Podstawy Ekonomi
( mikro i makro – ekonomia )
Dr. K. Nagle
Dr. B. Sroka
Książki:
a) Zofia Dach „Wprowadzenie do ekonomi”
b) Zofia Dach „ Mikroekonomia”
c) R. Milewski „ Podstawy ekonomii”
Temat: Wprowadzenie do ekonomiki – zdefiniowanie.
Powstanie nazwy i nauki ekonomia.
Oikonomikos – nazwa wprowadzona w IV w. p. n. e. Arystoteles i Ksenofon. Zasady zarządzania gospodarstwa domowego ( wielkość gospodarstwa ), nauka o gospodarstwie
Ekonomia polityczna – społeczna
Ekonomia – w 2 poł. XVIII w. – brak metod badawczych we wcześniejszych definicjach ekonomii.
Przedmiot zainteresowań ekonomią jako nauki.
Ekonomia: jest nauką badającą w jaki sposób ludzie indywidualnie lub zespołowo wykorzystują ograniczone zasoby do zaspokojenia różnych potrzeb.
Potrzeby: jest to stan niedoboru lub braku czegoś co człowiekowi jest niezbędne do życia i rozwoju.
Człowiek jest traktowany jako:
a) biosystem – organizm żywy, utrzymujący się przy życiu w środowisku naturalnym. Wymusza na nas zaspokojenie potrzeb.
b) socjosystem – jest członkiem określonych organizacji, w obrębie których współżyje i współdziała z innymi ludźmi. Czują potrzebę życia w grupie.
c) psychosystem – jest istotą względnie autonomiczną. Swój umysł i świadomość wykorzystuje do wyznaczania celów i kierunków działania.
Piramida Maslowa
· Potrzeby samorealizacji – życie zgodne z tym do czego człowiek czuje się powołany zgodnie z własną naturą.
· Potrzeby szacunku i uznania – poznanie i uświadomienie sobie własnej wartości, ugruntowanie w wysokiej samoocenie, pragnienie otrzymania prestiżu, uznania ale również niezależności.
· Potrzeby przynależności i miłości – świadomość być kochanym, akceptowanym, bycia kimś ważnym dla rodziny i otoczenia, możliwość życia w grupie.
· Potrzeby bezpieczeństwa – poczucie pewności, bezpieczeństwa, porządku.
· Potrzeby fizjologiczne –
Trzy dodatkowe potrzeby:
· Potrzeby transcendencji – (potrzeba kontaktu z bogiem )
· Potrzeby wiedzy i rozumienia – ( edukacja )
· Potrzeby estetyczne –
Charakterystyka piramidy:
- im wyższa potrzeba, tym mniejsze znaczenie dla biologicznego przetrwania
- zaspokojenie potrzeb wyższych następuje po zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu
- zaspokojenie potrzeb wyższych prowadzi do większego zadowolenia
- potrzeby wyższe są odczuwane tylko przez człowieka i są bardziej zindywidualizowane
Cechy potrzeb:
Ø nieograniczone w swojej wielkości ( zmniejszają się )
Ø ograniczone w swojej pojemności
Ø bywają w stosunku do siebie konkurencyjne i substytucyjne
Ø bywają często komplementarne
Ø w miarę zaspokojenia zmniejszają swoją intensywność, czasem się powtarzają
Rodzaje potrzeb:
a) fizyczne i duchowe
b) jednostkowe i zbiorowe
c) podstawowe i wyższego rzędu, niezbędne i luksusowe
d) jednorazowe i odnawiające się
e) teraźniejsze i przyszłe
f) substytucyjne i inwestycyjne
Dobra jako środki zaspokojenia potrzeb.
DOBRA
w szerokim znaczeniu
rzeczy usługi stany
( warunki )
Dobra ekonomiczne Dobra wolne
( gospodarcze )
Dobra ekonomiczne – występują w ilościach ograniczonych do dóbr rzadkich, są wytwarzane
przez człowieka. ( eksploatacja węgla,
Dobra wolne – wytwarzane przez naturę, ich ilość jest nieograniczona do potrzeb ( człowiek
jest w stanie się bardziej zaspokoić ), (woda mórz, oceanów, słońce, siła wiatru)
Dobra produkcyjne – służą do wytwarzania innych dóbr i ich konsumpcje.
Dobra prywatne – są przeznaczone wyłącznie na potrzeby własne, przypisane konkretnej
osobie.
Dobra publiczne – dobra, których nie można nikogo wykluczyć ( piesi, parki ).
Dobra finalne – są to te dobra, które są nabywane przez ostatniego użytkownika
( gospodarstwa domowe – dobra konsumpcyjne, dobra inwestycyjne
nabywane przez przedsiębiorstwo ).
Dobra pośrednie – stanowią nakład w jakimś procesie produkcyjnym, uczestniczy w procesie
powstawania innych dóbr.
Zasoby ( czynniki produkcji ) to te elementy, które wykorzystujemy w procesie wytwarzania
dóbr i usług.
Zasoby
Praca Ziemia Kapitał
człowiek, jego umiejętności, zasoby naturalne, kapitał rzeczowy
wykształcenie złoża mineralne wykorzystywany
rolnictwo w przemyśle
Technologia Przedsiębiorczość Informacja
a) technologia – inaczej sposób produkcji, który pokazuje jakie i ile czynników produkcji należy połączyć aby powstał produkt końcowy.
b) przedsiębiorczość – to cecha przedsiębiorcy
-) przedsiębiorca – to osoba, która ma własny koszt i ryzyko
podejmuje działalność gospodarczą, której celem jest chęć
osiągnięcia celu. ( cały czas być na bieżąco, lub lepszym )
c) informacja – są to komunikaty lub ich kombinacje, które zmniejszają stan niewiedzy o otoczeniu, badanych zjawisk.
mądrość ludzi
wiedza
informacja maszyny, ludzie
Dane komunikaty
Czynniki produkcji
Rzeczowe osobowe
środki pracy przedmioty pracy siła robocza
- narzędzia pracy - surowce, materiały - praca
- materialne warunki - półfabrykaty, energia
do produkcji
środki produkcji
Środki pracy są to te wszystkie elementy, którymi człowiek w procesie produkcji oddziaływuje
na przedmioty pracy. ( inaczej kapitał trwały )
amortyzacja – częściowe lub stopniowe zużycie części, podzespołów.
zużycie moralne – ( nie ekonomiczna ) przestarzały sprzęt
inwestycja – zakup, odnowienie środków pracy
inwestycje odtworzeniowe – odnowienie zużytego kapitału trwałego
inwestycje rozwojowe – zwiększenie zdolności produkcji
Przedmioty pracy – np. półfabrykaty, materiały są przetwarzane w procesie produkcji
w produkt końcowy.
Zużycie całkowite – w jednym cyklu produkcyjnym
Zasoby:
a) naturalne – odtwarzalne i nieodtwarzalne
b) ludzkie – ludzie wraz z umiejętnościami i doświadczeniami ( rozwijać wiedze czł. )
c) kapitałowe – kapitał rzeczowy i finansowy
Praca – świadoma i celowa działalność za pomocą, której przeobraża się zasoby przyrody do
zaspokojenia swoich potrzeb.
Rzadkość w ujęciu ekonomicznym.
Zapotrzebowanie potencjalne Zdolności produkcyjne
( potrzeby )
ilość dóbr, którą ludzie chcieli ilość dóbr, które ludzie są w stanie
by posiadać w danym czasie wytworzyć przy wykorzystaniu
ograniczonych zasobów
Zasób rzadki, dobro cechuje się tym, że przy cenie zerowej popyt nań przewyższa dostępną podaż. Każde dobro gospodarcze wytworzone przez człowieka będzie dobrem rzadkim. Bo nie jesteśmy w stanie jako gospodarka wytworzyć takiej ilości dóbr aby zaspokoić potrzeby wszystkich.
Koszt alternatywny – koszt, z którego musi zrezygnować dana osoba na rzecz innego kosztu, suma utraconych korzyści, najbardziej preferowane lecz nie wybrane alternatywa.
Środki rzadkości w ujęciu ekonomi.
-) konieczność dokonywania wyborów ekonomicznych
Gospodarowanie – polega na ciągłym dokonywaniu wyborów: co?, jak?, albo?, polega na alokacji zasobów pomiędzy różnorakie zastosowania w celu możliwie najpełniejszego zaspokojenia nieograniczonych potrzeb człowieka w warunkach ograniczonych zasobów.
Cele: zaspokojenie potrzeb konsumpcja
Środki: dobra wymiana
podział
Narzędzia: czynniki produkcyjne produkcja
...
lukkar84