NIC NIE JEST PEWNE I NIC NIE NASTEPUJE SZYBKO.doc

21.02.2006

Kacper Rękawek

NIC NIE JEST PEWNE I NIC NIE NASTĘPUJE SZYBKO

              Raport Niezależnej Komisji Monitorującej, ciała przyglądającego się działalności północnoirlandzkich grup paramilitarnych, który został opublikowany na początku bieżącego miesiąca, zezłościł, a także rozczarował bardzo wielu. Ze strony republikanów posypały się    w stronę jego autorów rytualne już oszczerstwa, a rząd brytyjski starał się za wszelką cenę robić dobrą minę do złej gry i wmówić wszystkim naokoło, że widoczny jest postęp i tak naprawdę wszystko jest w porządku.

              Niestety, nie jest i widać to gołym okiem. IRA nadal istnieje, choć niektórzy spodziewali się, że wraz z oświadczeniem o faktycznym zakończeniu działalności i rozbrojeniem rozpłynie się ona we mgle. Trudno jednak oczekiwać, aby organizacja, która na początku stycznia wydała noworoczne oświadczenie, miała tak naprawdę nie kontynuować działalności. Zdaniem Komisji IRA w obecnej chwili ogranicza się „jedynie” do zbierania informacji wywiadowczych i wykorzystuje do tego wielu prominentnych republikanów mających ułatwiony dostęp do wiedzy, która mogłaby się okazać przydatna dla organizacji terrorystycznej. IRA nie prowadzi już treningów paramilitarnych ani nie rekrutuje nowych członków. Jest zaangażowana w działalność kryminalną, ale trudno jest określić w jakim stopniu jest ona sankcjonowana przez dowództwo. IRA, pomimo oficjalnych deklaracji o ostatecznym „wyłączeniu broni z użycia”, czytaj jej zniszczenia, ma dostatecznie dużo broni, by używać jej chociażby do obrony kontrolowanych przez siebie terenów, a także ew. do wykonywania operacji odwetowych. Krótko mówiąc i parafrazując słowa Gerry’ego Adamsa z 1995 r., IRA „nigdzie nie poszła” i możemy się chyba spodziewać, że na Wielkanoc uraczy czytelników An Phoblacht swoim tradycyjnym już Wielkanocnym Oświadczeniem.

Dysydenccy republikanie są teoretycznie gotowi do użycia przemocy, ale jednocześnie są bardzo podzieleni i każdy obserwator sytuacji w Irlandii Północnej może stwierdzić, że służą już tylko i wyłącznie brytyjskim i północnoirlandzkim służbom za rodzaj straszaka, którego można użyć dla przypomnienia obywatelom Zjednoczonego Królestwa o Irlandii Północnej. Prawdzie wydaje się więc stwierdzenie, że dysydenci są tak zinfiltrowani przez MI5 i Wydział Specjalny Police Service of Northern Ireland, że ich dalsza walka o purytańskie republikańskie ideały ma co najwyżej symboliczne znaczenie i sens.

Gorzej jest jednak po stronie lojalistów. LVF teoretycznie nie istnieje od ponad 3 miesięcy, ale Komisja wydaje się tego nie potwierdzać. Po raz kolejny staje się więc jasne, że w północnoirlandzkich realiach mówić i działać, to dwie zupełnie inne rzeczy. Czytelnik raportu po raz kolejny dowiaduje się, że w lojalizmie są ludzie gotowi pchnąć go na pokojowe tory i że UVF daje sygnały o debacie jaka miałaby się toczyć w jego łonie, i której efektem miałoby być rozbrojenie, a może także zakończenie działalności. Lawina krytyki spada na największą organizację paramilitarną po stronie lojalistów, UDA, która jest obwiniana za jedyne „paramilitarne” morderstwo popełnione w Irlandii Północnej w ostatnim okresie czasu. Co gorsza, wygląda na to, że w ostatni weekend to właśnie ta sama organizacja dokonała kolejnego morderstwa. Trudno więc w takich warunkach o optymizm zwłaszcza, że prominentni działacze tej organizacji przekrzykują się w deklaracjach mówiących o tym, iż w ogóle nie myślą o rozbrojeniu. Ponoć zagrożeniem dla nich są szalenie aktywni dysydenccy republikanie...

Można śmiało stwierdzić, że Komisja nie ugięła się pod polityczną presją, która nakazywałaby jej przedstawienie sytuacji w Irlandii Północnej w różowych kolorach, co miałoby pozwolić na szybką reanimację procesu politycznego, stojącego od ponad roku w miejscu. Owszem, w raporcie znaleźć można wiele pozytywnych stwierdzeń, m.in. dotyczących podążania IRA we „właściwym kierunku”. Brzmi świetnie, ale nie do końca, gdyż raport wyraźnie mówi o tym, iż na zakończenie tego procesu trzeba będzie jeszcze poczekać. Może już przy okazji publikacji kolejnego raportu okaże się, że wszystko jest w porządku, a wtedy republikanie przestaną obrzucać Komisję oszczerstwami, rząd brytyjski będzie zadowolony, a unioniści z bólem serca zgodzą się wreszcie dzielić władzą z republikanami? Zgodzą się, bo oto jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki IRA zniknie i nie będzie już na co narzekać? Niestety, będzie na co narzekać, gdyż IRA miała tak cudownie zniknąć pół roku temu, a ostatni raport miał właśnie być tym przełomowym. Miał być, czekanie trwa dalej i znów trzeba się uzbroić w cierpliwość.

Co więcej, należy także pamiętać, że nic nie jest w Irlandii Północnej politycznie pewne. Teoretycznie, wraz z postępem „schodzenia IRA ze sceny” republikanie mieli się coraz poważniej zastanawiać nad  ostatecznym uznaniem północnoirlandzkiej policji za swoją własną i w końcu zgodzić się na wejście członków Sinn Fein w skład Policyjnej Rady, ciała kontrolującego tę instytucję i dbającego o jej „nie – sekciarski” charakter. I tak pewnie by było, gdyby nie to, że po raz kolejny republikanom nie odpowiada zakres „dewolucji” uprawnień policyjnych, czyli wyjęcie ich spod kontroli rządu w Londynie i przekazanie rządowi północnoirlandzkiemu. Tylko taką, prawdziwie lokalną policję republikanie mogliby poprzeć i zarekomendować swoim sympatykom jako potencjalnego pracodawcę. To niestety nie będzie miało na razie miejsca, gdyż Brytyjczycy rozłościli republikanów propozycją dot. przewodniej roli...MI5 w walce z zagrożeniami terrorystycznymi na terenie Irlandii Północnej. Gwoli przypomnienia – MI5 nie podlega i nigdy nie będzie podlegać jakiemukolwiek „lokalnemu”, czyli północnoirlandzkiemu, ministerstwu, gdyż jest instytucją, która działa na terenie całej Wielkiej Brytanii, a z takimi republikanie nie chcą mieć wiele wspólnego.

Jakie jest wyjście z tej sytuacji? Niektórzy mówią o przyspieszeniu wyborów do Zgromadzenia, które w ogóle nie obraduje, bo jest zawieszone, inni chcą stworzyć „Zgromadzenie cieni” ,czyli instytucję, która tak naprawdę o niczym nie mogłaby decydować, ale przynajmniej byłaby miejscem spotkań i wymiany poglądów polityków wszystkich partii, którzy na chwilę obecną nawet nie chcą ze sobą negocjować. Najlepiej jednak uzbroić się w cierpliwość i niczego nie przyjmować za pewnik. Irlandia Północna nieraz nas jeszcze zaskoczy.

1