Macica

Anatomia żeńskiego układu płciowego z opisaną macicą
1. Więzadło obłe macicy
2. Macica
3. Jama macicy
4. Jelitowa powierzchnia macicy
5. Powierzchnia pęcherzowa
6. Dno macicy
7. Trzon macicy
8. Fałdy pierzaste kanału szyjki macicy
9. Kanał szyjki
10. Warga tylna
11. Ujście zewnętrzne macicy
12. Cieśń macicy
13. Nadpochwowa część szyjki macicy
14. Pochwowa część szyjki macicy
15. Warga przednia
16. Szyjka macicy

Rycina przedstawiająca macicę z podręcznika do anatomii Graya

Macica (łac. uterus) – narząd żeńskiego układu rozrodczego, w którym zachodzi rozwój embrionalny kręgowców lub odcinek dróg rodnych bezkręgowców, w którym gromadzone są jaja przechodzące wstępny rozwój.

Człowiek

Prawidłowa macica kobiety składa się z trzech części:

•        trzon macicy (corpus uteri) pokryty od zewnątrz otrzewną,

•        cieśń macicy (isthmus uteri) jest miejscem przejścia trzonu macicy w jej szyjkę,

•        szyjka macicy (cervix uteri) składająca się z części nadpochwowej i pochwowej.

Kręgowce

Odcinek leżący między jajnikami (oviductus) i pochwą (vagina). Nie jest pewne, czy macice różnych kręgowców są narządami homologicznymi.

U kręgowców niższych trudno jest zlokalizować macicę, jest ona odcinkiem przewodów Mullera. U torbaczy i łożyskowców przewody te wyraźnie różnicują się na kolejne odcinki dróg rodnych w tym macicę. U niektórych ssaków (w tym mrówników) spotykamy tzw. macicę podwójną (uterus duplex). Zrośnięcie macicy prawej i lewej przed ujściem pochwy występuje u niektórych gryzoni i drapieżnych – jest ona określana mianem macicy dwudzielnej (uterus bipartitus). U kopytnych i małpiatek występuje tzw. macica dwurożna (uterus bicornis) czyli zrośnięta (prawa i lewa) na dłuższym odcinku. U leniwców, pancerników i antropoidów macica jest pojedyncza (uterus simplex) czyli prawa i lewa uległa całkowitemu zrośnięciu.

U kręgowców żyworodnych macica jest silnie umięśniona i rozciągliwa, w jej błonie następuje zagnieżdżanie (implantacja) i rozwój zarodka. Macica stanowi ochronę dla zarodka i pośredniczy w przekazywaniu substancji odżywczych i oddechowych (łożysko). Jej skurcze są głównym czynnikiem wydalającym płód z organizmu matki (poród).

Bezkręgowce

Odcinek dróg rodnych samicy, w którym zostają zgromadzone jaja i przechodzą bruzdkowanie. U widłonogów w macicy jaja są zaopatrywane w żółtko. U niektórych wirków i nicieni formowane są tu osłonki lub torebki jajowe. U przywr i tasiemców macica jest magazynem jaj, które przesuwając się w niej stopniowo dojrzewają. U niektórych tasiemców macica nie ma ujścia i w niej ostatecznie gromadzą się wszystkie jaja. W związku z tym jest ona bardzo obszerna i stanowi większą część dojrzałego członu tasiemca. Jaja zostają wydalone wtedy razem z całym członem.