CzesciMaszynCz1.pdf

Zakþad Konstrukcji i Dynamiki Maszyn

Wydziaþ Matematyki, Fizyki i Techniki

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

85-064 Bydgoszcz, ul. Chodkiewicza 30

tel./fax: (052) 34 19 330, tel.:(052) 34 19 337 Laboratorium B+R

www.rozdrabnianie.ukw.edu.pl www.mechatronika.ukw.edu.pl

PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN

Cz ħĻę 1

Tylko do u Ň ytku wewn ħ trznego

Bydgoszcz 2009

Spis tre Ļ ci

Zasady konstruowania cz ħĻ ci maszyn...........................................................................................3

1.1

Ogólne zasady konstruowania cz ħĻ ci maszyn................................................................................................

1.2

Klasyfikacja i cechy u Ň ytkowe cz ħĻ ci maszyn...............................................................................................

1.3

Normalizacja cz ħĻ ci maszyn...........................................................................................................................

1.4

Rodzaje obci ĢŇ e ı ............................................................................................................................................

1.5

Napr ħŇ enia dopuszczalne przy obci ĢŇ eniach stałych.....................................................................................

1.6

Napr ħŇ enia dopuszczalne przy obci ĢŇ eniach zmiennych...............................................................................

1.7

Wytrzymało Ļę zm ħ czeniowo – kształtowa.....................................................................................................

1.8

Wytrzymało Ļę zm ħ czeniowa osi i wałów.....................................................................................................

Poł Ģ czenia nitowe........................................................................................................................ 14

2.1

Charakterystyka i rodzaje poł Ģ cze ı nitowych...............................................................................................

2.2

Układ sił i napr ħŇ e ı w poł Ģ czeniach nitowych.............................................................................................

2.3

Konstruowanie poł Ģ cze ı nitowych mocnych...............................................................................................

2.4

Poł Ģ czenia nitowe szczelne i mocno szczelne..............................................................................................

Poł Ģ czenia spajane......................................................................................................................23

3.1

Charakterystyka poł Ģ cze ı spawanych..........................................................................................................

3.2

Rodzaje spoin i ich oznaczenie.....................................................................................................................

3.3

Obliczanie spoin czołowych.........................................................................................................................

3.4

Obliczanie spoin pachwinowych..................................................................................................................

3.5

Poł Ģ czenia zgrzewane...................................................................................................................................

3.6

Rodzaje i zastosowanie poł Ģ cze ı zgrzewanych............................................................................................

3.7

Wytrzymało Ļę poł Ģ cze ı zgrzewanych..........................................................................................................

3.8

Poł Ģ czenia lutowane.....................................................................................................................................

3.9

Poł Ģ czenia klejone........................................................................................................................................

Poł Ģ czenia wciskowe...................................................................................................................37

4.1

Obci ĢŇ alno Ļę poł Ģ cze ı wciskowych............................................................................................................

4.2

Ustalanie nacisków dopuszczalnych............................................................................................................

Obliczanie poł Ģ cze ı skurczowych...............................................................................................................

4.3

Poł Ģ czenia kształtowe..................................................................................................................42

5.1

Charakterystyka i klasyfikacja poł Ģ cze ı kształtowych.................................................................................

5.2

Poł Ģ czenia wpustowe...................................................................................................................................

5.3

Poł Ģ czenia wielowypustowe........................................................................................................................

5.4

Obliczanie poł Ģ cze ı wielowypustowych równoległych...............................................................................

5.5

Poł Ģ czenia kołkowe.......................................................................................................................................

5.6

Poł Ģ czenia sworzniowe.................................................................................................................................

5.7

Poł Ģ czenia klinowe.......................................................................................................................................

Poł Ģ czenia gwintowe...................................................................................................................55

6.1

Ogólna charakterystyka poł Ģ cze ı gwintowych.............................................................................................

6.2

Parametry gwintów.......................................................................................................................................

6.3

Rodzaje gwintów i ich zastosowanie............................................................................................................

Ł Ģ czniki gwintowe........................................................................................................................................

6.4

6.5

Układ sił i praca w poł Ģ czeniu gwintowym..................................................................................................

6.6

Momenty tarcia.............................................................................................................................................

6.7 Sprawno Ļę i samohamowno Ļę gwintu.........................................................................................................

6.8

Wytrzymało Ļę poł Ģ cze ı gwintowych..........................................................................................................

6.9

Poł Ģ czenia obci ĢŇ enia jednocze Ļ nie sił Ģ osiow Ģ i momentem skr ħ caj Ģ cym...............................................

Poł Ģ czenia skr ħ cane z wst ħ pnym zaciskiem..............................................................................................

6.10

6.11

Wytrzymało Ļę gwintu................................................................................................................................

6.12

Projektowanie Ļ rub....................................................................................................................................

I. Zasady konstruowania cz ħĻ ci maszyn

1.1

Ogólne zasady konstruowania cz ħĻ ci maszyn

Konstruowanie – jest procesem tworzenia konstrukcji, która nast ħ pnie jest rejestrowana w

postaci dokumentacji technicznej .

W skład dokumentacji technicznej wchodz Ģ :

dokumentacja konstrukcyjna (rysunki zestawieniowe, wykonawcze, obliczenia, opisy itp.);

dokumentacja technologiczna (obejmuj Ģ ca technologi ħ wykonania poszczególnych cz ħĻ ci i

ich monta Ň u).

W sensie konstrukcyjnym ka Ň da maszyna składa si ħ z zespołów, podzespołów i cz ħĻ ci maszyn.

Zespołem – nazywamy zestaw cz ħĻ ci stanowi Ģ cych gotowy wyrób.

Bardziej skomplikowane zespoły dzielimy na zespoły ni Ň szego rz ħ du. Ka Ň d Ģ maszyn ħ i zespoły

mo Ň emy rozło Ň y ę na elementy, które nazywane s Ģ cz ħĻ ciami maszyn .

Projektowanie maszyn czy te Ň elementów wymaga zachowania wielu warunków, które okre Ļ lamy

jako zasady konstruowania maszyn.

Podstawowe zasady to:

przystosowanie maszyny do okre Ļ lonych zada ı eksploatacyjnych;

niezawodno Ļę i trwało Ļę ;

łatwy monta Ň i demonta Ň ;

mały ci ħŇ ar i wymiary gabarytowe;

mo Ň liwo Ļę stosowania prostych procesów technologicznych (monta Ň );

niskie koszty produkcji i eksploatacji;

estetyka produkowanej maszyny;

inne warunki zale Ň ne m.in. od rodzaju maszyny i jej przeznaczenia.

Klasyfikacja i cechy u Ň ytkowe cz ħĻ ci maszyn

Cz ħĻ ci maszyn podzieli ę mo Ň emy na trzy grupy:

1.2

cz ħĻ ci poł Ģ cze ı ;

ło Ň yskowanie (osie, wały, ło Ň yska);

cz ħĻ ci nap ħ dów (przekładnie z ħ bate, ci ħ gnowe, cierne oraz mechanizmy Ļ rubowe);

Poł Ģ czeniem – nazywamy fragment konstrukcji w którym cz ħĻ ci ł Ģ czone s Ģ powi Ģ zane za

pomoc Ģ ł Ģ czników tworz Ģ c poł Ģ czenie po Ļ rednie. Stosowane te Ň s Ģ poł Ģ czenia bezpo Ļ rednie (bez

ł Ģ czników) kształtowe lub wciskowe.

Poł Ģ czenia

ruchowe spoczynkowe

rozł Ģ czne nierozł Ģ czne

Ró Ň norodne wymagania w procesie konstruowania cz ħĻ ci maszyn wynikaj Ģ z warunków

technicznych jak i z ogólnych zasad konstruowania maszyn. Wymagania te okre Ļ lamy jako cechy

u Ň ytkowe cz ħĻ ci maszyn.

Podstawowe cechy u Ň ytkowe cz ħĻ ci maszyn:

wytrzymało Ļ ciowe (wytrzymało Ļę mechaniczna, sztywno Ļę i trwało Ļę konstruowanych

cz ħĻ ci);

materiałowe (własno Ļ ci wytrzymało Ļ ciowe, łatwa obrabialno Ļę , odporno Ļę na korozj ħ i inne

czynniki, odporno Ļę na zmiany temperatury w czasie pracy, łatwo Ļę nabycia, stosowanie

w Ģ skiego asortymentu materiałów itd.);

technologiczne

(łatwo Ļę

wykonania,

mo Ň liwo Ļę

stosowania

prostych

procesów

technologicznych o małej pracochłonno Ļ ci itp.);

monta Ň owe (łatwo Ļę monta Ň u i demonta Ň u oraz napraw i wymiany uszkodzonych

elementów; zamienno Ļę cz ħĻ ci);

eksploatacyjne (niezawodno Ļę i bezpiecze ı stwo działania, łatwo Ļę obsługi, cicha praca

itd.);

ekonomiczne (niski koszt materiału, produkcji i eksploatacji);

estetyczne prostota i estetyka kształtu, dostosowanie wyko ı czenia powierzchni do

warunków u Ň ytkowania itp.);

inne (mały ci ħŇ ar i wymiary, szczelno Ļę poł Ģ cze ı , łatwo Ļę i bezpiecze ı stwo transportu itd.).

1.3

Normalizacja cz ħĻ ci maszyn

Przez poj ħ cie normalizacja rozumiemy opracowywanie i wprowadzanie jednolitych norm. Ma

ono na celu uporz Ģ dkowanie, uproszczenie i ujednolicenie:

oznacze ı technicznych i słownictwa;

podstawowych wielko Ļ ci stosowanych w BM (wymiarów normalnych, tolerancji pasowa ı ,

zarysów gwintów itp.);

materiałów (gatunków stali, Ň eliw itp.);

gotowych wyrobów;

niektórych metod badawczych;

warunków odbioru jako Ļ ciowego, konserwacji itp.

Obni Ň enie kosztów wytwarzania oraz eksploatacji maszyn i urz Ģ dze ı wynika mi ħ dzy innymi z

tego, Ň e:

elementy znormalizowane mog Ģ by ę produkowane wielkoseryjnie lub masowo;

wprowadzenie zamienno Ļ ci cz ħĻ ci i zespołów;

ułatwienie pracy konstruktora.

Rodzaje norm

Norm Ģ techniczn Ģ – nazywamy obowi Ģ zuj Ģ cy dokument techniczno – prawny okre Ļ laj Ģ cy

wła Ļ ciwo Ļ ci, cechy wyrobów itp.

Obowi Ģ zuj Ģ Polskie Normy (PN) opracowywane przez PKNMiJ. W poszczególnych bran Ň ach i resortach

stosujemy normy bran Ň owe (BN) .

ISO – Mi ħ dzynarodowa Organizacja Normalizacyjna.

Zadania ISO :

koordynacja i ujednolicanie norm przemysłowych;

opracowywanie norm mi ħ dzynarodowych;

wymiana do Ļ wiadcze ı mi ħ dzy jej członkami.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: