Struktura zajęć prowadzonych MDS Zajęcia prowadzone Metodą Dobrego Startu przebiegają według stałego schematu i są dostosowane do potrzeb dzieci, z którymi pracujemy. Struktura zajęć jest następująca: I. Zajęcia wprowadzające: ćwiczenia orientacyjno – porządkowe , nauka piosenki, zabawa "zagadki językowe". II. Zajęcia właściwe: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo – słuchowe, ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe. III. Zajęcia końcowe. Zajęcia wprowadzające: ćwiczenia orientacyjno – porządkowe, nauka pisania oraz zabawa w „zagadki językowe". Ćwiczenia orientacyjno – porządkowe zaczynamy od ćwiczeń koncentracji uwagi w schemacie ciała i przestrzeni. Mogą mieć one formę powitań i zabawy ruchowej. Dzieci uczą się rozróżniać i nazywać części ciała np. ramię, łokieć, brwi. Dzieci nieco starsze witają się prawym kolanem, lewym łokciem. Ćwiczenia stwarzają okazję do utrwalania orientacji w przestrzeni, odróżniania kierunków: prawo – lewo, góra – dół, nad, obok. Następnie dzieci uczą się nowej piosenki, która będzie towarzyszyła dalszym zajęciom. W rozmowie z nauczycielem omawiana jest jej treść, wyjaśniane są trudne słowa. Daje to sposobność do rozwijania mowy dziecka. Kolejnym etapem jest zabawa w „zagadki językowe", nauczyciel wykorzystuje tekst piosenki do rozwijania kompetencjom językowych. Część właściwa: podstawowa część zajęć to zajęcia właściwe. Zawierają one trzy rodzaje ćwiczeń: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo – słuchowe, ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe.
Ćwiczenia ruchowe: jest to zabawa ruchowa nawiązują do treści piosenki, ma ona charakter usprawniający i relaksacyjny. W czasie ćwiczeń ruchowych zaczynamy od kształcenia ruchów całego ciała (motoryka duża), a następnie prowadzimy usprawnienia ruchów ręki (motoryka mała). Ćwiczenia ruchowo – słuchowe: są bardziej złożone, bo mają charakter ruchowy i dźwiękowy (piosenka). W ćwiczenia te zaangażowane są dwa analizatory: kinestetyczno – ruchowy i słuchowy. Dzieci wystukują rytm śpiewanej piosenki na bębenku, na woreczkach z sypkim materiałem. Ćwiczenia te, to ruchy wykonywane jedną ręką – dominującą: pięścią, dłonią, palcami, a następnie ręką nie dominującą również: pięścią, dłonią, palcami, wreszcie łokciem, i całe ciało, w rytm śpiewanej piosenki. Ćwiczenia te są wykonywane początkowo w tym samym miejscu, a potem w różnych układach przestrzennych. Należy tutaj wspomnieć o metodzie Ruchu Rozwijającego, w którym rytm jest uznany jako podstawa zarówno tego co się dzieje wokół jak i w nas samych. Wystukiwanie rytmu ma początkowo kierunki od lewej do prawej do lewej, a w następnych ćwiczeniach od prawej do lewej , aż wreszcie tam i z powrotem (LPL). Ruch mogą przyjmować rożne formy: uderzenia, głaskania, wałeczka, naciskania. Wałeczki mogą być podrzucane, przekładane z ręki do ręki itd. Używamy tu takich pomocy jak: sznurki, gumy, wstążki, szarfy, chusteczki, balony i instrumenty muzyczne i przedmioty, które mogą te instrumenty zastąpić, np. plastikowe butelki., kubki lub zakrętki do słoików. Dzieci najpierw wykonują ćwiczenia wg wzoru kreślonego przez nauczyciela, a następnie proponują własne formy ćwiczeń. Ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe: to nauka wykonywania wzorów (figur geometrycznych lub liter) w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki. Kolejne etapy ćwiczeń są następujące: I. Demonstracja wzoru (litery) i sposobu wykonywania ćwiczenia. II. Uczenie się polisensoryczne. III. Reprodukowanie wzorów. Ćwiczenia rozpoczynamy od demonstracji i omówienia wzoru, litery: Jak wygląda? Do czego jest podobna? Następnie dziecko uczy się wielozmysłowo (przez dotyk, ruch, słuch), najlepiej gdy wzór po którym dziecko wodzi palcem, jest wykonany z materiałów o różnej fakturze i barwie. Dalszy ciąg ćwiczeń to reprodukowanie wzoru – litery: całą ręką, w powietrzu, najpierw w obecności wzoru, potem z pamięci, palcem, na stole podłodze, na tackach z kaszą, kredą, węglem rysunkowym, kredą świecową, mazakiem, pędzlem, długopisem. Podczas tego etapu ćwiczeń dzieci uczą się jak śpiewać piosenkę jednocześnie rysując wzory, np. śpiewając piosenkę o deszczyku rysują kreseczki ( krople deszczu). W programie "Od piosenki do literki", proponowane jest pisanie liter z jednoczesnym śpiewem piosenek specjalnie do nich skomponowanych. Przestrzeganie kolejności ich kierunków, ruchów rąk w przestrzeni umożliwia dziecku przyswajanie prawidłowych nawyków ruchowych: właściwe uchwycenie narzędzia, rysowanie linii pionowych z góry na dół, linii poziomych od lewej do prawej, okręgów – przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Ruch powinien być zgodny z rytmem, odpowiednim fragmentem tekstu śpiewanej piosenki i odtwarzanym elementem wzoru – liter. Nie wszystkie techniki trzeba stosować na jednym zajęciu. Należy wprowadzić je na zmianę, podczas kolejnych spotkań. Po wykonaniu zadania omawiamy z dziećmi ich prace: czy są wykonane poprawnie i jakie błędy się w nich pojawiły (omówienie błędów). Kształci to uważną obserwację, spostrzegawczość oraz nawyk samokontroli. Zajęcia końcowe: na zakończenie stosujemy zajęcia wyciszające. Przeprowadzamy krótkie ćwiczenia relaksacyjne, w pozycji leżącej proponujemy partnerowi masaż, ćwiczenia logopedyczne: oddechowe i usprawniające artykulatory. Organizacja zajęć. Zajęcia Metodą Dobrego Startu zazwyczaj prowadzi się z całą grupą dzieci. Grupa ta może mieć różną wielkość. Może obejmować: całą klasę , grupę 6 – 8 dzieci o dysharmonijnym rozwoju, 6 – 8 dzieci z upośledzeniem umysłowym, grupę 3 – 4 dzieci pracujących w parach z dorosłymi osobami , w przypadku dzieci autystycznych. Pomoce do zajęć. 1.Do zajęć wprowadzających: konkretne przedmioty związane z treścią piosenki, obrazek ilustrujący treść. 2.Do ćwiczeń ruchowo – słuchowych: woreczki, wałeczki, sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony, chusteczki, instrumenty muzyczne lub przedmioty które mogą je zastąpić: plastikowe butelki. 3.Do ćwiczeń ruchowo – słuchowo – wzrokowych: wzór lub litera napisana grubym mazakiem, taca z materiałem sypkim, arkusz papieru pakowego, karty ćwiczeń, blok, mazaki, kredki itp. Modyfikacja Metody Dobrego Startu.W ciągu 30 lat pracy nad rozwojem MDS powstały trzy podstawowe jej formy: I. "Piosenki i rysunki", mamy w nich do czynienia z bardzo prostymi wzorami (zaczynając od kropek i kresek) oraz bardzo łatwymi piosenkami. Na jednym wzorze u dzieci młodszych można pracować cały miesiąc. Wskazane jest, by do tego samego wzoru zmieniać co tydzień piosenkę np. uczymy dzieci rysować koło, śpiewając piosenkę o piłce, kuli śniegowej, o jabłuszku, bańce mydlanej. II. "Piosenki i znaki", złożone są we wzory, ćwiczenia grafomotoryczne i piosenki dla dzieci w wieku przedszkolnym celem przygotowania ich do podjęcia nauki czytania i pisania. III. „Piosenki i litery", dla uczniów rozpoczynających naukę czytania i pisania w klasie "0", w celu polisensorycznego uczenia się liter. Modyfikacje MDS nawzajem się uzupełniają, początkowo na materiale nieliterowym, a następnie na materiale obejmującym litery drukowane i pisane. W klasie "0", zaczynając prace nad alfabetem, można pomóc dzieciom w pracy nad opanowaniem tych liter. Bibliografia:
M. Bogdanowicz – "Metoda Dobrego Startu".
M. Bogdanowicz – "Alfabet piosenek".
magoroma