meteo1.pdf

PASATY- wiatry te powstajĢ pomiħdzy dorwnikowymi strefami peryferycznymi wyŇw subtropikalnych, a

rwnikowĢ strefĢ obniŇonego ciĻnienia, wytwarzajĢ siħ ukþady staþych wiatrw (pasatw). Passaty majĢ

wzglħdnie staþy kierunek (NE i SE) i prħdkoĻę (6-20w). PrzemieszczajĢ siħ nad powierzchniĢ oceanw,

wychodzĢce z wyŇw subtropikalnych powietrze pasatw ulega stopniowej transformacji. Z suchego zmienia siħ

w bardzo zasobne wilgoę powietrze (przez przebytĢ nad oceanem). Jest to bardzo szybki proces i po osiĢgniħciu

75% H 2 0 powietrze to zmienia siħ w masħ powietrza zwrotnikowego morskiego (PZm), ciepþego wilgotnego, o

dobrej na ogþ przezroczystoĻci. WARSTWA INWERSJI PASATOWEJ- powstaje w dolnej, przywodnej

warstwie powietrza wychodzĢcego z wyŇw subtropikalnych. Jest bardzo trwaþa. Przemieszcza siħ wraz z

masami powietrza w strefie pasatw. Grna jej granica wyznacza zaþamanie krzywej temp, na ktrym temp

przestaje rosnĢę wraz z wysokoĻciĢ, a zaczyna ponownie spadaę. WysokoĻę grnej granicy w pobliŇu granicy

antycyklonw jest maþa. Stopniowe ogrzewanie siħ powietrza od doþu wyksztaþca w dolnej warstwie powietrza

normalny ukþad termiczny ( spadek temp wraz ze wzrostem wysokoĻci). MSZ- brak jest staþych wartoĻci

gradintu barycznego, stĢd wystħpujĢ wiatry sþabe, zmienne oraz duŇe iloĻci ciszy. RwnieŇ wystħpujĢ silne,

bardzo porywiste wiatry (szkwaþy) zwiĢzane z burzami tropikalnymi. SzerokoĻę MSZ jest zmienna. ZmiennoĻę

ta ma charakter regionalny i sezonowy. Na ogþ wynosi 1 -3,5 . MSZ tworzy dwie podstrefy zbieŇnoĻci

pasatw, z ktrej jedna leŇy na pþkuli N a druga na S. W zwiĢzku z czym w Ļrodku MSZ poþoŇonym w strefie

rwnikowej wystħpuje doĻę silny, niemal staþe wiatry W.

POGODA W STREFACH PODZWROTNIKOWYCH I MIĦDZYZWROTNIKOWYCH

1.STREFA CENTRALNYCH PARTII WYņìW SUBTROPIKALNYCH -pogoda bezchmurna o silnej

insolacji i silnym wypromieniowaniu nocĢ, przez co dobowa amplituda temp mogĢ byę doĻę duŇe. W

przywodnej warstwie temp powietrza 18-25 C, wilgotnoĻę wzglħdna wykazuje duŇe wahania miħdzy dniem a

nocĢ (noc 70-80%, dzieı 50-60%). Jest bezwietrzna lub sþabe wiatry, zmienne brak opadw.

2.STREFA PERYFERYCZNYCH, ODRìWNIKOWYCH CZĦĺCI WYņìW SUBTROPIKALNYCH-

pogoda sþoneczna o maþym zachmurzeniu w dzieı (N=1-2), bezchmurne w nocy, duŇa amplituda temp w ciĢgu

doby. Temp wynosi 20-26 C. Sþabe wiatry 2-3 B w nocy zmniejszajĢ swoje prħdkoĻę, doĻę staþe co do kierunku.

W 2-3 h po wschodzie ƞ tworzĢ siħ pþaskie chmury Cu hum, zachmurzenie powoli wzrasta max N=2-3 okoþo

15-16h. Przed zachodem ƞ zachmurzenie szybko siħ zmniejsza, po zachodzie ƞ niebo wypogadza siħ

caþkowicie. Brak opadw. 3. POCZġTKOWA CZĦĺĘ STREFY PASSATìW- pogoda o niewielkim

zachmurzeniu (N=1-2) lub brak zachmurzenia w nocy, w dzieı nastħpuje wzrost zachmurzenia do N=3-4. Max

zachmurzenie w godzinach popoþudniowych. WystħpujĢ poczĢtkowo Cu hum, z ktrych czħĻę rozwija siħ w Cu

med. Przed zachodem ƞ zachmurzenie szybko siħ zmniejsza (po zachodzie wystħpujĢ pojedyncze Cu hum., Cu

fra). Temp 22-26 C. Brak opadw. Wiatr doĻę staþy co do kierunku sþaby 3 B. 4.ĺRODKOWA CZĦĺĘ

STREFY PASSATìW- mocniejsze wiatr na ogþ umiarkowany 4 B. Temp 24-27 C. WilgotnoĻę nocĢ bardzo

wysoka, czħsto pojawiajĢ siħ obfite rosy na pokþadzie. Zachmurzenie zmienne, w dzieı szybki rozwj chmur.

DominujĢ Cu med., Cu con. Pod Cu con widoczne sĢ czħsto strefy opadw (virgo). Sporadyczne wystħpowanie

Cb. Max zachmurzenie w dzieı okoþo15-16h (N=4-5), 17h nastħpuje szybkie rozmywanie chmur, po zachodzie

ƞ zachmurzenie wynosi N=1-3 (Ac, Cu fra, Ci). PRZYRìWNIKOWA CZĦĺĘ PASSATìW- wiatr

umiarkowany 4 B o mniejszej staþoĻci V, niekiedy silniejszy 4-5 B. Temp 26-28 C, wilgotnoĻę nocĢ (90-95%)

w dzieı (70-80%). Zachmurzenie zmienne o zaznaczonym cyklu dobowym (Cu con, Cb). Minimalne

zachmurzenie N=2-3 wystħpuje rano. Cu con i Cb tworzĢ czħsto strefy opadw, a chmurĢ Cb rwnieŇ burze.

Opady na ogþ krtkotrwaþe, grbokropliste o duŇym natħŇeniu. Burzom towarzyszĢ silne szkwaþy, w ktrych

kierunek wiatru moŇe byę odmienny od kierunku passatw. STREFA MSZ- pogoda jest pochmurna. Obserwuje

siħ zachmurzenie zmienne, na ogþ N=6-7, czħsto N=8. TworzĢ je na gþwnie Cb. Bardzo czħsto pod Cb

wystħpujĢ St rfa i Cu fra z parujĢcych opadw. Opady sĢ czħste grbokropliste na ogþ bardzo intensywne,

ograniczajĢce widzialnoĻę 100m. OpadĢ towarzyszĢ burze z bardzo intensywnymi wyþadowaniami

atmosferycznymi i silnymi szkwaþami. Poza strefami wiatrw burzowych wiatry sĢ sþabe, zmienne, czħsto

panujĢ tu cisze. MogĢ wystħpowaę krtkotrwaþe zamglenia powstajĢce z parowania opadw lub ochþodzenia

powietrza przez chþodniejsze od niego deszcz. Temp wynosi 26-30 C. WilgotnoĻę 90-100%. Opady

charakteryzuje wystħpowanie dwu max w ciĢgu 24h. I zaznacza siħ o 7-9h czasu lokalnego II 0 19-22h.

PoþoŇenie tych centrw dziaþania atmosfery i ich rozmiary wykazujĢ sezonowe zmiennoĻci. W porze letniej na

danej pþkuli centra antycyklonw przesuwajĢ siħ w wyŇsze szerokoĻci (ok5 na pþkuli N i nieco mniej niŇ 5

na S), same zaĻ antycyklony rozbudowywujĢ siħ choę ciĻnienie w nich jest 5-6 hPa niŇsze niŇ zimĢ. Ze zmianħ

poþoŇenia centrw antycyklonw zmienia siħ poþoŇenie MSZ. Np. Atlantyk w pobliŇu wybrzeŇa Ameryki S zimĢ

MSZ zajmuje poþoŇenie bliskie 5 szer S latem przemieszcza siħ aŇ na rwnoleŇnik 12-15 szer N. W STREFIE

MIĦDZYZWROTNIKOWEJ wystħpujĢ zrŇnicowane warunki klimatyczne, charakteryzujĢce siħ

odmiennymi ukþadami pr suchych i deszczowych. MONSUM LETNI - powstaje w wyniku cyrkulacji z morza

nad lĢd (SW) maþo zrŇnicowana pogoda o duŇym zachmurzeniu, czħstych i obfitych opadach, duŇej

wilgotnoĻci oraz temp. MONSUM ZIMOWY- cyrkulacja z lĢdu nad morze (NE)

