Napoje dla sportowców zajmują specjalne miejsce w grupie żywności funkcjonalnej. Przeznaczone są zarówno dla sportowców, jak i innych osób o znacznie zwiększonej ogólnej aktywności fizycznej. W czasie wysiłku fizycznego dochodzi do zwiększenia ciepłoty ciała i wzmożonego wydzielania potu (tabela). Utrata wody w dużej ilości i składników mineralnych może prowadzić do wielu niebezpiecznych następstw, takich jak znaczne odwodnienie, hipowolemia, obniżenie ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca, a w przypadkach ekstremalnego odwodnienia - do zapaści.
Utrata wagi ciała w następstwie udziału w zawodach:
Rodzaj konkurencji
Utrata wagi w kg
Bieg na 100 mBieg na 1000mMaratonKolarstwo:7,5 km50 kmBiegi narciarskie:10 km20 km30 km50 kmWioślarstwo:1,5 - 2,0 km25 kmJazda konnaGimnastyka przyrządowaSzermierkaPiłka nożnaBoks:waga lekkawaga średniawaga ciężkaZapaśnictwo:waga lekkawaga średniawaga ciężkaStrzelanie
do 0,150,9 - 1,5do 4,0 0,8 - 1,01,5 - 3,00,8 - 1,01,1 - 1,21,1 - 2,02,5 - 3,5do 0,81,5 - 3,00,9 - 1,00,4 - 0,7do 1,00,9 - 3,01,2 - 1,81,1 - 1,60,4 - 1,01,1 - 1,50,9 - 1,80,4 - 1,00,2 - 0,8
Intensywność pocenia się zwiększa się wraz z nasileniem wysiłku fizycznego, zwłaszcza gdy jest duża wilgotność otoczenia i wysoka temperatura; wówczas ilość potu może wynosić nawet do 2 l/h. W takich warunkach konieczne jest systematyczne uzupełnianie płynów. Głównym celem przyjmowania napojów w czasie intensywnego wysiłku fizycznego jest maksymalnie szybkie wyrównywanie ubytku wody w organizmie, połączone z uzupełnianiem elektrolitów traconych wraz z potem, przy jednoczesnym dostarczaniu węglowodanów, zużywanych podczas intensywnej pracy mięśni. Dzięki zawartości węglowodanów napoje te, przyjmowane podczas wysiłku, przyczyniają się do prawidłowego poziomu glukozy, ułatwiając utrzymanie dużej wydolności fizycznej.
Napoje tzw. energetyzujące cechują się zazwyczaj wysoką osmolarnością, są więc hipertoniczne i dlatego nie nadają się do stosowania przez sportowców podczas treningów czy zawodów. Natomiast mogą być pomocne w odbudowie zapasów glikogenu między okresami intensywnego wysiłku fizycznego. Ze względu na obecność kofeiny czy specyficznych aminokwasów (tauryna), napoje te wpływają także na zwiększenie pobudzenia psychofizycznego.
AMY22