SZKOLENIA Z ZAKRESU BHP

w pytaniach i odpowiedziach cz.1. 31.12.2008

Spis treści

1. ORGANIZACJA SZKOLEŃ Z ZAKRESU BHP.              3

Jak analizować potrzeby szkoleniowe w firmie?              3

Kwalifikacje osoby prowadzącej szkolenia bhp              4

Przygotowanie pedagogiczne a prowadzenie szkoleń bhp              4

Na czym polega zasada łączenia teorii z praktyką w szkoleniach bhp?              5

Na czym polega zasada przystępności nauczania w szkoleniach bhp?              6

Szkolenia bhp po godzinach, czy w czasie pracy?              7

Jak zrekompensować pracownikom czas poświęcony na szkolenie bhp poza godzinami pracy?              8

Szkolenia bhp a przebywanie na zwolnieniu lekarskim              9

Prowadzenie szkolenia wstępnego bhp przez pracownika              9

Jakie obowiązki w zakresie szkoleń bhp ma służba bhp?              10

Czy pracownik służby bhp może prowadzić w firmie szkolenia okresowe bhp?              11

Obowiązek służby bhp organizowania i zapewniania odpowiedniego poziomu szkoleń bhp              13

Ciekawe szkolenia bhp dla doświadczonych pracowników              13

Emocje a szkolenia bhp              14

Jak styl uczenia się pracowników wpływa na przygotowanie szkoleń bhp?              16

Prezentacja multimedialna - sposób na atrakcyjne szkolenie bhp              17

Grupowe szkolenie bhp - jak je zorganizować?              18

Jak dobrać środki dydaktyczne do przeprowadzenia szkolenia bhp?              19

Jak stworzyć pożądaną kulturę bezpieczeństwa w firmie?              21

SZKOLENIA BHP DLA POSZCZEGÓLNYCH GRUP ZAWODOWYCH              21

Szkolenia bhp pracowników wykonujących zadania służby bhp              22

Kogo zaliczyć do grupy pracowników administracyjno-biurowych?              22

Kto może przeszkolić pracodawcę?              23

Przedsiębiorca a pracodawca - obowiązki z zakresu szkolenia bhp              24

Internet zastąpi instruktorów bhp?              25

Szkolenia bhp telepracowników              26

Nie oszczędzaj na szkoleniach bhp telepracowników!              27

Jakie szkolenia bhp powinni odbywać praktykanci?              28

Co powinno obejmować szkolenie w zakresie postępowania z odpadami niebezpiecznymi?              29

Organizacja szkolenia pracowników narażonych na hałas i drgania              30

SZKOLENIA Z ZAKRESU BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO i WYSTĄPIENIA NAGŁYCH ZAGROŻEŃ              31

Czy sam możesz omawiać zagadnienia z zakresu ppoż. podczas szkolenia bhp pracowników?              31

Jakie obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej w magazynie ma pracodawca?              31

Co powinna zawierać instrukcja bezpieczeństwa pożarowego w magazynie              32

Kiedy nie musisz opracowywać instrukcji bezpieczeństwa pożarowego?              33

Nie zapomnij o przeprowadzeniu próbnej ewakuacji na wypadek pożaru!              34

Sprawdź, czy pracownicy w Twojej firmie potrafią wezwać pomoc w sytuacji wypadku              35

Jak przygotować firmę na ewentualne wypadki i awarie?              36

Kierownik zakładu pracy może być odpowiedzialny za ewakuację!              37

PROGRAM SZKOLENIA BHP. POTWIERDZANIE ODBYCIA SZKOLENIA.              38

Opracowanie szczegółowych programów szkoleń bhp              38

Ramowe programy szkolenia w zarządzeniu o przeprowadzeniu szkolenia bhp              39

Kogo obowiązują ramowe programy szkoleń z zakresu bhp?              40

Potwierdzenie odbycia szkoleń wstępnych bhp              40

Kiedy należy wystawiać nowe zaświadczenia o odbyciu szkolenia w dziedzinie bhp?              41

INSTRUKTAŻ STANOWISKOWY              42

Instruktażu stanowiskowy prowadzony przez osobę zatrudnioną na innej podstawie niż umowa o pracę              42

Palacz kotłów CO - instruktaż stanowiskowy bhp              43

Czego dotyczą szczególne zagrożenia zawodowe przy obsłudze obrabiarek do drewna?              45

Instruktaż stanowiskowy dla nauczycieli              46

Ile czasu powinien trwać instruktaż stanowiskowy bhp nauczyciela w gimnazjum?              47

SZKOLENIA OKRESOWE              48

Jak opracować program szkolenia okresowego bhp pracowników administracyjno-biurowych?              48

1. ORGANIZACJA SZKOLEŃ Z ZAKRESU BHP.

Jak analizować potrzeby szkoleniowe w firmie?

Razem z Wami, specjalistami z zakresu bhp, opracowaniem potrzeb szkoleniowych powinni zająć się specjaliści do spraw rozwoju i szkoleń w firmie. Analiza planowania i przeprowadzania szkoleń bhp powinna być opracowana na 3 poziomach organizacyjnych tzn.:

·       pracownika (stanowiska pracy),

·       zespołów zadaniowych (oddziałów, wydziałów, sekcji, brygad),

·       oraz firmy (organizacji).

W tym celu powinniście przeprowadzić:

·       ocenę ilości i jakości wykonanej pracy;

·       diagnozę aktualnych potrzeb pracowników;

·       obserwację zachowań i efektów pracy personelu;

·       analizę zrealizowanych planów i programów szkoleń;

·       opis stanowisk pracy;

·       testy z wiedzy i umiejętności wśród pracowników firmy;

·       wywiady i rozmowy z pracownikami i osobami kierującymi firmą.

Analizując potrzeb szkoleniowe pracowników, osób nimi kierujących i pracodawców w firmie powinniście brać pod uwagę także aspekt:

·       analizy celów,

·       obszaru analizy,

·       metody analizy,

co przedstawia rysunek 1.

 
Rys. 1. Analiza potrzeb szkoleniowych

Luka szkoleniowa
Miejcie na uwadze, że nie należy sprowadzać roli szkoleń tylko do „modelu niedoboru” opierającego się na założeniu, że celem szkolenia jest tylko i wyłącznie korygowanie nieprawidłowości. Niezmiernie ważne jest również – ze względu na dynamiczny charakter zmian zachodzących w firmie i jej otoczeniu – prowadzenie szkoleń, które umożliwiają nabywanie nowych umiejętności i kompetencji oraz skutecznie zwiększają elastyczność operacyjną pracowników.

Przykład
Pracodawca zatrudnia na podobnych stanowiskach – portiera i ochroniarza – dwóch pracowników. Jeden z nich, portier, ma rozszerzony zakres obowiązków na właściwe dla ochroniarza, co wymaga od niego opanowania nowych bądź dodatkowych umiejętności, aby zmniejszyć tzw. lukę szkoleniową.

Zmniejszenie luki szkoleniowej może nastąpić w sposób przedstawiony na rysunku 2.

 
Rys. 2. Luka szkoleniowa w obszarze bhp

dr Włodzimierz Chojnacki
specjalista z zakresu edukacji
w organizacji i doradztwa
zawodowego

Kwalifikacje osoby prowadzącej szkolenia bhp

Jakie kwalifikacje powinna mieć osoba prowadząca szkolenia bhp pracowników firmy, a jakie osoba nauczająca problematyki bhp w szkołach? Od której z tych osób należy wymagać przygotowania pedagogicznego, a od której dydaktycznego?

Osoby prowadzące szkolenia z zakresu bhp w firmach nie muszą posiadać wykształcenia pedagogicznego, ale przygotowanie metodyczno-dydaktyczne. Natomiast osoby, które nauczają w szkołach, uczelniach, innych placówkach oświatowych przedmiotów obejmujących zakres problematyki bhp powinny mieć przygotowanie pedagogiczne.

Organizator szkolenia w dziedzinie bhp bez względu na to, czy jest nim pracodawca, czy działająca na jego zlecenie jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bhp, powinien zapewnić, by wykładowca czy instruktor posiadał:

·       zasób wiedzy merytorycznej z zakresu prowadzonych zajęć i

·       doświadczenie zawodowe wystarczające dla pełnej realizacji programu szkolenia określonej grupy osób (inny zakres doświadczeń zawodowych powinien mieć wykładowca na szkoleniu konstruktorów, a inny instruktor na szkoleniu pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych),

·       przygotowanie dydaktyczne zapewniające, w szczególności:

·       prawidłowy proces kształcenia,

·       właściwy dobór środków dydaktycznych,

·       zastosowanie odpowiednich metod szkolenia dostosowanych do określonych grup uczestników szkolenia

(§ 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.; dalej rozporządzenie szkoleniowe).

W rozumieniu przepisów rozporządzenia szkoleniowego wykładowcy i instruktorzy prowadzący szkolenia bhp nie mają obowiązku ukończenia odrębnego szkolenia dydaktycznego - będącego elementem szkolenia pedagogicznego - przygotowującego do prowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp. Zgodnie z powszechnie akceptowanym poglądem za wystarczające uznaje się legitymowanie się - co najmniej - ukończonym szkoleniem okresowym w dziedzinie bhp, w którego programie uwzględnione zostały elementy organizacji oraz metodyki przeprowadzania takich szkoleń, potwierdzone świadectwem ukończenia szkolenia.

Jan Pióro
specjalista z zakresu prawa pracy

Przygotowanie pedagogiczne a prowadzenie szkoleń bhp

Czy w świetle obowiązujących przepisów osoba posiadająca uprawnienia inspektora ds. bhp, po ukończeniu szkolenia podstawowego dla służb bhp może prowadzić szkolenia okresowe z zakresu bhp. Czy konieczne jest ukończenie specjalnego szkolenia pedagogicznego, jeśli tak, to jaka jest wymagana ilość godzin i nazwa kursu?

Jeżeli pełniący obowiązki inspektora ds. bhp w dokumencie potwierdzającym jego przygotowanie merytoryczne, w wykazie przedmiotów obejmujących szkolenie, ma wpisane zajęcia dydaktyczne, to jest to wystarczające potwierdzenie jego przygotowania metodycznego do prowadzenia szkoleń bhp. A zatem może on prowadzić okresowe szkolenia bhp.
Jeżeli jednak takiego tematu w wykazie nie umieszczono, inspektor ds. bhp, który szanuje wymogi prawne może odbyć szkolenie pedagogiczne. Pozwoli mu ono zdobyć dodatkowe uprawnienia wykładowcy i instruktora prowadzącego zajęcia w systemie oświaty osób dorosłych. Program takiego kursu, zawierającego elementy:

·       pedagogiki,

·       dydaktyki,

·       psychologii,

przewiduje minimum 72 godziny zajęć lekcyjnych.

W trakcie tego szkolenia pedagogicznego przekazywana jest wiedza o nauczaniu i umiejętnym przygotowaniu się wykładowcy do prowadzenia zajęć dydaktycznych. Program szkolenia zawiera również tematy omawiające stosowanie nowoczesnych technik przekazu wiedzy osobom podejmującym pracę. Uczestnicy kursu pedagogicznego mają również zajęcia na których uczą się:

·       przygotowywania programów szkoleń dla określonych grup stanowisk,

·       właściwego doboru środków dydaktycznych,

·       właściwego dokumentowania prowadzonych zajęć szkoleniowych na terenie zakładu pracy.

Adam Krawczyński
specjalista ds. szkoleń w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy
w firmie SEKA S.A.

Na czym polega zasada łączenia teorii z praktyką w szkoleniach bhp?

Kierownictwo zakładu pracy zazwyczaj zmierza do tego, aby wszelkie przeprowadzane w firmie zabiegi dydaktyczne w zakresie bhp były organizowane z myślą, że uczestnicy szkoleń wykorzystają nabytą wiedzę na swoim stanowisku pracy i podniosą poziom praktycznych umiejętności, które pozwolą utrzymywać wymagany przepisami prawa poziom bezpieczeństwa. Właśnie zasada łączenia teorii z praktyką odzwierciedla takie dążenia kierownictwa.

Znaczenie zasady łączenia teorii z praktyką
Zasada łączenia teorii z praktyką w działalności szkoleniowej skierowanej do pracowników ma znaczenie szczególne. Wiadomości teoretyczne nawiązujące do praktyki mają dla osób dorosłych dużą wartość. Dlatego Wy jako osoby szkolące powinniście wprowadzać pracowników w sytuacje dydaktyczne wymagające posługiwania się przepisami, procedurami bezpieczeństwa w rozwiązywaniu zadań praktycznych.

Poziomy umiejętności
Stosowanie zasady łączenia teorii z praktyką, która jest szczególnie ważna i ma szerokie zastosowanie w szkoleniach bhp, wiąże się z koniecznością ustalenia poziomu umiejętności szkolonych i dostosowania do nich poziomu programu szkolenia. Możemy wyróżnić następujące poziomu umiejętności:

·       Pierwszy poziom umiejętności to komunikacja. Pracownicy wiedzą, jakie urządzenia służą bezpośrednio do utrzymania określonego poziomu bezpieczeństwa pracy i potrafią je nazwać.

·       Na drugim poziomie pracownicy potrafią postępować zgodnie z prostymi procedurami, przy dopuszczalnym korzystaniu z instrukcji, np. użycia gaśnicy ppoż., odłączenia dopływu energii elektrycznej lub gazu, czy wykonanie (przerwanie) innych czynności zagrażających w danym momencie bezpieczeństwu.

·       Trzeci poziom umiejętności to działanie nie wymagające odpowiednich kwalifikacji. Dzięki praktycznemu szkoleniu pracownicy potrafią działać mechanicznie w razie pojawienia się sytuacji niebezpiecznej dla zdrowia i życia.

·...