Nazwy związków i substancji chemicznych.pdf

Nazwy związków i substancji chemicznych

Adsorbenty – ciała o wysokim stopniu rozproszenia mające dużą powierzchnię

zewnętrzną (nieporowate) lub wewnętrzną (porowate), na której następuje adsorpcja

substancji z gazów do roztworów.

Aerozole – zawiesiny kropelek (lub cząstek) związków (przeważnie pestycydów)

chemicznych i biologicznych w powietrzu lub w gazach (np. mgła, zarodniki grzybów,

różne pestycydy, dym itp.). Rozróżniamy m.in. aerozole: kondensacyjne, dyspersyjne,

freonowe.

Akarazydy – środki chemiczne do niszczenia pasożytów roślin.

Akryl – bezbarwna przezroczysta masa plastyczna, z ktorej wyrabia się szkła okularowe.

Aldehydy – związki organiczne powstające z niektórych alkoholi przez ich utlenienie w

obecności katalizatorów. Charakterystyczna grupa – CHO 3 .

Algicydy – substancje chemiczne stosowane do zwalczania chwastów w zbiornikach

wodnych.

Alkalia – bardzo mocne zasady mające właściwości żrące.

Alkaloidy – różnorodne związki organiczne pochodzenia roślinnego o charakterze

zasadowym, działające trująco na układ nerwowy.

Alkany – parafiny – węglowodory nasycone, acykliczne.

Alkeny – olefiny – węglowodory nienasycone, acykliczne.

Alkohole – związki organiczne, pochodne węglowodorów, w których jeden lub kilka

atomów wodoru zastąpiono grupami wodorotlenowymi – OH (z wyjątkiem fenoli).

Alkozole – roztwory koloidowe, w których fazą rozpraszającą jest alkohol.

Alniko – stop lub spiek proszków aluminium, niklu, kobaltu, miedzi i żelaza, stosowany

do wyrobu magnesów trwałych.

Alund – krystaliczny tlenek glinu otrzymywany sztucznie przez wypalanie boksytu w

piecu elektrycznym, stosowany do wyrobu krążków szlifierskich i tygli ogniotrwałych.

Ałuny – uwodnione podwójnie siarczany stosowane do barwienia, garbowania.

Amalgamaty – stopy rtęci, czasem w zwykłych warunkach, np. zetknięcie się rtęci ze

złotem, powoduje natychmiastowe jego rozpuszczenie.

Amfijony – indywidua chemiczne tworzące się wskutek wewnątrzcząsteczkowej

wymiany protonu, przechodzące w roztworach kwaśnych w kationy, a w zasadowych w

aniony (np. glicyna NH 2 CH 2 COOH tworzy amfijon + NH 3 CH 2 COO – ).

Amfolity – substancje zawierające w cząsteczce zarówno grupy kwasowe jak i

zasadowe, indywidua chemiczne zdolne, w zależności od warunków reakcji do

przyłączenia bądź odłączenia protonów. Najprostszym amfolitem jest woda.

Aminokwasy – związki zawierające grupę (lub grupy) karboksylową (kwasową) i grupę

(lub grupy) aminową (zasadową). Niektóre z nich to:

Alanina

Arginina

Asparagina

Cysteina

Cytrulina

Fenyloalanina

Glicyna

Glutamina

Histydyna

Homoseryna

Analeptyki – środki cucące – substancje należące do środków przeciwko zaburzeniom

układu krążenia, zwiększające pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego (kamfora,

kardiamid, kardiazol, kofeina, lobelina, strychnina).

Antracyt – gatunek węgla kamiennego, błyszczący o połysku metalicznym, bogaty w

pierwiastek C (92 ÷ 98%), trudno zapalny, spala się bezdymnym płomieniem.

Antybiotyki – związki organiczne, zwykle o skomplikowanej budowie, wytwarzane przez

bakterie, grzyby, glony i porosty lub otrzymywane sztucznie drogą syntezy.

Antypireny – substancje dodawane do tworzyw sztucznych zapobiegające ich zapalaniu

się.

Antywitaminy – analogi witamin, substancje działające antagonistycznie do witamin.

Powodują zakłócenia w metaboliźmie lub w działaniu witamin z racji podobieństwa

strukturalnego, np. dikumarol, betacetylopirydyny.

Azeotropy – mieszaniny ciekłe mające w stanie równowagi jednakowy skład fazy ciekłej

i gazowej. Podczas destylacji azeotropów otrzymuje się kondensat o tym samym

składzie co ciecz wyjściowa.

Babbit – stop łożyskowy cyny lub ołowiu m.in. z antymonem i miedzią, używany do

wylewania panwi łożysk.

Bertolidy – ciała stałe będące związkami chemicznymi zajmującymi pozycję przejściową

między związkami o składzie ściśle stechiometrycznym (daltonidami) a roztworami

stałymi.

Bezwodniki – związki chemiczne, które powstają z połączeń uwodnionych

(zawierających cząsteczkę H 2 O) po odszczepieniu cząsteczek wody. Nieorganiczne –

najczęściej tlenki niemetali, które przez przyłączenie wody przechodzą w kwasy.

Organiczne – połącznie rodników za pomocą tlenu.

Białka – podstawowe składniki wszystkich organizmów. Niektóre są materiałem

budulcowym organizmu, inne kierują przemianą materii (enzymy, hormony).

Biolity – skały osadowe pochodzenia organicznego.

Biozy – dwucukry – najpospolitsze i najprostsze cukry złożone, powstałe przez

kondensację dwóch cząsteczek cukrów prostych (menoz), np. cukier mleczny, trzcinowy,

słodowy.

Bituminy – różnorodne naturalne substancje chemiczne stanowiące mieszaninę

węglowodorów, powstające ze szczątków organicznych w wyniku długotrwałych

procesów geologicznych. Należą tu: gaz ziemny, ropa naftowa, asfalt, ozokeryt a także

sztuczne – smoła węglowa i pak.

Bufory – mieszaniny, roztwory słabej zasady i soli tej zasady z mocnym kwasem lub

słabego kwasu i jego soli z mocną zasadą. Utrzymują stałą kwasowość roztworu bez

względu na swoje stężenie.

Cerezyna – oczyszczony wosk ziemny (ozokeryt), używana do wyrobu świec, pasty do

butów, politury.

Chlorowce – halogeny – pierwiastki fluor, chlor, brom, jod z wodorem tworzą

chlorowodory, które rozpuszczone w wodzie dają kwasy – z metalami tworzą sole.

Cukry – sacharydy, węglowodany – szeroko rozpowszechniona w przyrodzie grupa

wielowodorotlenowych aldehydów (aldozy) i ketonów (ketozy) oraz ich pochodnych

(dezoksycukry, aminocukry, uronowe kwasy) występujących jako cukry proste,

monosacharydy i wielocząsteczkowe polisacharydy.

Cyklamat – sól kwasu cykloheksylo–sulfaminowego, przypominająca smakiem cukier,

słodsza około 30 razy od cukru spożywczego, nie mająca wartości odżywczej –

stosowana jako sztuczna substancja słodząca.

Daltonidy – ciała stałe, związki chemiczne krystaliczne o składzie ściśle

stechiometrycznym.

Degras – mellon – uboczny produkt tłuszczowego garbowania skór lub sztucznie

utleniony tran.

Depolaryzatory – substancje usuwające produkty reakcji elektrochemicznych

gromadzące się w pobliżu elektrod w czasie pracy ogniwa.

Depresator – dodatek do oleju smarowego, napędowego i opałowego obniżający ich

temperaturę krzepnięcia.

Detergenty – syntetyczne produkty o własnościach myjących i zwilżających, nie

zawierające mydła.

Detonatory – inicjatory – materiały wybuchowe inicjujące. Substancje wybuchowe

wyjątkowo wrażliwe na działanie bodźców mechanicznych, elektrycznych lub działanie

płomienia, np. piorunian rtęciowy Hg(CNO) 2 , azydek ołowiu Pb(N 3 ) 2 , dinol, tetrazen,

acetylenek miedziawy.

Dimer – produkt połączenia się takich samych cząsteczek (monomerów) ze sobą,

pierwszy etap polimeryzacji.

Dulcyna – C 9 H 12 O 2 N 2 – biały krystaliczny proszek rozpuszczalny w wodzie, około 250

razy słodszy od cukru trzcinowego.

Duran – gatunek trudno topliwego szkła, o małej rozszerzalności i dużej odporności na

działanie chemikaliów, stosowany jest do wyrobu naczyń laboratoryjnych.

Dym – zawiesina bardzo drobnych cząstek stałych w gazie.

Dziegieć – produkt suchej destylacji drewna lub kory drzew liściastych (zwłaszcza kory

brzozowej). Brunatnoczarna, lepko–gęsta ciecz o charakterystycznym zapachu, słabo

rozpuszczalna w wodzie.

Egzotoksyny – jady pozakomórkowe wytwarzane przez bakterie.

Elektrolit – roztwór, który przewodzi prąd elektryczny lub substancja, która w wodnym

roztworze przewodzi prąd elektryczny. Zaliczamy tu kwasy, mocne zasady i sole lub ich

roztwory wodne.

Emulgatory – substancje ułatwiające tworzenie się emulsji i nadające jej trwałość.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: