Bocian biały (Ciconia ciconia )- duży ptak brodzący z rodziny bocianowatych.
Cechy gatunku
Upierzenie białe za wyjątkiem czarnych lotek. Nogi i dziób czerwone. Szyja w locie wyciągnięta do przodu. Z uwagi na słabo rozwinięte mięśnie piersiowe częściej posługuje się lotem szybowcowym, czyli wykorzystując powierzchnię swoich skrzydeł i wznoszące, ciepłe prądy powietrzne. Siłą własnych mięśni lata niechętnie i tylko na niewielkie odległości. W przeciwieństwie do bociana czarnego nie unika siedzib ludzkich i często gnieździ się nawet w środku wsi.
Wymiary średnie
dł. ciała ok. 80 cmrozpiętość skrzydeł 200 cmwaga ok. 3000-4000 g.
Biotop
Osiedla ludzkie lub ich sąsiedztwo, przeważnie w rejonach z rozległymi dolinami rzecznymi i wilgotnymi łąkami.
Gniazdo
Na dachu budynku mieszkalnego lub gospodarczego, w ruinach wysokich budynków, na nieczynnych kominach fabrycznych oraz na wysokich drzewach w bezpośredniej bliskości siedzib ludzkich. Od lat 70. coraz częściej na specjalnych platformach umieszczanych przez człowieka na słupach linii telefonicznych lub energetycznych, w niektórych rejonach jest to najczęstszy sposób lokowania gniazd.
Jaja
Różnobiegunowe, bardzo mało wydłużone, raczej pękate o barwie białej, lekko przybrudzonej; średnie wymiary 74x52 mm; składane pod koniec kwietnia w liczbie od 4 do 5.
Wysiadywanie
Jaja składane w odstępach dwudniowych wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 34-35 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 55-63 dniach.
Pożywienie
Owady, głównie pasikoniki i chrząszcze, ale również jaszczurki, węże, pisklęta i wyjątkowo małe zajączki. W latach obfitujących w myszy i norniki zjada prawie wyłącznie te gryzonie, przez co jest ptakiem pożytecznym.
Ochrona
Z uwagi na spadającą liczebność występowania objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. W Polsce gniazduje ok. 45 tysięcy par w wieku rozrodczym (rok 2004). Gatunek objęty programem ochronnym koordynowanym przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody "pro Natura" (Program Ochrony Bociana Białego i Jego Siedlisk).
BOCIANI KALENDARZ
Miesiąc
Gdzie są i co robią nasze bociany
Polskie bociany przebywają na zimowiskach
w Afryce Środkowo-Wschodniej
i Południowej.
Rozpoczynają wiosenną wędrówkę. Opuszczają tereny zimowiskowe i kierują się w stronę lęgowisk. Dziennie pokonują średnio 250 km.
W miejscach obfitujących w pożywienie zatrzymują się aby odpocząć i zregenerować siły.
Ptaki w początkach miesiąca przekraczają Kanał Sueski i pozostawiając za sobą Afrykę wędrują na północ wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego, przez Turcję, cieśninę Bosfor do Europy. Do Polski pierwsze bociany docierają w drugiej połowie miesiąca.
Bociany naprawiają gniazda i przystępują do lęgów. Wysiadywanie jaj trwa 33-34 dni.
Maj
Wykluwają się pisklęta. Trwa okres intensywnego karmienia i wychowywania młodych.
Czerwiec
Młode bociany potrafią już stać na gnieździe i zaczynają ćwiczyć mięśnie skrzydeł.
Młode osiągają rozmiary dorosłych osobników, uczą się sztuki latania i w drugiej połowie miesiąca potrafią już wykonywać samodzielne loty. W ciągu dnia żerują z rodzicami,
na noc wracają do gniazda.
Sierpień
Wszystkie bocianie rodziny szykują się do jesiennej wędrówki na zimowiska. Opuszczają gniazda i zbierają się w stada, tworząc tzw. sejmiki. W ostatniej dekadzie miesiąca wyruszają w drogę na południe. Lecą nad Ukrainą, dalej wzdłuż wybrzeży Morza Czarnego (przez Rumunię, Bułgarię do Turcji). Podczas wędrówki bociany pokonują dziennie od kilkudziesięciu do 500 km., najczęściej ok. 200 km. Co pewien czas odpoczywają dzień lub dwa w miejscach obfitych w pożywienie.
Przekraczają cieśninę Bosfor, lecą nad Turcją, dalej wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego (przez Syrię, Liban, Izrael). W Izraelu odpoczywają 7-10 dni dla nabrania sił do dalszej wędrówki. Pod koniec miesiąca docierają do Egiptu i podążają na południe wzdłuż doliny Nilu.
Lecą przez Sudan, Etiopię, Ugandę.
Część ptaków pozostaje tu na całą zimę, większość podąża dalej na południe.
Listopad
Wędrują przez Kenię, Tanzanię Malawi, Zambię. Część kończy tu swoją wędrówkę, pozostałe lecą na południe kontynentu.
Grudzień
Bociany lecąc przez Bostwanę i Zimbabwe
(część z nich zimuje w tych krajach),
docierają do Afryki Południowej.
goldi2105