Ostrożnie z kosmetykami.pdf

Ostro˝nie z kosmetykami

Uwaga: od 1 grudnia 2006 r. Unia Europejska

wprowadza zakaz stosowania farb do w ¸ osów

zawierajàcych nast´pujàce sk ¸ adniki:

Kosmetyków u˝ywamy wszyscy. Kupu-

jàc je w sklepie, chcielibyÊmy mieç

pewnoÊç, ˝e sà bezpieczne dla nasze-

go zdrowia. Wiele jednak wskazuje na

to, ˝e u˝ywajàc wyprodukowanych i

rozprowadzanych na europejskim ryn-

ku preparatów do piel´gnacji i upi´k-

szania cia ¸ a, mo˝emy naraziç si´ na po-

wa˝nà utrat´ zdrowia, a nawet ˝ycia.

Dowodem na to jest chocia˝by

sporzàdzony ostatnio raport Komisji

Europejskiej na temat farb do w ¸ o-

sów, który stwierdza, ˝e kolejne 22

przebadane substancje chemiczne

u˝ywane przy produkcji tych farb po-

winny byç wycofane z u˝ycia.

W dniu 12 maja 2002 roku w Polsce

wesz ¸ a w ˝ycie ustawa o kosmetykach

z 30 maja 2001 r. (DzU nr 42, poz.

173), której nowelizacja z sierpnia

2004 r. obowiàzuje obecnie. OkreÊla

ona wymagania dotyczàce sk ¸ adu,

oznakowania oraz warunków obrotu

kosmetykami w zakresie niezb´dnym

dla zapewnienia bezpieczeƒstwa i

zdrowia ludzi.

Tymczasem lekarze alarmujà: ko-

smetyki coraz cz´Êciej stajà si´ przy-

czynà alergii, zatruç i zaka˝eƒ. Poszko-

dowani mogà byç nie tylko ludzie sto-

sujàcy preparat bezpoÊrednio, lecz tak-

˝e ci, którzy sà nara˝eni na jego dzia-

¸ anie w zwiàzku z wykonywanym za-

wodem, np. kosmetyczki, fryzjerki,

równie˝ dzieci osób u˝ywajàcych szko-

dliwych specyfików.

Przemys ¸ kosmetyczny przynosi

ogromne dochody producentom i dys-

trybutorom na ca ¸ ym Êwiecie. Konsu-

ment cz´sto pozostaje bezradny wo-

bec pot´˝nej machiny nap´dzanej

przez zysk, osiàgany nieraz za wszelkà

cen´. Jak si´ obroniç, by nie zostaç ko-

lejnà ofiarà Êwiatowych koncernów

kosmetycznych? W dzisiejszym spe-

cjalnym wydaniu dodatku z cyklu

„Szlachetne zdrowie” postaramy si´

odpowiedzieç na to pytanie.

Agata Gardas

6-Methoxy-2,3-Pyridinediamine and its HCI salt

2,3-Naphthalenediol

2,4-Diaminodiphenylamine

2,6-Bis (2-Hydroxyethoxy)-3,5-Pyridinediamine

2-Methoxymethyl-p Aminophenol

4,5-Diamino-1 Methylpyrazole and its HCI salt

4,5-Diamino-1 ((4-Chlorophenyl) Methyl)-1H-Pyrazole Sulfate

4-Chloro-2-Aminophenol

4-Hydroxyindole

4-Methoxytoluene-2,5-Diamine and its HCI salt

5-Amino-4-Fluoro-2-Methylphenol Sulfate

N, N- Diethyl-m-Aminophenol

N, N- Dimethyl-2,6-Pyridinediamine and its HCI salt

N-Cyclopentyl-m-Aminophenol

N-(2-Methoxyethyl)-p-Phenylenediamine and its HCI salt

2,4-Diamino-5-Methylphenetol and its HCI salt

1,7-Naphthalenediol

3,4-Diaminobenzoic acid

2-Aminomethyl-p-Aminophenol and its HCI salt

Solvent Red 1 (CI 12150)

Acid Orange 24 (CI 20170)

Acid Red 73 (CI 27290)

Kto ma odpowiadaç za substancje

zawarte w kosmetykach?

GIS b´dzie kontrolowaç

Z Annà Malinowskà, rzecznikiem prasowym

G ¸ ównego Inspektoratu Sanitarnego, rozmawia

Kamila Pietrzak

Z Boles ¸ awem Piechà, wiceministrem zdrowia,

rozmawia Kamila Pietrzak

Komisja Europejska 19 lipca

br. uchwali ¸ a dyrektyw´, w

której wskaza ¸ a 22 substancje

zagra˝ajàce zdrowiu ludzi, a

znajdujàce si´ w kosmety-

kach, w szczególnoÊci w far-

bach do w ¸ osów. Czy w Mini-

sterstwie Zdrowia podejmo-

wane sà jakieÊ dzia ¸ ania, któ-

re uÊwiadomià spo ¸ eczeƒ-

stwu rang´ zagro˝enia tymi

szkodliwymi substancjami?

– To jest jedna z trudniejszych spraw,

poniewa˝ potrzebna jest ustawa regu-

lujàca pewne aspekty zwiàzane z ko-

smetykami. Pierwszy podstawowy

problem polega na tym, ˝e nie wiado-

mo, kto na dobrà spraw´ ma oceniaç

bezpieczeƒstwo wyst´pujàcych w nich

substancji czynnych. Dzisiaj cz´Êç da-

nych dotyczàcych kosmetyków jest w

gestii Urz´du Rejestracji Produktów

Leczniczych Wyrobów Medycznych.

Dobrym przyk ¸ adem sà szampony. Je-

den zawiera ketanazol – to jest szam-

pon przeciw ¸ upie˝owy, przechodzàcy

specjalne testy i badania. A drugi, któ-

ry te˝ jest kosmetykiem zawierajàcym

ketanazol – nie przechodzi ju˝ specjal-

nych badaƒ i testów. Ta kwestia jest

bardzo trudna. Unia Europejska rów-

nie˝ si´ tym zajmuje. Na dobrà spraw´

pytanie jest proste: kto ma odpowia-

daç za substancje ukryte w kosmety-

kach? Czy Paƒstwowy Inspektor Far-

maceutyczny? Czy Paƒstwowa Inspek-

cja Sanitarna? Czy te˝ Urzàd Rejestracji

Produktów Leczniczych Wyrobów Me-

dycznych, czyli Ministerstwo Zdrowia?

Podobnie jak z suplementami diety

mamy tu niestety p ¸ ynne granice. DziÊ

jesteÊmy na etapie prac, które majà

doprowadziç do tego, ˝eby wiadome

by ¸ o, ˝e w kosmetyku X istniejà sub-

stancje, które sà lekami i w zwiàzku z

tym muszà w specjalny sposób podle-

gaç rygorom Ministerstwa Zdrowia.

Jak równie˝ to, ˝e sà to substancje

chemiczne, które mogà byç szkodliwe

dla zdrowia. A czy b´dzie to w gestii

Paƒstwowej Inspekcji Sanitarnej ¸ àcz-

nie z Paƒstwowà Inspekcjà Farmaceu-

tycznà? Takie rozstrzygni´cia to kwe-

stia, jak sàdz´, pó ¸ roku. Nie uda si´ te-

go zrobiç wczeÊniej, tym bardziej ˝e

producenci kosmetyków sà zaintereso-

wani, ˝eby by ¸ o jak najmniej ingeren-

cji w ¸ aÊciwych organów Ministerstwa

Zdrowia, bo majà one konsekwencje

trudne do zniesienia. Nie ¸ atwo jest

wtedy przejÊç proces rejestracyjny,

który dopuszcza dany preparat kosme-

tyczny do sprzeda˝y na rynku.

Jakie dzia ¸ ania chce podjàç

G ¸ ówny Inspektorat Sanitar-

ny (GIS) w zwiàzku z nowà

dyrektywà Komisji Europej-

skiej dotyczàcà zakazu sprze-

da˝y na rynku kosmetycznym

produktów zawierajàcych 22

substancje groêne dla zdro-

wia cz ¸ owieka?

– Tak, rzeczywiÊcie to rozporzàdzenie

zamierzamy implementowaç. Komi-

sja Europejska okreÊla termin, kiedy

rozporzàdzenie ma byç gotowe we

wszystkich krajach Unii. Zakaz b´dzie

obowiàzywa ¸ od 1 grudnia bie˝àcego

roku, tak˝e w Polsce jako kraju cz ¸ on-

kowskim. W momencie jego wejÊcia

w ˝ycie – bo na razie sk ¸ adniki, które

sà wymienione w dyrektywie unijnej,

mogà byç stosowane, poniewa˝

prawnego zakazu nie ma – b´dà

przeprowadzane kontrole pod kàtem

zawartoÊci szkodliwych substancji w

kosmetykach. Tak, jak to by ¸ o pod-

czas wprowadzenia zakazu testowa-

nia kosmetyków na zwierz´tach.

Wtedy równie˝ Inspekcja Sanitarna

przeprowadza ¸ a kontrole dotyczàce

przestrzegania tego zakazu. Równie˝

w tym wypadku kontrole b´dà przez

nas przeprowadzane.

– Pobierzemy próbki z dost´pnych

na rynku produktów. B´dà one po-

bierane w hurtowniach i sklepach.

Zwiàzek pracodawców bran˝y ko-

smetycznej ju˝ wie, ˝e takie prawo

b´dzie w Polsce obowiàzywa ¸ o. My

swoimi kana ¸ ami informujemy

wszystkie organizacje kosmetyczne,

które dzia ¸ ajà na rynku, o tym, ˝e

jest to ju˝ przesàdzone i pewne, i ˝e

muszà si´ liczyç z tym, i˝ od 1 grud-

nia ruszà kontrole, które b´dà szcze-

gó ¸ owe. Oprócz poboru próbek b´-

dzie sprawdzane oznakowanie na

etykiecie produktu.

mii, a zw ¸ aszcza substancji, z którymi

ludzie majà bezpoÊredni kontakt, albo

w postaci zewn´trznej – jak maÊci i ko-

smetyki, albo w postaci wewn´trznej –

jak suplementy diety i leki, sprawa jest

bardzo skomplikowana i zawsze napo-

tyka na silny opór rynku polskiego.

DoÊç cz´sto bywa tak, ˝e regulacje UE

sà tworzone w ¸ aÊnie na mod ¸ ´ euro-

pejskà, a nie sà przystosowane do wa-

runków polskich. My byÊmy nie chcieli,

˝eby wskutek z ¸ ego odczytania, z ¸ ej in-

terpretacji prawa europejskiego by ¸ y

zamykane zak ¸ ady produkujàce kosme-

tyki, mimo ˝e wytwarzajà dobre pro-

dukty. A bywa w ¸ aÊnie tak, ˝e przy

wielkiej rynkowej konkurencji, gdy

nadarzy si´ okazja, chce si´ wypchnàç

z rynku produkty polskie, co jest nor-

mà, je˝eli chodzi o zachowanie UE.

Musimy wi´c dobrze czytaç prawo eu-

ropejskie, aby nie „wysadziç w powie-

trze” naszych zak ¸ adów produkujàcych

kosmetyki, które zatrudniajà Polaków,

tylko dlatego ˝e ukaza ¸ a si´ kolejna dy-

rektywa. Sà to skomplikowane procesy

i dopiero po jednoznacznym przet ¸ u-

maczeniu wszystkich dokumentów

mo˝e nastàpiç wprowadzenie tej dy-

rektywy do prawodawstwa polskiego.

Na jakim etapie prac jest resort

zdrowia w zwiàzku z dyrekty-

wà Komisji Europejskiej? Przy-

pominam, ˝e zakaz obowiàzu-

je od 1 grudnia 2006 roku.

– JesteÊmy na etapie t ¸ umaczenia na

j´zyk polski nowej dyrektywy Komisji

Europejskiej. Niewàtpliwie nast´pna

b´dzie zmiana polskiej ustawy o ko-

smetykach. ChcielibyÊmy, aby to

wszystko uda ¸ o si´ przeprowadziç w

terminie do 1 grudnia 2006 roku, ale

jak to bywa, je˝eli chodzi o dyrektywy

europejskie dotyczàce chemii, bioche-

W jaki sposób te kontrole b´-

dà si´ odbywaç?

Dzi´kuj´ bardzo za rozmow´.

Bardzo dzi´kuj´ za rozmow´.

10 Nasz Dziennik Wtorek, 8 sierpnia 2006

SZLACHETNE ZDROWIE

Jak byç pi´knym i zdrowym

Z lekarzem medycyny, specjalistà epidemiologiem dr. Zbigniewem

Ha ¸ atem rozmawiajà Agata Gardas i Kamila Pietrzak

przyjàç innà strategi´, gdy˝ silne paƒ-

stwo, które chroni swoich obywateli,

powinno pokazaç swojà si ¸ ´ przez to,

˝e sprawdza konkretny asortyment i

porównuje legalnoÊç zarówno etykie-

ty, jak i sk ¸ adu z obowiàzujàcymi

przepisami. Je˝eli stwierdza narusze-

nie prawa, wówczas doprowadza wi-

nowajc´, czyli producenta lub han-

dlowca, do upadku – co najmniej na-

k ¸ ada bardzo dolegliwe kary. Tutaj nie

ma ryzyka, ˝e konsument na tym stra-

ci, bo przecie˝ uratuje swoje cenne

zdrowie, a miejsce tego upad ¸ ego

przedsi´biorcy zajmie inny, taki, który

b´dzie przestrzega ¸ prawa ku zado-

woleniu i zdrowiu konsumentów. Tu

w ¸ aÊnie trzeba pokazaç si ¸ ´ paƒstwa.

Sà te˝ inne metody. Na przyk ¸ ad w

USA konsumenci wyst´pujà do sà-

dów w pozwie zbiorowym o odszko-

dowanie, np. wobec producentów

Êrodków Êwiat ¸ ochronnych. Tego lata

ma to szczególne znaczenie. Zaskar-

˝ane sà reklamy zawierajàce informa-

cje, ˝e produkty Êwiat ¸ ochronne sà

wodoodporne, ˝e zapobiegajà rako-

wi skóry albo blokujà promienie s ¸ o-

neczne. Sceptyczne stanowisko przy-

j´ ¸ a równie˝ Komisja Europejska, w

czerwcu tego roku informujàc, ˝e na-

le˝y przygotowaç zestaw okreÊleƒ,

które mo˝na zamieszczaç na opako-

waniach i w reklamach. Wi´c powin-

no byç napisane, ˝e np. kremy wy-

¸ àcznie chronià przed poparzeniem

s ¸ onecznym. Natomiast nie chronià

przed rakiem skóry, wi´c trzeba do-

k ¸ adaç innych staraƒ, np. przebywaç

w cieniu, przykrywaç si´ przewiew-

nym materia ¸ em albo przebywaç pod

parasolem, ˝eby nie byç nara˝onym

na ryzyko czerniaka.

potwierdzajàcych bez-

pieczeƒstwo 22 sk ¸ ad-

ników farb do w ¸ osów,

zostali zmuszeni do do-

stosowania si´ do za-

sady przezornoÊci.

Zgodnie z nià, wolno

sprzedawaç tylko te

produkty i us ¸ ugi, co do

których sà dowody, ˝e

nie zagra˝ajà one zdro-

wiu i ˝yciu nabywców.

To dobry kierunek dzia-

¸ aƒ Komisji Europej-

skiej i miejmy nadziej´,

˝e rozciàgnie si´ na in-

ne produkty i wyelimi-

nuje z rynku choçby

˝ywnoÊç powsta ¸ à w

oparciu o organizmy genetycznie mo-

dyfikowane. WartoÊç rynku farb do

w ¸ osów w Unii Europejskiej oszaco-

wano w 2004 r. na 2,6 mld euro, co

stanowi 8 proc. wartoÊci produkcji

przemys ¸ u kosmetycznego w Europie.

W ¸ osy farbuje ponad 60 proc. kobiet i

5-10 proc. m´˝czyzn, Êrednio 6-8 razy

w roku. Zgodnie z dyrektywà z 20 lip-

ca br., paƒstwa cz ¸ onkowskie UE po-

dejmà wszelkie niezb´dne Êrodki, aby

zagwarantowaç, ˝e najpóêniej z

dniem 1 grudnia 2006 r. wspólnotowi

producenci i importerzy z siedzibà na

terenie Wspólnoty zaprzestanà wpro-

wadzania do obrotu oraz sprzedawa-

nia lub zbywania na rzecz konsumen-

ta koƒcowego jakichkolwiek produk-

tów kosmetycznych, które zawierajà

zakazane substancje. Jednak nie warto

czekaç do 1 grudnia, lepiej od razu po-

wyrzucaç farby do w ¸ osów zawierajà-

ce niebezpieczne sk ¸ adniki. Zdrowy

rozsàdek nakazuje unikaç roli zwierzàt

doÊwiadczalnych na w ¸ asne ˝yczenie.

Kiedy ktoÊ zapadnie na raka p´cherza

moczowego po 30 latach stosowania

konkretnej farby, nie ma ju˝ wyjÊcia.

Ludzie, którzy decydujà si´ na regular-

ne u˝ywanie farb do w ¸ osów, powinni

byç chronieni przede wszystkim przez

w ¸ asny rozsàdek, ale i przez prawo

obowiàzujàce w bloku paƒstw, które

si´ przecie˝ szczycà wysokim pozio-

mem ochrony zdrowia konsumenta,

zawarowanym w traktatach.

rzy sanitarni powinni w pierwszej ko-

lejnoÊci sprawdzaç sposób znakowa-

nia produktów. To ˝adna filozofia

sprawdziç oznakowanie przy oglàda-

niu opakowaƒ, wi´c mogà to równie˝

zrobiç inspektorzy Inspekcji Handlowej.

Wystarczy umieç czytaç. Wtedy wiado-

mo, czy sk ¸ ad jest podany czy nie.

O co powinniÊmy pytaç sprze-

dawc´, kupujàc produkt?

– A co sprzedawca mo˝e wiedzieç?

Na pewno powinien wiedzieç coÊ na

temat sprzedawanego produktu. Ale

zazwyczaj kupuje towar, który ma w

hurtowni najni˝szà cen´ i charaktery-

zuje si´ kolorowym opakowaniem,

atrakcyjnym dla oka nabywcy. Wielo-

krotnie si´ zdarza ¸ o, zw ¸ aszcza w sy-

tuacji, kiedy w Polsce pojawi ¸ si´ te-

mat choroby „szalonych krów”, ˝e

w´drowa ¸ em z kamerzystami ró˝nych

stacji telewizyjnych po renomowa-

nych drogeriach i znajdowa ¸ em tam

na pó ¸ kach zakazane sk ¸ adniki. Wte-

dy chodzi ¸ o o substancje pochodzàce

z tkanek bydl´cych. Informacje o tym

by ¸ y np. w j´zyku francuskim. Ani

sprzedawca, ani konsument nie jest

w stanie oceniç ryzyka. Nale˝y zatem

19 lipca br. Komisja Europej-

ska uchwali ¸ a dyrektyw´, któ-

ra wprowadza zakaz stoso-

wania w farbach do w ¸ osów

22 substancji bardzo szkodli-

wych dla zdrowia, powodujà-

cych nawet raka p´cherza

moczowego.

– To ˝adna nowoÊç, ˝e farby do w ¸ o-

sów zagra˝ajà rakiem i alergià. Ju˝ w

2003 r. komitet naukowy zajmujàcy si´

bezpieczeƒstwem kosmetyków w Unii

Europejskiej za˝àda ¸ ponownej oceny

ryzyka 46 farb do w ¸ osów. Tej sprawie

poÊwi´ci ¸ em cz´Êç artyku ¸ u pt. „Reak-

cje niepo˝àdane po u˝yciu kosmety-

ków” opublikowanego w lecie 2003 r.

w kwartalniku dla lekarzy „Alergia”.

Obecnie producenci, którzy nie dostar-

czyli wyników wiarygodnych badaƒ

Czy wed ¸ ug Pana producen-

ci dobrze informujà konsu-

mentów o sk ¸ adnikach pre-

paratów?

– Absolutnie nie. W pierwszym artyku-

le polskiej ustawy o kosmetykach jest

napisane, ˝e ustawa okreÊla, w zakre-

sie niezb´dnym dla zapewnienia bez-

pieczeƒstwa zdrowia ludzi, wymaga-

nia dotyczàce sk ¸ adu, oznakowania ko-

smetyków oraz warunki obrotu kosme-

tykami, a wi´c zgodnie z ustawà o Paƒ-

stwowej Inspekcji Sanitarnej inspekto-

REKLAMA

Czy Komisja Europejska za-

mierza wydaç konkretne akty

prawne w tym zakresie?

– RzeczywiÊcie, w przysz ¸ ym roku KE

zamierza og ¸ osiç zestaw reklamo-

wych stwierdzeƒ dozwolonych w Unii

Europejskiej. W USA ten zestaw jest

gotowy od 1999 r. Przygotowany jest

przez tamtejszy Urzàd do spraw ˚yw-

noÊci i Leków, ale jego wejÊcie w ˝y-

cie zablokowa ¸ y dzia ¸ ania lobbingo-

we producentów. O dziwo, wÊród

lobbystów by ¸ ktoÊ, kto zasiada dziÊ

w Sàdzie Najwy˝szym Stanów Zjed-

noczonych. Wi´c je˝eli nie da si´ tych

spraw za ¸ atwiç si ¸ ami paƒstwa – tak

jak w przypadku USA – to jest na-

dzieja, ˝e da si´ je za ¸ atwiç przy po-

mocy sàdu. Jeszcze jest trzecia meto-

da – mianowicie dzia ¸ ania organizacji

pozarzàdowych. Ta metoda spraw-

dzi ¸ a si´ w wielu przypadkach. Na

przyk ¸ ad amerykaƒska organizacja

konsumencka zbada ¸ a kosmetyki na

obecnoÊç ftalanów – dzia ¸ o si´ to w

2001 r., po czym opublikowa ¸ a mate-

ria ¸ pt. „Not Too Pretty" ostrzegajàcy

ci´˝arne kobiety przed stosowaniem

kosmetyków z ftalanami.

REKLAMA

SZLACHETNE ZDROWIE

Wtorek, 8 sierpnia 2006 Nasz Dziennik 11

REKLAMA

19 lipca br. Komisja Europej-

ska uchwali ¸ a dyrektyw´, któ-

ra wprowadza zakaz stoso-

wania w farbach do w ¸ osów

22 substancji bardzo szkodli-

wych dla zdrowia, powodujà-

cych nawet raka p´cherza

moczowego.

– To ˝adna nowoÊç, ˝e farby do w ¸ o-

sów zagra˝ajà rakiem i alergià. Ju˝ w

2003 r. komitet naukowy zajmujàcy si´

bezpieczeƒstwem kosmetyków w Unii

Europejskiej za˝àda ¸ ponownej oceny

ryzyka 46 farb do w ¸ osów. Tej sprawie

poÊwi´ci ¸ em cz´Êç artyku ¸ u pt. „Reak-

cje niepo˝àdane po u˝yciu kosmety-

ków” opublikowanego w lecie 2003 r.

w kwartalniku dla lekarzy „Alergia”.

Obecnie producenci, którzy nie dostar-

czyli wyników wiarygodnych badaƒ

potwierdzajàcych bezpieczeƒstwo 22

sk ¸ adników farb do w ¸ osów, zostali

zmuszeni do dostosowania si´ do za-

sady przezornoÊci. Zgodnie z nià, wol-

no sprzedawaç tylko te produkty i

us ¸ ugi, co do których sà dowody, ˝e

nie zagra˝ajà one zdrowiu i ˝yciu na-

bywców. To dobry kierunek dzia ¸ aƒ

Komisji Europejskiej i miejmy nadziej´,

˝e rozciàgnie si´ na inne produkty i

wyeliminuje z rynku choçby ˝ywnoÊç

powsta ¸ à w oparciu o organizmy ge-

netycznie modyfikowane. WartoÊç

rynku farb do w ¸ osów w Unii Europej-

skiej oszacowano w 2004 r. na 2,6

mld euro, co stanowi 8 proc. wartoÊci

produkcji przemys ¸ u kosmetycznego w

Europie. W ¸ osy farbuje ponad 60 proc.

kobiet i 5-10 proc. m´˝czyzn, Êrednio

6-8 razy w roku. Zgodnie z dyrektywà

z 20 lipca br., paƒstwa cz ¸ onkowskie

UE podejmà wszelkie niezb´dne Êrod-

ki, aby zagwarantowaç, ˝e najpóêniej

z dniem 1 grudnia 2006 r. wspólnoto-

wi producenci i importerzy z siedzibà

na terenie Wspólnoty zaprzestanà

wprowadzania do obrotu oraz sprze-

dawania lub zbywania na rzecz konsu-

menta koƒcowego jakichkolwiek pro-

duktów kosmetycznych, które zawie-

rajà zakazane substancje. Jednak nie

warto czekaç do 1 grudnia, lepiej od

razu powyrzucaç farby do w ¸ osów za-

wierajàce niebezpieczne sk ¸ adniki.

Zdrowy rozsàdek nakazuje unikaç roli

zwierzàt doÊwiadczalnych na w ¸ asne

˝yczenie. Kiedy ktoÊ zapadnie na raka

p´cherza moczowego po 30 latach

stosowania konkretnej farby, nie ma

ju˝ wyjÊcia. Ludzie, którzy decydujà si´

na regularne u˝ywanie farb do w ¸ o-

sów, powinni byç chronieni przede

wszystkim przez w ¸ asny rozsàdek, ale

i przez prawo obowiàzujàce w bloku

paƒstw, które si´ przecie˝ szczycà wy-

sokim poziomem ochrony zdrowia

konsumenta, zawarowanym w trakta-

tach.

temat sprzedawanego produktu. Ale

zazwyczaj kupuje towar, który ma w

hurtowni najni˝szà cen´ i charaktery-

zuje si´ kolorowym opakowaniem,

atrakcyjnym dla oka nabywcy. Wielo-

krotnie si´ zdarza ¸ o, zw ¸ aszcza w sy-

tuacji, kiedy w Polsce pojawi ¸ si´ te-

mat choroby „szalonych krów”, ˝e

w´drowa ¸ em z kamerzystami ró˝nych

stacji telewizyjnych po renomowa-

nych drogeriach i znajdowa ¸ em tam

na pó ¸ kach zakazane sk ¸ adniki. Wte-

dy chodzi ¸ o o substancje pochodzàce

z tkanek bydl´cych. Informacje o tym

by ¸ y np. w j´zyku francuskim. Ani

sprzedawca, ani konsument nie jest

w stanie oceniç ryzyka. Nale˝y zatem

przyjàç innà strategi´, gdy˝ silne paƒ-

stwo, które chroni swoich obywateli,

powinno pokazaç swojà si ¸ ´ przez to,

˝e sprawdza konkretny asortyment i

porównuje legalnoÊç zarówno etykie-

ty, jak i sk ¸ adu z obowiàzujàcymi

przepisami. Je˝eli stwierdza narusze-

nie prawa, wówczas doprowadza wi-

nowajc´, czyli producenta lub han-

dlowca, do upadku – co najmniej na-

k ¸ ada bardzo dolegliwe kary. Tutaj nie

ma ryzyka, ˝e konsument na tym stra-

ci, bo przecie˝ uratuje swoje cenne

zdrowie, a miejsce tego upad ¸ ego

przedsi´biorcy zajmie inny, taki, który

b´dzie przestrzega ¸ prawa ku zado-

woleniu i zdrowiu konsumentów. Tu

w ¸ aÊnie trzeba pokazaç si ¸ ´ paƒstwa.

Sà te˝ inne metody. Na przyk ¸ ad w

USA konsumenci wyst´pujà do sà-

dów w pozwie zbiorowym o odszko-

dowanie, np. wobec producentów

Êrodków Êwiat ¸ ochronnych. Tego lata

ma to szczególne znaczenie. Zaskar-

˝ane sà reklamy zawierajàce informa-

cje, ˝e produkty Êwiat ¸ ochronne sà

wodoodporne, ˝e zapobiegajà rako-

wi skóry albo blokujà promienie s ¸ o-

neczne. Sceptyczne stanowisko przy-

j´ ¸ a równie˝ Komisja Europejska, w

Czy wed ¸ ug Pana producen-

ci dobrze informujà konsu-

mentów o sk ¸ adnikach pre-

paratów?

– Absolutnie nie. W pierwszym artyku-

le polskiej ustawy o kosmetykach jest

napisane, ˝e ustawa okreÊla, w zakre-

sie niezb´dnym dla zapewnienia bez-

pieczeƒstwa zdrowia ludzi, wymaga-

nia dotyczàce sk ¸ adu, oznakowania ko-

smetyków oraz warunki obrotu kosme-

tykami, a wi´c zgodnie z ustawà o Paƒ-

stwowej Inspekcji Sanitarnej inspekto-

rzy sanitarni powinni w pierwszej ko-

lejnoÊci sprawdzaç sposób znakowa-

nia produktów. To ˝adna filozofia

sprawdziç oznakowanie przy oglàda-

niu opakowaƒ, wi´c mogà to równie˝

zrobiç inspektorzy Inspekcji Handlo-

wej. Wystarczy umieç czytaç. Wtedy

wiadomo, czy sk ¸ ad jest podany czy

nie.

O co powinniÊmy pytaç sprze-

dawc´, kupujàc produkt?

– A co sprzedawca mo˝e wiedzieç?