ZMġCENIA ATMOSFERYCZNE

BURZE TROPIKALNE- stanowi zmĢcenie mikroskalowe. ZwiĢzane sĢ z silnĢ chwiejnoĻciĢ atmosfery w

strefie miħdzyzwrotnikowej. BT nie wystħpujĢ w strefach niskiego zalegania inwersji pasatowej. PojawiajĢ siħ

rzadko w tej strefie- tylko wtedy jeĻli bardzo silny prĢd wznoszĢcy zdoþa przebię warstwħ IP i okresowo

zniszczyę jej strukturħ na wiħkszej przestrzeni. ZwiĢzane sĢ z chmurami burzowymi Cb. W cyklu rozwoju

chmury burzowej wyrŇnia siħ 3 stadia: I stadium chmury kþħbiastej- stanowi kombinacjħ Cu con z Cb. Jej

wysokoĻę siħga ok. 4,5-8,5km. PrĢdy wznoszĢce osiĢgajĢ V od 1-2m*s -1 .WodnoĻę chmury roĻnie szybko od

podstawy ku grze i moŇe osiĢgnĢę nawet powyŇej 5 g*m -3 . W tym stadium rozwoju pojawiajĢ siħ wiatry

wiejĢce ápod chmurħÑ, siþa wiatru wzrasta i staje siħ coraz porywistszy. II stadium dojrzaþe -chmury

przeksztaþcajĢ siħ w te stadium od momentu gdy opad wypadajĢcy z chmury osiĢga powierzchniħ ziemi lub

oceanu. Jej wierzchoþek osiĢga wysokoĻę 12-13km. W obrħbie chmury, ukþad prĢdw wznoszĢcych ulega

p[przebudowie zaczynajĢ teŇ powstawaę rejony prĢdw zstħpujĢcych. Opad w tym stadium wystħpuje jeszcze

tylko pod czħĻciĢ chmury pod ktrĢ wystħpujĢ prĢdy zstħpujĢce ktry ma duŇe natħŇenie. Zasiħg widzialnoĻci

poziomej nie przekracza 100-200m. Wiatr pod chmurĢ burzowĢ w tym stadium rozwoju jest zrŇnicowany co do

kierunku i V. Pod czħĻciĢ chmury gdzie nie pada deszcz wiatr wieje ápod chmurħÑ natomiast gdzie sĢ opady

wiatr wieje áod chmuryÑ. Siþa wiatru osiĢga 8-9 B. Szkwaþy te sĢ jednak krtkie. ÎIII stadium rozpadu - caþa

Ļrednia i dolna czħĻę chmury odjħte jest sþabymi prĢdami zstħpujĢcymi tylko w najwyŇszej jej czħĻci mogĢ

wystħpowaę prĢd wstħpujĢcy. NatħŇenie opadu wyraŅnie maleje ( zwiĢzane jest z parowaniem wody w prĢdach

zstħpujĢcych) strefa opadu stopniowo rozszerza siħ. Stopniowe malenie opadu prowadzi do czħĻciowego lub

caþkowitego nie osiĢgania powierzchni wody. Wiatr pod chmurĢ sþabnie 3-4 B. WidzialnoĻę szybko siħ

poprawia. Poszczeglne czħĻci chmury intensywnie parujĢ i rozmywajĢ siħ . Z rozlegþej Cb powstajĢ strzħpy Ci i

pþaty Cc niŇej fragmenty Ac i As. B.T nad morzem jest zjawiskiem krtkotrwaþym. ĺrednio trwa ok. 1,5h. Czas

trwania szkwaþw ok. 45Ó. WystħpujĢ w h popoþudniowych przed zach ƞ

ZMġCENIE TROPI - stanowi przestrzeı kilku tysiħcy km 2 pola nie uporzĢdkowanego zachmurzenia,

skþadajĢcego siħ z chmur o budowie pionowej, znajdujĢcych siħ w rŇnych stadiach rozwoju. ĺrednica

pojedynczych Z.T. osiĢga 1,0-1,3 tj. 60-80Mm. TrwaþoĻę ZT jest rŇna. Przeciħtnie trwa 2-3 doby. POGODA

Î charakteryzuje siħ caþkowitym zachmurzeniem wystħpowaniem przelotnych opadw o zrŇnicowanym

natħŇeniu. Wiatr sþaby, umiarkowany 3-5 B. poza strefami opadowymi widzialnoĻę jest dobra. WystħpujĢ

rwnieŇ tymczasowe mgþy. Zachmurzenie ogranicza dopþyw energii ƞ do powierzchni H 2 O , temp H 2 O

powierzchniowej obniŇa siħ. DuŇa iloĻę chþodnych opadw powoduje spadek temp powietrza i wody.

WystħpujĢce prĢdy sþabnĢ i ZT rozmywa siħ.

LINIE SZKWAýìW - sĢ to niefrontalne pasma burz o szer kilkudziesiħciu km i o dþ kilkuset km. IstniejĢ one

znacznie dþuŇej niŇ ich pojedyncze elementy. Pojedyncze Cb na L.S istniejĢ ok. 1h lub mniej, chociaŇ czas ten

moŇe byę dþuŇszy jeŇeli sĢ sprzyjajĢce warunki. L.S tworzĢ siħ w systemie wilgotnego SW przenosu dolnej

troposfery i suchego przenosu E grnej troposfery. PrzemieszczajĢ siħ z E na W. Pogoda niebo zachmurzone.

Widoczne sĢ wyþadowania atmos, ulewne deszcze. Wiatr 9-10B. Fala zaczyna wzrastaę. WidzialnoĻę 100-200m.

WyraŅne ochþodzenie o 3-4C. MogĢ wystħpowaę trĢby powietrzne. W nocy o LSZ mogĢ Ļwiadczyę Îczħste i

silne wyþadowania atmos; -ukþadajĢce siħ w lini pasm echa od stref opadowych na ekranie radaru.

POWSTAWANIE- ciepþe powietrze wchodzi w podstawħ chmury w pobliŇu jej przedniego skraju. PrĢd

wstħpujĢcy odchyla siħ w kierunku ruchu powietrza na wyŇsze wysokoĻci. W miarħ ochþodzenia wznoszĢcego

siħ powietrza para wodna ulega kondensacji i opady wypadajĢ tak z gþwnego pionowego elementu chmury jak i

z tylnej masy obþokw. Powietrze zaczynajĢcy swj ruch w Ļredniej troposferze za chmura dogania zmĢcenie i

obniŇa siħ. Podczas przemieszczania siħ pod chmurĢ oziħbia siħ na tyle Ňe jego przednia czħĻę przyjmuje

podobieıstwo frontu zimnego ktry odcina ciepþe i wilgotne powietrze od powierzchni Ziemi i wyrzuca je do

gry. L.S-przemieszcza siħ z V 8-9w czasami przekracza 30w. Wykazuje zmiennĢ aktywnoĻę w ciĢgu doby.

TworzĢ siħ w godzinach popoþudniowych. AktywnoĻę ich obniŇa siħ nocĢ kiedy dochodzi do ich rozpadu i

zaniku.

FALE WSCHODNIE- stanowiĢ zmĢcenie atmos skali synoptycznej. Rozmiary dþ 700-900Mm. Osie poruszajĢ

siħ ze E na W podobnie jak wiatr z V ok. 400 Mm na dobħ. Pogoda zwiĢzana jest z przechodzĢcĢ FW jest

uzaleŇniona od czħĻci fali przechodzĢcej w danym obszarze. MoŇna jĢ podzielię na dwie czħĻci. I zwiĢzana jest z

przedniĢ czħĻciĢ fali, a II z tylnĢ. Granicħ miħdzy jednĢ a drugĢ wyznacza oĻ grzbietu fali i oĻ doliny. Przebieg

pogody- 1. przednia czħĻę wystħpuje pogoda sþoneczna, bezchmurna czasami niewielkie zachmurzenie (N=1-2)

przez Cu hum bez opadw, dobra widzialnoĻę, wiatr NE; 2. przed nadejĻciem osi grzbietu fali wiatr sþabnie

skrħca na N oraz pojawia siħ zachmurzenie Ci i niekiedy Ac niŇej chmury Cu med. I Cu con-mogĢ byę opady

przelotne z nich Î obniŇajĢce widzialnoĻę. 3. po przejĻciu osi grzbietu fali zachmurzenie wzrasta do duŇego,

intensywne opady i burze ktrym towarzyszĢ szkwaþy. Opady sĢ przelotne. Chmury gþwne to Cu con i Cb.

Widoczne sĢ teŇ Cu fra i St fra wiszĢce pod chmurami gþwnymi. Poza strefĢ szkwaþw wiatr skrħca do SE. 4.

dalej od osi grzbietu fali wystħpowanie opadw i ich natħŇenie maleje. Powþoka chmur poprzerywana sĢ

widoczne Ac, As, Cc i Ci. Wiatr zmienia siħ z SE na E. Wraz ze wzrostem szerokoĻci geogr szerokoĻę pola

chmur i natħŇenie konwekcji zmniejsza siħ. Do rozwoju fali konieczne jest istnienie silnego przenosu W,

obejmujĢcego caþĢ niŇszoĻę troposfery. FW nie tworzy siħ na obszarze pþkuli S jako rwnieŇ nie wystħpuje na

obszarach wystħpowania cyrkulacji monsunowej. W przedniej czħĻci fali powietrze przemieszcza siħ wykazujĢc

wystħpowanie skþadowej kierunku skierowanej w stronħ niŇszych szerokoĻci. W zwiĢzku z tym nastħpuje tam

DYWERGENCJAC MAS POWIETRZA . W tylnej czħĻci fali powietrze przemieszcza siħ wykazujĢc

wystħpowanie skþadowej kierunku skierowanej w stronħ wyŇszych szerokoĻci. W zwiĢzku z tym nastħpuje tam

KONWERGENCJA MAS POWIETRZA.

TRAJEKTORIA CYKLONY -ma ksztaþt zbliŇony do paraboli lub hiperboli. Ostateczny ksztaþt typowej

trajektorii bħdzie uzaleŇniony od cech geometrycznych antycyklonu . RUCH CYKLONU - cyklon wħdruje wraz

z potokiem prowadzĢcym na zachd ze stopniowo wzrastajĢcĢ skþadowĢ poþudnikowĢ, skierowanĢ ku pþnocy.

Po dotarciu do zachodniej granicy ukþadu udziaþ skþadowej poþudnikowej stopniowo wzrasta, rwnoleŇnikowej

maleje, przez co tor cyklonu odchyla siħ coraz bardziej ku N, aŇ do momentu osiĢgniħcia osi grzbietu wysokiego

ciĻnienia. Od tego miejsca pojawiajĢ siħ w jego ruch skþadowe wschodnie, stopniowo wzrastajĢce i cyklon

zaczyna przemieszczaę siħ w oglnym kierunku zbliŇonym do NW. Na pþkuli S tor cyklonu jest lustrzanym

odbiciem tor z pþkuli N.

METODA RODENWALDA- centrum CT moŇe siħ znaleŅę w dowolnym punkcie koþa o promieniu rwnym

33% odlegþoĻci, ktrĢ CT przebyþ do momentu sporzĢdzenia prognozy. W praktyce naw promieı obszaru

zagroŇenia CT moŇna okreĻlię jako: R NC =V C *t/k, V C -dotychczasowa V ruchu CT w [w], t- czas prognozy w

godzinach, k-wspþczynnik empiryczny uzaleŇniony od odcinka toru, na ktrym znajduje siħ CT (k=4-6 na

rwnikowym odcinku toru, k=2 na poþudnikowym odcinku toru, k=3 na polarnym odcinku toru)

POýìWKA ņEGLOWNA - zmiana kierunku wiatru odwrotnie do ruchu wskazwek zegara (wiatr skrħca w

lewo) wskazuje tĢ stronħ.

POýìWKA NIEBEZPIECZNA - zmiana kierunku wiatru zgodnie z ruchem wskazwek zegara (wiatr skrħca w

prawo) wskazuje tĢ stronħ.

ZNAJDOWANIE SIĦ NA TORZE CT -staþy kierunek i wzrost V wiatru oraz spadek ciĻnienia

TYLNA POýìWKA CT - ciĻnienie roĻnie

PRZEDNIA POýìWKA CT- ciĻnienie maleje (na pþkuli S kierunek wiatru odwrotny)

OCEANOGRAFIA

FALOWANIE

F. WIATROWA- powstaje pod wpþywem dziaþania wiatru na powierzchni morza, rozmiary

zaleŇĢ od prħdkoĻci wiatru generujĢcego, czasu wiania, dþugoĻci rozbiegu wiatru nad wodĢ,

gþħbokoĻci morza; F. BARYCZNE- wywoþane przez zmiany ciĻnienia atmos na powierzchni

morza; F. PýYWOWE- powstajĢce pod wpþywem dziaþania siþ przyciĢgajĢcych Sþoıca i

KsiħŇyca; F. SEJSMICZNE -zwiĢzane z trzħsieniami dna morskiego i wyruchani wulkanw

podwodnych; F. MARTWA -powstaje gdy wiatr generujĢcy falowanie ucichþ lub zmieniþ

kierunek o wiħcej niŇ 25ø oraz gdy fala wyjdzie spod dziaþania generujĢcego jĢ wiatr,

przemieszcza siħ na znaczne odl. F. ZNACZNA- na powierzchni morza wybieramy 3 fale

najmasywniejsze fale idĢce jedna za drugĢ i szacujemy ich wysokoĻę. F. ĺREDNIA- Ļrednia

wysokoĻę fali z pola wszystkich fal (pole f ok. 100fal). TSUNAMI- dþugie fale mor.

wywoþane podwodnymi trzħsieniami ziemi lub wybuchami podwodnych wulkanw;

rozchodzĢ siħ promieniĻcie od Ņrdþa powstania z duŇĢ prħdkoĻciĢ (50Î1000 km/h);

wysokoĻę t. na otwartym oceanie siħga 0,1Î5 m, w pobliŇu lĢdu wzrasta do 10Î50 m i wyŇej,

powodujĢc katastrofalne zniszczenia na wybrzeŇu; wystħpujĢ gþ. na O. Spokojnym.

ROZMIAR F. MARTWEJ -im wiħkszy CT i z im mniejszĢ prħdkoĻciĢ siħ porusza tym

falowanie jest wiħksze; -po wyjĻciu ze strefy wiatru w miarħ rozchodzenia siħ w oceanie

zwiħksza swojĢ prħdkoĻę iodl; -H fali martwej zmienia siħ w zaleŇnoĻci od trajektorii CT i

wielkoĻci ciĻnienia w centrum i odl od oka CT.

ELEMENTY FALI- 1.wysokoĻę fali (h) Îodl w pionie mierzona pomiħdzy sĢsiadujĢcymi

grzbietami i dolinami; 2.dþ. fali (ȹ)- najkrtsza odlegþoĻę miħdzy dwiema sĢsiednimi

dolinami; 3. okres fali(ŏ)- czas w ciĢgu ktrego fala przechodzi odl rwnĢ swojej dþugoĻci; 4.

V fali (c)- odpowiada drodze, ktrĢ przechodzi dowolny punkt fali w jednostce czasu; 5.

stromoĻę fali (ō)- wyraŇa siħ stosunkiem h fali do jej dþugoĻci ȹ=c*ŏ . JeŇeli dþugoĻę fali w

porwnaniu z gþ akwenu jest nieznaczna to falħ okreĻla siħ jako F. KRìTKġ. JeŇeli dþ fali

przewyŇsza gþ morza to falħ takĢ nazywamy F. DýUGġ.

F. USTALONE- wzdþuŇ akwenu fala ustala siħ moŇe powstaę przy stos maþych V wiatru 11-

17m/s, wystħpuje w strefie pasatw i monsunw.

PRġDY MORSKI- jest to poziome przemieszczanie siħ mas wodnych w okreĻlonym

kierunku i z okreĻlonĢ V. Dzielimy je ze wzglħdu na wþasnoĻci fiz; chþodny i ciepþy. Podziaþ

ze wzglħdu na genezħ: gradientowy - powstaje w wyniku nachylenia powierzchni wody,

spowodowane przez napþyw lub odpþyw wody do okreĻlonego akwenu; għstoĻciowy-

wywoþany przez rŇnicħ għstoĻci wd, spowodowane zmianami temp i rodzaju zasolenia;

pþywowe - powstajĢ w wyniku zmian poziomu morza; wiatrowe- oddziaþywanie wiatru na

powierzchniħ wody wg Ekmana.- V prĢdu wiatrowego na powierzchni morza jest

proporcjonalny do siþy tarcia, -kierunek prĢdu na powierzchni odchyla siħ od kierunku o kĢt

45ø w prawo na pþkuli N i w lewo na S; - ze wzrostem gþ wektor prĢdu maleje wykþadniczo

co do wartoĻci bezwzglħdnej i jednoczeĻnie jego zwrot zmienia siħ coraz bardziej w prawo na

pþkuli N, a na S w lewo; - na gþ ktrĢ nazywa siħ gþ tarcia wektor prĢdu jest skierowany

przeciwnie do wektora prĢdu powierzchniowego; - wspþczynnik wiatrowy wynosi 0,02 nie

zaleŇy od V wiatru V P =0.02*V W ; -wypadkowa ruchu w caþej toni wodnej objħtej przez prĢd

wiatrowy odbywa siħ w kierunku prostopadþym do kierunku wiatru; duŇa V wiatru ¼ duŇa

gruboĻę warstwy tarcia

PODZIAý ZE WZGLĦDU NA STABILNOĺĘ: - staþe- minimalna zmiany kierunku i V w

ciĢgu roku powtarzajĢ oglnĢ cyrkulacjħ atmo; -okresowe (cykliczne)- powstajĢ w

okreĻlonych porach doby, sezonach roku i zachowujĢ w tych okresach staþoĻę kierunku (np.

pþywowe i monsunowe); -nieokresowe (krtkotrwaþe, czasowe)- funkcjonujĢce nieregularnie

gdy wystħpujĢ siþy prĢdotwrcze, najczħĻciej prĢdy wiatrowe. Informacje o prĢdach: -mapy

generalne, locje, mapy drogowe (Routeing Chart i Pilot Chart), atlasy prĢdw, mapy

nawigacyjne.

PýYWY- to zmienny poziom mrz i oceanw spowodowane przyczynami astronomicznymi-

siþami przyciĢgania KsiħŇyca i Sþoıca oraz siþami bezwþadnoĻciowymi w ukþadzie Z-K-S.

Podczas pþyww nastħpujĢ pionowe i poziome ruchy mas wody.

ELEMENTY PýYWìW; odpþyw- opadanie poziomu morza; przypþyw - podnoszeni siħ

poziomu morza; woda niska - najniŇszy poziom morza podczas wahania pþywowego; woda

wysoka - najwyŇszy poziom morza podczas wahania pþywowego; skok pþywu- rŇnica

pomiħdzy wysokoĻciĢ wody wysokiej a wysokoĻciĢ wody niskiej; T trwania przypþywu-

okres upþywajĢcy od momentu wystĢpienia wody niskiej do momentu wystĢpienia najbliŇszej

wody wysokiej; T trwania odpþywu- okres upþywajĢcy od momentu wystĢpienia wody

wysokiej do momentu wystĢpienia najbliŇszej wody niskiej. PODZIAý PýYWìW- 1.

dþugookresowe zmiany poziomu morza- zmiany wiekowe spowodowane zaburzeniami w

oglnym obiegu wody lub zmianħ poziomu lĢdu; 2. krtkookresowe Î okresowe

(pariodyczne) np. pþywy, sejsze; - nieokresowe np. piħtrzenie wiatrowe lub sztormowe. P.

SYZYGIJNY- wystħpujĢ w okresie w ktrym pþywotwrcze siþy K i S sumujĢ siħ. P.

KWADRATUROWY - przypadajĢ w okresie w ktrym pþywotwrcze siþy K i S redukujĢ siħ.

LODY

PROCESY DEFORMACJI LODU- rozwieranie- ruch rozbieŇny kry, przerwy i szczeliny; -

nawarstwianie-wtþaczanie pod wpþywem parcia kry lodu mþodego jedna na drugĢ,

nawarstwianie; -piħtrzenie- zwaþy (bezþadne kopce), waþy lodowe (formy wydþuŇone); -

wietrzenie- proces abolacji (kaþuŇe, przetajny, ld obeschþy, ld zmurszaþy)

LEPA LODOWA- szara zawiesina gr od kilku do kilkunastu cm. Nadaje ona powierzchni

morza matowy wyglĢd. SZKýO LODOWE -krucha, bþyszczĢca skorupa lodowa o gr do 5cm.

Przy wietrze lub martwej fali þamie siħ þatwo tworzĢc prostokĢtne pþyty. ĺRYņ- powstaje z

lepy lodowej tworzĢc gĢbczaste, biaþe bryþki lodu o Ļr kilku cm. LìD ĺWIEņY- cienka,

elastyczna skorupa lodowa o matowej powierzchni i gruboĻci dochodzĢcej do 10 cm, skorupa

ta stosunkowo þatwo ugina siħ na falach. LìD MýODY - powstaje z lodu ĻwieŇego ktry

dzieli siħ na LìD SZARY o maþej elastycznoĻci (10-15cm) i LìD SZAROBIAýY bardziej

odporny na kruszenie (10-30cm). KRġņKI LODOWE - powstajĢ przy sþabym falowaniu z

lepy, ĻryŇu. SĢ to owalne kawaþy lodu o Ļr (30cm-3m) i gr do 10cm. LìD STAýY - tworzy

siħ wzdþuŇ wybrzeŇa i jest przymarzniħty do brzegu lub w postaci kry czyli lodu dryfujĢcego.

LìD JEDNOROCZNY- powstaþy w okresie ostatniego sezonu zimowego. Jego gruboĻę w

zaleŇnoĻci od surowoĻci zimy waha siħ 30-120cm. Dzieli siħ na CIENKI L.J .(l. Biaþy

pierwszoroczny)- 30-70cm, ĺREDNI L.J. Î70-120cm, GRUBY L.J.- >120cm. LìD

STARY- ktry przetrwaþ co najmniej jeden sezon letniego topnienia o bardzo gþadkiej

powierzchni. Dzieli siħ na LìD DWULETNI -stary ld , ktry przetrwaþ tylko jeden sezon

letniego topnienia, mniejsza għstoĻę od lodu jednorocznego i na LìD WIELOLETNI -stary

ld do 3m gr i wiħcej, przetrwaþ co najmniej dwa sezony letniego topnienia.

FORMY DRYFUJġCEGO LODU MORSKIEGO: krĢŇki lodowe -Ļr=30-300cm, gruboĻę

10cm, poþamane szkþo lodowe, ld ĻwieŇy, ld szary, zmarzniħta lepa lodowa, lepa ĻnieŇna

lub ĻryŇ; kra -pþyty lodu morskiego Ļr=2m-10km; bryþa lodu -zmarzniħte kry do 2m nad

wodħ, Ļr do 10km; gra z kry - zmarzniħte kry do 5m nad wodħ; brekcja lodowa - kawaþy

lodu rŇnego wieku zmarzniħte w jednĢ caþoĻę; gruz lodowy- skupisko szczĢtkw innych

postaci lodu luŅno pþywajĢcego; wyspa lodowa - odþam arktycznego lodu szelfowego o gr 30-

50m, wystajĢcego Ļrednio 5m ponad wodħ, o powierzchni ponad kilku tyĻ m 2 , regularnie

pofalowana.

OBLODZENIE - tworzenie siħ pokrywy lodowej na statku. PROCES NAMARZANIA

ZALEņY OD: -wyjĻciowej temp wody morskiej, siþy i kierunek wiatru, wielkoĻę falowania,

temp powietrza, parametry statku, ruch statku wzglħdem wiatru i fali. OBLODZENIE

BIAýE (SýONOWODNE)- jest bardziej intensywne 85% caþoĻci tworzy siħ gdy tp±-2øC i

VĻrw> 13-15m/s. ObecnoĻę w powietrzu bryzg wody morskiej (marznĢce bryzgi),

wystħpowanie pyþu wodnego, zalewanie statku przez wodħ morskĢ. OBLODZENIE

CZARNE (SýODKOWODNY)- jest mniej intenstwne15% caþoĻci . tworzy siħ przez

zamarzanie mgþy, dymienie morza, zamarzanie opadw atm w stanie przechþodzenia, deszcz

marznĢcy.

METEOROLOGIA

REGUýA RODEWALDA- jeŇeli prognozujemy poþoŇenie centrum w stosunku pozycji

(ostatniej obserw) z odstħpem czasu nie wiħkszym niŇ 6h z V i K, to poþoŇenie centrum

leŇy w okrħgu o promieniu 1/3 przebytej drogi przez ten czas. PRAWO BUYS-

BALLOTA- stojĢc na pþkuli N plecami do wiatru, najniŇsze ciĻn ma siħ po lewej rħce

nieco do przodu, a najwyŇsze po prawej rħce nieco do tyþu. ALBEDO - % stosunek iloĻci

promieniowania odbitego do iloĻci promieniowania padajĢcego (Ļnieg ĻwieŇy 70-80%,

ciemna gleba 15-20%).

VIRGO - wystħpuje w chmurach Sc dajĢce strugi opadw, ktry nie dociera do ziemi.

HALO- charakterystyczne dla Cs- sĢ to tak jakby krħgi rozbþyskujĢce wokþ sþoıca.

Promienie sþoneczne rozczepiajĢ siħ na tych chmurach poniewaŇ sĢ one zþoŇone z

krysztaþkw lodu. WILGOTNOĺĘ WZGLĦDNA - f=e/E*100% (prħŇnoĻę

aktualna/prħŇnoĻę max.) PrħŇnoĻę max jest fun temp. WILGOTNOĺĘ BEZWZGLĦDNA -

jest to għstoĻę pary wodnej w powietrzu. wyraŇana liczbĢ gramw pary wodnej zawartej w

1m 3 powietrza. PRĦņNOĺĘ PARY WODNEJ- para wodna jak kaŇdy gaz wywiera

ciĻnienie czĢsteczkowe w powietrzu i jest wyraŇana w hPa. WILGOTNOĺĘ WýAĺCIWA -

stosunek masy pary wodnej zawartej w danej objħtoĻci powietrza do caþej masy powietrza

wilgotnego w tej samej objħtoĻci. TEMPERATURA PUNKTU ROSY Î temp do ktrej

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: