hodowla owiec wyklady(1).pdf

HODOWLA OWIEC – WYKLADY , prof. dr hab. Roman Ni nikowski i

W-1 POGŁOWIE OWIEC I ZNACZENIE PRODUKCJI OWCZARSKIEJ

prod. mi sa w ty . ton na rok 2004

prod. jagn. głównych importerów w ty ton

WIAT

CHINY

A USTRALIA (O Z )

8.085

2.200

561

509

310

989

UE 15

S YRIA

USA

A RABIA S AUD .

M EKSYK

989

207

J AGNI CINA => najwi kszy zbyt w UE 15, zwierz ta do 1 roku ( ródziemnomorskie – do pierwszych

z bów stałych-16-18 m-cy), główni wiatowi konsumenci => kraje arabskie

M I DZYNARODOWY OBRÓT JAGNI T :

import => rodkowy i bliski wschód, UE, USA,

export => NZ, Oz, UK, Irlandia

P OGŁOWIE W PL

Û w latach 1870 – 12.386 mln

Û przed wojn (II WW ) – 3,411mln

Û po wojnie => 726 ty .

Û w roku 1986 => 4,991 mln

Û 2005r => 311 ty

Û spo ycie w latach ’85-88 ~2,5 kg/mieszka ca PL

Û odwrót od tego – zniech canie przez pa stwo do zakupu jagni ciny, zale no od ZSRR –

jagn. starego typu z Oz do PL

STRUKTURA RASOWA /2003r

merynosy

27%

PON

26%

rasy mateczne

POD

POG

13%

mi sne 17%

inne rasy/ linie 8%

rasy ojcowskie + syntetyczne

/od zeszłego roku nie brakuje ju samców ras mi snych/

W-2 PRZYCZYNY SPADKU POGŁOWIA I SPADKU OPŁACALNO CI OWIEC W PL

Û drogi system utrzymania owiec

Û struktura pogłowia

Û niskie wska niki reprodukcji

Û stosunkowo niewielki zakres stosowania krzy owania towarowego

KIERUNKI ROZWOJU I POPRAWY OPŁACALNO CI CHOWU OWIEC W PL

Û organizacja wewn.krajowego rynku zbytu oraz przetwórstwa produktów pozysk. od owiec

Û propagowanie wła ciwo ci mleka i mi sa owczego jako zdrowej, warto ciowej ywno ci

Û rozwój produkcji jagn. rze n. na export i rynek własny

Û rozszerzenie u ytkowania mlecznego owiec poza tradycyjne regiony jego prowadzenia,

Û koncentracja prod. owczarskiej w regionach o du ej ilo ci TUZ-ów

Û d enie do uzyskania w populacji owiec w PL > 50% udziału MP – rasy umo liwiaj cej

skrócenie okresów mi dzywykotowych do 8 m-cy. Na Podlasiu jego mo liwo

wykorzystywania w tym celu rodzimej wrzos. od której mo na pozyskiwa jagn. co 6 m-cy.

Û d enie do zwi kszenia roli org. samorz dowych działaj cych w sferze owczarstwa

Û wspieranie działalno ci zwi zków hod. i pomóc przy tworzeniu grup producenckich

STAN POGŁOWIA OWIEC (2004r)

Û ogółem 311 ty .

Û maciorki jednoroczne i starsze 201 ty => udział ogółu maciorek 47%

Û maciorki w hod. zarodowej 95 ty .

Û rednia liczba maciorek z licencj w stadzie hodowlanym 70,6

Û liczba stad hodowlanych 1356

PRODUKCJA YWCA RZE NEGO (2004r)

Û 6 ty . ton, => 0,1% w obrocie ywca

OBROTY W HANDLU ZAGRANICZNYM MI SEM I YWCEM JAGNI G (2004r)

1) eksport => w ty . ton 1,3

=> w ty . sztuk 103; w tym jagni ta 95

2) eksport do Włoch => 77 ty ., w tym jagni ta 75

3) import owiec i mi sa baraniego => 185 ton

CENY JAGNI T W WADZE POUBOJOWEJ – JAGNI CINA (2005r)

rednio UE 386-427; Oz 450-459; PL 340-389 euro/100 kg w. poubojowej

Jagni ta lekkie (tusze ~4-5 kg) UE 495-559; Włochy 534-715; Portugalia 362-460

CENY YWCA JAGNI CEGO 2004-2005r

przedział wagowy [kg] cena [zł/kg] 2004 cena [zł/kg] 2005

13-16

17-22

23-30

31-35

36-40

9,5

8,5

7,6

6,5

6,2

DOPŁATY DO MACIOREK W RAMACH WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ UE

Û od 01.01.2002 => wprowadzenie zryczałtow. premii do owiec i kóz

Û jednolita premia 21 Ù /szt.

Û w przypadku producentów sprzedaj cych mleko owiec lub produk. z mleka – 16,86 Ù /szt.

Û producent uprawniony do otrzymania dopłat musi mie min. 10 maciorek,

Û maciorki => zw. które conajmniej raz wykociły si lub ew. sko czyły 1 rok ycia pod koniec

100-dniowego okresu utrzymania

W-3

OGRANICZENIA LICZBY DOPŁAT NA MACIORKI

Û producent mo e scedowa swoje prawa na innych producentów

Û w RP – wspólna polityka rolna

Û SPS – płatno indywidualna => przyj ło j 10 pa stw UE

Û tereny LFA => obszary o niekorzyst. warunkach gospodarowania => dochodz dopłaty 7 Ù

SYSTEMY REGULACJI CENOWYCH W UE

Û na rynku stos. cen referencyjn i podstawow [cena referencyjna – cena rynkowa]

Û interwencja na rynku towarami – dotowanie prywatnego magazynowania

Û uruchomiona gdy cena rynkowa spada <90% dostosowanej sezonowo ceny podstawowej, lub

gdy referencyjna spada 70% ceny podstawowej

DOPŁATY DO MACIOREK W PL (2005r)

Û 90 zł do maciorek ras i linii ojcowskich mi snych i plennych lub ł cz cych te cechy, utrzym.

w stadzie zarod.

Û 68 zł => mateczne i POG w stadzie zarod.

9,2

8,4

7,6

6,6

5,7

Û 36 zł w st. reprodukc. poddanych ocenie wart. u ytk.

Û 23 zł o udokumentowanym pochodzeniu, w stadach pod nadzorem zootechn. podmiotu

upowa nionym do prowadzenia ksi g.

ORGANIZACJA SKUPU YWCA W PL

Û ogniwo stanowi firmy po rednicz ce w skupie owiec na export, te dla potrzeb uboju i

przetwórstwa w kraju,

Û firmy te organiz. skup za po redn. Region. Zw. Hod. Owiec i Kóz

CZYNNIKI WPŁYWAJ CE NA OPŁACALNO CHWU OWIEC

Û plenno i u ytkowo rozpłodowa,

Û rodzaj i warto pasz (pasze do 70% prod. owczej)

Û m.c. sprzedawanych jagni t (! wa ny składnik)

Û met. tuczu

Û zu ycie paszy/przyrost mc

Û genotyp stada

Û dotacja do post pu biolog. w prod. owczarskiej

PRZYCHODY DLA P.O.N. (przy u ytk. rozpłod. 127%)

przychody

warto

koszty

warto

pasze tre ciwe

ziel.

siano

sianokisz.

inne (vet, strzy a,

dod.paszowe)

koszty bezpo rednie

k. po rednie

suma

25,5

14,5

jagni ta

wełna

brakowanie

sprzeda tryków hod.

dotacja

suma przychodów

210,7

20 => cena wylicz/matk

17 => cena wylicz./tryka

350

218

117

335

Zysk: ~15 zł

Û w skład kosztów ogromn rol pełni plenno (w warunkach intens. ç plenno ci ç zysk,

ale w warunkach ekstensywnych é te mo e ç zysk)

Û np. BOM (białogłowa o. mi sna) – mniejsze zu ycie paszy ni Suf.

Û utrzymuj c w warunkach ekstensywnych => opłaca si utrzymywa zw. i ni szej plenno ci

PERSPEKTYWY DLA OWCZARSTWA POLSKIEGO W UE

Û syst. uproszczony – brak dopłat do prod. owcz.

Û dopłaty do u ytków rolnych nie musi wi za si z prod. zw.

Û w tym dotacje od stad hod. i u ytkowych

Û mi so owcze z biol-med. pkt-u widzenia => db na choroby nowotworowe, kw. orotowy ;)

W-4 OCHRONA RODOWISKA I PIEL GNACJA KRAJOBRAZU

WIOD CE ZNACZENIE CHOWU OWIEC W EUROPIE:

1) Produkcja jagni t rze nych na rynek własny, ze wzg. na rosn cy popyt i konieczno

uzupełniania rodzimej poda y (ok. 85%) z eksportu

2) Alternatywne wykorzystanie owiec do piel gnacji krajobrazu, w tym równie :

Û wypas nieu ytków i gruntów ugorowanych

Û zapewnienie opieki nad terenami Parków Krajobr., Narod. i Rezerw. cisłych

Û piel gnacj wydm, budowli wodnych i melioracyjnych

Û wypas organizowanych szczególnie na obiektach sportowych, szczególnie wymagaj cych

opieki zimow por .

KORZY CI WYNIKAJ CE Z ALTERNATYWNEGO WYKORZYST. OWIEC:

Û korzystny wpływ na porost runi, dzi ki przygryzaniu, masowaniu runi (raciczkami ;)

Û ze wzg. na ró norodno rasow spotykan u owiec oraz zró nicowane wymagania zw.

do zasobno ci rodowiska wypasanych terenów,

Û przy wykorzystaniu psów pasterskich istnieje mo liwo wypasania otwartych terenów nie

ogrodzonych płotami,

Û produkty uzyskiwane od owiec utryzmyw. w takich warunkach uzysk. status wyn. zdrowej,

w krajach UE uzyskuj cych wy sze ceny,

Û wkorzyst. owiec do piel gnacji terenów nie wymaga ponoszenia wysokich kosztów

inwestycyjnych,

Û wypas owiec na terenach nie u ytkowanych rolniczo stanowi zawsze atrakcj turystyczn ,

przyci gaj c wczasowiczów.

SUKCES PRZY STOSOW. OWIEC W SYSTEMACH ALTERNATYWNYCH OSI GN

MO NA PRZY SPEŁNIENIU NAST PUJ CYCH WARUNKÓW:

Û wyboru wła ciwej rasy w zale n. od zasobno ci rodowiska i ukształt. terenu,

Û ekstensywnego chowu owiec (po wła ciwej ocenie jako ci bazy paszowej) daj cego si

poł czy z wytwarzaniem jagni t rze nych (krzy ow. towar), wymagaj cych dokarmiania

paszami tre .

Û organizacj zbytu prod. owczarskich poprzez zorganizowanie lokalnych rynków zbytu,

co daje si osi gn na drodze sprzeda y bezpo redniej, ochron (nawet patentow )

technologii wytwarzania pozyskiwanych produktów, organizacj dni otwartych promuj cych

lokalnie wytwarzane produkty.

Û zagospodarowania prod. pozyskiwanych jako produkcji ubocznej, np. obornika (produkcja

humusu itp.) oraz informowania dla jakich grup ro lin jest taki nawóz przydatny,

Û zainteresowania samorz dów terytorialnych powa nie my l cych o rozwoju agroturystyki

o korzy ciach wynikaj cych z alternatywnego chowu owiec.

Przegl d: ocena ekstensywnych syst. chowu zw na podst. wska ników ekonomicznych

system chowu

wymagania paszowe zapotrzeb. na robocizn potrzeby kapitałowe

chów krów matek

u ytkowanie krów pierwiastek

wychów młodzie y na pastwisku

opas młodzie y na pastwisku

kwaterowy wypas owiec

w drowny wypas owiec

chów danieli

chów koni

+++

++++

+++

++++

++++ wysokie; + bardzo niskie

INNE TABELE:

