Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadań nr 10 i 11.
W tabeli przedstawiono normy zapotrzebowania na białko, czyli ilość białka, jaka powinna
znajdować się w żywności spożywanej przez osoby w różnym wieku (w gramach na 1 kg
masy ciała człowieka w ciągu doby).
Wiek (w latach) Ilość białka (w g / 1 kg masy ciała / dobę)
3 1,3
5 1,2
15 1,0
17 0,9
25 0,8
Zadanie 10. (2 pkt)
Podane w tabeli dane przedstaw w postaci diagramu słupkowego.
Zadanie 11. (1 pkt)
Sformułuj zależność wynikającą z analizy powyższych danych.
......................................................................................................................................................
Zadanie 12. (1 pkt)
Wyjaśnij, dlaczego ustalone normy zapotrzebowania na białko u dzieci są wyraźnie inne
niż u osób dorosłych.
Zadanie 13. (3 pkt)
Poniżej przedstawiono etapy trawienia białek w organizmie człowieka.
A. ..................................................... – pepsyna
B. ..................................................... – trypsyna, chymotrypsyna
C. ..................................................... – karboksypeptydazy, aminopeptydazy
Wpisz, w odpowiednie miejsca etapów A, B i C, nazwy odcinków przewodu
pokarmowego, w których działają wymienione enzymy.
Zadanie 16. (2 pkt)
Na poniższym schemacie przedstawiono przemiany węglowodanów w wątrobie człowieka.
Podaj, która z przemian oznaczonych od 1 do 3 powinna zachodzić podczas stosowania
diety:
a) ubogiej w węglowodany ...............
b) bogatej w węglowodany, których ilość przez dłuższy czas przekraczała dzienne
zapotrzebowanie energetyczne ...............
Zadanie 18. (1 pkt)
W organizmie człowieka glikogen występuje w dwóch różnych miejscach: w wątrobie
i w mięśniach szkieletowych.
Przedstaw rolę glikogenu występującego w mięśniach szkieletowych.
Zadanie 19. (2 pkt)
Za utrzymanie właściwego poziomu glukozy we krwi odpowiadają dwa hormony wydzielane
przez trzustkę. Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi pobudza wydzielanie przez trzustkę
insuliny, która powoduje syntezę glikogenu w wątrobie. Przeciwnie do insuliny działa
glukagon, który przy niskim poziomie glukozy we krwi rozkłada glikogen w wątrobie.
Do krwi uwalniana jest wtedy glukoza, która podnosi poziom tego cukru we krwi.
Na podstawie analizy tekstu uzupełnij poniższy schemat tak, aby poprawnie ilustrował
regulację poziomu glukozy we krwi.
Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadań nr 22 i 23.
Na rysunku przedstawiono fragment procesu translacji.
Zadanie 23. (3 pkt)
Wypełniając poniższą tabelę, podaj nazwy kwasów nukleinowych oznaczonych
na rysunku, jako I i II oraz określ rolę każdego z nich w procesie biosyntezy białka.
Nazwa kwasu nukleinowego Rola kwasu nukleinowego w biosyntezie białka
1.
2.
Poniższe informacje wykorzystaj do zadania nr 8 i 9.
W tabeli przedstawiono wyniki pomiarów zawartości związków chemicznych dwóch różnych
organizmów (roślinnego i zwierzęcego), wyrażone w procentach masy ich ciała.
Procentowa zawartość wybranych związków chemicznych A B
woda 75,0 60,0
związki mineralne 2,0 4,0
węglowodany 18,4 5,8
lipidy 0,3 11,0
białka 4,0 19,0
Zadanie 8. (1 pkt)
Podaj, która z kolumn tabeli (A czy B) przedstawia skład chemiczny organizmu
roślinnego. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.
Zadanie 9. (2 pkt)
Narysuj wykres (diagram słupkowy) porównujący procentową zawartość
węglowodanów, lipidów oraz białek w organizmie A i B.
Woda jest związkiem chemicznym, którego jest najwięcej w komórkach organizmów
roślinnych i zwierzęcych.
Podaj dwie wspólne funkcje wody pełnione przez nią zarówno u roślin, jak i u zwierząt.
1. .................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
Na podstawie analizy przedstawionych niżej fragmentów opisów (A-C) różnych
rodzajów komórek, zaznacz ten, który przedstawia opis komórki rośliny lądowej.
Wybór uzasadnij jednym argumentem.
A. Ściana komórkowa tej komórki ma budowę warstwową, a jedną z jej głównych substancji
budulcowych jest mannan. Cytoplazma jest jednolita, ale w starszych komórkach
występują wodniczki. Materiałem zapasowym jest głównie glikogen, rzadziej lipidy
i fosforany. Występuje jedno jądro komórkowe zawierające materiał genetyczny komórki.
B. Ściana komórkowa tej komórki zbudowana jest, między innymi, z celulozy i mureiny.
Na jej powierzchni występuje otoczka śluzowa. W cytoplazmie występują wakuole
gazowe. Błona komórkowa tworzy liczne wpuklenia – tylakoidy, na których są barwniki
fikobilinowe i chlorofil a. Materiałem zapasowym jest głównie glikogen. Materiał
genetyczny zlokalizowany jest w nukleoidzie.
C. Ściana komórkowa tej komórki zbudowana jest głównie z celulozy. Dużą część wnętrza
komórki zajmuje wakuola. W cytoplazmie występują liczne chloroplasty
z rozbudowanymi tylakoidami tworzącymi grana, na których umieszczone są barwniki
(głównie chlorofil a i b). Materiałem zapasowym jest skrobia asymilacyjna. Występuje
jedno jądro komórkowe zawierające materiał genetyczny komórki.
..................................................................................................................................................
W organizmie człowieka różne rodzaje związków chemicznych pełnią określone funkcje.
Poniżej przedstawiono różne przykłady białek lub węglowodanów.
A. mioglobina
B. glikogen
C. laktoza
D. miozyna
E. immunoglobulina
a) Przyporządkuj każdy z wyżej wymienionych związków do białek lub do węglowodanów,
wpisując w odpowiednie miejsca ich oznaczenia literowe.
Białka – ................................................ Węglowodany – ..............................................
b) Określ rolę w organizmie człowieka dwóch wybranych spośród A do E związków
organicznych.
1. ................................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................................
Zadanie 14. (2 pkt)
Na metabolizm składają się dwa przeciwstawne kierunki przemian biochemicznych:
anabolizm i katabolizm.
Poniżej przedstawiono, w uproszczony sposób, przykład jednego z procesów katabolicznych
zachodzących w komórce.
glukoza + tlen + ADP + Pi à dwutlenek węgla + woda + ATP
a) Podaj nazwę procesu, który zachodzi w komórce w przedstawiony powyżej sposób.
b) Uzasadnij, za pomocą jednego argumentu, kataboliczny charakter tego procesu.
Zadanie 23. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono schemat struktury cząsteczki DNA.
Opisz sposób, w jaki utrzymywana jest dwuniciowa struktura cząsteczki DNA.
Zadanie 24. (2 pkt)
Naukowcy zbadali materiał genetyczny pewnego wirusa. Wyniki swoich badań przedstawili
w tabeli.
Rodzaj nukleotydu Procentowa zawartość nukleotydu
w badanym materiale genetycznym
A (adeninowy) 10
G (guaninowy) 50
C (cytozynowy) 20
T (tyminowy) 20
Na podstawie analizy przedstawionych wyników badań określ rodzaj:
a) kwasu nukleinowego (RNA, czy DNA), który jest materiałem genetycznym tego
wirusa.
b) cząsteczki (jednoniciowa, czy dwuniciowa), którą ma kwas nukleinowy tego wirusa.
Każdą z odpowiedzi uzasadnij jednym argumentem.
a) .................................................................................................................................................
b) .................................................................................................................................................
Zadanie 27. (1 pkt)
Odległości między genami w chromosomie wyrażane są w jednostkach mapowych. Jedna
jednostka mapowa odpowiada takiej odległości między genami sprzężonymi, w której
crossing-over zachodzi z częstością 1%.
Podaj kolejność genów A, B, C w chromosomie wiedząc, że częstości crossing-over
między nimi są następujące: A – B 12%, A – C 4%, C – B 8 %.
.....................................................................................................................................................
Zadanie 1. (1 pkt)
Kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) powszechnie występuje w komórkach budujących organizm
człowieka.
Podaj główną rolę DNA, którą pełni w tych komórkach.
............................................................................................................................................
Zadanie 17. (2 pkt)
W czasie translacji następuje przetłumaczenie kolejności nukleotydów na kolejność aminokwasów.
Podczas jednej z translacji powstało 135 aminokwasów.
Napisz, ile nukleotydów mRNA kodowało podane aminokwasy. Uzasadnij swój wybór.
Zadanie 1. (2 pkt)
Błony retikulum endoplazmatycznego (RE) tworzą trójwymiarowy system kanalików
i pęcherzyków, dzięki czemu zwiększona jest powierzchnia wewnętrzna komórki, a cytozol
podzielony na wiele przedziałów. W zaleŜności od budowy retikulum endoplazmatycznego i
pełnionej przez nie funkcji dzieli się je na szorstkie i gładkie.
Nazwij zaznaczony na rysunku literą A rodzaj RE. Wytłumacz, dlaczego ten rodzaj RE
jest dobrze rozwinięty w komórkach, których aktywność biochemiczna ukierunkowana
jest na syntezę białek.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2. (2 pkt)
Rysunek przedstawia pewną fazę I podziału mejotycznego.
Podaj nazwę zilustrowanej fazy I podziału mejotycznego oraz nazwę procesu oznaczonego
literą B, który ma miejsce pod koniec tej fazy.
Zadanie 4. (2 pkt)
Fotosyntezę przeprowadzają fotoautotrofy, które mają zdolność włączania dwutlenku węgla
we własne związki organiczne przy wykorzystaniu energii świetlnej.
Równanie ogólne fotosyntezy przedstawia następujący zapis:
6 H2O + 6 CO2 + ENERGIA ŚWIETLNA → C6H12O6 + 6 O2
Niektóre fotoautotrofy potrafią przeprowadzać ten proces w warunkach beztlenowych, wykorzystując
nie wodę, lecz inny zredukowany związek nieorganiczny.
...
mikideusz2