Na pewno powinien wiedzieç coÊ na

Dokoƒczenie na s. 12

REKLAMA

12 Nasz Dziennik Wtorek, 8 sierpnia 2006

SZLACHETNE ZDROWIE

Jak byç pi´knym i zdrowym

Dokoƒczenie ze s. 11

bywców. To dobry kierunek dzia ¸ aƒ

Komisji Europejskiej i miejmy nadziej´,

˝e rozciàgnie si´ na inne produkty i

wyeliminuje z rynku choçby ˝ywnoÊç

powsta ¸ à w oparciu o organizmy ge-

netycznie modyfikowane. WartoÊç

rynku farb do w ¸ osów w Unii Europej-

skiej oszacowano w 2004 r. na 2,6

mld euro, co stanowi 8 proc. wartoÊci

produkcji przemys ¸ u kosmetycznego

w Europie. W ¸ osy farbuje ponad 60

proc. kobiet i 5-10 proc. m´˝czyzn,

Êrednio 6-8 razy w roku. Zgodnie z dy-

rektywà z 20 lipca br., paƒstwa cz ¸ on-

kowskie UE podejmà wszelkie nie-

zb´dne Êrodki, aby zagwarantowaç,

˝e najpóêniej z dniem 1 grudnia 2006

r. wspólnotowi producenci i importe-

rzy z siedzibà na terenie Wspólnoty za-

przestanà wprowadzania do obrotu

oraz sprzedawania lub zbywania na

rzecz konsumenta koƒcowego jakich-

kolwiek produktów kosmetycznych,

które zawierajà zakazane substancje.

19 lipca br. Komisja Europej-

ska uchwali ¸ a dyrektyw´, któ-

ra wprowadza zakaz stoso-

wania w farbach do w ¸ osów

22 substancji bardzo szkodli-

wych dla zdrowia, powodujà-

cych nawet raka p´cherza

moczowego.

– To ˝adna nowoÊç, ˝e farby do w ¸ o-

sów zagra˝ajà rakiem i alergià. Ju˝ w

2003 r. komitet naukowy zajmujàcy si´

bezpieczeƒstwem kosmetyków w Unii

Europejskiej za˝àda ¸ ponownej oceny

ryzyka 46 farb do w ¸ osów. Tej sprawie

poÊwi´ci ¸ em cz´Êç artyku ¸ u pt. „Reak-

cje niepo˝àdane po u˝yciu kosmety-

ków” opublikowanego w lecie 2003 r.

w kwartalniku dla lekarzy „Alergia”.

Obecnie producenci, którzy nie dostar-

czyli wyników wiarygodnych badaƒ

potwierdzajàcych bezpieczeƒstwo 22

sk ¸ adników farb do w ¸ osów, zostali

zmuszeni do dostosowania si´ do za-

sady przezornoÊci. Zgodnie z nià, wol-

no sprzedawaç tylko te produkty i

us ¸ ugi, co do których sà dowody, ˝e

nie zagra˝ajà one zdrowiu i ˝yciu na-

Doktor Zbigniew Ha ¸ at jest za ¸ o˝ycielem i przewodniczàcym Stowarzy-

szenia Ochrony Zdrowia Konsumentów. Misja tej pozarzàdowej organizacji

polega na egzekwowaniu najwa˝niejszego prawa konsumenta, jakim jest

ochrona jego zdrowia zgodnie z obowiàzujàcym w Polsce prawem. W ob-

r´bie zadaƒ stowarzyszenia znajdujà si´ mi´dzy innymi: popularyzacja

praw konsumenckich, pomoc, ostrzeganie konsumentów o istniejàcych za-

gro˝eniach, prowadzenie badaƒ, opiniowanie przepisów prawnych oraz

wyst´powanie z wnioskami i postulatami do stosownych w ¸ adz.

Zbigniew Ha ¸ at:

„Reakcje niepo˝àdane po u˝yciu kosmetyków”

kwartalnik dla lekarzy „Alergia”, 2003 r., s. 36-40

(…)

Przyk ¸ ad niebezpiecznych sk ¸ adni-

ków kosmetyków – p-fenylenodiamina

Najbardziej zagra˝ajà rakiem p´che-

rza ciemne farby stosowane co 4-6 ty-

godni, w których sk ¸ ad wchodzi p-feny-

lenodiamina i tetrahydro-6-nitrochinok-

salina (3). Jednak zwiàzek pomi´dzy

stosowaniem trwa ¸ ych farb do w ¸ osów

a rakiem p´cherza ¸ atwiej wykazaç u

osób, które sà powolnymi acetylatora-

mi w zakresie N-acetylotransferazy 2

(NAT2), enzymu uczestniczàcego w de-

toksyfikacji amin aromatycznych (4). Po-

parcie hipotezy o rakotwórczej roli amin

aromatycznych zawartych w farbach do

w ¸ osów nie oznacza wszak˝e przenie-

sienia tego odkrycia na grunt codzien-

nej praktyki w postaci okreÊlania ak-

tywnoÊci NAT2 u ka˝dego, kto zamierza

zastosowaç amininy aromatyczne do

barwiena w ¸ osów! Inaczej jest w przy-

padku alergennego dzia ¸ ania p-fenyle-

nodiaminy, która w dozwolonym st´˝e-

niu 6% w przeliczeniu na wolnà zasad´

jest silnym alergenem kontaktowym.

Producent ma wprawdzie obowiàzek

na opakowaniu jednostkowym zamie-

Êciç obowiàzkowe ostrze˝enie.

(„a) ogólne stosowanie: Mo˝e po-

wodowaç reakcj´ alergicznà. Zawiera

fenylenodiaminy. Nie stosowaç do

barwienia brwi i rz´s.

b) profesjonalne stosowanie: Tylko

do u˝ytku profesjonalnego. Zawiera

fenylenodiaminy. Mo˝e powodowaç

reakcj´ alergicznà. Stosowaç r´kawice

ochronne”).

Jednak prawo nie wymaga zamiesz-

czenia informacji o koniecznoÊci wyko-

nania przez u˝ytkownika prostego te-

stu alergicznego z preparatem goto-

wym do u˝ycia. Wytwórcy zazwyczaj

dobrowolnie informujà o tym sposobie

unikni´cia zagro˝enia zdrowia. Farba

do w ¸ osów mo˝e byç przyczynà kon-

taktowego wstrzàsu analfaktycznego

(5), a sposób formu ¸ owania instrukcji

jej u˝ycia przedmiotem zainteresowa-

nia sàdu (6). Dotyczy ¸ o to znanego

przypadku z Edgbaston, w hrabstwie

Birmingham w Wielkiej Brytanii, gdzie

natychmiast po na ¸ o˝eniu farby do

w ¸ osów znanej marki renomowanego

producenta 25 sierpnia 2000 r. zmar ¸ a

z powodu wstrzàsu anafilaktycznego

38-letnia matka trojga dzieci.

Mniej dramatyczne reakcje niepo˝à-

dane na farby do w ¸ osów sà diagnozo-

wane przez samych pacjentów i ucho-

dzà uwadze lekarzy, a tym bardziej nie

bywajà gdziekolwiek rejestrowane.

WÊród odpowiedzi na og ¸ oszenie praso-

we poszukujàce w Danii osób, u których

wystàpi ¸ y reakcje niepo˝àdane na farby

do w ¸ osów, zidentyfikowano 55 przy-

padków ci´˝kiego ostrego alergicznego

contact dermatitis w postaci silnie wyra-

˝onego obrz´ku twarzy, skóry ow ¸ osio-

nej g ¸ owy i uszu, a przy tym klinicznie

b ¸ ´dnie rozpoznawanego jako obrz´k

naczynio-ruchowy. 29% przypadków

poddano próbom p ¸ atkowym z p-feny-

lenodiaminà i za ka˝dym razem uzyska-

no wynik dodatni (7). Postulowane

przez wielu bardziej skuteczne procedu-

ry ochrony zdrowia przed reakcjami nie-

po˝àdanymi ze strony farb do w ¸ osów

znajdujà odzwierciedlenie w ˝ywej dys-

kusji na forum Komitetu Naukowego ds.

Produktów Kosmetycznych i Nie˝ywno-

Êciowych (Scientific Committee on Co-

smetic Products and Non-Food Products

– SCCNFP). Ostatnie, z 18 marca 2003 r.,

stanowisko komitetu zawiera wniosek o

naukowà reewaluacj´ rozlicznych

aspektów bezpieczeƒstwa 46 farb do

w ¸ osów (1,7-Naphthalenediol, o-Ami-

nophenol, 1,5-Naphthalenediol, 2,7-

Naphthalenediol, p-Methylaminophe-

nol, Hydroxybenzomorpholine, 4-Ami-

no-2-hydroxytoluene, 3,4-Diamino-ben-

zoic acid, 2-Methyl-5-hydroxyethylami-

nophenol, 2,4-Diamino-phenoxyetha-

nol, 3-Amino-2,4-dichlorophenol, 2-Me-

thylresorcinol, 2-Amino-4-hydroxyethy-

laminoanisole, 6-Amino-o-cresol, Hy-

droxyethyl-3,4-methylenedioxyaniline,

2-Aminomethyl-p-amino-phenol, 2,4-

Diamino-5-methyl-phenetol, 2,4-Diami-

no-5-methyl-phenoxyethanol, Hydroxy-

ethyl-amino-methyl-p-aminophenol,

Hydroxypropylbis (N-hydroxyethyl-p-

-phenylenediamine), 2-Nitro-p-phenyle-

nediamine, HC Red No.13, HC Blue

No.2, 2-Chloro-5-nitro-N-hydroxyethyl-

-p-phenylene-diamine, 4-Amino-3-ni-

trophenol, 2-Amino-3-nitrophenol, 3-

Methylamino-4-nitro-phenoxy-ethanol,

HC Violet No.1, HC Orange No.2, HC

Red No.10 + HC Red No.11, HC Blue

No.12, HC Yellow No.6, Hydroxyethyl-2-

nitro-p-toluidine, HC Yellow No. 12, HC

Blue No.10, HC Blue No. 9, Hydroxy-

ethyl-2,6-dinitro-p-anisidine, 6-Nitro-

-2,5-pyridinediamine, HC Violet No. 2,

2-Amino-6-chloro-4-nitrophenol, 4-Hy-

droxy-propylamino-3-nitrophenol, Pon-

ceau SX, Acid Red 33, Basic Violet 14,

Basic Blue 7, Basic Blue 26) (8).

pieniem objawów dostrzegalnych przez

pacjenta, a przy tym ¸ atwoÊç samodia-

gnozowania objawów ¸ àczonych z kon-

kretnym kosmetykiem u ¸ atwia posta-

wienie diagnozy i poprzez badania do-

datkowe udowodnienie zwiàzku przy-

czynowo-skutkowego pomi´dzy podej-

rzanym sk ¸ adnikiem kosmetyku a jego

dzia ¸ aniem niepo˝àdanym. Jest to szcze-

gólnie wdzi´czne pole do popisu dla

alergologów i dermatologów wykracza-

jàce daleko poza rozwiàzywanie proble-

mów ze strony farb do w ¸ osów, zwa-

˝ywszy, ˝e w du˝ych rejestrach amery-

kaƒskich preparaty koloryzujàce w ¸ osy

znajdujà si´ dopiero na czwartym miej-

scu wÊród g ¸ ównych kategorii kosmety-

ków b´dàcych przyczynà skarg konsu-

mentów (preparaty do piel´gnacji skóry

– 29%, preparaty do w ¸ osów niekolory-

zujàce – 18%, preparaty zapachowe –

12%, preparaty koloryzujàce w ¸ osy –

11%) (9). Amerykaƒska Akademia Der-

matologii cz´stoÊç reakcji niepo˝àda-

nych szacowa ¸ a w 1994 r. na 0,21% po-

pulacji (1 przypadek na 5000 osób) (10),

zaÊ obecnie wed ¸ ug Brytyjskiego Towa-

rzystwa Dermatologicznego same od-

czyny alergiczne na jeden lub wi´cej po-

pularnych sk ¸ adników kosmetyków mo-

gà wyst´powaç u 2% populacji, przy

czym u 10% pacjentów ze zmianami

wypryskowymi stwierdza si´ alergie na

substancje zapachowe i u 8% na kon-

serwanty kosmetyków. W zestawach

testów p ¸ atkowych powinna byç mie-

szanina zapachowa, czyli Fragrance

Mix, w sk ¸ adzie najbardziej zbli˝onym

do nast´pujàcego: alfa-amyl cinnamic

aldehyde (amyl cinnamal) 1%, cinnamic

alcohol (cinnamyl alcohol) 1%, cinnamic

aldehyde (cinnamal) 1%, eugenol 1%,

geraniol 1%, hydroxycitronellal 1% iso-

eugenol 1%, oak moss (a natural

extract) 1%, sorbitan sesquioleate (ad-

ded as an emulsifier) 5%. Jeden lub wi´-

cej alergenów z Fragrance Mix wykrywa

si´ w 15%-100% badanych kosmety-

ków, zale˝nie od ich rodzaju. 3-4 alerge-

nów z Fragrance Mix wykrywa si´ w

tym samym kosmetyku. Geraniol wykry-

wa si´ w 43% produktów w st´˝eniu

3,2%, eugenol wykrywa si´ w 26% pro-

duktów w st´˝eniu 2,0%. Hydroksycy-

tronellal wykrywa si´ w 21% produk-

tów w st´˝eniu 3,0%, pomimo ˝e od

1987 r. zalecenia Mi´dzynarodowego

Stowarzyszenia Producentów Substancji

Zapachowych (International Fragrance

Association – IFRA) ograniczajà st´˝enie

hydroksycytronellalu do 1% w produk-

tach dla konsumentów i ustalono, ˝e

5% hydroxycitronellal wywo ¸ uje uczule-

nie u 36% zdrowych ochotników. Wo-

bec masowego zalewu polskiego rynku

kosmetykami niespe ¸ niajàcymi wymo-

gów sanitarnych, a zw ¸ aszcza podrób-

kami znanych i drogich marek (11), wy-

daje si´ konieczne zaanga˝owanie pro-

ducentów kosmetyków we wspó ¸ prac´

z zak ¸ adami opieki zdrowotnej oraz le-

karzami i lekarzami stomatologami pro-

wadzàcymi indywidualnà praktyk´ le-

karskà, których obowiàzujàca ustawa o

kosmetykach upowa˝nia do si´gania

nawet po informacje stanowiàce tajem-

nic´ handlowà w celu podj´cia natych-

miastowego i w ¸ aÊciwego leczenia, je-

˝eli zachodzi podejrzenie, ˝e stosowanie

kosmetyku by ¸ o przyczynà zachorowa-

nia. Zgodnie z zakresem specjalnoÊci

wiodàca rola przypada jednak wyposa-

˝onym w odpowiednià wiedz´, umie-

j´tnoÊci i mo˝liwoÊci diagnostyczne aler-

gologom i dermatologom.

Aktualizacja na stronach internetowych domeny

halat.pl: http://www.halat.pl, i pochodnych.

Przypisy 3-11

3. Gago-Dominguez M. et al.: Use of permanent ha-

ir dyes and bladder cancer risk, Int. J. Cancer: 2001,

91, 575-579, 4. Miller A.B., Bartsch H.: Hair Dye use

and Bladder Cancer. Int. J. Cancer 2001; 94: 901-

902, 5. Sahoo B., Handa S., Penchallaiah K., Kumar

B.: Contact anaphylaxis due to hair dye. Contact Der-

matitis 2000, 43; 244, 6. BBC News: Hair dye aller-

gy ‘led to tragedy’, 8 May, 2001, 7. Sosted H., Agner

T., Andersen K.E., Menné T.: 55 cases of allergic reac-

tions to hair dye: a descriptive, consumer complaint-

-based study, Contact Dermatitis 2002: 47 (5), 299-

303, 8. Scientific Committee on Cosmetic Products

and Non-Food Products intended for Consumers: Re-

quest for a re-evaluation of hair dyes listed in Annex

III to Directive 76/768/EEC on cosmetic products ad-

opted by the SCCNFP during the 23rd plenary me-

eting of 18 March 2003, SCCNFP/0635/03, final, 9.

U.S. Food and Drug Administration Center for Food

Safety and Applied Nutrition, Office of Cosmetics and

Colors: Consumer Complaints About Cosmetic Pro-

ducts, 1995-2001 Annual Reports, 10. American

Academy of Dermatology: Solving Problems Related

to the Use of Cosmetics & Skin Care Products, 1994,

11. Strona internetowa „Zagro˝enia zdrowia ze stro-

ny kosmetyków” http://www.halat.pl/kosmetyki.html

Kosmetyki przyczynà uczuleƒ

Z dr n.med. Magdalenà Ciupiƒskà, specjalistà

dermatologiem, kierownikiem Przychodni Konsultacyjnej

w Szpitalu Dermatologicznym im.

Êw. ¸azarza w Warszawie, rozmawia Kamila Pietrzak

Czy zdarza si´, ˝e do der-

matologa zg ¸ aszajà si´ pa-

cjenci ze zmianami skórny-

mi wywo ¸ anymi przez ko-

smetyki i jakie najcz´Êciej

majà objawy?

– Tak, oczywiÊcie zg ¸ aszajà si´ pa-

cjenci z takimi problemami, narzeka-

jàc na kosmetyki. Najcz´stszymi ob-

jawami sà zmiany alergiczne wywo-

¸ ane przez kontakt z kosmetykiem, w

którym by ¸ a substancja uczulajàca.

Skóra jest zaczerwieniona, obecne

sà drobne p´cherzyki z wysi´kiem.

Pacjent skar˝y si´ na pieczenie, bole-

snoÊç i Êwiàd w tej okolicy.

Na jakie kosmetyki pacjenci

najcz´Êciej si´ skar˝à?

– Kosmetykami, które najcz´Êciej

ich uczulajà sà farby do w ¸ osów,

cienie do powiek, pomadki do ust,

kremy do depilacji, wody po gole-

niu i dezodoranty.

Rola alergologów i dermatologów

w zapobieganiu dzia ¸ aniom niepo˝à-

danym kosmetyków

Krótki odst´p czasu pomi´dzy zadzia-

¸ aniem czynnika szkodliwego a wystà-

Dzi´kuj´ za rozmow´.

Dodatek opracowa ¸ a Agata Gardas

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: