6_RADA_Elzbieta_Jednorog.pdf
(
131 KB
)
Pobierz
RADA_Elzbieta_Jednorog
Materiał szkoleniowy
Wrocław, 14 grudnia 2005 r.
Opracowanie:
ElŜbieta Jednoróg, Małgorzata Jaworska, Jadwiga Sadownik, Jolanta Bia-
łoskórska, Beata Ogonowska-Woźniak, Dorota Olejnik, Danuta Wittek-Ratajczak, Jadwiga
Wiślak, Anna Kwiatkowska, Wioletta Jankiewicz, Hanna Lewicka, Alicja Mytych,
Agnieszka Piela, Jolanta Leszczyńska, Małgorzata Szachnowska, GraŜyna Raszczuk, Mał-
gorzata Tucka, Agnieszka Zachodni
Liderzy Programu ORTOGRAFFITI – Małgorzata Tucka, Agnieszka Zachodni
TEMAT: Scenariusz rady pedagogicznej na temat dysleksji rozwojowej
I. Wprowadzenie
1.
Bajka dla nauczycieli. Odczytanie przez prowadzącego. Tekst jest zamieszczony w
Ucze
ń
z dysleksj
ą
w szkole
s. 8.
2.
Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi a uczniowie ze specyficznymi trud-
nościami w nauce, czyli uczniowie z dysleksją. (Najlepiej omówić to za pomocą schematu
zamieszczonego w
Ucze
ń
z dysleksja w szkole
s. 13.)
3.
Definicja dysleksji. Zanim przytoczymy uczestnikom naukową definicję dysleksji, moŜe-
my wyjaśnić to w sposób uproszczony: oko dyslektyka, jakby widzi obraz, ale jego mózg
nie od razu moŜe go zapamiętać; ucho jakby słyszy dźwięki, lecz za pierwszym razem re-
jestruje je niedokładnie – na podstawie
Jak pomóc dyslektykowi
Ergo styczeń 2005 r.
Definicja dysleksji opublikowana przez Międzynarodowe Towarzystwo Dysleksji imienia
Ortona w USA (
Ucze
ń
z dysleksj
ą
w szkole
, s. 25).
4.
Terminologia uŜywana w Polsce. Wyjaśnienie pojęć: dysleksja rozwojowa, dysleksja,
dysortografia, dysgrafia (
Ucze
ń
z dysleksj
ą
w szkole
s. 18, 19).
5.
Inne, oprócz dysleksji, przyczyny niepowodzeń w nauce czytania i pisania: niska spraw-
ność intelektualna, zaniedbania, wady zmysłów, schorzenia neurologiczne (
Ucze
ń
z dys-
leksj
ą
w szkole
s. 24).
6.
Przyczyny dysleksji.
·
działanie niekorzystnych czynników na centralny układ nerwowy jeszcze przed uro-
dzeniem, w czasie porodu lub we wczesnym dzieciństwie;
·
dziedziczenie po rodzicach;
·
wg najnowszych badań amerykańskich występowanie dysleksji wiąŜe się z defektami
kory mózgowej;
zaburzenia hormonalne, nadprodukcja testosteronu w okresie prenatalnym powodują-
ca zaburzenia funkcjonowania systemu immunologicznego, zablokowanie rozwoju
lewej półkuli mózgowej i kompensacyjny rozwój prawej.
7. Niepokojące symptomy:
·
dziecko czyta wolno, słabo rozumie tekst;
·
nie lubi pisać wypracowań, woli wypowiedzi ustne;
·
wypowiada się dobrze, ale krótko, gubi się w wypowiedziach dłuŜszych;
·
mimo znajomości reguł popełnia błędy ortograficzne;
·
·
zdarza się, Ŝe nie robi odstępów miedzy wyrazami;
·
nie lubi posługiwać się słownikami, encyklopediami;
·
aby zrozumieć polecenie, musi je przeczytać kilkakrotnie;
·
myli kolejność działań i znaki, rozwiązując zadania matematyczne;
·
popełnia pomyłki, określając kierunek;
·
nie lubi rozwiązywać krzyŜówek, diagramów, wypełniać rubryk, ankiet (na podstawie
Jak pomóc dyslektykowi
Ergo styczeń 2005).
II. Trudno
ś
ci w nauce, na które napotyka ucze
ń
z dysleksj
ą
na poszczególnych
przedmiotach
1.
Dzielimy nauczycieli na grupy przedmiotowe i rozdajemy informacje o trudnościach, któ-
re mogą wystąpić na ich przedmiotach u uczniów z dysleksją.
JĘZYK POLSKI:
·
trudności w czytaniu, dotyczące techniki i rozumienia,
·
problemy z pamięciowym opanowaniem tekstu,
·
błędy podczas samodzielnego pisania, pisania ze słuchu, przepisywania i pisania z
pamięci,
·
obniŜony poziom graficzny pisma,
·
trudności z formułowaniem myśli na piśmie,
·
chaotyczne wypowiedzi pisemne, trudności z kompozycją dłuŜszych form.
HISTORIA:
·
mylenie pojęć takich jak wiek i tysiąclecie,
·
trudności z odczytywaniem liczb rzymskich,
·
problemy z ustalaniem chronologii wydarzeń historycznych,
·
mylenie dat, nazwisk,
·
problemy z właściwym przyporządkowaniem daty do wydarzenia historycznego.
MATEMATYKA, FIZYKA:
·
trudności z nauką tabliczki mnoŜenia lub innego materiału, który ma charakter se-
kwencyjny,
·
trudności z liczeniem w pamięci,
·
pomyłki w obliczeniach,
·
mylenie znaków, pojęć,
·
błędne zapisywanie i odczytywanie liczb wielocyfrowych (z wieloma zerami lub miej-
scami po przecinku),
·
przestawianie cyfr,
·
nieprawidłowa organizacja przestrzenna zapisu działań matematycznych (chaotyczny
zapis),
·
odwrotne zapisywanie znaków nierówności,
·
problemy z porównywaniem wzorów, wykresów i rysunków,
·
problemy z rysowaniem wykresów funkcji, rzutów figur,
·
trudności w nauce geometrii (obliczanie objętości, powierzchni brył i figur złoŜo-
nych),
niski poziom graficzny wykresów i rysunków.
BIOLOGIA, CHEMIA:
·
·
trudności z opanowaniem terminologii, dłuŜszych nazw i nazw łacińskich,
·
trudności z zapisem i zapamiętaniem łańcuchów reakcji chemicznych i biochemicz-
nych),
·
trudności z opanowaniem systematyki i danych zorganizowanych przestrzennie, np.
tablica Mendelejewa,
·
trudności z prawidłowym odtworzeniem wzorów strukturalnych.
GEOGRAFIA:
·
trudności z czytaniem i rysowaniem map,
·
kłopoty z orientacją na mapie,
·
trudności z określeniem kierunków geograficznych, mylenie kierunków,
·
mylenie pojęć, np. długość – szerokość geograficzna,
·
trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych, zwłaszcza podobnie brzmiących,
np. Arktyka, Antarktyka, Antarktyda,
·
trudności w obliczaniu współrzędnych geograficznych.
WYCHOWANIE FIZYCZNE:
·
mała precyzja ruchów utrudniających wykonanie niektórych ćwiczeń i układów gim-
nastycznych,
·
zła koordynacja ruchów utrudniająca rzucanie i łapanie piłki (siatkówka, koszykówka,
tenis stołowy),
·
problem z orientacją w schemacie ciała,
·
trudności w bieganiu i ćwiczeniach równowaŜnych,
·
kłopoty w grach zespołowych.
JĘZYKI OBCE:
·
trudności z poprawnym pisaniem pomimo dobrych odpowiedzi ustnych,
·
trudności z zapamiętywaniem słówek,
·
nieprawidłowa wymowa,
·
kłopoty z zapisem wyrazów w poprawnej formie gramatycznej,
·
problemy z analizą słuchową wyrazów w zdaniu.
2.
Grupy wyszukują w zeszytach ORTOGRAFFITI ćwiczenia moŜliwe do wykorzystania na
lekcjach matematyki, geografii, historii, itp.
III Trudno
ś
ci z czytaniem i pisaniem
1.
Rodzaje zaburzeń utrudniających
czytanie
Prowadzący krótko wyjaśnia pojęcia:
percepcja słuchowa, percepcja wzrokowa, orienta-
cja przestrzenna, lateralizacja
.
2.
Nauczyciele siedzą w trzech grupach, kaŜda grupa otrzymuje kartkę z hasłem:
A.
zaburzenie percepcji słuchowej,
B.
zaburzenie percepcji wzrokowej i orientacji przestrzennej,
C.
zaburzenie procesu lateralizacji.
KaŜda grupa otrzymuje paski papieru z nazwami symptomami poszczególnych zaburzeń i
wybiera te, które są charakterystyczne dla podanego zaburzenia. Po wykonaniu ćwiczenia
prowadzący prezentuje foliogram z właściwym przyporządkowaniem symptomów do zabu-
rzeń, np.:
KŁOPOTY Z CZYTANIEM
ZABURZENIA PERCEPCJI
SŁUCHOWEJ
ZABURZENIA FUNKCJI
WZROKOWEJ I ORIEN-
TACJI PRZESTRZENNEJ
ZABURZENIE PROCESU
LATERALIZACJI
·
szczególne trudności w
scaleniu w całość wyra-
zu,
·
w początkach nauki trud-
ności w kojarzeniu głoski
z odpowiednim znakiem
graficznym,
·
przestawianie liter i czą-
stek wyrazowych,
·
zmiana kolejności liter,
sylab, a nawet wyrazów,
·
problemy z „przelitero-
waniem dźwięków”,
·
mylenie liter wyrazów o
podobieństwie graficz-
nym (poda – pada – ba-
da),
·
opuszczanie całego wier-
sza,
·
trudności we właściwej
intonacji czytanych tre-
ści,
·
wolne tempo czytania
(szczególnie przy lewo-
oczności – pismo ma kie-
runek od lewej do prawej,
a więc prawe oko powin-
no „prowadzić”).
·
błędy w czytaniu – za-
miany liter, opuszczanie
ich, zmiana brzmienia,
nieprawidłowe odczyty-
wanie całych wyrazów,
·
odpoznawanie napisów
po cechach przypadko-
wych (obrazki, układ
strony), częste czytanie
„na pamięć”, zgadywa-
nie,
·
trudności w zrozumieniu
przeczytanej treści, wy-
nikające z błędów w czy-
taniu, jak i z niewłaści-
wego rozumienia okre-
śleń słownych, głównie
pojęć abstrakcyjnych.
·
przestawianie i opusz-
czanie liter, a nawet ca-
łych sylab „przekręcanie
końcówek” wyrazów,
·
bardzo wolne tempo czy-
tania i niechęć do czyta-
nia, zwłaszcza głośnego,
·
rozumienie przeczytanej
treści utrudnione ze
względu na koncentro-
wanie się na technicznej
stronie czytania.
3.
Burza mózgów dotycząca wykreowania banku pomysłów, jak pomagać uczniowi z dys-
leksją w przezwycięŜaniu trudności w czytaniu.
4.
Osoba prowadząca przedstawia konkretne propozycje ćwiczeń oraz informacje o gimna-
styce oczu (
ORTOGRAFFITI. Przewodnik dla nauczyciela
, rozdz. VII, s. 10–25).
5.
Rodzaje zaburzeń utrudniających
pisanie
.
Prowadzący prezentuje przykładowe prace dyslektyków, wskazując przy tym specyficzne
błędy tam występujące. Następnie omawia krótko przyczyny trudności w pisaniu:
·
zaburzenia funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej,
·
zaburzenia rozwoju ruchowego,
·
zaburzenia procesu lateralizacji,
zaburzenia percepcji słuchowej.
6.
Przejawy zaburzeń i ćwiczenia usprawniające – wykład
ZABURZENIA FUNCJI WZROKOWEJ
·
·
trudności w przepisywaniu, pisaniu z pamięci i ze słuchu,
·
trudności z zapamiętywaniem kształtu liter,
·
mylenie liter podobnych (a-o, a-ą, e-c, e-ę, ł-l-t, m-n, u-w),
·
mylenie liter róŜniących się połoŜeniem w stosunku do osi pionowej (p-b, b-d) lub po-
ziomej (w-m, u-n,b-p,d-g),
·
pomijanie znaków diakrytycznych,
błędy typowo ortograficzne wynikające z gorszej pamięci wzrokowej.
ZABURZENIA ROZWOJU RUCHOWEGO
·
mała precyzja ruchów dłoni i palców,
zniekształcenie graficznej strony pisania (pismo nieczytelne, litery często wykraczają-
ce poza liniaturę, wolne tempo pisania, niestarannie prowadzone zeszyty).
ZABURZENIA PROCESU LATERALIZACJI
·
mylenie liter o podobnych kształtach a innym połoŜeniu i kierunku (tzw. Statyczne
odwracanie liter: b-d, p-b, u-n, w-m),
·
dynamiczne odwracanie liter – zmiana kolejności, przestawianie,
·
w początkach nauki często pismo lustrzane,
zniekształcenie graficznej strony pisma.
ZABURZENIE PERCEPCJI SŁUCHOWEJ
·
trudności w pisaniu ze słuchu,
·
„zlepki” liter,
·
mylenie liter odpowiadającym głoskom dźwiękowo podobnym: b-p, d-t, g-k, z-s, dz-c,
sz-s,
·
trudności w róŜnicowaniu i-j,
·
trudności w odróŜnianiu ą-ę od om, on, em, en,
·
trudności w analizie wyrazowej, sylabowej i głoskowej,
·
łączenie przyimków z rzeczownikami,
·
opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów,
·
„grubienie” liter, przestawianie ich kolejności w wyrazie,
·
często w pisaniu ujawniają się skorygowane juŜ wady wymowy.
Przykłady ćwiczeń dla uczniów z trudnościami w pisaniu:
·
wyszukiwanie zadanej litery w tekście,
·
wyszukiwanie słów zaczynających się na daną literę,
·
rozwiązywanie krzyŜówek,
·
nauka rymowanek i pisanie ich z pamięci,
·
łączenie punktów tworzących jakąś figurę,
·
obwodzenie kształtów,
·
kolorowanie określonych pól,
·
powiększanie/pomniejszanie w zadanej skali rysunków,
·
wycinanie, lepienie, malowanie pędzelkiem i palcami, nawlekanie, wydzieranie,
·
wyszukiwanie róŜnic w obrazkach,
·
wyszukiwanie wyrazów w diagramach,
·
zaznaczanie/wyszukiwanie punktów w układzie współrzędnych,
·
dorysowywanie brakujących kształtów/części liter,
·
budowanie wyrazów z rozsypanek sylabowych,
·
zaznaczanie na mapie zadanych punktów topograficznych,
·
przed zapasaniem zdania liczenie z ilu wyrazów się ono składa,
·
głośne odczytywanie własnego pisma.
IV. Zako
ń
czenie
Na zakończenie spotkania odczytujemy
Dekalog dla nauczycieli
(
Ucze
ń
z dysleksj
ą
w szkole
s. 91).
·
·
·
Plik z chomika:
A-n-i-t-a
Inne pliki z tego folderu:
7_OPINIA_Jolanta_Woskowiak.pdf
(170 KB)
ch.jpg
(84 KB)
1_OPINIA_Julita_Maciag.pdf
(166 KB)
1_ORT5_Anna_Wroblewska.pdf
(211 KB)
1_ORT6_Katarzyna_Zorawik.pdf
(179 KB)
Inne foldery tego chomika:
Ćw. ortogr. i matem
Czas , zegar, kalendarz
Części mowy
Czynności po angielsku
Czytanie ze zrozumieniem kl II
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin