Etapy kształtowania pojęć

Wg. Okonia

Okoń wtróżnia 3 etapy kształtowania pojęć:

- kojarzenie nazw z odpowiadającymi im przedmiotami – to łączenie odpowiednich słów z rzeczami lub zjawiskami

- kształtowanie elementarnych pojęć na podstawie zewnętrznych cech przedmiotów

- kształtowanie pojęć naukowych

Etap pierwszy jest wstępny, przygotowuje grunt do właściwego kształtowania pojęć.

Etap drugi to kształtowanie pojęć elementarnych. Szczególną rolę odgrywa tu uogólnienie i odróżnicowanie, które dotyczą zewnętrznych cech przedmiotów prowadzące do tworzenia pojęć elementarnych.

Etap trzeci to rozwijanie pojęć naukowych, które wg. Okonia powstają przez rozwinięcie pojęć elementarnych na skutek nauczania szkolnego.

W. Okoń twierdzi, że zarówno w kształtowaniu pojęć elementarnych, jak i naukowych występują te same momenty. Można je ująć następująco:

- zestawienie danych przedmiotów z innymi ( porównanie pod względem cech zewnętrznych)

- wyszukanie cech wspólnych i cech różnych

- określenie pojęcia na podstawie znajomości cech przedmiotu

- zastosowanie poznanego pojęcia w nowych sytuacjach

Cz. Kupisiewicz w procesie kształtowania pojęć wyróżnia 5 etapów:

- analiza wstępna( zestawienie danego przedmiotu z innym)

- generalizacja (wyszukiwianie cech wspólnych dla danych przedmiotów lub zjawisk)

- różnicowanie (wyszukiwanie cech różniących dane przedmioty lub zjawiska)

- synteza (zdefiniowanie przez uczniów danego pojęcia na podstawie znajomości istotnych cech określonego przedmiotu lub zjawiska)

- zestawienie (wykorzystanie przez uczniów poznanego pojęcia w nowych sytuacjach)

T. Poznańska , uważa, iż kształtowanie pojęć w klasach niższych przebiega prawidłowo, jeżeli proces uczenia się spełnia określone warunki:

- opiera się na poznaniu zmysłowym,

tj. na spostrzeganiu i wyobrażeniu przedmiotów, ich cech oraz stosunków i zależności między nimi             

- wiąże te przedmioty, ich elementy i stosunki ze słowami

- stwarza warunki do procesu uogólnień, czyli do przyswajania pojęć ogólnych

- opracowuje uzyskane treści w postaci spójnego, niesprzecznego systemu wiedzy

- dostarcza okazji do sprawdzania i zastosowania zdobytej wiedzy w działaniu

- uwzględnia możliwie pełną aktywność i samodzielność uczniów

Wprowadzenie nowego pojęcia na lekcji zależy od jego specyfiki merytorycznej, stopnia abstrakcyjności, poziomu intelektualnego uczniów.

Możemy wyróżnić dwie podstawy dydaktyczne wprowadzania pojęcia:

- podstawa obrazowa polega na zastosowaniu obserwacji. Jest to metoda „ polegająca na planowym i systematycznym spostrzeganiu faktów”.

Wyróżnia się obserwację bezpośrednią i pośrednią. Obserwacja bezpośrednia to ukierunkowanie zajęcia w terenie w postaci lekcji w terenie lub wycieczki oraz demonstrowanie obrazów naturalnych.

Wycieczka dostarcza zwykle wiadomości do kilku tematów w ramach przedmiotu lub nawet do kilku przedmiotów.

Demonstracja obrazów polega na pokazywaniu np. wyrobów, urządzeń, modeli.

- podstawa abstrakcyjna stanowią ją metody i środki dydaktyczne oparte głównie na słowie oraz obserwacji symbolicznej. Wprowadzenie pojęcia na podstawie słowa polega na wyjaśnieniu słownym, opowiadaniu, pogadance, narracji,  opisie.

Zastosowanie pojęcia jest najwyższym stadium procesu kształtowania pojęć, gdyż wymaga od dzieci najwięcej samodzielności. Zastosowanie pojęcia to samodzielne, na miarę ucznia klasy I-III, posługiwanie się pojęciem w działaniu praktycznym i teoretycznym.

Zastosowanie pojęcia, zarówno w praktyce i w teorii, wiąże się najczęściej z wykonaniem określonych operacji w myśleniu i działaniu.

Formy praktycznego zastosowania pojęć wiążą się z działalnością uczniów, której cechą istotną jest aktywność twórcza w działaniu o znaczeniu głównie praktycznym np. badanie okazów naturalnych, doświadczenia, wykonywanie modeli i przedmiotów użytkowych.             

Teoretyczne formy zastosowania pojęć mają miejsce w sytuacjach, w których uczniowie wykazują aktywność intelektualną, głównie pod względem teoretycznym np. odp na pytania nauczyciela, wypowiedzi własne, prace pisemne, czytanie literatury.

Tworzenie pojęć w kl. I-III dokonuje się na poziomie myślenia konkretno –praktycznego.

W. Okoń „ Słownik pedagogiczny”

Pojęcie – odbicie abstrakcyjne (myślowe) ogólnych właściwości rzeczy i zjawisk powstające w wyniku uogólniania tych właściwości.

E. Hurlock – pojęcie to nie są proste dane zmysłowe, lecz jest to rezultat przemyślenia i łączenia tych danych.

Przykład:

1.              Czynności werbalne:

Nauczyciel mówi dzieciom, że na dzisiejszych zajęciach poznają kolejną liczbę – liczbę 8. Jest ona liczbą naturalną występującą po liczbie 7. Następnie demonstruje poprawny zapis liczby  w kratkach 8. Próby zapisywania liczby przez dzieci.

2. Czynności na konkretach:

(liczba w aspekcie kardynalnym)

3.Czynności na zastępnikach

4.Czynności na grafach

(aspekt porządkowy liczby)

5.Czynności na schematach

(aspekt algebraiczny liczby)

6. Czynności na abstraktach

E. Hurlock „Rozwój dziecka”

Zad. 5

Formy prezentacji treści kształcenia:

Proces kształcenia jest złożoną działalnością i jak każda działalność może przybierać postać różnych form pisze Irena Adamek w swej książce „ Podstawy edukacji wczesnoszkolnej”. Formy są z kolei zdeterminowane przez cele i zadania kształcenia, liczbę uczniów objętych kształceniem, charakterystyczne właściwości poszczególnych przedmiotów, miejsce i czas pracy, wyposażenie szkoły w środki dydaktyczne. Dobór form zleży więc, od wielu czynników. Formy organizacyjne wskazują jak organizować pracę stosownie do tego kto, gdzie, kiedy i w jakim celu ma być przedmiotem kształcenia. Nie należy mylić i łączyć ich z formami dotyczącymi pracy uczniów, na przykład pracy indywidualnej, zbiorowej. Zależnie od miejsca zajęć uczniów wymienia się różne formy organizacji kształcenia

Wg Więckowskiego:
formy organizacji zajęć dzielimy na szkolne (lekcyjne i pozalekcyjne), pozaszkolne

Nie trzeba nikogo przekonywać, że w szkole pojawia się coraz więcej form, z których może korzystać uczeń. W wielu przypadkach są to zajęcia płatne np. nauka języka obcego.

Formy kształcenia;

Forma:

a)jako zamienny termin do nazywania pewnej grupy metod nauczania, w których wyróżniane są metody szczegółowe;

b) w skali makro-dla oznaczania różnych systemów nauczania( np. forma klasowo- lekcyjna, praca laboratoryjna);

c)w skali mikro- mniejszy podział klasy- lekcja szkolna, praca domowa ucznia, wycieczka.

Formy nauczania; a) zabawowa; b) podająco zabawowa; c) problemowo zabawowa ;          d) podająco problemowozabawowa; e) wycieczka.

Indywidualizacja kształcenia a klasa szkolna

Według Ireny Adamek : to, że wszystkich uczniów uczymy tego samego ( wymagania programowe teoretycznie tylko różnicują treści) i najczęściej tak samo, spotyka się ze sprzeciwem wielu nauczycieli. Są oni coraz bardziej świadomi, że nie wszystko wszyscy muszą umieć.

Trochanowski uważa: Współczesna dydaktyka czyni treści kształcenia głównym obszarem decydującym o możliwościach indywidualizacji i intensyfikacji nauczania- uczenia się, czego wyrazem są rozmaite sposoby różnicowania treści, podejmowane w różnych krajach czy nawet i w szkołach. Zasadniczo wyróżnić można trzy aspekty różnicowania treści kształcenia:

-           w zakresie materiału nauczania- podstawowe treści nauczania określone programem dla poszczególnych przedmiotów i klas winny stanowić podstawowy punkt odniesienia, a różnicowanie zakresu wiąże się z rozbudową w stosunku do grupy posiadającej większe możliwości percepcji,

-           w zakresie zmiany ich układu bez naruszenia ich zakresu- dotyczy to przede wszystkim struktury treści szczegółowych przy konieczności zachowania zasady stopniowania trudności,

-           w zakresie stopniowania ich trudności- jest najbardziej związane indywidualnymi możliwościami percepcyjnymi wynikającymi z różnic w poziomie zdolności, zainteresowań, motywacji itp.

Sama koncepcja indywidualizacji i intensyfikacji wynika z założeń programu nauczania początkowego ( wyraźnie w matematyce), który zawiera zarówno rejestr „ treści  podstawowych” przewidzianych do opanowania wraz z osiągnięciami odpowiednich umiejętności i sprawności przez opanowanie tematów głównych, bądź propedeutycznych lub stymulujących projektowanie do opracowania z tymi uczniami, którym na to pozwalają ich możliwości intelektualne.

Prof. J. Szczepański w swojej pracy  „ O indywidualności” mówi, że ważna jest każda zdolność twórcza, każdego człowieka, jeśli tylko służy jego byciu, działaniu „w dobrym”.

Reforma oświaty kładzie nacisk na diagnozowanie i inny niż dotąd system oceniania uczniów; w nauczaniu elementarnym ma obowiązywać ocena opisowa i nie przewiduje się drugoroczności. Być może pozwoli to nauczycielowi obserwować i opisywać indywidualne osiągnięcia dziecka, ograniczy rywalizację u progu szkoły oraz ułatwi kontakty z rodzicami. Jednocześnie reforma powinna zmobilizować nauczycieli do autentycznego stymulowania rozwoju każdego dziecka przez autentyczną, a nie pozorowaną indywidualizację pracy w klasie szkolnej oraz w świetlicy.

Integracja i korelacja treści kształcenia i wychowania- integracja edukacji szkolnej i edukacji kulturalnej (w tym regionalnej)

INTEGRACJA; zespolenie różnych elementów całości, scalenie, proces tworzenia się całości z części. (Słownik j. polskiego)

Więckowski twierdzi, że w nauczaniu integracja polega na uświadomieniu związków między wszystkimi przedmiotami, co doprowadza uczniów do syntezy wiedzy z różnych dziedzin, ukazując im scalony obraz rzeczywistego świata.

DLACZEGO NAUCZANIE ZINTEGROWANE?

1.          Bo taka jest natura procesów rozwojowych.

2.          Bo taka jest natura działania dziecka.

3.          Bo taka jest natura porządku świata. 

Muszyński uważa, że integralne wychowanie i nauczanie to:

·         Scalanie celów nauczania, kształcenia oraz treści.

·         Planowanie tak pracy ucznia, aby w sposób aktywny realizowane były przez niego zamierzone i zaplanowane wspólnie z nauczycielem cele.

·         Podstawowym elementem jest jednostka tematyczna (jeden dzień lub wiele tygodni).

·         Tworzenie jednolitych, integralnych ciągów sytuacyjnych dla działań i przeżyć dziecka.

·         Wspólny temat dnia (tygodnia) łączy działania dzieci i nauczyciela oraz formy ich pracy z poszczególnych przedmiotów. 

·         Łączna realizacja celów nauczania i wychowania, poprzez organizowanie wszechstronnej i różnorodnej aktywności uczniów.

J. Galant uważa, że integracja między przedmiotowa to łączenie treści różnych przedmiotów czynności z nimi związanych w celu przyswojenia, odkrywania, przeżywania i działania oraz w celu powiązania tych elementów w harmonijną całość.

Galant ujmuje integrację jako:

1.          Integracja to treściowa spójność zwana KORELACJĄ.

2.          Wiązanie treści wielu przedmiotów nazwane inaczej INTEGRACJĄ ROZSZERZONĄ.

3.          Czynności typowe dla jednego przedmiotu wprowadza się na innych przedmiotach - INTEGRACJA CZYNNOŚCIOWA.

4.          Stworzenie atmosfery emocjonalnej i działaniowej - INTEGRACJA OSOBOWOŚCIOWA.

5.          Integracja wychowania i nauczania.

6.          Proces dydaktyczno-wychowawczy stanowi coś pośredniego pomiędzy nauczaniem całościowym, a przedmiotowym.

7.          Wzbogacenie lekcji i jej uzupełnienie poprzez korelację treści z zakresu innego przedmiotu.

    Nauczyciel może wprowadzić wybraną przez siebie formę integracji biorąc pod uwagę następujące kryteria:

·         rodzaj zadań realizowanych na lekcjach

·         stopień aktywności uczniów w procesie dydaktyczno-wychowawczym

·         występowanie na zajęciach elementów wielostronnego kształcenia

 Integracja to zespalanie, scalenie, tworzenie całości z części, pokazywanie związków między wszystkimi kierunkami, czy zakresami edukacyjnymi oraz ukazywanie nauki jako całości.
Korelacja – jednoczesne omawianie wspólnych zagadnień na lekcjach różnych przedmiotów.
 

Płaszczyzny integracji:
1) dziecko i to co się w nim dokonuje jest podstawową płaszczyzną integracji, dlatego nauczanie musi być scalone, nie może być oderwane od dzieci. Dziecko musi poznawać świat w jego dynamice, musi działać aktywnie. Tylko działanie i sytuacje mające lub mogące mieć dla dzieci sens mogą sprzyjać rozwojowi.
2) Nauczyciel – integracja odbywa się poprzez osobę nauczyciela. Jest on organizatorem i koordynatorem życia dziecka. On wprowadza dziecko w świat, jest dla niego autorytetem. Dlatego ważny jest styl bycia i komunikacja z klasą. W nauczaniu początkowym należy połączyć model współpracujący z modelem autorytatywnym. Nauczyciel bezwarunkowo musi akceptować osobę ucznia, natomiast tylko warunkowo akceptować zachowanie. Nauczyciel powinien tak stwarzać sytuację, aby dziecko mogło wykazać własną aktywność. Kontakt między nauczycielem i dzieckiem musi być bezpieczny. Dobry nauczyciel musi uruchomić w dziecku wiarę we własne możliwości.
3) wspólne poczynanie dziecka i nauczyciela:
a) nauczyciel włącza się w linię działania dziecka
b) dziecko włącza się w linię działania nauczyciela
c) oboje konstruują linię działania
Linie działań powinny się krzyżować.
Strefa najbliższego rozwoju – odpowiada różnicy, jaka istnieje między rzeczywistym rozwojem dziecka, który przebiega dzięki samodzielnemu rozwiązaniu problemów, a wyższym poziomem potencjonalnego rozwoju, przebiegającego dzięki rozwiązywaniu problemów pod kierunkiem ludzi dorosłych lub bardziej kompetentnym rówieśnikiem.
4) integracja ofert edukacyjnych, łączenie treści szkolnych z edukacją pozaszkolną, integracja z odwołaniem do sytuacji życiowych
5) integracja zespołu klasowego – prowadzenie zabaw integrujących, wyznaczanie wspólnych działań, częste prace grupowe, mieszanie zespołów, integrowanie rodziców
6) integracja życia społecznego dziecka – szkoły, domu rodzinnego, grupy rówieśniczej
7) integracja wszystkich przedmiotów kształcenia

Rozwijanie ekspresji muzycznej dziecka  - etapy rozwoju, kryteria ewaluacji i prezentacji umiejętności muzycznych dziecka. Zdolności muzyczne dzieci a ich sukcesy w nauce.

Ogromną rolę we wszechstronnym rozwoju osobowości dziecka w młodszym wieku szkolnym odgrywają: ekspresja muzyczna i ruchowa. Rozwijają bowiem jednostkę nie tylko pod względem intelektualnym, dydaktycznym, ale posiadają także olbrzymie znaczenie wychowawcze i estetyczne.

„Z punktu widzenia psychologii żadna ze sztuk nie daje tyle możliwości twórczych jak właśnie muzyka. Korzyści z aktywności twórczej w tej dziedzinie są nieocenione, jeśli chodzi o kształtowanie charakteru dzieci i sięgają daleko poza sprawy czysto muzyczne. Zdolność twórcza kształtowana na materiale muzycznym zostaje potem wykorzystana w innych dziedzinach życia, niezwiązanych ze sztuką” Z. Burowska „Słuchanie i tworzenie muzyki w szkole1. Tak więc dziecko uczy się umiejętności postępowania z ludźmi, zaradności i pomysłowości.

W muzyce jest coś, co głęboko oddziałuje na podświadomość, wyostrza zmysły, nasila koncentrację uwagi, wzbogaca wyobraźnię, pobudza ogólną aktywność, a szczególnie aktywność emocjonalną. Dlatego elementy ekspresji muzycznej powinny być wprowadzane w szkole każdego dnia.

Zajęcia muzyczno-ruchowe pomagają uczniom zaadaptować się w klasie, nawiązać przyjaźnie, sprzyjają integracji grupy.

Dzieci cechuje silna potrzeba ruchu, stąd też chętnie wyrażają swoje stany emocjonalne z jego wykorzystaniem, jeśli zostaną odpowiednio zachęcone przez nauczyciela. Wiele takich momentów występuje w dramie.

Ekspresja ruchowa pomaga wprowadzić uczniów w pogodny nastrój, co sprzyja pozytywnemu myśleniu i przyswajaniu wiedzy. Ponadto podczas operowania własnym ciałem dziecko zaczyna dbać o prawidłową postawę, estetykę ruchów, doskonali ich koordynację i płynność. Uczy się tzw. „mowy ciała”. Ten rodzaj ekspresji pobudza inicjatywę nawet uczniów nieśmiałych. Pomaga im odkryć, że nauka w szkole może być przyjemna. Dla dzieci nadpobudliwych jest zaś okazją do uwolnienia nadmiaru energii i swoistą terapią, przynoszącą wyciszenie.

Podsumowując należy stwierdzić, że częste stwarzanie sytuacji sprzyjających ekspresji muzycznej i ruchowej inspiruje dziecko, rozwija jego wyobraźnię oraz pozwala odnieść sukces, co ma duże znaczenie w kształtowaniu poczucia własnej wartości i umacnianiu wiary we własne siły.

                Nauczyciel, chcąc efektywnie rozwijać twórczą aktywność muzyczną uczniów powinien jak najczęściej zachęcać ich do tworzenia własnych kompozycji melodii czy tekstów. Uczeń poszukując i błądząc w swych poczynaniach zdobywa znacznie większą wiedzę, aniżeli poprzez wykonywanie dyrektyw nauczyciela, bowiem niezmienna prawda pedagogiczna C. Freineta brzmi: „Pozwólcie zakwitnąć młodym kwiatom, nawet - jeśli czasem zmoczy je deszcz. Całą resztę otrzymacie w nadmiarze”.

Formy ekspresji muzyczno-ruchowej uczniów-propozycje i przykłady

Nauczyciel podczas swoich oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych powinien zapewnić uczniowi warunki do swobodnej ekspresji twórczej oraz umiejętnie służyć mu pomocą, gdy staje przed nowymi zadaniami. Sposób, w jaki dziecko upora się z zadaniem, jakie wykaże przy tym pomysły, jest przejawem jego samodzielnej, twórczej aktywności.

Jako zwolenniczka wartości tkwiących w pedagogice Freineta często staram się wprowadzać następujące formy ekspresji muzyczno-ruchowej uczniów:

·       „śpiewane rozmowy” prowadzone na dowolne tematy( np. w formie pytań i odpowiedzi);

·       przedstawianie za pomocą gestów, mimiki, ruchów ciała aktualnego nastroju: „Pokaż w jakim jesteś nastroju”;

·       wygrywanie na prostych instrumentach muzycznych(bębenki, tamburyna, talerze, klawesy, kastaniety, trójkąty, marakasy, dzwonki, ksylofony, metalofony, flety) rytmów wyrażających emocje i doznania, o których chcieliby zakomunikować innym;

·       inscenizacje z elementami improwizowanego śpiewu, muzykowania i ruchu;

·       układanie melodii do swobodnych tekstów;

·       tworzenie swobodnych tekstów inspirowanych wysłuchaną melodią, co stanowi próbę integracji twórczości poetyckiej z muzyką.

Wymienione formy ekspresji posiadają wielkie walory wychowawcze. Przysposabiają do samodzielnej pracy, ujawniają doznania, myśli oraz fantazję dziecka. Rozwijają wrażliwość i percepcję muzyczną, zaspakajają potrzeby estetyczne. Ponadto wnoszą do szkoły radość i pozwalają pozbyć się napięć związanych z nauką.

Literatura:

Z. Burowska „Słuchanie i tworzenie muzyki w szkole”

C.Freinet „O szkołę ludową” [W:] „Pisma wybrane”

B. Kollek „Ponad ćwierćwiecze z pedagogiką Freineta”

U. Strzelczyk, G. Gulik „Techniki Celestyna Freineta w edukacji wczesnoszkolnej”

„Życie szkoły” [W:] „Twórcza aktywność muzyczna dzieci w młodszym wieku szkolnym”

Struktura uzdolnień muzycznych jest bardzo jest bardzo skomplikowana. Rozmaicie kształtuje się też u poszczególnych jednostek. „Aby każde dziecko odnalazło w muzyce to, co mu najbardziej odpowiada, w czym mogłoby odnosić sukcesy, powinno zetknąć się z różnymi formami działalności muzycznej” E. Hoffman-Lipska, L. Jankowska, Nauczanie muzyki w klasach I-III, „Wychowanie Muzyczne w Szkole”.

W pierwszej fazie nauczania obejmującej klasy I-III, główny nacisk powinien być położony na  kształtowanie pozytywnych motywacji, rozwijanie muzykalności oraz podstawowych uzdolnień i zainteresowań muzycznych. „Uzdolnienie czy zdolności muzyczne to zespół wrodzonych i nabytych dyspozycji natury zarówno fizycznej jak i psychicznej” Lipska, M. Przychodzińska, Muzyka w nauczaniu początkowym .

Wiek 7-10 lat jest bardzo istotny dla rozwoju uzdolnień muzycznych dzieci.

Nie rozwijane w tym okresie uzdolnienia muzyczne często ulegają zahamowaniu. Do zaspokojenia potrzeb dzieci, wynikających z faz ich rozwoju psychicznego i fizycznego, konieczne jest zapewnienie im bezpośredniego kontaktu z muzyką w formie różnorodnej muzycznej działalności. Należy więc od pierwszej klasy zachęcać dzieci do wspólnego śpiewu, uczyć je gry na instrumentach, słuchania muzyki. Pozwalać uczniom bawić się przy muzyce, przygotowywać do samodzielnego operowania materiałem muzycznym oraz twórczego jego przekształcania. Każda z tych form działalności rozwija nieco inne dyspozycje i umiejętności. Stosowanie ich wszystkich daje szansę stworzenia podstaw wszech stronnego rozwoju osobowości zarówno pod względem ogólnym jak i muzycznym. 

„Na zdolności muzyczne składają się różne czynniki: ogólne, takie jak uwaga, wyobraźnia, pamięć, wola, ogólna wrażliwość emocjonalna, inteligencja; i specjalne - do tych ostatnich należy zaliczyć te wszystkie zdolności umysłu, które pozwalają na spostrzeganie, pamiętanie, zestawianie oraz porównywanie istotnych cech dźwięków i utworów muzycznych” E. Lipska, M. Przychodzińska

Do podstawowych zdolności muzycznych zaliczamy:

- poczucie wysokości dźwięków;

- wrażliwość na barwę dźwięków;

- wrażliwość na głośność dźwięków;

- poczucie wielogłosowości;

- poczucie rytmu;

- wyobraźnia muzyczna;

Formy zajęć i różne środki oddziaływania muzyką na dziecko powinny być ze sobą ściśle zintegrowane tak, aby proces nauczania stanowił jednolitą całość. Jest to szczególnie ważne w młodszym wieku szkolnym, kiedy to wrodzone dyspozycje muzyczne dzieci są jeszcze najczęściej nieznane, nieujawnione i niesprecyzowane.

„Edukacja muzyczna dziecka ma w klasach szczególnie doniosłe, pedagogiczne znaczenie. Muzyka bowiem jako jeden z kierunków edukacji dziecka, w sposób szczególny rozwija percepcję słuchową, aktywną postawę twórczą, sferę emocjonalną i wrażliwość estetyczną, a to z kolei przyczynia się do osiągania coraz lepszych wyników w nauce” Więckowski, Pedagogika wczesnoszkolna.

INTEGRACJA A

KORELACJA

Integracja – scalanie w jednolitą,

spójną całość tworzenie z części

całości , to łączenie wszystkich

elementów strukturalnych

procesu nauczania: treści, celów,

metod, środków dydakt. I  form

organizacyjnych.

Scalanie w edukacji to proces

polegający na tworzeniu

pożądanych struktur obejmujących

antycypowane ( z góry założone)

i w rzeczywistości uzyskane

elementy strukturalne.

(Jan Grzesiak – Edukacja i dialog 

- Problemy integracji kultury i

edukacji szkolnej.

Nauczanie zintegrowane –

holistyczne spojrzenie na świat,

treści z różnych ścieżek eduk.

przenikają się.

Integracja jest zorientowana na

dziecko jako podmiot i

indywidualność.

Integracja wg. Grabowskiej jest to

zasada nauczania odnosząca się

nie tylko do czynności nauczyciela,

ale również do czynności uczniów

polegająca na takim nauczaniu w

którym można ukazać związki

...