PRELEKCJA 1
ZASADY BADANIA BAKTERIOLOGICZNEGO
Zasady pobierania materiału:
1. Czas pobierania: próbki pobrać przed rozpoczęciem leczenia środkami drobnoustrojowymi. Jeżeli przeprowadzamy badanie kontrolne po leczeniu, należy je wykonać co najmniej po 3 dniach od zakończenia podawania chemioterapeutyków.
2. Przygotowanie pola zabiegu: skórę w miejscu wkłucia, przy pobieraniu krwi, pmr i płynów z jam ciała, należy starannie odkazić preparatem jodowym i 70% alkoholem. W innych przypadkach oczyścić miejsce pobrania jałowym wacikiem zwilżonym jałowym roztworem NaCl.
3. Objętość próbki: odpowiednia ilość materiału do badania:
- krew, mocz, żółć ropa – 3-10ml
- pmr – 1-2ml
4. Sposób pobierania: Materiał muszą pobierać osoby wyszkolone, które powinny posługiwać się jasnym opisem każdej szczegółowej metody. Jeśli materiał pobiera sam chory (plwocina, mocz, kał) należy mu dostarczyć jasną instrukcję sposobu prawidłowego postępowania i unikani a zanieczyszczeń.
5. Transport: Jak najszybciej dostarczyć materiał do laboratorium. Jałowe szczelnie zamknięte pojemniki lub podłoża transportowe oraz termosy. Dokładne opisane.
Przy podejrzeniu zapalenia płuc luba zapalenia opon oprócz materiałów specyficznych zawsze pobieramy krew na posiew
Posiew moczu to posiew ilościowy, dla tego trzeba trzymać próbkę w niskiej temperaturze żeby bakterie nie namnożyły się przed badaniem ( chyba że używamy Uromedium – jest to podłoże, po wlaniu moczu dajemy do cieplarki)
Tab. Sposoby pobierania i transportu materiału do badania mikrobiologicznego
MATERIAŁ
SPOSÓB POBIERANIA
SPOSÓB TRANSPORTU
Temp.
Krew
Zdezynfekować miejsce wkłucia, 10-20ml, najlepiej wieczorem (szczyt gorączki).
Przed antybiotykoterapią, lub na krótko przed kolejną dawką antybiotyku.
Posiew na podłoża płynne
35-37st C
PMR
Zdezynfekować miejsce nakłucia lędźwiowego, pobrać 1-2ml.
Na hodowlę: posiew na podłoże od razu przy łóżku chorego
Szczelna jałowa probówka (penicylinówka), lub podłoże meningomedium.
Badanie: ocena biochemiczna i pleocytozy
Mocz
Dokładnie obmyć miejsce ujścia cewki, strumień środkowy, po nocy, 3ml
Jałowy pojemnik transportowy lub uromedium
4st C
Kał
Z masy kałowej pobrac próbkę wielkości orzecha laskowego z 3 miejsc przede wszystkim zmienionych (krew, śluz, ropa)
Jeśli stolec jest płynny 1-2ml
Jałowy pojemnik transportowy
pokojowa
Ropa
Do strzykawki lub na wymazówkę (głównie bawełniana, czasem nasączona węglem, aktywnym).
Na szkiełko pierwszy wymaz (obecna dominująca bakteria i naciek leukocytów), drugi wymaz na podłoże transportowe.
W starej ropie nie ma żywych bakterii!
Strzykawka z igłą wkłutą w jałowy gumowy korek, lub podłoże transportowe
Pokojowa
Plwocina
Wykrztuszać rano, przed śniadaniem, po przepłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą.
Ciemny pojemnik, bo prątki gruźlicy są wrażliwe na UV.
Mieszkanka lityczna by ułatwić odksztuszanie
Jałowy pojemnik o szerokiej szyjce
Wymaz z gardła
Szpatułką uciskać język, a jałową wymazówką pobrać wydzielinę z tylnej ściany gardła oraz migdałków.
Pacjent na czczo. Płukanie ust ciepłą wodą.
Podłoże transportowe
Wymaz z noso-gardła
Po przez kanał nosowy wprowadzić do tylnej ściany gardła wymazówkę zawierającą alginian wapnia i wykonać ruch obrotowy
Wymaz ze spojówek
Pierwsza wymazówka preparat bezpośredni, druga na hodowlę. Odwijamy górną tarczkę. Nie dotykamy rzęs.
Wymaz z ropnia otorbionego
- macamy żeby wyczuć torebkę
- dezynfekcja skóry 3 razy (odpowiednie stężenie i czas)
- nakłuwamy brzeg ropnia (tam są żywe bakterie)
- aspiracja całej treści (od razu leczenie)
- zawsze siejemy w kierunku tlenowych i beztlenowych bakterii
- zabezpieczamy strzykawkę by nie dopuścić tlenu
- jełki badanie nie od razu, to ropę dajemy na podłoże do krwi (trzeba opisać, także lokalizację ropania)
Przy podejrzeniu zakażenia bakteriami beztlenowymi należy przestrzegać specjalnych zaleceń, aby z dużym prawdopodobieństwem uzyskać hodowlę czynnika etiologicznego, unikając zanieczyszczeń florą fizjologiczną.
