4
1) Pedagogika specjalna jako przedmiot (metody badań): Aktualnie brak.
2) Z jakimi naukami spokrewniona jest pedagogika specjalna:
a) Medycyna a szczególnie psychopatologia i psychiatria dziecięca ustalają lub współdziałają przy ustalaniu diagnozy upośledzenia. W zależności od rodzaju upośledzenia współdziałają ze sobą otolaryngolog, ortopeda, okulista, pediatra, chirurg i inni .
b) Nauki prawne, szczególnie prawo i sądownictwo dla nieletnich. Określają one sytuację prawną jednostek upośledzonych, zapewniają im warunki opiekuńcze.
c) Psychologia kliniczna, rozwojowa, wychowawcza, psychologia dzieci z odchyleniami od normy.
d) Także filozofia, etyka, biologia, chemia, patosocjologia itp.
Źródło: O.Lipkowski „Pedagogika Specjalna” , notatki
3) Rodzaje niepełnosprawności (klasyfikacja: Sękowskiej i Grzegorzewskiej)
a) Sękowska:
- jednostki posiadające trudności w poznawaniu świata na skutek uszkodzenia analizatora (głusi, niewidomi).
- jednostki u których procesy poznawcze przebiegają nieprawidłowo w wyniku czego mają trudności i ograniczone zdolności (upośledzenia umysłowe i z pogranicza normy intelektualnej)
- jednostki które na wskutek uszkodzenia narządu ruchu mają problemy w poruszaniu się i poznawaniu świata.
- jednostki które na skutek zaniedbań i uszkodzeń centralnego układu nerwowego charakteropatii lub psychopatii mają trudności w dostosowaniu się do norm moralnych
b) Grzegorzewska
- dzieci anormalne które wskutek mniejszych lub większych upośledzeń mają trudności w poznawaniu świata, porozumiewaniu się ze światem i wymagają stałej opieki (głusi, niewidomi, przewlekle chorzy, upośledzeni umysłowo, niedostosowani społecznie
- dzieci anormalne które w pewnym okresie wymagają specjalnej opieki (dzieci chore, niedostosowane społecznie)
Źródło : notatki z wykładów
4) Ortodydaktyka i jej zasady:
Ortodydaktyka z punktu widzenia leksykalnego to dydaktyka wyprostowująca, wyrównująca.
Według notatek:
a) Zasada kształcenia pozytywnej atmosfery pracy
b) Zasada pomocy w nauce
c) Zasada aktywizacji w nauce ( skierowana jest na dziedziny najbardziej ograniczone np. niewidomych uczy się orientacji, chodzenia z laską)
d) Zasada dominacji wychowania nad nauczaniem
e) Zasada indywidualizacji (każde dziecko odchylone od normy jest inne i wymaga indywidualnej opieki)
f) Zasada treści kształcących ( dobór takich treści które będą przydatne w życiu, dostosowanie ich do typu psychicznego)
g) Zasada poglądowości (kontakt ze środowiskiem o którym mówimy, nie mówimy o rzeczach których dziecko nie może zobaczyć)
h) Zasada systematyczności
i) Zasada łączenia teorii z praktyką
Według O. Lipkowskiego:
a) Zasada życzliwej pomocy
b) Zasada kształtowania pozytywnej atmosfery pracy
c) Zasada aktywności w nauce
d) Zasada dominacji wychowania
e) Zasada indywidualizacji
f) Zasada treści krztałcących
Rewalidacja – kształcenie jednostek odchylonych od normy z punktu widzenia przygotowania ich do życia.
Trzy kierunki działalności rewalidacyjnej:
a) kształtowanie i rozwijanie tych cech i zdolności które u danej jednostki są najmniej uszkodzone, dążymy do maksymalnego rozwinięcia zdolności manualnych.
b) Wzmocnienie i usprawnienie uszkodzonych zakresów fizycznych fizycznych psychicznych
c) Wyrównywanie braków przez kompensację i zastępowanie deficytów innymi wartościami
Źródło: O. Lipkowski „Pedagogika Specjalna” , notatki
5) Zasady rewalidacji:
a) Zasada akceptacji (akceptuje się dziecko upośledzone nie jako dziecko specjalne ale jako dziecko które obarczone jest większymi trudnościami rozwojowymi.
b) Zasada pomocy (aktywizacja tych sił lbiologicznych które zachowały się jeszcze u dziecka, pomoc w rozwiązywaniu trudności, stworzenie odpowiednich warunków pracy i atmosfery.
c) Zasada indywidualizacji
d) Zasada terapii pedagogicznej
- poznanie dziecka
- oddziaływanie na środowisko
-terapia właściwa
e) Współpraca z rodziną (pedagog musi stworzyć odpowiednią atmosferę pracy z rodzicami, wtedy to poprawia się sytuacja emocjonalna dziecka. Zwiększa się poziom rodziców wiedzy o pracy rewalidacyjnej i jej efektach.
6) Nazwiska w pedagogice specjalnej:
Oligo: Janina Wyczesany, Halina Bożyszkowska, Władysław Dykcik
Surdo: Skarżyski ,Klaczak
Tyflo: Zofia Sękowska, Aleksander Hulek, Emanuela Jezierska, Zofia Polak, Tadeusz Majewski
Reso: Jan Konopnicki, Bronisław Urban, Otton Lipkowski, Han Ilgiewicz
Terapia: Janina Doroszewska, Aleksandra Macian
7) Działy pedagogiki specjalnej:
Działy pedagogiki specjalnej wg Grzegorzewskiej:
a) oligofrenopedagogika - upośledzenia umysłowe wszystkich stopni
b) surdopedagogika – niedosłyszący, osoby z resztkami słuchu, głusi, głusi upośledzeni umysłowo
c) tyflopedagogika – niewidomi z resztkami wzroku, niedowidzący, niewidomi upośledzeni umysłowo
d) resocjalizacyjna - bez zaburzeń wyższych czynności nerwowych, umysłowych i zaburzeń charakterologicznych, z zaburzeniami wyższych czynności nerwowych, zaburzenia neurologiczne i psychopatyczne
e) pedagog.terapeutyczna – kalecy w zakresie narządów ruchu – niedowładem, uszkodzeniami, przewlekle chorzy, chorzy psychiczne
8) Ewolucja stosunku do niepełnosprawnych
Stosunek do ludzi niepełnosprawnych kształtował się w oparciu o nurty filozoficzne:
a) starożytność – ideał człowieka doskonałego, nie interesowano się tym problemem, w Sparcie jednostki takie likwidowano. Negacja niepełnosprawności.
b) Średniowiecze – zajmowano się nimi przy klasztorach. Czasem pełnili pomocnicze funkcje.
c) Okres filantropijny (okres opieki) niepełnosprawny traktowany jak chory więc niezdolny od pracy
d) Etap tworzenia dobroczynności – niepełnosprawny skazany na pomoc i opiekę instytucji charytatywnych
e) Etap podstawowych praw – człowiek niepełnosprawny jest również członkiem społeczeństwa więc powinien posiadać prawa
f) Etap prawa w zakresach różnych możliwości – wzrost zainteresowania niepełnosprawnymi, przygotowanie niepełnosprawnych do wykonywania poszczególnych zawodów.
g) Etap prawa do integracji – uznanie istnienia grupy osób niepełnosprawnych i stworzenie im warunków do życia z pełnosprawnymi, przygotowanie do zawodu i życia w społeczeństwie
9) Integracja edukacyjna i społeczna
Integracja – włączenie niepełnosprawnych w normalne środowisko społeczne przez różne formy kształcenia i przygotowania do pracy zawodowej oraz aktywny udział w życiu społecznym
Założenia integracji:
a) Niepełnosprawni mają takie same potrzeby usankcjonowane prawami człowieka. Różnice dotyczą jedynie metod i środków zaspakajania tych potrzeb a także zakresu i form.
b) Jednostki niepełnosprawne są członkami społeczeństw w którym żyją i w którym muszą w odpowiedni sposób funkcjonować
c) Niepełnosprawność może być nabyta w trakcie życia w związku z czym pojawienie się jej nie może eliminować jednostki z życia społecznego.
d) Specjalny system kształcenia i przygotowania do zawodu może i powinien dać jednostką niepełnosprawnym możliwość pracy i życia w środowisku naturalnym jaką jest rodzina, zakład pracy…
10) Twórca integracji w Polsce
W latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku Aleksander Hulek upowszechnił pojęcie integracyjnego systemu kształcenia i wychowania, który polega na „maksymalnym włączeniu dzieci i młodzieży z odchyleniami od normy do zwykłych szkół i innych placówek oświatowych, umożliwiających im – w miarę możliwości – wzrastanie w gronie zdrowych rówieśników. Jednostkom zaś przebywającym w zakładach opiekuńczych stara się zapewnić jak najczęstsze kontakty z zewnętrznym środowiskiem społecznym”. Pojęcie integracja „wyraża się w takim wzajemnym stosunku pełno i niepełnosprawnych, w którym respektowane są te same prawa i w którym stwarzane dla grup identyczne warunki maksymalnego, wszechstronnego rozwoju”.
pedagog107