1. Czym zajmuje się komparatystyka? Wskaż główne kierunki badań.
2. Szkoły komparatystyczne, ich charakterystyka i przedstawiciele.
3. Wybitni komparatyści XIX i XX wieku. Podaj przykłady ich prac.
4. Scharakteryzuj dwa wybrane działy komparatystyki. Określ ich profil i różnice.
5. Komparatystyka literacka a komparatystyka kulturowa. Porównaj ich zakresy.
6. Komparatystyka literacka – omów przedmiot, zakres, metody badań.
7. Komparatystyka literacka a teoria i historia literatury. Czym się różnią?
8. Czym zajmuje się komparatystyka dyskursów? Scharakteryzuj jeden z jej działów.
9. Omów przenikanie do literatury dyskursów z innych dziedzin (nauki, religii itp.)
10. Porównawcze badania różnych sztuk. Ich tradycje, cele, problematyka.
11. Na czym polega metoda porównawcza? Omów jej założenia i zastosowania.
12. Objaśnij termin principium comparationis i omów jego zastosowania.
13. Metoda porównawcza a metoda historyczno-genetyczna. Czym się różnią?
14. Metoda porównawcza a analiza strukturalna. Omów ich założenia i zastosowania
15. Metoda porównawcza a metody hermeneutyczne: bliskie sobie czy odległe?
16. Porównanie, opis, interpretacja, analiza. Co je łączy, czym się różnią?
17. Wskaż zalety i ograniczenia metody porównawczej.
18. Naukowe i pozanaukowe zastosowania porównań – ich różnice, właściwości i cele.
19. Kontakty, wpływy, wzajemne oddziaływanie różnych literatur. Podaj przykłady.
20. Wskaż przejawy internacjonalizacji w dziedzinie literatury.
21. Podaj przykłady internacjonalizacji w dziedzinie kultury.
22. Wzajemne oddziaływanie na siebie różnych literatur. Wskaż przykłady.
23. Kontakty literatury polskiej z innymi literaturami. Jedno czy dwustronne?
24. Omów językowe, kulturowe, historyczne i etniczne kryteria literatury narodowej.
25. Czy poezja jest przekładalna? Językowe, tekstowe i kulturowe bariery przekładu.
26. Na czym polega przekład intersemiotyczny? Wskaż jego odmiany.
27. Przekład artystyczny – przekład użytkowy. Wskaż cele, cechy, różnice.
28. Omów zjawisko intertekstualności i określ jego znaczenie dla komparatystyki.
29. Tematy, motywy i gatunki. Określ komparatystyczne znaczenie tych zjawisk.
30. Wzajemne naświetlanie się sztuk. Na czym polega to zjawisko?
31. Pogranicza językowe, literackie, kulturowe. Podaj przykłady.
32. Inny, swój, obcy w literaturze i kulturze. Znaczenie i zastosowanie tych kategorii.
33. Literatura a malarstwo. Omów zagadnienie, podaj przykłady.
34. Literatura a muzyka. Omów odpowiedniości i podaj przykłady.
35. Literatura regionalna, narodowa i powszechna. Czym się różnią te zjawiska?
36. Literatura polska w kontekście europejskim. Przykłady wzajemnych oddziaływań.
37. Czy zgadzasz się z poglądem, że komparatystyka jest działem historii literatury?
38. Rodzaje przekładów. Omów zagadnienie, podaj przykłady.
39. Przekład dosłowny a przekład sensu. Zastosowania, różnice, efekty.
40. Porównaj dwa różne media. Omów ich możliwości i ograniczenia komunikacyjne.
41. Przedstawienie teatralne jako twór wieloznakowy. Omów rodzaje i relacje znaków.
42. Rola medium komunikacyjnego w przekazie literatury (głos, druk, film, internet itp.).
43. Sztuki przestrzenne i czasowe. Co oznacza to rozróżnienie? Kto je wprowadził?
44. Obraz i słowo. Wskaż różnice.
45. Obraz i słowo. Wskaż odpowiedniości.
46. Obrazowość literatury, literackość malarstwa. W jakich wyraża się formach?
47. Muzyczność literatury. W jaki sposób się wyraża?
48. Obraz malarski a tekst słowny. Analogie i różnice
49. Utwór literacki jako synteza sztuk. Utopia czy rzeczywistość?
50. Objaśnij zjawisko ekfrazy. Podaj trzy przykłady.
51. Kolaż, sylwa, ekfraza. O jakich zjawiskach mówią te nazwy?
52. Przekład utworu literackiego na dzieło filmowe. Co literatura zyskuje, a co traci w takim przekładzie?
53. Omów literackie i kulturowe znaczenie przekładów z literatury artystycznej
54. Rola i znaczenie emigracji w kontaktach międzykulturowych.
55. Omów bariery kulturowe w komunikowaniu się i wskaż sposoby ich pokonywania.
56. Kto wprowadził pojęcie literatur światowej (Weltliteratur)? Omów jego treść.
57. Co oznacza termin translatologia? Omów problematykę translatologii.
58. Przepływ symboli, wartości i wzorów między kulturami. Wskaż konsekwencje.
59. Swojskość, inność i obcość w literaturze i kulturze – formy ich obrazowania.
60. Co oznacza nazwa carmen figuratum? Omów znaczenie tego zjawiska.
61. Utwór literacki jako synteza sztuk. Utopia czy rzeczywistość?
62. Wpływ medium (druku, obrazu, internetu itd.) na przekaz i odbiór literatury.
63. Omów literackie i kulturowe znaczenie przekładów z literatury artystycznej.
64. Sztuki przestrzenne i czasowe. Co oznacza to rozróżnienie? Kto je wprowadził?
65. Ekwiwalencja jako kryterium przekładu. Czy jest osiągalna?
66. Porównywanie cywilizacji, kultur, literatur i języków. Porównaj ich zakresy.
- Komparatystyka – badanie literatury wykraczające poza granice jednego kraju i badanie związków między literaturą a innymi dziedzinami wiedzy, takimi jak sztuka (malarstwo, rzeźba, architektura, muzyka), filozofia, historia i nauki społeczne (polityka, ekonomia, socjologia), nauka, religia itp.
W zależności od poglądów komparatystyka uznawana jest za naukę pomocniczą (gałąź historii literatury: Etiemble, Carré) lub niezależną.
Koncepcja dziedziny pomocniczej: k. to dział nauki o literaturze, którego nie byłoby bez porównywania (swoista metoda badawcza komparatystyki).
- Jej początki sięgają początku XIX w. W 1816 r. we Francji ukazała się antologia przeznaczona dla wykładowców literatury zatytułowana Cours de littérature comparée Noela i La Place’a.
W Polsce termin pojawił się już w 1821 r. za sprawą Ludwika Ossolińskiego.
- E. Kasperski: komparatystyka jest metanauką, jest interpretacją i reinterpretacją nagromadzonej wiedzy o literaturze i kulturze
Celem porównywania jest oczywiście poznanie:
- ugruntowanie dotychczasowego poznania
- wykrywanie w literaturze zjawisk ogólnych
- synteza wiedzy o literaturze w kontekście międzynarodowym
Narzędzia / metody: komparatystyka nie posługuje się jedynie porównaniem, konieczność posługiwania się narzędziami historycznoliterackimi i krytyki literackiej. Komparatysta powinien być erudytą (obeznanym z socjologią, historią i polityką) – Etiemble.
Cechy komparatystyki:
- ma do czynienia z wieloma literaturami, wzajemnie wpływającymi na siebie i powiązanych ze sobą
- pojmuje literaturę narodową jako produkt interakcji
- kształtuje także nowy przedmiot poznania – literaturę powszechną
Kierunki badań:
- badanie źródeł, wpływów i zależności w literaturze (podejście pozytywistyczne)
- badania obejmujące pewne całości kulturowo literackie (dzieła wyrastające ze wspólnego podłoża kulturowego, mające wspólne źródło), w tym badanie związków genetycznych zachodzących pomiędzy poszczególnymi utworami lub grupami utworów; analiza zależności typologicznych
- badanie relacji pomiędzy różnymi sztukami (J. Tazbir: komparatystyka nie jest monopolem badaczy dziejów literatury); zabiegom komparatystycznym mogą być poddawane wszystkie teksty literackie i kultury (w ujęciu interdyscyplinarnym), niezależnie od tego na jakim gruncie kulturowym, gdzie i kiedy powstały
dwie koncepcje w dzisiejszej komparatystyce: 1. nacisk na ujęcie historyczne, tzn. na poszukiwanie płaszczyzny porównawczej dla faktów i zjawisk częściowo paralelnych, zaistniałych w tym samym momencie dziejowym; 2. postulat ujęcia ponadczasowego; ważna ich esencjalna jedność, istnienie elementów, które pozwalają je w sposób zasadny zestawić i porównać.
René Etiemble w artykule Porównanie to jeszcze nie dowód (zarówno ten artykuł, jak i René Welleka wygłoszony był na jakiejś komparatystów w Chapel Hill (USA) w 1958 roku; „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 3, s. 311-332) mówi o dwóch szkołach: szkole francuskiej i szkole amerykańskiej.
szkoła francuska
szkoła amerykańska
przedstawiciele
René Etiemble (? – jest za historyzmem, ale wie, że on nie wystarczy; jednocześnie twierdzi, że odrzucenie historyzmu nie może prowadzić do czystego estetyzmu), H. Remak
René Wellek, Erich Auerbach, Friedrich
czas oddziaływania
...
isabela3