{1}{100}www.napiprojekt.pl - nowa jako�� napis�w.|Napisy zosta�y specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {43}{107}Na pocz�tku by�a ciemno��.|I nagle� {113}{133}BANG! {133}{263}Narodzi�a si� niesko�czona|przestrze�, czas i materia. {277}{386}Teraz spogl�damy dalej,|poza granice postrzegania, {388}{452}w miejscu nazywanym Wszech�wiatem. {582}{690}Wszech�wiat pe�en jest burzliwych, niezwyk�ych {697}{779}i potencjalnie �yciodajnych fenomen�w. {785}{837}Wyobra�my sobie kosmiczne portale, {851}{925}miejsca, w kt�rych znikaj�,|b�d� pojawiaj� si� obiekty, {931}{1015}lub z kt�rych przenosz� si�|w inn� cz�� wszech�wiata. {1035}{1109}W wi�kszo�ci przypadk�w to bilet w jedn� stron�. {1119}{1205}Albo rozerwie ci�|czarna dziura transportuj�c {1207}{1277}ci� w tunelu do innej|cz�ci wszech�wiata, albo {1280}{1353}zmiecie ci� wytrysk materii z bia�ej dziury. {1390}{1464}Wyruszamy w podr� w jedne|z najdziwniejszych cz�ci wszech�wiata, {1467}{1528}gdzie naukowcy poszukuj� czarnych dziur, {1535}{1601}bia�ych dziur i tuneli czasoprzestrzennych. {1616}{1708}Czy s� to tylko twory ludzkiej wyobra�ni,|czy naukowy fakt? {1724}{1872}{C:$22AAFF}T�umaczenie: amon31 {1877}{1967}{C:$aaccff}{Y:b,i}Wszech�wiat 2x02|Kosmiczne Dziury {2024}{2130}Wszech�wiat oferuje niesko�czone mo�liwo�ci. {2136}{2227}Wyobra�my sobie transport|w ka�dy zak�tek wszech�wiata. {2277}{2336}To nie futurystyczny statek kosmiczny, {2348}{2410}a mi�dzygalaktyczna podr�|tunelem czasoprzestrzennym, {2419}{2457}w teorii {2460}{2530}jest to skr�t pomi�dzy dwoma,|odleg�ymi miejscami we wszech�wiecie. {2584}{2664}Tunele czasoprzestrzenne s� niczym metro, {2667}{2731}wchodzisz do tunelu, {2734}{2787}jedziesz nim i wychodzisz na drugim ko�cu, {2790}{2837}w innym miejscu, {2843}{2930}w taki spos�b przejecha�e� kawa� miasta.|Podobnie wygl�da {2933}{3023}podr� tunelem czasoprzestrzennym. {3084}{3126}Fizyk, Clifford Johnson {3129}{3210}rozwa�a teorie istnienia|tuneli czasoprzestrzennych. {3288}{3325}R�nica pomi�dzy {3331}{3408}tunelem czasoprzestrzennym, a metrem {3412}{3463}jest taka, �e tunelem czasoprzestrzennym {3466}{3536}przebywa si� d�u�szy dystans, {3542}{3640}ni� w normalnej przestrzeni. {3680}{3747}Teoria zak�ada, �e taki tunel posiada przew�enie, {3749}{3829}na kt�rego ko�cach znajduj� si�|wej�cie i wyj�cie, zwane �brzegami� {3836}{3897}zlokalizowanymi w odleg�ych|od siebie cz�ciach kosmosu. {3948}{3993}Z uwagi na ograniczenie pr�dko�ci� �wiat�a, {3999}{4080}s� to atrakcyjne obiekty.|Podr� do galaktyki Andromedy {4095}{4178}zaj�aby nam oko�o 600 000 lat. {4181}{4231}I to z pr�dko�ci� �wiat�a. {4258}{4303}Chcia�bym, aby kolejnym, {4306}{4389}prze�omowym odkryciem w astronomii|by�y w�a�nie tunele czasoprzestrzenne. {4417}{4503}Nie dlatego, �e s� zabawne, {4527}{4556}ale dlatego, {4563}{4662}�e mog�yby nas doprowadzi� w miejsca,|do kt�rych w inny spos�b nigdy nie dotrzemy. {4725}{4832}Gregory Benford rozwa�a naukowe|i fikcyjne aspekty przestrzeni kosmicznej. {4847}{4945}Zar�wno, jako naukowiec|i pisarz ponad 30 powie�ci sci-fi, {4967}{5035}Benford by� �wiadkiem przemiany fantastycznych teorii {5038}{5071}w rzeczywisto��. {5105}{5153}Wielu z nas zastanawia si�, czy tunele {5155}{5245}naprawd� istniej�, czy te� s� matematycznym tworem {5248}{5302}geniuszu Einsteina. {5347}{5416}Og�lna Teoria Wzgl�dno�ci Alberta Einsteina {5419}{5484}dopuszcza istnienie tuneli czasoprzestrzennych. {5490}{5588}W 1930 roku Einstein wraz z Nathanem Rosenem {5595}{5695}dokonali oblicze� tych|mi�dzygalaktycznych po��cze�. {5713}{5796}�wiat pozna� je pod nazw�|�Mostu Einsteina-Rosena�. {5846}{5908}Istnienie tuneli wynika z r�wna� {5911}{5966}og�lnej teorii wzgl�dno�ci|wyja�niaj�cej dzia�anie grawitacji. {5969}{5998}Hipotetycznie {6004}{6094}��cz� dwie odleg�e cz�ci czasoprzestrzeni. {6125}{6194}Matematyczny most Einsteina-Rosena {6202}{6266}powsta� z prac nad czarnymi dziurami. {6350}{6448}Czarna dziura to obiekt|o niezwykle mocnej grawitacji. {6458}{6493}Si�a grawitacyjna jest tak mocna, {6496}{6559}�e �aden bliski jej obiekt {6562}{6625}nie ma szans na wyrwanie si�|z jej grawitacyjnych wi�z�w. {6635}{6720}Nic nie jest w stanie przed ni� uciec, {6722}{6759}nawet �wiat�o. {6815}{6879}Ta fontanna obrazuje {6881}{6923}co dzieje si� w pobli�u czarnej dziury. {6926}{7015}Na dnie znajduje si� wn�trze horyzontu zdarze�, {7034}{7077}woda wpadaj�ca to wn�trza {7079}{7156}tworzy analogiczny proces,|do wpadania gaz�w do wn�trza czarnej dziury; {7159}{7243}wyobra�my sobie ryb� p�ywaj�c� w tym miejscu. {7245}{7299}Kiedy ryba dotrze do centrum, {7301}{7352}znajdzie si� w punkcie bez odwrotu. {7414}{7474}Einstein nigdy nie mia� zamiaru {7480}{7527}wykorzysta� tuneli do podr�y kosmicznych. {7574}{7675}Jego tunel to teoretyczny tw�r czasoprzestrzeni. {7697}{7737}Pojawia si� nagle {7753}{7793}i r�wnie szybko znika. {7823}{7869}Cokolwiek do niego wpadnie, {7872}{7944}zostanie zmia�d�one w momencie zamkni�cia tunelu. {7989}{8040}Typowy, matematyczny model {8047}{8087}tunelu czasoprzestrzennego {8090}{8130}jest niestabilny. {8137}{8180}Bardzo szybko znika. {8183}{8244}Potrzebne wi�c jest co�, co go podtrzyma. {8290}{8364}Kiedy stwierdzono,|�e tunel Einsteina jest niestabilny, {8367}{8395}w latach 60-tych, {8433}{8491}prowadzono badania. {8532}{8592}W 1997 roku pojawi� si� {8595}{8657}film sci-fi pt. �Kontakt�. {8719}{8806}Oparty na powie�ci s�awnego|astronoma Carla Sagana, {8830}{8888}przedstawia tunnel czasoprzestrzenny, {8888}{8942}przez kt�ry mo�na podr�owa� w kosmosie. {9030}{9093}Ksi��ka �Kontakt� i p�niejszy film {9096}{9148}doskonale umie�ci�y w fikcji, {9158}{9249}dost�pnej w kulturze masowej,|ide� tunelu czasoprzestrzennego. {9257}{9292}To dobry spos�b {9295}{9358}na ponowne zainteresowanie ludzi t� tematyk�. {9365}{9430}To �mia�y pomys�, {9433}{9515}o kt�rym na powa�nie nie my�la� �aden fizyk, {9518}{9586}dop�ki Carl Sagan nie napisa� swej powie�ci {9589}{9647}staraj�c si� jak najlepiej j� uwiarygodni�. {9653}{9730}Od momentu ukazania si�|powie�ci fizycy teoretyczni {9733}{9786}pracuj�cy nad teori� wzgl�dno�ci Einsteina {9789}{9857}zacz�li rozwa�a� mo�liwo��|podr�y tunelami czasoprzestrzennymi. {9912}{9970}Rozpocz�to rozwa�ania {9989}{10049}nad mo�liwo�ci� istnienia tuneli {10052}{10093}odbiegaj�cych od modelu Einsteina, {10100}{10135}takich, kt�rymi mo�na by podr�owa�. {10182}{10289}Tunele te potrzebowa�y czego�,|aby m�c si� utrzyma�. {10337}{10417}Chcemy, aby tunel by� stabilny,|nie chcemy, aby si� zapad�. {10437}{10465}Chcemy aby tunel by� otwarty. {10472}{10551}Wymaga to czego� nowego,|nazywanego ujemn� materi�. {10556}{10591}albo egzotyczn� materi�. {10641}{10688}Jak dot�d nie zaobserwowali�my|materii egzotycznej. {10690}{10743}W teorii ma ona antygrawitacyjne w�asno�ci. {10748}{10817}Je�li kiedy� uda nam si�|odkry� egzotyczn� materi�, {10824}{10898}b�dzie ona kluczem do stabilizacji tuneli. {10947}{11001}Pomys� �podr�owalnych� tuneli {11002}{11064}uj�� entuzjast�w opowiada� science-fiction. {11080}{11139}Badania nad tunelami czasoprzestrzennymi {11139}{11203}powr�ci�y do �ask w �rodowisku naukowym. {11223}{11301}�Podr�owalny� tunel wywo�a� spor� sensacj�, {11314}{11369}gdy� teoretycznie istnieje mo�liwo��, {11370}{11471}�e pewnego dnia powstanie|tunel do innej galaktyki. {11518}{11616}Angloj�zyczn� nazw� �wormhole�|wprowadzono jako analogi�, {11618}{11687}do robaczka w jab�ku|{c:$aaccff}wormhole = dziurka robaka. {11688}{11777}Robaczek dr��y dziurk� w jab�ku {11778}{11862}przedostaj�c si� z jednej|strony na drug�, robi skr�t. {11868}{11970}W przeciwie�stwie do robaczka,|tunel czasoprzestrzenny {11979}{12077}mo�e stwarza� pewne zagro�enia,|o kt�rych nie wiemy. {12210}{12269}Drugi koniec tunelu mo�e by� chocia�by po��czony {12270}{12331}z bardzo niebezpieczn� cz�ci� wszech�wiata, {12335}{12398}w kt�rej wyst�puje wiele niezwyk�ych zjawisk. {12402}{12476}Mo�e ko�czy� si� nawet wewn�trz gwiazdy. {12514}{12613}Je�li odkryjemy jaki� tunel, w miar� blisko nas, {12640}{12715}prawdopodobnie najpierw wy�lemy nim sond�, {12716}{12806}ka�emy jej wr�ci�, mo�e nawet pu�cimy j� na kablu, {12807}{12895}tak w razie czego, jakby nie mog�a wr�ci�. {12951}{13008}Jak dot�d fizycy nie wiedz�, {13009}{13096}w jaki spos�b naturalnie powstaj� tunele. {13126}{13188}Czy mo�liwe jest stworzenie sztucznego tunelu? {13240}{13299}Jednym ze sposob�w, nad kt�rym spekuluj� naukowcy, {13300}{13381}dzi�ki kt�remu m�g�by powsta� sztuczny tunel, {13385}{13468}jest spowodowanie eksplozji w miejscu, {13469}{13554}w kt�rym czasoprzestrze� zawiera {13565}{13649}ma�e tunele, niczym czasoprzestrzenne sito, {13650}{13707}zgodnie z prawami mechaniki kwantowej. {13732}{13830}Zaproponowana teoria zak�ada, �e tunele te {13831}{13892}mog� by� zbudowane z kwantowej pianki: {13910}{13970}subatomowej, jakby b�belkowej struktury, {13979}{14041}kt�ra mo�e istnie� {14050}{14142}w skali miliardy, nawet biliony razy mniejszej {14143}{14196}od atomu. {14221}{14273}W�a�nie tak. W�a�ciwie, to {14275}{14351}niemo�liwe jest wykorzystanie|dzisiejszej technologii, {14352}{14410}lecz kiedy�, mo�e. {14450}{14526}Je�li kiedy� powstanie sztuczny tunel, {14531}{14623}naukowcy rozwa�� inne|mo�liwo�ci jego wykorzystania. {14686}{14789}Czy tunel czasoprzestrzenny|mo�e przenie�� urlopowicz�w w czasie, {14835}{14897}tak jak przenosi w inne miejsca kosmosu? {14936}{14994}By skonstruowa� machin� czasu, {14995}{15077}czy maszyn� tworz�c� tunel|do odleg�ego miejsca w kosmosie, {15078}{15163}musieliby�my przyj�� zupe�nie inne prawa fizyki,|bardzo zaawansowanej cywilizacji. {15165}{15245}Cywilizacji, kt�ra przewy�sza|nas technik� o miliony lat. {15273}{15306}Machiny czasu {15314}{15368}stanowi� inspiracj� dla filmowc�w {15383}{15425}od ponad 50 lat. {15441}{15465}{Y:i}Panowie, {15476}{15543}{Y:i}m�wi� tu o podr�ach w czasie, {15560}{15632}{Y:i}w specjalnie skonstruowanej do tego maszy...
randal_flagg