Wykład 18

Zasady sporządzania leków w warunkach aseptycznych cz.2

Bubble Point Test

v     Membrany po zwilżeniu stają się nieprzepuszczalne dla powietrza i potrzebne jest pewne ciśnienie , aby je przetłoczyć – tym większe, im mniejsze są otwory

v     Uszkodzenie membrany (zbyt duże pory) – Bubble Point przy niższym ciśnieniu niż deklarowane przez producenta
 

v     Warunki aseptyczne

v     Wyjałowiony filtr z oprawką

v     Jałowy odbieralnik lub wyjałowione opakowanie (fiolki, butelki, buteleczki do kropli ocznych)

v     Dozowanie do jałowych opakowań

Filtrowanie kropli ocznych – zalety

ü      Filtrowanie przez membrany 0,2 mm – jednoczesne usunięcie bakterii i innych mikroorganizmów (wyjałowienie) oraz usunięcie zawiesin stałych o wielkości cząstek równej co najmniej wielkości porów

ü      Wyjałowiony roztwór jest wolny od martwych bakterii i ich fragmentów (przy sterylizacji termicznej – pirogeny)

ü      Możliwe jest wyjaławianie roztworów termolabilnych

ü      Proces prosty, zajmuje niewiele czasu

ü      Może być traktowany jako element rozlania gotowych kropli do końcowych opakowań

Filtrowanie kropli ocznych – wady:

ü      Ograniczone możliwości w przypadku roztworów o zwiększonej lepkości (szybkie zapychanie się filtrów)

ü      Proces długotrwały w przypadku produkcji przemysłowej

ü      Nie usuwa wirusów

ü      Konieczność kontroli filtra przed i po procesie

ü      Po kontroli produkt przenosi się do jałowych opakowań (? czystość powietrza, ? opakowań)

Przez sączenie nie należy wyjaławiać roztworów które mogą być wyjaławiane termicznie! (wyjaławianie termiczne – proces zachodzi w ostatecznym opakowaniu)

Sączki ze szkła spiekanego (In. Sączki Schotta)

·         Dyski szklane ze spiekanego szkła, umieszczone trwale w lejkach szklanych lub tyglach

·         Do sączenia metodą próżniową jak i ciśnieniową

·         Odporne na kwasy i rozpuszczalniki organiczne

·         Mała zdolność adsorpcyjna

·         Wyjaławia się je gorącym powietrzem lub parą wodną pod ciśnieniem

·         Wielokrotnego użytku

FILTRY HEPA (wyjaławianie powietrza)\

·         Montowane w sufitach pomieszczeń lub lożach

·         Konstrukcje o grubości ok. 30cm wykonane z włókien szklanych o średnicy 0,1 mm połączonych żywicą lub inną substancją wiążącą np. akrylową

·         Zatrzymują 99,997% cząstek o średnicy 0,3 mm (kurz, pyłki, alergeny, bakterie)

·         Są najskuteczniejsze przy szybkości przepływu powietrza:
0,3m/sekundę – przepływ pionowy
0,45m/sekundę – przepływ poziomy

·         Wielowarstwowe, z pofałdowaną płytą sączącą

·         W przemyśle – przesuwane namioty z filtrami HEPA na dany reaktor

·         Nie mogą być regenerowane
(wstępne oczyszczanie powietrza za pomocą sączków włóknistych lub włókien szklanych nasączonych olejem – zatrzymują 99,9% cząstek o średnicy 0,5mm)

Wyjaławianie gazami (metoda farmakopealna)

ª     Wg FPVI – metoda z konieczności

ª     Materiały wrażliwe na temperaturę mogą być wyjaławiane tlenkiem etylenu lub jego mieszaniną z innymi gazami oraz formaldehydem

ª     Przedmioty z tworzyw sztucznych, gumy (strzykawki, strzykawkowe sączki membranowe, igły, zestawy do pobierania i podawania krwi, zestawy do podawania płynów infuzyjnych, cewniki, protezy)

ª     Czynniki ograniczające tę metodę:

-        Zjawisko sorpcji gazu przez wyjaławiany materiał

-        Możliwość reakcji chemicznych z wytworzeniem związków toksycznych

Tlenek etylenu – warunki

o       Wilgotność – 40-50%
(komórka bakterii nie może być wysuszona)

o       Temperatura do 60°C

o       Stężenie 250-1000 ng/l

o       Np. 450 ng/l, 54°C, 5h

Tlenek etylenu – zalety

o       Naboje z tlenkiem etylenu

o       Wykazuje silne działanie bakteriobójcze i wirusobójcze (alkilowanie białek i grup aminowych kwasów nukleinowych)

o       W stężeniu 50 mg/l (?) niszczy przetrwalniki

o       Bardzo dobra dyfuzja przez warstwy tworzyw sztucznych (opakowanie wyjaławianych materiałów)

o       Niska temperatura procesu (do 60°C)

o       Skuteczność wobec wszystkich mikroorganizmów

o       Długi „okres ważności” po sterylizacji

Tlenek etylenu – wady

o       Toksyczność, rakotwórczość gazu

o       Skomplikowana instalacja

o       Długi czas trwania procesu

o       Konieczność kontroli wilgotności w procesie

o       Mniej efektywny i droższy niż wyjaławianie nasyconą parą wodną pod ciśnieniem

o       Sorpcja gazu przez wyjaławiany materiał

o       Konieczny okres desorpcji – „leżakowania” materiału (7-30 dni w temperaturze pokojowej, czas ten można skrócić stosując urządzenia z wymuszonym obiegiem jałowego powietrza i temp. do 50°C lub stosując próżnię 20 kPa, a następnie „płukanie” jałowym powietrzem)

STERYLIZACJA PLAZMOWA

S         Cząsteczki gazu wzbudzane energią w polu elektromagnetycznym przechodzą w stan plazmy np. nadtlenek wodoru

S         I faza: po wytworzeniu próżni w komorze sterylizatora następuje wtrysk H2O2, jego parowanie i dyfuzja; cząsteczki H2O2 adsorbują się na wyjaławianym materiale

S         II faza (10-15 min.): włączenie źródła energii o wysokiej częstotliwości i z H2O2 wytwarzana jest plazma

S         III faza: wentylacja i wyrównanie ciśnienia

I faza + II faza + III faza = ok. 75min

STERYLIZACJA PLAZMOWA – wymagania

S         Nie można wyjaławiać

-        Roztworów zawierających celulozę

-        Materiałów porowatych

-        Płynów

S         Materiał powinien być idealnie suchy

S         Konieczność zastosowania innych materiałów opakowaniowych

„Wyjaławianie” za pomocą roztworów środków chemicznych (DEZYNFEKCJA WYSOKIEGO STOPNIA)

S         Tylko w wyjątkowych przypadkach i tylko materiał który nie może być wyjaławiany innymi metodami (np. endoskopy, bronchoskopy)

S         Wyjaławianie prowadzi się najczęściej w temperaturze pokojowej, w odpowiednich zbiornikach wypełnionych roztworem środka chemicznego (najczęściej aldehydu glutarowego lub kwasu nadoctowego)

S         Po zakończeniu procesu, przedmioty należy starannie opłukać jałową wodą oczyszczoną, osuszyć jałowym materiałem i zabezpieczyć przed wtórnym skażeniem

KONTROLA PROCESÓW STERYLIZACJI

1. Wskaźniki fizyczne
   obserwacja manometrów i termometrów sterylizatora
   rejestrowanie parametrów przy pomocy kart sterylizatora, wydruków z przebiegu procesu
2. Wskaźniki biologiczne
   testy zawierające spory przetrwalników bakterii opornych na działanie czynnika sterylizującego
   Bacillus stearothermophillus – sterylizacja parą wodną
   Bacillus subtilis var. niger – sterylizacja tlenkiem etylenu
   Bacillus subtilis – sterylizacja suchym gorącym powietrzem
   Bacillus pumilus – sterylizacja promieniowaniem jonizującym
3. Wskaźniki chemiczne

S         Sprawdziany – reagują na I parametr, pozwalają odróżnić materiały poddane procesowi sterylizacji od tych, które nie były sterylizowane (taśmy z indykatorem – zmiana barwy)

S         Wskaźniki temperaturowe – mierzą tylko temperaturę podczas procesu, nie reagują na czas i obecność pary wodnej

S         Wskaźniki wieloparametrowe – zintegrowane, reagują na temperaturę, czas, obecność pary wodnej

S         Testy Bowie&Dick – kontrolują gotowość sterylizatora do pracy, wykrywają pozostałości powietrza, różnice temperatur w pakiecie kontrolnym, słaba penetracja pary wodnej

Proces sterylizacji powinien być kontrolowany wszystkimi wskaźnikami równocześnie!

Wskaźniki biologiczne

Bibułki nasączone zawiesiną spor bakterii;

Czasem w fiolce z pożywką

Wzrost bakterii – metabolizm składnika barwnego

PRODUKCJA LEKÓW JAŁOWYCH

·         W odpowiednich izolowanych od otoczenia pomieszczeniach umożliwiających postępowanie aseptyczne i o odpowiedniej czystości powietrza (Klasa A-B) (coś na niebiesko)
w przemyśle – przesuwane (?) narządy z filtrami HEPA, odizolowane przestrzenie, linie produkcyjne

·         Jałowe substancje, urządzenia, pojemniki, odzież ochronna

·         Trzy elementy postępowania aseptycznego

o       Dezynfekcja (niszczenie drobnoustrojów na powierzchni przedmiotów, ścian, podłóg etc.)

o       Antyseptyka (na skórze rąk)

o       Wyjaławianie

KLASY CZYSTOŚCI POWIETRZA

Maksymalna dopuszczalna ilość cząsteczek/m3