Tab: METODY POBIERANIA MATERIAŁU DO HODOWLI BAKTERII BEZTLENOWYCH
OUN
PMR głównie mętny, zawartość ropnia, bioptat tkanek
Tk. okołozębowe, uszy, nos, zatoki
Aspirat lub bioptat z ropni po odkażeniu powierzchni za pomocą PVP/jodu i alkoholu, aspiraty pobrane igłą i chirurgiczne
Dolne drogi oddechowe
Aspiraty przeztchawicze, punktaty przezskórne płuc, materiał z torakotomii i bronchoskopii (dwudrożny cewnik)
Jama brzuszna
Płyn z punkcji, materiał z ropni, z operacji, żółć (pod kontrolą USG, igła)
Drogi rodne
Laparoskopia, materiał z zabiegów chirurgicznych, materiał z macicy odessany po odkażeniu ujścia
Drogi moczowe
Nakłucie nadłonowe
Kości i stawy
Aspiraty z jam stawowych (przy ropnym zapaleniu stawów), aspiraty z przepłukiwania jam kostnych po zabiegach
Tk. miękkie
- rany otwarte: głęboka aspiracja lub biopsja z dna rany po starannym odkażeniu powierzchni za pomocą PVP/jodu i alkoholu
- przetoki: aspiracja za pomocą strzykawki i małych plastykowych cewników po odkażeniu ujścia
- głębokie ropnie, beztlenowe zakażenie tkanek, zakażenia na tle zaburzeń naczyniowych (niedokrwienie, stopa cukrzycowa), zgorzel gazowa: aspiracja igłą po odkażeniu powierzchni, próbki pobrane chirurgicznie, przepłukiwania, biopsja
- odleżyny i inne zmiany powierzchniowe: staranne oczyszczenie pola odkażenie i aspiracja ropy z głębokich zachyłków lub głęboka biopsja tkanek brzegu zmiany
Metody wykrywania drobnoustrojów:
- bezpośrednie: bakterioskopia, hodowle (podłoże sztuczne dla bakterii, komórkowe dla wirusów ricetsi i chlamydii), badanie antygenem ii, badanie DNA, RNA
- pośrednie: badanie obecności swoistych przeciwciał
Bakterioskopia – wykazanie obecności bakterii, barwienie metodą grama, jeśli są dodatnie (niebieskie) jeśli są ujemne (czerwone).
Bakterie o prostych wymaganiach odżywczych do hodowli wymagają prostych podłoży o odpowiednim składzie soli i buforów, węgiel czerpią z cukrów i mleczanów, a azot z azotynów i amoniaku.
Bakterie o wysokich wymaganiach odżywczych wymagają dodatkowo witamin, puryn i pirymidyn
Podłoża
- Pożywki to płynne, półpłynne lub stałe mieszaniny różnych związków chemicznych, w których lub na których rozmnażają się bakterie
- podział ze względu na zawartość jest historyczny ( syntetyczny, półsyntetyczny i naturalny)
- obecnie dzielimy je ze względu na konsystencję
- kolonie powstają tylko na stałym podłożu
- podłoża dzielimy też ze względu na ilość/jakość składników:
· Proste (agar bulion zwykły)
· Wzbogacone (agar krwawy)
· Wybiórczo namnażające: są to pożywki, na których rośnie ograniczona ilość bakterii, a wzrost innych jest hamowany. Wykorzystywane są w nich cechy charakterystyczne szukanego szczepu: jeśli na przykład gatunek X rośnie przy wysokim stężeniu jakieś substancji, których dla innych gatunków jest śmiertelny, można zastosować pożywkę z daną substancją. W większości wypadków nie da się ograniczyć wzrostu tylko do jednego szczepu, można jednak znacznie zawęzić zakres.
· Wybiórczo różnicujące: są to podłoża, na których różnicuje się bakterie ze względu na ich metabolizm. Jeżeli jeden z gatunków wytwarza enzym, którego nie wytwarza inny szczep rosnący na danym podłożu, można je zróżnicować ze względu na obecność (lub brak) katalizowania reakcji przez ten enzym. Jeśli wyników reakcji nie widać gołym okiem, stosowany jest dodatkowo wskaźnik informujący o zajściu przemiany chemicznej. Bardzo często dane podłoże jest równocześnie pożywką wybiórczo-namnażającą.
· Specjalne
Identyfikacja
Po wyhodowaniu kolejnym etapem jest identyfikacja bakterii co do gatunku oraz określenie wrażliwości na antybiotyki
- wrażliwość badamy za pomocą metody krążkowo-dyfuzyjnej (krążki z antybiotykami o odpowiednim stężeniu)
Mikroflora powietrza
- Czas życia w powietrzu zależy od: gatunku, wilgotności, temperatury i nasłonecznienia
...
ludi.lg