owce mo na wypasa nawet na terenach o nachyleniu max 70%,

małe wymagania pokarmowe

warunki glebowe od suchych po wilgotne,

w lipcu max. Ws, min. EM => najgorszy m-c

strawno Ws rednio 76%, BAW 76%

Jarlaki – rozkład mc => pocz tek sezonu red. 25 kg, pod koniec red. 30

mc dorosłych => pocz. sez. r. 38, koniec – 39

Im wi cej gat. ro lin tym ch tniej pas si

ekstensywny chów – najbardziej racjonalny w PL ze wzg. na opłacalno , szansa – progr. rolno-

rodowiskowe

W-6 UDOMOWIENIE OWIEC ORAZ ICH TYPY U YTKOWE

CELE UDOMOWIENIA:

Û pozyskiwanie mi sa i skór

Û pozyskiwanie mleka

Û pozyskiwanie wełny

W-5 (same tabelki...)

POCHODZENIE OWIEC

K RÓL .

zwierz ta (Animalia);

R Z D : parzystokopytne (Artiodactyla)

P ODRZ D : prze uwacze (Ruminate)

R ODZINA : pustorogie (Cavicordia)

P ODRODZINA : owce i kozy (Caprovinae)

R ODZAJ :

T YP :

strunowce (Chordata)

G R .:

ssaki (Mammalia)

P ODGR .:

ło yskowce (Placentalia)

owca (Ovinacea)

N ADRZ D :

kopytne (Ungulata)

G AT .:

owca domowa (Ovis aries)

PRZODKOWIE OWIEC:

I. M UFLON EUROPEJSKI (Ovis musimon)

II. A ZJATYCKA OWCA STEPOWA – ARKAL (Ovis vignei)

III. A ZJATYCKA OWCA GÓRSKA – ARGALI (Ovis ammon)

Współcze nie yje na wiecie ok. 30 gatunków owiec dzikich spo ród których tylko wymienione

wy ej trzy gatunki uznawane s za ich rzeczywistych przodków.

TYPY KONSTYTUCYJNE OWIEC:

Û konstytucja sucha (oddechowa) [=> zw. b. lekkie, dł. szyja, wydłu . trzewioczaszka, zwarta

kłoda, gł b. i w ska klatka piersiowa o du ej V.]

Û konstytucja limfatyczna (trawienna) [=> zw. oci ałe, rasy mi sne, szeroka ale płytka klatka

piersiowa]

TYPY U YTKOWE OWIEC:

Û jednokierunkowe (wełnisty, mi sny, mleczny, ko uchowy, smuszkowy)

Û kombinowane (wełnisto-mi sny, mi sno-wełnisty, mleczno-wełnisty)

Û typ wszechstronnie u ytkowy

PROCESY RASOTWÓRCZE:

Û pochodzenie po muflonie europejskim

Uznawane s rasy okre lane nazw północno-wschodnio-europejskich krótko-ogoniastych.

Głównym kierunkiem u ytkowym w tej grupie ras jest wszechstronny i ko uchowy.

wrzosówka polska

wrzosówki niemieckie: siwe-rogate, białe-rogate, białe-bezro ne

skuddy

owce fi skie

owce romanowskie

Û pochodzenie po azjatyckiej owcy stepowej – arkal

W skład tej grupy owiec wchodz tzw. owce tłusto-ogoniaste i tłusto-po ladkowe.

Wiod cy kierunek u ytkowy to smuszkowy i wszechstronny.

przykładem owcy tłusto-ogoniastej jest owca rasy karakuł

przykł. owcy tłusto-po ladkowej jest owca gisarska

Û pochodzenie po azjatyckiej owcy górskiej – argali

Generalnie w tej grupie ras znajduj si owce charakteryzuj ce si odkładaniem tłuszczu okrywowego

i krezkowego. Wywodz si od nich rasy o kierunkach u ytkowych :

wełnistym

mi snym

mlecznym

DROGA WYTWARZANIA OWIEC MERYNOSOWYCH

Û owce w regionie Tybetu i Himalajów (sier )

Û owce perskie (okrywa mieszana)

Û owce afryka skie (s ju jednolite)

Û powstanie merynosów w Hiszpanii

P ODKRÓL .:

tkankowce (Metazoa)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: