Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC
KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI
Wydanie: I
Data wydania: 05.12.02
Strona/stron 8/8
Nazwa:
1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa produktu: Acetonitryl [Etanonitryl]
Wzór konstytucyjny: CH3CN
Wzór sumaryczny: C2H3N
Producent:
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Składniki stwarzające zagrożenie:
Nazwa chemiczna
% wag.
Symbol ostrzegawczy
Symbole zagrożenia (R)
100
75-05-8
200-835-2
F, T
11-23/24-25
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.
Zagrożenie pożarowe: Ciecz wysoce łatwo palna. Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięższe od powietrza – gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń. W ogniu wydzielają się niebezpieczne pary i dymy.
Zagrożenie toksykologiczne: Acetonitryl jest związkiem organicznym zawierającym grupę cyjanową i dlatego działa w taki sam sposób jak cyjanki nieorganiczne (np. cyjanek potasu).
Zagrożenie ekotoksykologiczne: Acetonitryl działa toksycznie na organizmy żywe, w szczególności organizmy wodne. W środowisku ulega biologicznej degradacji.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego acetonitrylem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Ratownicy muszą być wyposażeni w ochrony osobiste, w tym szczególnie dróg oddechowych, zapewniające dopływ świeżego powietrza oraz być połączeni liną; w ostateczności czas przebywania w skażonej atmosferze musi być ograniczony do czasu trwania zatrzymania oddechu. Nie wolno stosować oddychania metodą „usta-usta” z powodu zagrożenia ratownika.
Zatrucie inhalacyjne:
1.
Podać do wdychania azotan amylu (amylium nitrosum). Płukać zatruty żołądek 2% roztworem tiosiarczanu sodowego. W przypadku trudności z oddechem natychmiast wykonać sztuczne oddychanie i podać czysty tlen.
2.
Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
Zatrutej osobie polecić wykonanie płukania jamy ustnej, a jeśli jest zamroczona, usunąć resztki zalegające w jamie ustnej. Prowokować wymioty natychmiast, nawet w okresie drgawek i zamroczenia. Wymioty spowodować roztworem wodnym 0,2% nadmanganianu potasu lub 0,6% wodą utlenioną. Zabieg ten powtarzać kilkakrotnie, aż treść wymiotna będzie miała zapach gorzkich migdałów.
Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
Przemyć skażone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.
Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie wodą z łagodnym mydłem.
W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Szczególne zagrożenia:
Substancja wysoce łatwo palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. W ogniu wydzielają się niebezpieczne pary i dymy.
Środki gaśnicze:
· gaśnice CO2,
· gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC,
· gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC,
· gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:
Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody.
Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się cieczy. Powoduje to rozrzucanie palącego się acetonu, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne:
W przypadku wydostania się większej ilości acetonitrylu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. Wezwać ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:
Unikać kontaktu z uwalniającym się acetonitrylem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne, ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2, filtr par organicznych i rozpuszczalników oznaczony kolorem brązowym i literą A).
Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących) zabezpieczyć zbiorniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skażenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duże ilości acetonitrylu odpompować, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia.
Zabezpieczenie środowiska:
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom:
Podczas stosowania acetonitrylu nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać kontaktów z cieczą, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach jak dla trucizn, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:
Wyeliminować źródła zapłonu – nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących i odzieży z tkanin podatnych na elektryzację, chronić pojemniki przed ciepłem i nagrzaniem. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami.
Magazynowanie:
W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie materiałów trujących, wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami, np. glinem, tlenkiem glinu, magnezem, cyrkonem, bezwodnikami (octowym, maleinowym, ftalowym i in.). Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:
Za odpad można uznać acetonitryl, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania.
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne – niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania acetonitrylu. Sprawna wentylacja.
Ręce:
Rękawice z tworzywa odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych.
dawid1981