Jarzab pospolity, jarzab zwyczajny, jarzebina (łac. Sorbus aucuparia)
Rodzina: Rózowate (Rosaceae)
Opis rośliny : Jest to niskie drzewo lub krzew, dorasta do 15 m wysokości. Ma gładką i jasną korę. Kwiaty są zebrane w gęste, owłosione podbaldachy. Owoce stanowią tzw. owoce pozorne, kuliste, pomarańczowe, czerwone, cierpkie i gorzkie, pojawiają się od lipca do października. Mają długość 7–9 mm, rozsiewane są przeważnie przez ptaki (ornitochoria).
Okres kwitnienia : od maja do czerwca
Siedlisko : Lasy, zarośla, miedze. Występuje w Europie, południowo-zachodniej Azji, zachodniej Syberii. W Polsce pospolity na całym obszarze.
Surowiec zielarski : owoce
Główne związki :karoten, alkaloid sorbinę, który nadaje owocą gorzki smak, witaminy C, E, P, K, PP, nieco witaminy A, cukier sorbozę, garbniki i pektyny, toksyczny kwas parasorbinowy wywołujący nudności, wymioty, biegunki, a nawet powodujący uszkodzenie wewnętrzne narządów układu moczowego. Kwas ten ulega w owocach rozkładowi pod wpływem wyższej temperatury, np. przy suszeniu, jak również przy obniżeniu temperatury poniżej 0° C dlatego owoce jarzębiny najlepiej zbierać po pierwszych przymrozkach, bo wtedy tracą część tej trucizny.
Działanie i zastosowanie : słabe moczopędne oraz korzystnie wpływające na błony śluzowe i pracę układu pokarmowego. Jest stosowana przy nieżytach jelit, przewlekłych biegunkach, różnych schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego. Zwykle jest stosowana w mieszankach z innymi ziołami (wchodzi np. w skład Rektosanu, Sklerosanu). Owoce jarzębiny są stosowane w postaci naparu jako lek moczopędny, przy kamicy nerkowej i pęcherzowej oraz przy zaburzeniach przewodu pokarmowego, przy schorzeniach wątroby i nieżycie żołądka. Wysuszone kwiaty mają podobne właściwości jak owoce, a działają szczególnie moczopędnie, rozwalniająco i jako napar mają zastosowanie przy zaparciach, nieżytach dróg trawiennych, a także przy nieżytach dróg moczowych. Owoce jarzębiny służą także do wyrobu soków-syropów (Sorbovit) bogatych niby w naturalne witaminy C.
joluska67