Wędrówka ludów
Ludy:
Wizygoci: Hiszpania;
Wandalowie: Afryka;
Frankowie: północna Galia (Francja);
Alanowie, Burgundowie: środkowa Galia (Francja);
Ostrogoci: Dalmacja (Grecja);
Sasi, Jutowie, Anglowie: Brytania (Anglia).
330: utworzenie drugiej stolicy w Konstantynopolu (Konstantyn Wielki; 306‑337);
395: podział cesarstwa rzymskiego przez Teodozjusza Wielkiego (379‑395) na Zachodniorzymskie (Honoriusz) i Wschodniorzymskie (Arkadiusz).
Cesarstwo Zachodnie (Rzym): Hiszpania, Galia, Brytania, Italia, Panonia, Dalmacja, Afryka, Trypolis.
Cesarstwo Wschodnie (Konstantynopol): Grecja: Dacja, Tracja i Macedonia (Achaja), Azja Mniejsza, Orient (Syria i Palestyna), Egipt, Cyrenajka.
376: najazd barbarzyńców na cesarstwo:
Hunowie (koczowniczy lud pochodzenia tureckiego) napłynęli na stepy czarnomorskie zajmowane przez germańskich Gotów; wyparci ze swoich terenów, Goci osiedlili się w Tracji (nad Morzem Egejskim), za pozwoleniem cesarza Waleusa.
395: wojna Germanów pod wodzą Alaryka ze Stylichonem;
405: wdarcie się wgłęb cesarstwa.
410: złupienie Rzymu przez Wizygotów.
451: Hunowie pod wodzą Attyli uderzyli na Galię; dalsza ekspansja powstrzymana przez wojska Aecjusza w bitwie na Polach Katalaunijskich (Szampani);
453: wycofanie Hunów na stepy czarnomorskie (po śmierci Attyli).
476: Odoaker usuwa z tronu ostatniego cesarza Romulusa Augustusa: upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
V/VI wiek: napływ Słowian na obszary Europy Środkowej i Bałkany:
— Słowianie Zachodni: dorzecze Łaby, Odry, Wisły; Czechy, Morawy, Słowacja;
— Słowianie Wschodni: na wschód od Bugu, w dorzeczu Wołgi i Dniepru;
— Słowianie Południowi: Chorwacja, Bułgaria, częściowo Grecja.
Awarowie: lud pochodzenia tureckiego:
VI w.: podbój terenów nad Morzem Czarnym, zajęcie obszaru między Wołgą a Dunajem (plemiona Antów);
568: zajęcie i osiedlenie się w Panonii; wyprawa na Bizancjum i Półwysep Apeniński;
796: państwo Awarów rozgromione przez Karola Wielkiego.
isamar