subkultury.pdf

SUBKULTURA

KONTR KULTURA – ANTYKULTURA

- KULTURA ALTERNATYWNA

Opracowała: Lidia Lekacz

Podstawowe poj ę cia

Pojecie Subkultura – w potocznym rozumieniu stawiane jest w jednym

szeregu z takimi określeniami jak „ nieprzystosowanie społeczne” , „patologia

społeczna” i kojarzy się z negacją obowiązujących wzorów kulturowych i

buntem – ma więc wydźwięk jednoznacznie pejoratywny

Takie rozumienie, nie uwzględnia ani wielości subkulturowych odmian ,

ani ich kontekstu historycznego.

Dokonując neutralnej analizy pojęcia „subkultura” naleŜy wziąć równieŜ

pod uwagę związane z nim terminy takie jak : „kontrkultura i kultura

alternatywna”

Tak więc „subkultura” w ujęciu opisowym określa wyodrębniony według

jakiegoś kryterium ( np. etnicznego, zawodowego, religijnego czy

demograficznego) segment Ŝycia społecznego i jego kulturę. I tak moŜna mówić

np. o subkulturze jakiejś grupy etnicznej

( np. amerykańskich Murzynów ) , zawodowej ( lekarzy, inŜynierów, księŜy )

czy religijnej (np. świadków Jehowy ). MoŜna teŜ mówić o subkulturze

Ŝołnierzy, policjantów, bezrobotnych, kobiet itp. W takim ujęciu subkultura jest

segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na zjawiska kulturowe wyŜsze,

niŜsze, gorsze czy lepsze. Zjawisko subkultury z punktu widzenia

psychologicznego to cztery elementy kaŜdej podkultury: swoisty język, swoista

tonacja uczuciowo- emocjonalna, specyficzne formy zachowania, specyficzny

system wartości. Pierwszy okres formowania się kultury młodzieŜowej to

właśnie okres tak rozumianej subkultury. Etap ten charakteryzują wzory

kulturowe wyróŜniające grupy młodzieŜowe od reszty społeczeństwa. Elementy

podkreślające ich wzajemną odrębność, takie jak wygląd, styl zabawy,

słownictwo, sposób spędzania wolnego czasu, postawy- to one stanowiły

wyróŜniki zewnętrzne. Był to czas obecności wielu konkurujących ze sobą grup

rówieśniczych ( które nierzadko miały charakter gangów).

Termin „subkultura” zaczął być z czasem uŜywany w znaczeniu

wartościującym ( być moŜe równieŜ z racji swej etymologii: „sub”, czyli coś co

jest „pod” kulturą, co jest od niej niŜsze, gorsze.

W ujęciu wartościującym termin „subkultura” zaczęto wiązać z jakąś

formą patologii społecznej lub z prymitywizmem., niska jakością uczestnictwa

w kulturze. Mówiło się więc o subkulturze narkomanów , pijaków, złodziei

kieszonkowych itp. Czyli uznawano Ŝe są to grupy, pozostające w konflikcie ze

społeczeństwem.

Kontrkultura- stanowi przejaw działania młodych ludzi , powiązanych w

grupy rówieśnicze i uczestniczących okazjonalnie w zbiorowych , publicznych

wystąpieniach dających okazję do wyraŜenia swych postaw.

Tak np. do kontrkultury zaliczono hippisów, którzy nie pasowali do

wizerunku młodocianych przestępców ani teŜ nie tworzyli grupy społecznej

typu: lekarze czy inŜynierowie.

„Kontrkultura” wyraŜa się zarówno w sprzeciwie wobec kultury zastanej,

jak i w próbach tworzenia kultury nowej, mającej zastąpić zanegowaną

rzeczywistość kulturową.

Obok terminu „kontrkultura” pojawił się równieŜ termin „antykultura”

róŜniący się tym, Ŝe „zatrzymuje się na samej negacji, wyczerpuje się w akcie

odrzucenia”

Główny nurt kontrkultury, odrzucający zastaną, proponował w jej miejsce

nowe formy kulturowe. Tak zaczęła się tworzyć kultura alternatywna .

W subkulturze mam więc do czynienia z przechodzeniem przez trzy

zasadnicze fazy:

wstępna faza to subkultura – pośrednia to kontrkultura a , wynikiem jest- kultura

alternatywna

SUBKULTURY W POLSCE

Ruch młodzieŜowy inspirowany ideami kontrkultury rozwijał się w

Polsce inaczej niŜ w krajach zachodnich .wpłynęło na to wiele okoliczności :

totalitaryzm Nie akceptowanej ideologii komunistycznej, która narzucała

określone wzorce kulturowe, oraz odmienności tradycji i obyczajów. To były

główne przyczyny .

Lata 1950 – 1980- subkultura bikiniarzy Nie mająca swego odpowiednika

w innych krajach, aktywność przypada na lata tuz po śmierci Stalina (1953)

Bikiniarze- grupa z przewagą młodzieŜy inteligentnej wywodzącej się z

rodzin o wysokim statusie materialnym. Odrzucali propagowanie oficjalnie

obowiązujących wzorców podkreślając w ten sposób wolność osobistą i

niezaleŜność oraz akceptację tego co zakazane. A zakazane – jazz, moda

ubierania się, było to co lansował wtedy zachód ( nowa muzyka , tańce itp.),

ogólnie fascynacja zachodem zwłaszcza Ameryką. W latach 50-tych rozwinęła

się subkultura Chuliganów . w przeciwieństwie do bikiniarzy wywodzili się

głównie ze środowisk robotniczych, z rodzin o niskim statusie społecznym.

Subkultura grup chuliganów opierała się na grupowej solidności, bezwzględnym

posłuszeństwie wobec przyjętego sposobu postępowania wiąŜącego członków

grupy oraz jej przywódcy. Grupa przyjmowała podział na „swoich” i „obcych”.

Przy czym obcymi byli wszyscy spoza własnej grupy i spoza innych grup

chuligańskich. Obcy zasługują na pogardę i brutalne potraktowanie.

Subkultura chuliganów zanikła na początku lat 60-tych, natomiast przetrwał

do dziś termin „chuligan” jako synonim dewiacyjnej postaci kultury

młodzieŜowej.

Gitowcy- (git- ludzie)- początek lat 70- tych , choć juŜ wcześniej bo w

połowie lat 50-tych zjawisko git –ludzi wystąpiło w młodzieŜowych zakładach

karnych, wychowawczych i poprawczych.

W tej grupie dominowali uczniowie szkół zawodowych i

przyzakładowych, wywodzących się głowie ze środowisk robotniczych

większych miast. Rodzeniem ideologii gitowców był podział na „ludzi” jak

nazywali siebie i „frajerów”. Git-ludzie to „swoi” wszyscy inni „obcy”. Istniała

wśród gitowców gradacja agresji wobec „obcych”. Obcymi byli mieszkańcy

innego miasta, czy innego środowiska , niektórzy członkowie społeczeństwa z

róŜnych powodów procz gitowców napiętnowani oraz cudzoziemcy. Ze

szczególną brutalnością odnosili się do hipisów. To naleŜało do ideologii-

eksploatacji frajerów. Drugi gatunek działania gitowców to – neutralizacja

ideałów i wpływów normalnego społecze ń stwa. Czyli przeciwstawienie się

resocjalizacji i socjalizacji. Obowiązywał równieŜ kult siły fizycznej i twardego

charakteru a obok tego spryt i bezwzględność. Dzięki temu gitowiec moŜe

narzucać wolę otoczeniu i uzyskiwać jak największe korzyści kosztem pracy

innych. Gitowcy mieli swoją mowę grypserę. Przywódcą był zazwyczaj

najsilniejszy , nadto mógł się pochwalić kontaktami ze światem przestępczym.

Hipisi- pod koniec lat 60-tych dotarł do Polski ruch hipisowski poprzez

głównie muzykę rockową . W Polsce ruch ten wyraŜał się przez kontestację

wobec systemu politycznego.

Ruch ten w Polsce róŜnił się w niektórych przejawach od swego

zachodniego pierwowzoru. Zrezygnowano np. z najbardziej skrajnych

postulatów takich jak: „odpadanie” od społeczeństw, niepodejmowanie nauki i

pracy, Ŝycia w samowystarczalnych komunach, opuszczania miasta itp.

W Polsce zaistniał (podobnie jak na zachodzie) problem narkomanii,

która stała się tragedią ruchu. Pod koniec lat 70-tych ruch się rozpadł. Nowa fala

popularności nadeszła wraz z odbywającymi się festiwalami muzyki rockowej w

Jarocinie (lata 80-94). Nowi hipisi zainteresowali się muzyką regge, w ten

sposób wytworzyło się coś na ksztalt symbiozy miedzy neohipisami (

tzw.”chwastami”) a polskimi rastafarianami. (Rasta w polskim wydaniu przyjęło

wiele z dawnej hipisowskiej symboliki)

Dziś młodzi ludzie uchodzący za hipisów to głownie licealiści , którzy

ubiorem i stylem Ŝycia podkreślają swoją niezaleŜność. Nie są to jednak typowe

próby hipisowania organizowaniem się w komuny czy róŜne formy

„odpadania” od społeczeństwa- jest to tylko chęć wyraŜenia się z bezbarwnego

społeczeństwa.

Natomiast funkcje kontestacyjne przejęły młodszy, dynamicznie rozwijający

się w okresie stanu wojennego, bardziej agresywny w wyraŜaniu sprzeciwu ruch

punk .

Punk- ruch ten pojawił się jako krytyczna „odpowiedz” na sytuację

społeczną i ekonomiczną. W Polsce był przede wszystkim antykomunistyczny.

Nowością przy analizie tej subkultury jest fakt, Ŝe grupy punk powstały Nie

tylko w wielkich miastach, ale równieŜ w mniejszych miejscowościach.

Cechowała ich duŜa solidarność grupowa. Byli mniej agresywni niŜ koledzy na

zachodzie, był to ruch w zasadzie apolityczny – Jego właściwa domeną była

zawsze sfera stosunków międzyludzkich. Konflikty ideologiczne i polityczne

świata dorosłych właściwie ich nie interesowały. Na tyle tylko, na ile

ingerowała w sferę stosunków międzyludzkich, czy naruszała wolność ekspresji

lub wolność bycia sobą. PoniewaŜ wolność bycia sobą naruszała, dlatego

pojawiły się wystąpienia o charakterze antyrządowym . a z jarocińskiej sceny

leciały teksty w stylu „Rźnij czerwonego siekierką , bo jest mi barierą”

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: