uklad-odpornosci-golebi.pdf

Wpływ sprawności układu odporności organizmu na stan zdrowia i witalność gołębi.

Publikację oparto o ogólno dostępne materiały popularno-naukowe publikowane w Internecie oraz

materiały źródłowe firmy PANTEX.

Przedstawione informacje zostały omówione ogólnie, a celem publikacji jest zwrócenie hodowcy

gołębi uwagi na poniższe fakty:

Jak złożony jest mechanizm obronny ptaków oraz jak szybko i w nieodpowiedzialny sposób

można zaburzyć prawidłowy rozwój hodowli.

Praktycznie udowodnione jest, że prawidłowe, codzienne działania nad utrzymaniem i naturalnym

rozwojem zdrowia gołębi dają nieograniczone możliwości w osiąganiu zamierzonych wyników

lotowych.

Wprowadzenie .

Coroczny sezon lotowy dla wielu hodowców jest specyficznym sprawdzianem i oceną

wykonalności sportowych planów. To wtedy boleśnie odczuwane są negatywne skutki załamań

kondycji i osłabienia gołębi. Ekstremalne dawki stresów, niezadawalające wyniki lotowe skłaniają

często hodowcę do różnych prób i zmian przygotowanych planów. Poszukując złotego środka na

zaistniałe sytuacje często zmieniane są preparaty lub karma. Po podaniu ich, stwierdza się, że nie

jest to „to coś”, że problemy nie zostały rozwiązane a wręcz przeciwnie, następne tygodnie

przynoszą wielkie rozczarowanie i szkody.

Dlaczego tak się dzieje?, Jaka jest tego przyczyna? Czy są logiczne wytłumaczenia zaistniałych

sytuacji?, Czy istnieje sposób, aby zabezpieczyć się przed tym w przyszłości?

W wielu przypadkach to sama natura przy minimalnej ingerencji hodowcy potrafi rozwiązać wiele

problemów. W przypadku, kiedy organizm gołębia jest zdrowy i silny a on w swej naturze posiada

wszystkie cechy sportowca, wtedy można zaufać intuicji i oczekiwać wymarzonych wyników.

Sprawnie funkcjonujący organizm i jego system obronny wychodzi na ogół zwycięsko z tych walk,

ale w przypadkach ekstremalnych i zjadliwości chorobotwórczych infekcji, ponosi niejednokrotnie

porażkę.

PLAN PUBLIKACJI

Część pierwsza . Budowa i mechanizmy działania systemu obronnego organizmu.

Wprowadzenie do publikacji

Wybrane elementy teorii o budowie i mechanizmach działania układu odpornościowego.

Pamięć immunologiczna , jej rola w systemie obronnym .

Immunosupresja, jej wpływ na stan zdrowotny hodowli.

Limfocyty i mikrofagi jako systemowa odpowiedź organizmu na infekcje.

Opis głównych narządów limfatycznych organizmu gołębia

Wpływ sprawności układu obronnego na stan zdrowia gołębi

Potencjalne źródła infekcji organizmu.

Podstawowe mechanizmy zakażeń organizmu spowodowane przez bakterie i wirusy.

Nosicielstwo choroby – główne źródło niszczenia hodowli

Reakcje obronne organizmu na podstawowe choroby gołębi.

Wpływ stresu na sprawność układu obronnego.

Monitoring serologiczny, nowoczesna metoda diagnozowania zdrowotności hodowli.

Szczepienia i szczepionki.

Część druga . Praktyczne podejście do wspomagania systemu obronnego organizmu.

Natura, zamiast antybiotyków jako sprawna oręż na wirusy i inne zakażenia organizmu.

Środki pochodzenia naturalnego wspomagające układ obronny organizmu

Wpływ czynników środowiskowych na stan zdrowia hodowli.

Zasada PDCA jako efektywne narzędzie hodowcy w osiąganiu sukcesów lotowych i

hodowlanych.

Zalecane przez firmę PANTEX produkty wspomagające działanie układu obronnego.

R-Ceram. Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora. 2008-12-01

Część pierwsza.

Wybrane elementy teorii o „budowie i mechanizmach” działania systemu odpornościowego.

Na wstępie kilka istotnych objaśnień, .

W sprawnie działającym organizmie układ odpornościowy, zwany również „ układem

immunologicznym „pełni role obronną. Układ ten posiada zdolność odróżnienia własnych

składników biorących udział w funkcjonowaniu organizmu i zarządza całym, bardzo

skomplikowanym w budowie systemem działań obronnych w stosunku do stwierdzonych

drobnoustrojów lub obcych substancji, których obecność może być niebezpieczna dla jego

funkcjonowania.

Dzięki tym własnościom i szybkiej reakcji na stwierdzone zagrożenia zwalcza je a także

przeciwstawia się ich rozwijaniu jeszcze przed wyraźnymi objawami klinicznymi choroby.

Co to jest Immunosupresja oraz jej wpływ na zdrowie gołębi.

Zwykle w terminologii weterynaryjnej Immunosupresja określana jest jako poziom lub stan

odporności organizmu na chorobotwórcze infekcje.

Najbardziej nieprzewidywalnym w skutkach efektem wynikającym z immunosupresji jest utrata

zdolności organizmu ptaka do reagowania na podaną szczepionkę lub stan w którym organizm nie

jest w stanie wytworzyć odpowiednią ilość substancji obronnych (przeciwciał) dla ochrony przed

zaistniałą infekcją.

Bardzo poważne skutki negatywnej kombinacji szczepienia, szczególnie po podaniu żywych

wirusów szczepionkowych widać w stadzie ptaków o uszkodzonej odporności. W takim przypadku,

podany szczepionkowy wirus zaczyna rozprzestrzeniać się w stadzie w swej zjadliwej formie. W

efekcie przyjmuje formę kliniczną choroby z wszystkimi negatywnymi jej skutkami ( w tym,

padnięcia ptaków)

Co to jest pamięć immunologiczna oraz jej rola w systemie obronnym.

Kluczowym elementem funkcjonowania systemu obronnego jest pamięć immunologiczna , to w niej

skatalogowane i przechowywane są informacje o wszystkich nośnikach chorobotwórczej infekcji z

którymi stykał się organizm. To dzięki tym informacjom organizm w przypadku zagrożenia szybko i

skutecznie reaguje na zaistniałą infekcje wytwarzając specyficzne przeciwciała skierowane

głównie przeciw konkretnie stwierdzonemu drobnoustrojowi.

System obronny ptaków oparty jest na dwóch ściśle powiązanych ze sobą źródłach pozyskiwania

informacji i odpowiedzi na infekcję.

Podstawową jego część jako fundament naturalnej odporności stanowi dziedziczenie i pochodzi

bezpośrednio od rodziców.

Innym źródłem są informacje nabyte poprzez:

o Kontakt organizmu z otaczającymi go zarazkami i toksynami, przez, co organizm zapamiętuje

je i uczy się je rozpoznawać i likwidować.

o Kontrolowane przyjmowanie informacji obronnych w formie podawanych szczepionek i

pobudzeniu organizmu do wytwarzania przeciwciał wobec konkretnemu drobnoustrojowi.

o Przyjmowanieprzedpotencjalną infekcją preparatów i medykamentów jako doraźnych działań

zaporowych oraz przyjmowania preparatów wzmacniających funkcjonujący system obronny.

Budowa sprawnie działającej „biblioteki informacji ” zaczyna się już od chwili wyklucia się młodego

ptaka. Szczególnie istotne są tu pierwsze tygodnie ich życia ze względu na stopniowe zanikanie

przeciwciał matczynych oraz potencjalne ryzyko kontaktu młodego organizmu z wirusami,

bakteriami, grzybami i innymi drobnoustrojami powodującymi potencjalne uszkodzenie narządów

układu odpornościowego organizmu. W okresie tym następuje także całkowity rozwoju bursy

Fabrycjusza oraz następuje zasiedlenie przez Limfocyty B oraz Limfocyty T wtórnych narządów

limfatycznych jak śledziona, błony śluzowe i węzły limfatyczne.

Aby zabezpieczyć wszystkie elementy systemu obronnego młodego organizmu przed destrukcją

sama natura wyposażyła go wiele barier obronnych oraz narzędzi wspomagających prawidłowy

jego rozwój.

Dla przykładu , Jajko wywiera bezpośredni wpływ na przekaz genetycznego w czasie inkubacji

i rozwoju embriona. Zawiera w swym składzie oprócz składników odżywczych wiele

mikroelementów oraz przeciwciał matczynych niezbędnych dla obrony przed rozwojem infekcji i

chorób wprowadzonych przez organy rozrodcze rodziców.. Na etap ten szczególnie ma wpływ

zdrowie i kondycja fizyczna samicy wytwarzającej zawartość jajka .

Podobnie jest w okresie karmienia młódków . Pokarm wytwarzany przez karmiące gołębie oprócz

substancji odżywczych i enzymów trawiennych zawiera całą gamę przeciwciał istotnych dla

R-Ceram. Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora. 2008-12-01

zabezpieczenia młodego organizmu przed potencjalną infekcja, zawiera także aktywne komórki

Limfocytów gotowych do zasiedlenia się w młodym organizmie.

Hodowcy, którzy potrafią prowadzić okres rozpłodu i hodowli z ukierunkowaniem na budowę

zdrowia zawsze z optymizmem podchodzą do przyszłej wartości gołębi. Ptaki te już jako dwulatki i

starsze zawsze pracują na wyniki całego zespołu i są podstawą rozwoju hodowli na przyszłość.

Rys. 1 Kilka zdjęć obrazujących przykłady wychowu młodych gołębi w oparciu o naturalne

środowisko ( poprzez kontrolowany kontakt gołębi z nośnikami chorób.)

Widok pomieszczeń pobytu młodych gołębi w okresie rozwoju i dojrzewania (około 3 tygodnie

przed sezonem lotowym).

Limfocyty i mikrofagi jako systemowa odpowiedź organizmu na infekcje.

W prawidłowym funkcjonowaniu systemu obronnego szczególna rolę przypisuje się limfocytom i

mikrofagom. Udział tych komórek stanowi około 40 % wszystkich krwinek białych. Krwinki białe

jako składnik krwi produkowane są głownie w szpiku kostnym, grasicy i śledzionie .

Mikrofagi ( monocyty umieszczone w tkankach) stanowią około 6 % składu krwinek białych.

Opisując obrazowym językiem, monocyty są to komórki krążące w całym limfatycznym systemie

działania organizmu, postępują podobnie jak „odkurzacz i niszczarka w jednym„. W swoim

działaniu wychwytują i pochłaniają antygeny, które stanowią potencjalne zakażenia organizmu i

przetwarza je do takiej postaci, aby system obronny mógł wytwarzać antyciała zwalczające je.

Limfocyty , stanowią od 30 do 35 % składu wszystkich krwinek białych. Podobnie jak mikrofagi

odpowiedzialne są także za odpowiedz immunologiczną.

Ze względu na przydzielone im funkcje, limfocyty występują w dwóch postaciach jako Limfocyty

typu B oraz Limfocyty typu T.

Często też zalicza się do nich także komórki NK , które ze względu na sposób uśmiercania

zakażonych komórek podobne są do limfocytów T. (niemniej jednak, komórki NK nie potrafią

swoiście rozpoznawać antygenów) Zadaniem jest niszczenie wirusów. Mechanizm ich działania

polega na niszczeniu błony komórkowej i uwalnianiu z nich zakażonej treści, która jest później

niszczona.

Limfocyty typu B , są głównie związane z bursa Fabrycjusza. Funkcjonują w ramach odpowiedzi

humoralnej ( chemicznej ) jako reakcja na zakażenie. Po stymulacji specyficznym antygenem

komórka limfocytu B zaczyna dojrzewać i wytwarzać przeciwciała . Przeciwciała są to duże cząstki

białkowe rozpoznające i niszczące antygeny w myśl zasady, że jedno antyciało wytworzone jest

tylko pod jedną cząstkę konkretnego antygenu (tak jak w puzzlach, zawsze muszą do siebie

pasować).

Limfocyty B w reakcji obronnej potrzebują pomocy od specyficznych limfocytów T-Th ( z języka

angielskiego helper) jako regulatorów działania.

Limfocyty typu T - funkcjonują w ramach odpowiedzi komórkowej .Stanowią ok.90 % populacji

wszystkich limfocytów, tworzą podstawę odporności komórkowej. Pełnią funkcję stabilizująca i

sterująca czasem trwania reakcji organizmu na atakujący organizm antygen. Dojrzewają głównie

w grasicy i obszarach grasico zależnych jak węzły limfatyczne i śledziona.

R-Ceram. Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora. 2008-12-01

Zakończę na tym mocno złożony i wirtualny dla przeciętnego hodowcy opis funkcjonowania

niszczycieli skażenia organizmu. W dalszej części publikacji przejdę do bardziej przyjaznej formy

przekazu, opisującej budowę i działanie narządów funkcjonujących w systemie obronnym.

Opis głównych narządów limfatycznych organizmu gołębia .

Bursa Fabrycjusza – jest to gruczoł umiejscowiony po stronie grzbietowej, w dolnej części kloaki,

występuje tylko u ptaków. W narządzie tym następuje dojrzewanie limfocytów B oraz

różnicowanie ich w komórki produkujące przeciwciała w myśl zasady, każde przeciwciało

rozpoznaje tylko jeden antygen. W działaniu bursy kluczową rolę przejmuje pamięć

immunologiczna jako źródło informacji warunkującej różnicowanie limfocytów.

Całkowite ukształtowanie gruczołu następuje jeszcze w jajku w fazie finalnego rozwoju

embriona. Dalszy jej rozrost, powiększanie się kończy się wraz z osiągnięciem dojrzałości

płciowej ptaka. Potem następuje faza kurczenia się i zaniku.

Węzły limfatyczne , są narządami odpowiedzialnymi za utrzymanie w czystości płynów

ustrojowych. To w nich poprzez ciągłą filtrację limfy z naczyń limfatycznych wychwytywane są

stwierdzone zarazki. Oprócz działań filtracyjnych w węzłach limfatycznych wytwarzane są

także aktywne Limfocyty typu B i T.

Główne zgrupowanie węzłów limfatycznych umiejscowione zawsze jest w strategicznych

punktach funkcjonowania organizmu, takich jak głowa (worki spojówkowe), szyja, układ

oddechowy czy jama brzuszna ( układ pokarmowy).

Śledziona , jest największym organem limfatycznym.

Umiejscowiona jest w jamie brzusznej. Śledziona wraz z węzłami limfatycznymi odpowiada za

aktywowanie limfocytów T, które pod wpływem antygenów i po zróżnicowaniu przeistaczają

się w dojrzałe do reakcji aktywne komórki odpowiedzi immunologicznej. W działaniu śledziony

kluczową rolę przejmuje pamięć immunologiczna jako źródło informacji przy różnicowaniu

limfocytów.

Głównym zadaniem śledziony jest wytwarzanie przeciwciał ( immunoglobulin ). Śledziona jest

miejscem usuwania defektywnych lub "starych" erytrocytów i krwinek białych.

Grasica. jest to gruczoł umieszczony w śródpiersiu, tuż za mostkiem.

Widoczną, charakterystyczną cechą grasicy jest gromadzenie się galaretowatej, żółtej tkanki

tłuszczowej oraz występowanie w jej rdzeniu ciałek Hasselt o nieznanej jak dotąd ich funkcji.

Grasica, pełni funkcję centralnego narządu limfatycznego w okresie dojrzewania organizmu.

Kontroluje rozwój obwodowych tkanek limfatycznych jak węzły chłonne czy śledziona.

W grasicy przebiegają procesy czynnościowego dojrzewania limfocytów typu T. We

wrodzonym braku tego narządu, układ limfatyczny nie potrafi się całkowicie wykształcić, w

efekcie jako upośledzona immunologiczna odporność komórkowa ogranicza sprawność

działania układu odpornościowego.

Z obszarem działania grasicy wiąże się także działanie ochronne polegające na

niedopuszczeniu do bezpośredniego kontaktu antygenu zawartego w krwi lub limfie z

limfocytami. Poprzez nadaną funkcję, taki kontakt tworzy tylko grasica

Wpływ sprawność działania układu obronnego na poziom zdrowia gołębi

Reakcje obronne organizmu gołębi na podstawowe choroby. U ptaków na pierwszej linii

reakcji jaką wykonuje broniący się organizm przed chorobotwórczym skażeniem stoi upierzenie,

skóra, łzy, rzęski i błona śluzowa zawierająca substancje o działaniu bakteriobójczym.

Drobnoustroje i bakterie przedostające się do systemu trawiennego wraz z pokarmem są

niszczone przez enzymy i kwaśne wydzieliny żołądkowe ( działanie te jest podobne do

klasycznego chemicznego sterylizatora i zostało opisane w publikacji „ Podstawy żywienia )” oraz

florę bakteryjną znajdującą się w jelicie cienkim.

Przed skażeniem dróg oddechowych ptaków chroni sama specyficzna ich budowa. Zdolności

obronne otworów nosowych, tchawicy i worków powietrznych zależą w dużym stopniu od stopnia

sprawności lokalnego systemu obronnego. To tam znajdują się malutkie rzęski oraz delikatna

warstwa błony śluzowej i śluzu, która przechwytuje wszystkie zanieczyszczenia i obce drobiny

oraz wydala je na zewnątrz.

W budowie układu oddechowego, w górnej części tchawicy wyróżnia się obszary „błony

śluzowej” o podwyższonej obronnej aktywności na ataki infekcji.

R-Ceram. Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora. 2008-12-01

Sprawność tych miejsc w dużej mierze decyduje o podatności gołębi na infekcje organizmu

spowodowane „wirusami i bakteriami koszowania „ oraz blokuje rozwój powikłań z tym

związanych.

Mechanizm zakażenia „wirusami i bakteriami koszowania „ oparty jest o drogi oddechowe oraz

bezpośredni kontakt z ptakiem nosicielem. W zamkniętym pomieszczeniu zainfekowane

wirusem, bakteriami „ kropelki po kichnięciu mogą efektywnie zakażać zdrowe gołębie na

powierzchni w promieniu 15 do 20 metrów.

Często widocznym efektem powikłań z tym związanych jest charczenie gołębi w czasie ich

oddychania, spowodowane jest to tworzeniem się trwałych złogów na workach powietrznych.

Czynnikami zwiększającymi podatność organizmu na tworzenie się złogów oprócz MP oraz

zapaleń dróg oddechowych są powikłania bakteryjne wtórne szczególnie spowodowane

bakteriami Ecoli. Dodatkowym czynnikiem, potęgującym negatywne skutki infekcji są

niesprzyjające warunki środowiskowe panujące w gołębniku ( duże różnice temperatur pomiędzy

nocą a dniem, wilgoć, przeciągi oraz zmienne natężenie poziomu stresu).

Prawdziwa jednak walka z chorobotwórczą infekcją zaczyna się wewnątrz organizmu, kiedy to w

swej zjadliwej formie drobnoustroje i zarazki dostają się do krwi. Do obrony rusza wtedy cały

system obronny organizmu.

Potencjalne źródła infekcji organizmu .

Zainfekowanie organizmu gołębia chorobotwórczym patogenem nie jest jednoznaczne z

wywołaniem choroby. Istnieją zarazki, które po wniknięciu do organizmu gołębia nie znajdują tam

sprzyjających warunków swojego rozwoju np. zarazki grypy, które są szkodliwe dla człowieka a

dla gołębi nie i po pewnym czasie zostają wydalane przez ich organizmy. Innym rodzajem infekcji

jest infekcja bezobjawowa w której wprowadzony do organizmu zarazek zastaje przez system

odpornościowy zatrzymany w chorobotwórczym ich rozwoju. Taki rodzaj infekcji najczęściej

prowadzi do wzmocnienia systemu obronnego poprzez pozyskiwanie wiedzy o nim oraz

wytworzenie antyciał.

Opisy chorób gołębi znajdują się na stronie internetowej www.golebie.r-ceram.tak.pl

Do potencjalnych źródeł zakażenia organizmu gołębi należy zaliczyć:

Infekcje pasożytami wywołujące choroby inwazyjne poprzez ,

Pasożyty wewnętrzne jak glisty, nicienie wywołujące inwazyjne choroby gołębi jak robaczyce

układu pokarmowe (Askaridioza, Kapilarioza) przez, co zaburzają procesy trawienne oraz

poprzez działanie toksyczne niszczą ściany jelit .

Pasożyty z rodziny pierwotniaków wywołujące inwazyjne choroby jak Kokcydioza,

Trychomoniaza, Heksamitoza,

Pasożyty zewnętrzne upierzenia i skóry jak wszoły, pióro jady, roztocza piór ( powodujące

wypadanie piór ogonowych), kleszcze gołębi (zwane cekiem, odżywiające się krwią,

powodujące anemię oraz osłabienie rozwoju młodych gołębi), pchły oraz pluskwy

(krwiopijne, zakażenie krwi).

Infekcje bakteriami , wywołujące choroby jak salmonelloza, ornitoza( chlamydia), coryza,

Mycoplasmoza,

Infekcje wirusami wywołujące choroby wirusowe jak paramyksowiroza, adenowirusowe

zapalenie jelit, ospa, herpeswirus.

Infekcja toksynami oraz grzybice wywołujące choroby : pochodzenia grzybiczego jak

pleśniawka gołębi oraz kandidiaza-zapalenie wola (choroba głównie atakuje młode,

kilkutygodniowe gołębie, znacznie osłabia prawidłowy rozwój organizmu, trudna do

wyleczenia). Toksyny podobnie jak grzybice pochodzą głównie ze skażonej karmy. W

efekcie ich oddziaływania następuje uszkodzenie błony śluzowej jelit oraz zachwianie

przebiegu standardowych procesów regeneracji tkanek jelitowych i komórek układu

odpornościowego. Ponadto negatywne działania toksyn uwidaczniają się także poprzez

zwiększoną podatność organizmu na infekcję bakteryjną wtórną (salmonellozy czy E. Coli).

Stresy - szczególnie niebezpieczne są chroniczne i ekstremalne poziomy natężenia stresu.

Stresy, które najczęściej związane są z nienaturalnym prowadzeniem hodowli, nie

umiejętnym stosowaniem metod lotowania - wdowieństwem oraz z warunkami lotowania .

Wiadome jest, że młode i zdrowe gołębie wychowywane „bezstresowo” szybciej , kompletnie

i w dobrej jakości przechodzą proces pierwszego pierzenia.

Długotrwałe działania stresów powodują nasilenie się wydzielania hormonów zmieniających

czynności wielu narządów odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg reakcji obronnych.

R-Ceram. Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora. 2008-12-01

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: