od pierwotnej organizacji społecznej do organizacji społecznej celowo zorganizowanej

Społeczeństwa przemysłowe na początku XX w, nazywano „społeczeństwami organizacyjnymi”, a ukształtowany przez organizacje typ osobowości „człowiekiem organizacji”

Trzy etapy rozwoju struktur organizacji:

- społeczeństwo pierwotne

- społeczeństwo rolnicze

- społeczeństwo przemysłowe

Konsekwencje rozwoju wielkich organizacji:

- totaliryzacja społeczeństwa i ograniczenie jednostki

- depersonalizacja i fragmentaryczność stosunków międzyludzkich.

Początki socjologii:

- za ojca socjologii uważa się Augusta Comte’a, który 1838 r w „Zasadach socjologii” uznał socjologię za naukę.

Socjologia – nauka o społeczeństwie (Socius – zbiorowość, logos – mądrość).

Hubert Spencer (1820-1903)

- angielski filozof i socjolog

- był przedstawicielem organicyzmu oraz ewolucjonalizmu w naukach społecznych

- jeden z pierwszych który próbował opisać organizację społeczeństw oraz organizacje i instytucję, które wchodzą w skład społeczeństwa TEST

Cechy socjologii jako nauki:

- dążenie do posługiwania się pojęciami ogólnymi

*unikanie wartościowania

Składniki wiedzy socjologicznej:

- fakty

- hipotezy

- teorie

Współczesne perspektywy socjologiczne:

- funkcjonalizm

- teoria konfliktu

- teoria działania społecznego

Przykłady subdyscyplin socjologii:

- socjotechnika

- ontologia

- nominalizm

- realizm socjologiczny

- antropologia

- fitosocjologia…

Działy socjologii:

- teoretyczna

- empiryczna

- stosowana

- metoda badań socjologicznych

Życie społeczne i jego czynniki:

Życie społeczne – to ogół zjawiska które wynikają ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości znajdującej się na pewnej przestrzeni.

Czynniki:

1.      Działania celowe i świadome (współżycie w rodzinie)

2.      Przystosowanie nieświadome i podświadome (warunki przyrodnicze, kultura).

Definicja socjologii organizacji – jest to socjologia struktur procesów i ról organizacyjnych (W. Morawski). Interpretuje nurt humanistyczny. TEST

Obszar badawczy:

- głównym obszarem badawczym są przedsiębiorstwa oraz instytucje publiczne

- zajmuje się ona problemami makro – struktur społecznych i ich wpływem na funkcjonowanie organizacji.

- bada zachowania ludzi realizujących z założenia wspólne cele.

Socjologia organizacji pomaga zrozumieć złożoność życia organizacyjnego i ustanowić porządek orientujący energię ludzka na realizację zaplanowanych zadań społecznych.

Organizacja jako przedmiot badań socjologicznych posiada szereg atrybutów:

- celowy i planowy charakter instytucji zwanej organizacją

- wewnętrzny układ, ład, porządek organizacyjny, zwany strukturą organizacji, którego podstawowymi elementami są pozycje i role grup społecznych.

- wartości, normy, zasady, kodeksy regulujące zachowania członków organizacji.

Początki socjologii organizacji:

- szkoła „klasyczna”

- „Human relations”

- Empiryczny kierunek zarządzania

- Szkoła „systemów społecznych”

- nowa szkoła naukowego zarządzania.

Szkoła „klasyczna”

- organizację traktowano jako wyłączenie formalną stworzoną przez specjalistów system zachowań.

- jednostkę traktowano jako odizolowaną od innych „istotę ekonomiczną”.

- organizację uważano za system zamknięty bez powiązań ze światem zewnętrznym.

- ignorowano psychospołeczne motywy działania ludzi w procesie produkcji.

„Human relations”

- szkoła to uwzględniała: psychospołeczne motywy zachowań ludzkich w procesie produkcji kontekst grupowy, problem „konfliktu” i „współpracy” organizacja nieformalna.

Empiryczny kierunek zarządzania:

- jego przedstawiciele określali zarządzanie jako badanie doświadczeń w celu ich uogólnienia aby przekroczyć je praktykom i studentom.

-łączyli badania teoretyczne z działalnością praktyczna w charakterze konsumentów  zarządzania oraz kierunków firm.

Szkoła „systemów społecznych”

- przedstawiciele tej szkoły traktowali organizację jako „współpracującą ze sobą koalicję”, która będzie istnieć pod warunkiem zapewnienia wszystkim uczestnikom zaspokojenia ich potrzeb w wystarczającym stopniu dla kontynuowania ich wkładu w procesy organizacyjne.

Nowa szkoła naukowego zarządzania:

- jej zwolennicy uważali za najważniejszy cel najnowszych matematycznych metod i środków włączając technikę obliczeniową.

Praktyczne funkcje socjologii organizacji:

- nastąpiła tendencja do intensyfikacji praktycznych, diagnostyczno – interwencyjnych funkcji nauk społecznych.

- funkcja socjotechniczna eksperta stworzyła konieczność weryfikacji metod diagnostycznych i lepszego „oprzyrządowania” interwencyjnego.

- dążenie do wypracowania metod usprawniających działanie organizacji nawiązuje do badań w zakresie zmiany podstaw zachowań.

W rzeczywistości społecznej więź społeczna objawia się na dwóch płaszczyznach:

- jedną stanowią wspólności i związki miedzy ludźmi. Są to: wspólność i więzy krwi, wspólnota pochodzenia, wspólnota języka.

- na drugą płaszczyznę składają się swoiste stany i akty świadomości takie jak poczucie szczególnej łączności z innymi ludźmi czy wzajemnie z nimi zależnościami.

3 zasadnicze rodzaje więzi społecznej:

- naturalna – więź rodzinna, etniczna, rodowa Nigdy nie wygasa TEST

- stanowiona – wynikająca bezpośrednio lub pośrednio  ze stanowienia społecznego. Występuje w tych zbiorowościach gdzie są podziały społeczne.

- zrzeszeniowa- powstająca w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi.
 

Inne kryterium klasyfikacji więzi społecznej:

- małego zasięgu- bezpośrednie kontakty

- średniego zasięgu – (społeczności lokalne i mniejsze społeczności terytorialne) – występują też styczności społeczne pośrednie, występują wewnętrzne struktury grupowe.

- wielkiego zasięgu (państwo, naród) – tradycja wspólnota dziejów, wspólnota języka.

Więzi społeczne można rozpatrywać na zakres spraw i zainteresowań:

- kryterium tej typologii stanowi zakres życia gospodarczego, tj. zakres tego co jest wspólne w aktywnym nastawieniu grupy czy społeczności

*Zmiana organizacji życia społecznego: od typu wspólnotowego -> do typu zrzeszonego

We współczesnym świecie lepiej uświadamiane są więzi o charakterze mieszanym, za którymi kryje się cały kompleks różnych wartości.

Pojęcia więzi społecznych nie można sprowadzać jedynie do aspektów świadomościowych.

Łączność między ludźmi:

-opiera się na „wspólność” ich położenia i podobieństwa stylu życia

- podobieństwie działań i zachowań.

Dwa elementy więzi społecznych:

- pierwszy- wspólność potrzeb i zainteresowań

- drugi – różnice między ludźmi. TEST

Więź społeczna tworzy i utrzymuje się dzięki temu co ludzi łączy i dzieli z zbiorowym współżyciu na zaś tylko przez jedno albo przez drugie, jak to postulowały niektóre teorie. TEST

GRUPY I ZBIOROWOŚCI SPOŁECZNE

Zycie społeczne przebiega jako proces ciągle podejmowanych interakcji, zaś sposób postrzegania innych ludzi obrazuje doświadczenie społeczeństwa jego reguł norm.

Dzięki ustawicznej wymianie z innymi ludźmi poprzez niekończący się proces interakcji możliwe staje się tworzenie i odtwarzanie porządku publicznego.

Interakcja – dynamiczna, zmienna, sekwencja, wzajemnie zorientowanych działań partnerów, którzy modyfikują swoje działania w zależności od tego co robi (lub mówi) ten drugi.

Jedność osób -> ci sami partnerzy

Akcji -> o to samo chodzi

Miejsca -> partnerzy są współobecni

Czasu -> akcja toczy się bez przerwy

Dwa rodzaje uwarunkowań zachowań społecznych:

*dyspozycyjne- stwierdzamy że ktoś zachowuje się tak dlatego że wynika to z cech jego osobowości, przypisujemy do działaniu czynników wewnętrznych.

*sytuacyjne- stwierdzamy ze ktoś zachowuje się w pewien sposób na skutek czynności zewnętrznych.

Komunikowanie się z innymi ludźmi co oznacza proces przekazywania informacji idei, postaw i stanów psychicznych. Komunikacja może przybierać postać werbalną i niewerbalną

Do najważniejszych systemów komunikacji niewerbalnej zalicza się:

- prajęzyk – ton głosu

- język ciała

- dystans w przestrzeni fizycznej

- dotyk

- artefakty – przedmioty które informują innych o naszym statusie społecznym.

Przestrzeń osobista:

1.      Strefa intymna – bezpośredni kontakt fizyczny odległość od 15 -45 cm obowiązuje w kontaktach społecznych

2.      Strefa osobista – 45 – 120 cm – zwykłe odległość zachowywana w czasie konwersji umożliwia mówienie głosem ściszonym.

3.      Strefa społeczna – 120 – 360 cm – dystans stosowany we wszystkich kontaktach bezosobowych, urzędniczych, formalnych np. klient – sprzedawca

4.      Strefa publiczna- od 750cm, mówcy na zebraniu, ważne osobowości na występach publicznych.

Rola – jest zbiorem zachowań, podstaw zobowiązań i przywilejów, jakich inni ludzie oczekują od człowieka zajmującego określony status społeczny.

Status rola informacja o tym jak zorganizowane są struktury społeczne, w jaki sposób ich członkowie są ze sobą powiązani.

Ogół stosunków z innymi ludźmi można podzielić na 3 sfery:

1.      Sfera współżycia – obejmuje kontakty w obrębie których partnerzy występują anonimowo

2.      Sfera ekspansji – obejmuje wszelkie kontakty zawiązane za pośrednictwem instytucji społecznych. Partnerzy są społecznie zdefiniowani, występują w określonych rolach społecznych.

3.      Sfera dystansu – oznacza kontakty o charakterze osobowym. Podłożem interakcji jest osiągnięcie porozumienia. Interakcje przybiera postać wymiany przekonań.

Organizacja z punktu widzenia ekonomicznego:

- jest ustruktualizowanym w pewien sposób systemem społeczno – technicznym.

- elementy techniczne – to technologia, wyposażenie, maszyny

- elementy społeczne – to ludzkie relacje między innymi oraz ich symboliczne wytwory, także jak cele, wartości, formy, reguły i struktury.

Podstawowe podsystemy organizacji:

1.      Podsystem celów i wartości określających misję.

2.      Psychospołeczne (motywacja, postawy, wartości)

3.      Struktury społecznej (formalne zasady podziału zadań, usprawnień, informacji oraz władzy i odpowiedzialności).

4.      Techniczny (know – bow) urządzenia, budynki i ich wyposażenie

5.      Zarządzanie (mechanizmy koordynacji i wewnętrznej spójności).

1) Wyjaśnij pojęcie grupa społeczna.

Grupa społeczna – w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbiór co najmniej trzech osób, którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości.

W socjologii pojęcie to jest uznawane za jedno z podstawowych, choć nie jest jednoznacznie. W najszerszym rozumieniu jest to zbiór jednostek, między którymi zachodzą istotne stosunki społeczne.

2) Dlaczego 2 osoby nie są grupą społeczną?

·  Składa się z minimum trzech osób. W niektórych przypadkach zakłada się, że do utworzenia grupy społecznej wystarcza dwie osoby, jednakże dopiero przy trzech osobach występować może struktura społeczna i niektóre typy stosunków społecznych (m.in. tworzenie koalicji, opozycji, mediacji), kontroli społecznej.

·         dwie osoby to stosunek społeczny ale nie system (bo tu mamy do czynienia z 1 stosunkiem i 1 relacją, a system składa się z wielu wzajemnych relacji )

3) Wymień różnice  między diadą a triadą.

4) Klasyfikacja grup społecznych.

W socjologii stosowane są różne klasyfikacje grup społecznych. Pierwszy podział dokonywany jest ze względu na typ więzi społecznych (subiektywne odczuwane poczucie wspólnoty i łączności pomiędzy jednostkami, oparte na akceptacji przynależności do grupy, przestrzeganiu wartości, norm i wzorów zachowań grupowych), wyróżnia się: 
a) grupy pierwotne, w których istnieje więź oparta na osobistych kontaktach i postawach emocjonalnych
b) grupy wtórne, oparte na więziach formalnych, rzeczowych. Komunikacja pomiędzy członkami odbywa się przez pośredników lub grupę pośredniczącą.
...