Mediacje mają największe szanse na zakończenie się sukcesem w konfliktach o średnim poziomie trudności.
Czynniki zakłócające:
§ wysoki poziom konfliktu: ostrość poprzedniego konfliktu pomiędzy stronami, postrzeganie drugiej strony jako niegodnej zaufania, nierozsądnej, rozwścieczonej lub niezdolnej do komunikowania się oraz istnienie silnych różnic ideologicznych i kulturowych
§ brak motywacji do uzyskania porozumienia
§ niskie zaangażowanie w mediacje: jeśli tylko jedna strona zwraca się z prośbą o pomoc, negatywne nastawienie wobec mediacji i brak zaufania do mediatora
§ skromne zasoby
§ spory obejmujące wartości fundamentalne, np. dotyczące ideologii
§ nierówna siła zaangażowania stron
Zasadność negocjacji dotyczy następujących elementów konfliktu, w którym strony: dają się zidentyfikować, są współzależne, posiadają podstawowe zdolności poznawcze, interpersonalne i emocjonalne, mają interesy, które nie są całkowicie sprzeczne, wiedzą, że brak porozumienia może mieć negatywne konsekwencje.
Mediacje są użyteczne, gdy pojawią się dodatkowe przeszkody: bariery interpersonalne (silne uczucia negatywne, destruktywny wzór komunikowania się), spory dotyczące kwestii podstawowych, bariery proceduralne (impas, brak miejsca do negocjowania).
Czynniki decydujące o rozpoczęciu negocjacji:
- właściwości środowiska społecznego: presja społeczna, czynniki sprzyjające i zakłócające
- postrzeganie stron sporu: osoby zgadzające się na mediacje zazwyczaj mają pozytywniejszy obraz drugiej strony, są większymi optymistami w kwestii współdziałania, wyrażają większą gotowość do wzięcia na siebie odpowiedzialności za porażkę
- właściwości potencjalnego mediatora: podział na mediacje zakontraktowane i spontaniczne; Moore twierdzi, że zakontraktowane są popularniejsze w kulturach z niezależnym systemem sądownictwa i modelami uczciwych procedur działania; mediatorzy spontaniczni często mają osobisty interes w rozstrzyganiu sporu
Zachowanie mediatora:
Podstawowe:
ü interwencje diagnostyczne: celem jest zdobycie orientacji co do natury sporu oraz stworzenie podstaw do dalszych aktywności, akcent położony na budowanie relacji, zadania mediatora:
- ocena przy pomocy stron, czy mediacje są czymś odpowiednim w danej sytuacji i w jakim stopniu są obustronnie akceptowane
- oddzielenie problemów jawnych od ukrytych
- rozpoznanie rzeczywistych liderów kierujących sporem i osób, które mogą wpływać na przebieg konfliktu
- zrozumienie układu sił pomiędzy stronami
Stosowane techniki: dociekliwe zadawanie pytań i staranna obserwacja zachowań.
ü interwencje kontekstowe: próby stworzenia klimatu sprzyjającego konstruktywnemu dialogowi i rozwiązywaniu problemów, np. doskonalenie komunikowania się, tworzenie norm nakazujących szacunek, konstruktywne panowanie nad złością
Zaawansowane:
ü interwencje właściwe: bezpośrednie zmaganie się ze sporną kwestią, istotna jest umiejętność wskazania strategicznego kierunku negocjacji
! Asertywność: najczęściej przy interwencjach właściwych
Styl mediatora – zbiór spójnych strategii, który ujawnia się w zachowaniu.
à zorientowany na zadanie: na porozumienie (koncentracja na doprowadzeniu do porozumienia w terminie akceptowanym przez strony, przypisywanie dużej wagi do swojej neutralności, pokazywanie, że odpowiedzialność spoczywa na skonfliktowanych) i na rozwiązywanie problemu (zdiagnozowanie źródeł konfliktu, sugerowanie, że kierowanie procesem mediacji spoczywa na nim)
à społeczno-emocjonalny: mediacje transformacyjne (Bush i Folger) – narastająca wiara w siebie i wzrost wrażliwości na innych: pozostawienie stronom odpowiedzialności za wynik, powstrzymywanie się od oceny ich poglądów i decyzji, pozytywna ocena ich kompetencji i motywów oraz tolerowanie i analizowanie niepewności.
Fazy działania mediatora
1) tworzenie więzi ze stronami sporu
2) wybór strategii kierowania mediacją
3) zbieranie i analizowanie ważnych informacji
4) tworzenie szczegółowego planu mediacji
5) budowanie zaufania i współpracy
6) rozpoczęcie sesji mediacyjnej
7) definiowanie problemów i ustalenie planu działania
8) odkrywanie ukrytych interesów zwaśnionych stron
9) zbieranie opinii dotyczących porozumienia
10) ocena możliwych rozwiązań
11) końcowe negocjacje
12) osiąganie końcowego porozumienia
Istotne: podtrzymywanie realistycznych oczekiwań dotyczących sukcesu, świadomość swojego stylu i preferencji i wykorzystywanie własnych refleksji (systematyczność, pomoc innych, formułowanie i weryfikowanie hipotez).
2
jelonka72