AMINOFILINA

-jest to preparat złożony z TEOFILINY (należącej do metyloksantyn) i ETYLENODIAMINY (rozpuszczalnika) w stos. 2:1

-dzięki temu połączeniu preparat jest 20 razy lepiej rozpuszczalny w wodzie- i w związku z tym może być stosowany i.v.

-w surowicy krwi połączenie to rozpada się-i działanie farmakologiczne aminofiliny sprowadza się do działania TEOFILINY

-u pacjentów uczulonych na etylenodiaminę, a wymagających i.v. stosowania teofiliny, zaleca się podawanie roztworu tego leku z glukozą (Travenol Labs)

MECHANIZM DZIAŁANIA 

Uwolniona do krwi teofilina działa prawdopodobnie poprzez:

HAMOWANIE FOSFODIESTERAZY (PDE) – (enzymu rozkładającego wewn. kom. cAMP) I BLOKOWANIE RECEPTORÓW ADENOZYNOWYCH 

ROZWAŻA SIĘ TEŻ               INNE MECH DZIAŁANIA, JAK:

-POWODOWANIE WEWNĄTRZKOMÓRKOWYCH PRZESUNIĘĆ Ca2+ 

-DZIAŁANIE ANTAGONISTYCZNE W STOSUNKU DO PROSTAGLANDYN

-POBUDZENIE ENDOGENNEGO UWALNIANIA KATECHOLAMIN

-HAMOWANIE SYNTEZY KOMÓRKOWEGO cGMP

-SYNERGIZM Z AGONISTAMI REC.BETA-ADRENERGICZNYCH

                                       NERKI                 

         OSKRZELA                                   O U N

                   DZIAŁANIE NA:

  UKŁ KRĄŻENIA                            PRZ. POKARMOWY

                      MIĘŚNIE SZKIELETOWE

OSKRZELA:

-metyloksantyny wykazują działanie przeciwastmatyczne-rozszerzają  mm. gł oskrzeli

-skuteczne zarówno w znoszeniu ostrego ataku, jak i w przewlekłym leczeniu astmy

-teofilina prawdopodobnie może również hamować fazę póżną, nie wydaje się jednak by zapobiegała nadreaktywności oskrzeli

NERKI 

-         słabe działanie diuretyczne- poprzez nasilenie filtracji kłębkowej i zmniejszenie reabsorpcji w kanalikach nerkowych

UKŁ. KRĄŻENIA

-działanie ino- i chronotropowe dodatnie

-powodują rozszerzenie większości naczyń krwionośnych-chociaż niektóre łożyska naczyniowe mogą ulegać obkurczeniu-szczególnie nacz mózgowe 

-w zw. z relaksującym działaniem na mm gł-obniżają opór naczyń w krążeniu dużym i zmniejszają końcoworozkurczowe ciśnienie w KL

-powodują też gromadzenie krwi w łożysku żylnym-co jest korzystne w ostrym obrzęku płuc 

O U N –dz pobudzające

-pobudzenie ośrodka oddechowego i naczynioruchowego w rdz przedł.

-pobudzenie oun przez duże dawki metyloksantyn może wywołać nudności, wymioty, niepokój ruchowy, drażliwość, drgawki

PRZEWÓD POKARMOWY

-stymulują wydzielanie soku żołądkowego i enzymów trawiennych

MIĘŚNIE SZKIELETOWE

-wzmagają kurczliwość przepony

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

-bóle w nadbrzuszu, nudności, wymioty, biegunka

-bóle głowy

-bezsenność

-częstoskurcze i tachyarytmie

WSKAZANIA

-stan astmatyczny

-astma oskrzelowa i inne stany przebiegające ze zwężeniem dróg oddechowych (POChP, stany zapalne oskrzeli z odczynem spastycznym)

-przewlekłe serce płucne przebiegające z niewydolnością oddechową

-pomocniczo: udar mózgu

-leczenie bezdechu noworodków

-w oddychaniu typu Cheyne-Stokesa

PRZECIWWSKAZANIA

-nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu (gł etylenodwuaminę)

Względne:

-świeży zawał serca

-tachyarytmie

-ciężkie nadciśnienie tętnicze

-kardiomiopatia przerostowa

-ch. wrzodowa żołądka, dwunastnicy

-stan po resekcji żołądka

-nadczynność tarczycy

-padaczka

-ciężkie zab czynności wątroby i nerek

STĘŻENIE TERAPEUTYCZNE W SUROWICY=10 – 20 mg/l (55,5-111umol/l)

KLINICZNE OBJ. ZATRUCIA SĄ OBECNE U WIĘKSZOŚCI PACJENTÓW, U KTÓRYCH STĘŻ. TEOFILINY WYNOSI 20-30mg/l I U WSZYSTKICH ZE STĘŻ.POWYŻEJ 30 mg/l

OBJAWY ZATRUCIA O ŚREDNIM STOPNIU CIĘŻKOŚCI:

TACHYKARDIA, DRŻENIA, NUDNOŚCI, WYMIOTY,BIEGUNKA, POBUDZENIE

CIĘŻSZE PRZYPADKI ZATRUCIA:

SPLĄTANIE,HIPOTENSJA,HIPOKALIEMIA, CZĘSTOSKURCZ NADKOMOROWY

NAJCIĘŻSZE PRZYPADKI:

DRGAWKI UOGÓLNIONE, ŚPIĄCZKA, MIGOTANIE KOMÓR

POSTĘPOWANIE W ZATRUCIU

1.     przerwać podawanie leku (ewentualnie można ponownie podać lek stosując mniejsze dawki)

2.     podać węgiel p.o. (20g co 2h z 75ml 70% sorbitolu)- przy pojawieniu się poważniejszych objawów zatrucia

3.     w zatruciu zagrażającym życiu –hemoperfuzja z zastosowaniem kolumn węglowych lub żywicowych, ewent. –hemodializa (dializa otrzewnowa nie przyspiesza eliminacji teofiliny z organizmu)

4.     leki wspomagające:

-środki przeciwdrgawkowe (w przypadku wystąpienia drgawek)

-selektywne antagonisty receptorów beta 1-adrenergicznych (esmolol)-w zaburzeniach rytmu serca

-leki obkurczające naczynia ( przypadku hipotensji)

INTERAKCJE

Objawy niepożądane nasilają się  w czasie stosowania beta-mimetyków, efedryny i innych metyloksantyn.

Leki hamujące enzymy mikrosomalne wątroby (makrolidy,doustne śr antykoncepcyjne, beta-sympatykolityki, cimetydyna, enoksacyna) zwiększają stężenie teofiliny we krwi.

Zmniejszenie działania teofiliny: leki indukujące enzymy mikrosomalne (barbiturany, ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina) zmniejszają stęż teofiliny we krwi. Eliminacja leku występuje szybciej u chorych leczonych przewlekle kortykosteroidami.

Teofilina wzmaga działanie sympatykomimetyków, furosemidu, glikozydów naparstnicy, rezerpiny a osłabia działanie węglanu litu (wzmożona utrata przez nerki).występuje antagonizm z beta-sympatykolitykami.

DAWKOWANIE

DAWKA WYSYCAJĄCA

-BEZ UPRZEDNIEGO LECZENIA- 6 mg/kg

-KONTYNUACJA LECZENIA-różnica m-dzy pożądanym a aktualnym stęż. teofiliny w osoczu/1.6

-SZYBKOŚĆ-poniżej 0.2 mg/kg m.c /h

PRĘDKOŚĆ WLEWU CIĄGŁEGO

-STANDARDOWA 0.5 mg/kg m c/h

-PRZY NISKIM RZUCIE SERCA 0.2 mg/kg m c/h

-U PALACZA PAPIEROSÓW 0.8mg/kg m c/h

Co eksperci mówią na temat teofiliny?

*jeśli jest stosowana w monoterapii, to aminofilina podawana i.v. jest 3-4 razy mniej skuteczna w leczeniu obturacji dróg oddechowych niż powtarzane dawki leków rozszerzających oskrzela z grupy beta-agonistów.

*stosowanie aminofiliny i.v. razem z powtarzanymi dawkami beta-agonistów nie poprawia skuteczności leczenia, zwiększa zaś częstość występowania niepożądanych efektów ubocznych.

*zarówno u dorosłych, jak i u dzieci leczonych za pomocą powtarzanych dawek beta-agonistów włączenie metyloksantyn nie wpływa znacząco na efekt rozszerzający oskrzela.