Profesorowi Kazimierzowi Dziafosze prace dedykowane na siedemdziesi�ciolecie urodzin Sze�� lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Do�wiadczenia i inspiracje Redakcja naukowa Leszek Garlicki, Andrzej Szmyt Bib loteka Jniwersytecka w Warszawie DDDM1 75^45 W/ Wydawnictwo Sejmowe Warszawa 2003 Projekt ok�adki i stron tytu�owych Jacek Brzozowski Redaktor Bo�ena Kleczewska Redaktor techniczny Anna Rowicka Korekta Zesp� 878879 Copyright by Kancelaria Sejmu Warszawa 2003 ISBN 83-7059-637-1 Wop c KANCELARIA SEJMU Wydawnictwo Sejmowe Arkuszy wydawniczych 27,0. Arkuszy drukarskich 23,25 Wydanie pierwsze Warszawa 2003 Druk i oprawa: Zak�. Poligr. UWIPAL BUW-Eo- 0^ / <o% I � SPIS TRE�CI S�owo wst�pne ...................... 7 Ryszard Balicki - Przyst�pienie Polski do Unii Europejskiej a funkcjonowanie parlamentu - kilka uwag wst�pnych................ 11 Andrzej Ba�aban - Konstytucyjna zasada zr�wnowa�onego rozwoju..... 19 Bogus�aw Banaszak - Zasada r�wno�ci w orzecznictwie Trybuna�u Konstytucyjnego 23 Ryszard Chru�ciak - Zagadnienie powszechnie obowi�zuj�cej wyk�adni ustaw ustalanej przez Trybuna� Konstytucyjny w pracach nad Konstytucj� RP z 1997 r. . 32 Krystian Complak - Konstytucyjne postanowienia programowe czy normy o celach pa�stwa? ....................... 46 Jacek Czajowski - Funkcje Senatu RP (uwagi na tle unormowa� Konstytucji RP z 23 kwietnia 1935 r.)................... 62 Dariusz Dudek - Konstytucja RP a zaniechanie ustawodawcze ...... 67 Jan Galster - O zjawisku fetyszyzmu w prawie konstytucyjnym ...... 78 Leszek Garlicki - Unia Europejska a Europejska Konwencja Praw Cz�owieka (aktualny stan dyskusji) .................... 84 Dariusz G�recki - Rzecznik Praw Dziecka ............. 91 Miros�aw Granat - Konstrukcja reprezentacji w ustroju samorz�du terytorialnego w pa�stwach Europy �rodkowej i Wschodniej ........... 99 W�odzimierz Gromski - Zagadnienie granic prawa...........108 Marian Grzybowski, Janusz Karp - Prezydent w systemie konstytucyjnym Bu�garii 116 Mariusz Jab�o�ski, Krzysztof Wygoda - Konstytucyjne uprawnienia jednostki w sferze informacyjnej .....................123 Sylwia Jarosz-�ukowska - Konstytucyjne przes�anki dopuszczalno�ci ogranicze� prawa w�asno�ci......................135 Jerzy Jaskiemia - Agnostycyzm konstytucyjny, wra�liwo�� konstytucyjna czy �gra konstytucj�"? (z do�wiadcze� badania konstytucyjno�ci ustaw w fazie ich tworzenia) ........................147 J�zef Krukowski - Konstytucyjna ochrona wolno�ci sumienia i religii .... 159 Artur �awniczak - Podmiot w�adzy w pa�stwie...........168 5 Ryszard R. Ma�ajny - Regu�a r�wno�ci wobec prawa w orzecznictwie Trybuna�u Konstytucyjnego ......................178 Ma�gorzata Masternak-Kubiak - Publikacja um�w mi�dzynarodowych .... 189 / Ryszard Mojak - Status politycznoustrojowy rz�du koalicyjnego w systemie rz�d�w parlamentarnych (podstawowe zagadnienia prawa i praktyki konstytucyjnej) . . 196 Janusz Mordwilko - O dw�ch przypadkach interpretacji konstytucji w �wietle praktyki parlamentarnej .....................211 Ewa Pop�awska - Konwent o roli parlament�w narodowych w Unii Europejskiej . 220 Artur Preisner - Dooko�a Wojtek. Jeszcze o bezpo�rednim stosowaniu Konstytucji RP ........................230 J�zef Repe� - Rola proceduralnych warto�ci tworzenia prawa (uwagi na marginesie sporu o tre�� senackich poprawek do ustaw) ...........245 Pawe� Sarnecki - Normy programowe w konstytucji i odpowiadaj�ce im wolno�ci obywatelskie......................252 Krzysztof Skotnicki - Problematyka zarz�dzenia powszechnych wybor�w w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r............... 263 Wies�aw Skrzyd�o - Ustawodawstwo delegowane w polskim prawie konstytucyjnym 270 ^Andrzej Szmyt - Jeszcze w sprawie trybu pilnego ........... 279 jAndrzej Sylwestrzak - Nowa interpretacja podzia�u w�adz w Konstytucji RP z 1997 r. 285 Janusz Trzci�ski - Konstytucyjne prawo do zdrowia na tle art. 35 Karty Podstawowych Praw Unii Europejskiej ................299 u Jan Wawrzyniak - Kilka uwag na temat inicjatywy ustawodawczej .....306 Leszek Wi�niewski - Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej a konstytucyjny katalog praw cz�owieka ..................316 Zbigniew Witkowski, Adam Cieszy�ski - Instytucje stan�w nadzwyczajnych w porz�dku prawnym Federacji Rosyjskiej (na tle genezy Konstytucji z 1993 r. i w �wietle ustawodawstwa okresu 2001-2002) ..............324 Waldemar J. Wo�piuk - O niekt�rych nowych okre�leniach i wyra�eniach w tek�cie Konstytucji RP .....................337 Halina Zieba-Za�ucka - Prokuratura w konstytucjach wybranych pa�stw europejskich a dekonstytucjonalizacja polskiej prokuratury ...........354 Bibliografia prac Kazimierza Dzialochy od 1997 r...........370 \ S�OWO WST�PNE Jest ustabilizowanym ju� w polskim �wiecie akademickim zwyczajem, �e wybitnym przedstawicielom poszczeg�lnych dyscyplin prawniczych przyjaciele, koledzy i uczniowie ofiarowuj� ksi�gi jubileuszowe dla uczczenia ich dorobku naukowego i �yciowego. Rzadziej natomiast przyst�puje si� do redagowania kolejnej ksi�gi jubileuszowej. S� jednak wyj�tki od tej regu�y i prezentowane dzisiaj opracowanie taki wyj�tek tworzy. Nie by�o bowiem naszym pierwszorz�dnym zamiarem honorowanie osi�gni�� Kazimierza Dzia�ochy jako profesora Uniwersytetu Wroc�awskiego czy jako piastuna najwy�szych urz�d�w Rzeczypospolitej: s�dziego Trybuna�u Konstytucyjnego, senatora, a wreszcie - pos�a. To zadanie podj�li ju� z powodzeniem przed sze�ciu laty koledzy i wychowankowie z Wroc�awia oraz przyjacie�e z ca�ej Polski1. Do przedstawionego tam �yciorysu Profesora2 wystarczy doda� dalsze sze�� lat wyt�onej pracy zar�wno publicznej (w 1997 r. zosta� wybrany na pos�a na Sejm RP i godnie pe�ni� t� funkcj� przez ca�y okres III kadencji), jak i naukowej (do�� wymieni� liczne publikacje zwi�zane z wprowadzaniem w �ycie nowej Konstytucji RP oraz z prezentowaniem jej poszczeg�lnych rozwi�za�), a tak�e organizacyjnej (zw�aszcza, nieprzerwane warszawskimi obowi�zkami, kierowanie Zak�adem Prawa Pa�stwowego w Uniwersytecie Wroc�awskim a� do 2002 r., roku przej�cia na emerytur�). Nie trzeba w tym miejscu przypomina� bogactwa zainteresowa� naukowych Profesora Dzia�ochy ani powtarza�, �e nale�y On do grupy najwybitniejszych przedstawicieli polskiej nauki prawa konstytucyjnego, a w gronie os�b dzisiaj zajmuj�cych si� t� dyscyplin� bez w�tpienia przys�uguje mu pozycja Dziekana konstytucjonalist�w polskich. Zwr�ci� natomiast nale�y uwag� na inny wymiar aktywno�ci Profesora, a mianowicie na jego zaanga�owanie w dzia�alno�� Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego. Jeszcze w pocz�tkach lat 80., gdy pojawi�a si� idea stworzenia Studia nad prawem konstytucyjnym, pod red. J. Trzci�skiego i B. Banaszaka, Wroc�aw 1997, Wyd. Uniwersytetu Wroc�awskiego, Prawo CCLVII. 2 Tam�e, S�owo wst�pne (J. Trzci�ski). 7 �wiatowego stowarzyszenia konstytucjonalist�w, Kazimierz Dzia�ocha bra� czynny udzia� w tych pracach przygotowawczych, a po zarejestrowaniu Polskiej Sekcji Mi�dzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Konstytucyjnego zosta� jednym z wiceprezes�w zarz�du. Wsp�lnie z pozosta�ymi dzia�aczami Towarzystwa (a zw�aszcza jego pierwszym prezesem - prof. Sylwestrem Zawadzkim) uda�o mu si� w kr�tkim czasie doprowadzi� do powstania blisko stuosobowej organizacji, ju� wtedy najwi�kszej w ca�ej Europie Wschodniej. Wielkim osi�gni�ciem �wczesnych w�adz Towarzystwa by�o doprowadzenie do zorganizowania w Warszawie, we wrze�niu 1991 r., trzeciego �wiatowego kongresu Mi�dzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Konstytucyjnego. W 1992 r. Profesor Dzia�ocha zosta� wybrany na prezesa Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego i przez nast�pne 9 lat, do 2001 r. (kiedy to zosta� wybrany na Honorowego Prezesa PTPK), z powodzeniem realizowa� trudne obowi�zki z tej funkcji wynikaj�ce. Dla polskich konstytucjonalist�w by� to okres szczeg�lny, bo w tym czasie nie tylko kszta�towa� si� nowy obraz naszej demokracji, ale te� toczy�y si� prace nad stworzeniem nowej konstytucji, w kt�re Profesor, jak ju� wspomniano wcze�niej, wni�s� te� osobisty, bardzo istotny wk�ad. Ale dzi�ki energii i konsekwencji Kazimierza Dzia�ochy w proces tworzenia konstytucji mog�o si� aktywnie w��czy� tak�e Polskie Towarzystwo Prawa Konstytucyjnego. Najpe�niejszym wyrazem udzia�u Towarzystwa w tym procesie sta�o si� powierzenie Mu realizacji programu bada� naukowych {Podstawowe dylematy teoretyczne nowej Konstytucji RP), kierowanego przez Profesora Dzia�och�, kt�ry to program zaowocowa� o�miotomow� seri� wydawnicz� opublikowan� w 1997 r. przez Wydawnictwo Sejmowe3. Polskie dokonania konstytucyjne sta�y si� te� przedmiotem obrad Okr�g�ego Sto�u MSPK, w Kazimierzu nad Wis�� w 2000 r. Warto te� zaznaczy�, �e od lipca 1999 r. (kongres w Rotterdamie) Profesor Dzia�ocha jest cz�onkiem Komitetu Wykonawczego Mi�dzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Konstytucyjnego. Swego rodzaju podsumowaniem wk�adu Kazimierza Dzia�ochy w proces tworzenia Konstytucji RP oraz Jego aktywno�ci w Polskim Towarzystwie Prawa Konstytucyjnego sta� si�, uruchomiony w 2003 r., program badawczy: Podstawowe problemy stosowania Konstytucji RP, kt�rego g��wnym koordynatorem zosta� Profesor. W niew�tpliwym nawi�zaniu do bada� z drugiej po�owy lat 90., �rodowisko konstytucjonalist�w b�dzie teraz mia�o okazj� zbada� pierwsze do�wiadczenia stosowania Konstytucji z 1997 r. i sformu�owa� wnioski na przysz�o��. Niniejsza Ksi�ga pomy�lana jest jako forma uznania szczeg�lnego wk�adu Profesora Kazimierza Dzia�ochy w dzie�o integracji polskich konstytucjonalist�w, 3 Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych (red. P. Sarnecki); Charakter i struktura norm konstytucji (red. J. Trzci�ski); Podstawowe prawa jedn...
magara2