Narządy płciowe męskie dzieli się na wewnętrzne i zewnętrzne. Do narządów wewnętrznych zalicza się: parzyste jądro, najądrze, nasieniowód, pęcherzyki nasienne i nieparzysty gruczoł krokowy (stercz, prostata).
Narządami płciowymi zewnętrznymi są: narząd kopulacyjny - prącie, w którym przebiega cewka moczowa, i worek mosznowy-moszna, w którym leżą jądra.
Jądro jest męską gonadą, wytwarzającą komórki płciowe, plemniki i hormony (androgeny), mające wpływ na powstanie pierwotnych J wtórnych cech płciowych. Jądro ma kształt owalny, nieco spłaszczony bocznie, wielkości orzecha włoskiego. Długość jego wynosi 4-5 cm, szerokość 2,5-3,5 cm, grubość 2- -2,5 cm. Masa jego waha się od 20 do 30 g. Można w nim wyróżnić dwa końce: górny i dolny, dwa brzegi: przedni i tylny oraz dwie powierzchnie: boczną i przyśrodkową. Z zewnątrz jądro otoczone jest dwiema blaszkami błony surowiczej, pod którymi znajduje się błona biaława.
Jądro podzielone jest pasmami łącznotkankowymi - przegrodami na płaciki, wewnątrz których znajdują się cewki nasienne kręte, które przechodzą w cewki nasienne proste. W cewkach nasiennych krętych odbywa się spermatogeneza, czyli wytwarzanie plemników. Cewki proste tworzą sieć śródjądrza, z której powstają przewodziki uchodzące do głowy najądrza.
Najądrze położone jest na obrzeżu jądra. Widoczne są w nim głowa, trzon i ogon. W najądrzu powstaje przewód najądrza, który przechodzi w nasieniowód.
Plemnik ma główkę , która zawiera chromatynę, szyjkę, wstawkę , wewnątrz której jest spiralna nić utworzona z mitochondriów, oraz witkę, a w niej włókno osiowe.
Nasieniowód przebiega w powrózku nasiennym. Długość jego wynosi od 50 do 60 cm. Wyróżnia się w nim odcinek leżący w worku mosznowym, kanale pachwinowym, jamie brzusznej i miednicy mniejszej. Kończy się on bańką nasieniowodu, do której uchodzą pęcherzyki nasienne. Bańki nasieniowodów przechodzą w przewody wytryskowe, uchodzące na wzgórku nasiennym do cewki moczowej.
Pęcherzyki nasienne są to parzyste gruczoły wytwarzające płyn (zawierający enzymy), który odprowadzany jest do bańki nasieniowodu.
Gruczoł krokowy (stercz, prostata) ma kształt i wielkość kasztana jadalnego (2 x 3x4 cm), wyróżnia się w nim podstawę skierowaną ku górze i wierzchołek skierowany ku dołowi. Leży w miednicy mniejszej poniżej pęcherza moczowego, do którego przylega podstawą. Wierzchołek jego spoczywa na przeponie moczowo-płciowej. Przez gruczoł ten przechodzi cewka moczowa, do której uchodzą przewody wytryskowe. Wydzielina gruczołu jest składnikiem nasienia, stanowiąc około 20% jego masy. Ponadto zawiera ona substancje hormonalnie czynne - prostaglandyny. Przewodziki wyprowadzające gruczołu uchodzą do cewki moczowej.
Prącie jest narządem płciowym męskim zewnętrznym, zwane też członkiem męskim. Jest ono narządem kopulacyjnym i końcowym odcinkiem dróg moczowych. Prącie ma kształt podłużnego walca zakończonego stożkiem. Długość w stanie spoczynku wynosi około 9 cm, a w stanie wzwodu 15-17 cm. Można w nim wyróżnić część nieruchomą tylną (zrośniętą z gałęziami kości łonowych) i część ruchomą, którą stanowi trzon i żołądź. Trzon jest zbudowany z dwóch ciał jamistych i ciała gąbczastego. Ciała jamiste są umiejscowione po stronie grzbietowej prącia i zrośnięte ze sobą.
Z zewnątrz otacza je silna błona biaława. Końce ciał jamistych są ostro zakończone i na nich jest nasadzona żołądź, będąca obwodową częścią ciała gąbczastego. Na szczycie żołędzi znajduje się ujście cewki moczowej, Na granicy żołędzi i trzonu prącia jest szyjka, której ograniczenie stanowi brzeg żołędzi, zwany koroną. Ciało gąbczaste rozpoczyna się opuszką prącia leżącą na przeponie moczowo-płciowej, dalej przechodzi w trzon, kończący się stożkowato żołędzia. Wewnątrz ciała gąbczastego umieszczona jest - jak to już wspomniano - cewka moczowa. Budowa wewnętrzna ciał jamistych i ciała gąbczastego jest podobna. Mają one układ nieregularnych przestrzeni naczyniowych, rozmieszczonych pomiędzy beleczkami łącznotkankowymi pochodzącymi z błony białawej. Krew do ciał jamistych dopływa tętnicą głęboką i grzbietową prącia. Trzon prącia z zewnątrz pokrywa cienka łatwo przesuwalna skóra, łącząca się z podłożem wzdłuż brzegu żołędzi (korony). Poza okresami wzwodu skóra prącia tworzy fałd pokrywający żołądź zwany napletkiem. Od strony wewnętrznej napletka znajduje się wędzidełko napletka zapobiegające nadmiernemu cofaniu się skóry.
Moszna jest kolejnym narządem zewnętrznym. Jest ona workiem skórnym, wewnątrz którego znajdują się jądra. Skóra worka mosznowego jest ciemniejsza i owłosiona, charakteryzuje się obecnością warstwy mięśniowej (gładkiej), tworzącej tak zwaną błonę kurczliwą. Obecność błony kurczliwej powoduje, że w zależności od środowiska, w którym się znajduje, może ona kurczyć się i regulować temperaturę w worku mosznowym, co jest istotne dla funkcji jąder.
Na zakończenie omawiania narządów płciowych męskich należy zaznaczyć, że jądra czasem nie znajdują się w worku mosznowym i pozostają w jamie brzusznej - nazywa się to niezstąpieniem jąder - wnętrostwem. Taki stan wymaga leczenia chirurgicznego.
bombelspec