John Updike - Terrorysta.pdf - books(1) - nomaki

J O H N U P D I K E

T E R R O R Y S T A

Przekład Jerzy Kozłowski

Wszelkie postaci i wydarzenia opisane w tej książce są dziełem

wyobraźni autora i należą do świata fikcji literackiej.

Autor dziękuje Shady Nasser za nieocenione wskazówki i

kompetencje w zakresie języka arabskiego oraz Koranu; Emily i

Gregory'emu Harveyom (ponownie) za szczegóły związane z Filadelfią;

Paulowi Bogaardsowi za znajomość New Jersey.

Przedstawiona przez Charliego Chehaba wersja wydarzeń w New

Jersey związanych z wojną o niepodległość oparta jest na Washington's

Crossing Davida Hacketta Fischera.

„Teraz, Panie, zabierz, proszę, duszę moją ode mnie,

albowiem lepsza dla mnie śmierć niż życie".

Pan odrzekł: „Czy uważasz, że słusznie jesteś oburzony?"

Księga Jonasza 4,3-4*

Niewiara przetrwać może więcej niż wiara, bo żywi się zmysłami.

GABRIEL GARCIA MARQUEZ,

O miłości i innych demonach (przeł. Carlos Marrodan Casas)

*Cytaty z Pisma Świętego - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu

Diabły, myśli w duchu Ahmad. Te diabły usiłują odebrać mi

Boga. Przez cały dzień w liceum Central High dziewczyny kołyszą

biodrami, uśmiechają się szyderczo i odsłaniają miękkie ciała i ponętne

włosy. Ich nagie brzuchy, przyozdobione lśniącymi kolczykami w

przekłutych pępkach i nieprzyzwoitymi fioletowymi tatuażami, zdają się

pytać: Co jeszcze można pokazać? Chłopcy przechadzają się dumnie,

wodzą dookoła martwym wzrokiem i sygnalizują groźnymi gestami i

beztroskim, pogardliwym śmiechem, że nie ma innego świata prócz tego

- wypełnionego zgiełkiem, odnowionego korytarza z metalowymi

szafkami i pustą ścianą na jego końcu, pomazaną graffiti i pomalowaną

już tyle razy, że wygląda, jakby się przysuwała o kolejne milimetry.

Nauczyciele, słabi chrześcijanie i niepraktykujący żydzi, uczą

cnoty i należytego umiaru, ale tylko na pokaz - ich rozbiegane oczy i

głuche głosy zdradzają brak wiary. Władze miasta New Prospect i stanu

New Jersey płacą im, żeby mówili te wszystkie rzeczy. Nie ma w nich

prawdziwej wiary, nie kroczą „prostą drogą", są nieczyści. Ahmad razem

z dwoma tysiącami pozostałych licealistów widzi, jak szybko zdążają po

lekcjach do samochodów po trzeszczącym, zaśmieconym parkingu

niczym blade kraby albo te ciemne, powracające do swych muszli; są

mężczyznami i kobietami jak wszyscy inni, pełnymi pożądania, strachu i

zauroczenia rzeczami, które można kupić. Niewierni, wydaje im się, że

bezpieczeństwo kryje się w gromadzeniu przedmiotów i w

demoralizującej rozrywce telewizji. Są niewolnikami obrazów,

fałszywych obrazów szczęścia i dostatku.

Ale nawet te prawdziwe są grzesznymi imitacjami, bo przecież

tylko Bóg potrafi tworzyć. Pożegnalne pogaduszki nauczycieli na

korytarzach i parkingu pod wpływem ulgi wywołanej tym, że udało im

się wyjść bez szwanku po kolejnym dniu pracy z uczniami, brzmią zbyt

głośno, przypominają rosnące rozochocenie pijaków. Nauczyciele

używają sobie, kiedy są poza szkołą. Niektórzy mają zaróżowione

powieki, cuchnące oddechy i opuchnięte ciała tych, co piją nałogowo.

Niektórzy są po rozwodach; inni żyją z partnerami bez ślubu. Ich życie

poza szkołą jest nieuporządkowane, rozwiązłe i egoistyczne.

Władze stanowe w Trenton i ten szatański rząd dalej na południe,

w Waszyngtonie, płaci im za to, żeby wpajali uczniom cnotę i wartości

demokratyczne, lecz wartości, w które sami wierzą, są bezbożne -

biologia, chemia i fizyka. Ich fałszywe głosy rozbrzmiewają w salach

lekcyjnych, prześlizgują się pewnie po faktach i wzorach. Twierdzą, że

wszystko się wywodzi od bezlitosnych ślepych atomów, które są

odpowiedzialne za zimny ciężar żelaza, przezroczystość szkła, bezruch

gliny i ruch ciała. Elektrony przelewają się przez miedziane przewody,

komputerowe bramki i samo powietrze, kiedy na skutek interakcji

kropelek wody powstaje z nich błyskawica. Prawdziwe jest tylko to, co

można zmierzyć i wywnioskować na podstawie pomiarów. Reszta jest

przemijającym snem, który nazywamy naszym jestestwem.

Ahmad ma osiemnaście lat. Jest początek kwietnia; znowu zieleń

wciska się, nasienie po nasieniu, w szczeliny tego szarego miasta.

Spogląda w dół z nowej wysokości i myśli sobie, że niewidocznym w

trawie owadom, gdyby miały jego świadomość, wydawałby się Bogiem.

Przez ostatni rok urósł osiem centymetrów, do metra osiemdziesięciu

dwóch - kolejne niewidzialne materialistyczne siły narzucały mu swą

wolę. Nie urośnie już więcej, myśli, ani w tym życiu, ani w następnym.

Jeśli jest to następne, szepcze mu do ucha diabeł. Jakie dowody prócz

płomiennych i natchnionych przez Boga słów Proroka świadczą o

istnieniu zaświatów? Gdzież się one kryją? Kto miałby palić pod

piekielnymi kotłami? Jakie nieskończone źródło energii miałoby zasilać

wspaniałe Ogrody Edenu, karmiąc jego ciemnookie hurysy, powodując

pęcznienie ciężkich owoców, odnawiając strumienie i tryskające

fontanny, które przynoszą Bogu, jak napisano w dziewiątej surze

Koranu, wielkie zadowolenie?

A co z drugim prawem termodynamiki?

Śmierć owadów i robaków, których ciała tak szybko wchłania

ziemia, chwasty i asfalt, usiłuje powiedzieć Ahmadowi na swój szatański

sposób, że jego śmierć będzie tak samo błaha i ostateczna. W drodze do

szkoły zauważył pewien znak, spiralę na chodniku naniesioną

świetlistym ichorem, anielski śluz pozostały po ciele jakiegoś

prymitywnego stworzenia - jedyny ślad robaka lub ślimaka. Dokąd

zmierzało to stworzenie, którego droga zakręcała spiralą bez żadnego

celu? Jeśli próbowało usunąć się z rozgrzanego chodnika, na którym

smażyło się żywcem w palącym słońcu, nie udało mu się, zataczało tylko

coraz mniejsze śmiertelne koła. Pośrodku tej spirali nie widniało jednak

żadne owadzie ciałko.

A więc dokąd odleciało? Może pochwycił je Bóg i zabrał prosto

do Nieba? Nauczyciel Ahmada, szejk Raszid, imam z meczetu przy 2781

1/2 - West Main Street, mówi mu, że według świętej tradycji Hadisu

takie rzeczy się zdarzają: Posłańca Boga na jego skrzydlatym białym

wierzchowcu Al-Burak anioł Gabriel poprowadził przez siedem pięter

niebios tam, gdzie modlił się z Jezusem, Mojżeszem i Abrahamem, a

później wrócił na Ziemię, by stać się ostatnim prorokiem, największym z

nich wszystkich. Świadectwem przygód, jakie przeżył tego dnia, jest

odcisk kopyta, ostry i wyraźny, pozostawiony przez skrzydlatego

rumaka na skale pod świętą Kopułą w centrum miasta Al-Kuds zwanego

Jerozolimą przez niewiernych i syjonistów, których katusze w piecach

Gehenny są doskonale opisane w siódmej, jedenastej i piętnastej surze

Księgi nad Księgami.

Szejk Raszid recytuje z piękną wymową sto czwartą surę o Al-

Hutamie, „kruszący ogień": A co ciebie pouczy, co to jest Al-Hutama?

To jest ogień Boga, buchający płomieniem,

który wznosi się ponad serca!

On nad nimi tworzy sklepienie

na wydłużonych kolumnach.

Kiedy Ahmad próbuje wydobyć z tych wyrażonych koranicznym

arabskim obrazów - z tych wydłużonych kolumn, fi amadin

mumaddada, sklepień wysoko nad sercami skulonych ze strachu i

wpatrzonych w sięgającą wysoko mgłę białego ognia nieszczęśników,

Naru l-Lahi l-mukada - coś, co świadczyłoby o tym, że Litościwy w

pewnym momencie ustąpi, powstrzyma Al-Hutamę, imam spuszcza oczy

o niezwykłym bladoszarym odcieniu, mleczne i nieuchwytne jak oczy

białej kobiety, i mówi, że te wizjonerskie opisy Proroka są przenośnią.

Tak naprawdę traktują o palącej męce oddalenia od Boga i katuszach

naszego sumienia, kiedy grzeszymy przeciwko Jego nakazom. Ale

Ahmadowi nie podoba się głos szejka Raszida, kiedy o tym mówi.

Przypomina mu mało przekonujące głosy nauczycieli z Central High.

Słyszy w nim szatańską nutę, głos przeczący w głosie potwierdzającym.

Prorok miał na myśli żar materialny, kiedy nauczał o bezlitosnym ogniu;

Mahomet wręcz za rzadko wspominał o wiecznym ogniu.

Szejk Raszid nie jest dużo starszy od Ahmada - może dziesięć

lat, może dwadzieścia. Na białej skórze jego oblicza widać niewiele

zmarszczek. Porusza się nieśmiało, ale ruchy te są precyzyjne. W tych

latach, o które jest starszy, świat go zmiękczył. Kiedy podszepty

dręczących go diabłów pobrzmiewają w głosie imama, w Ahmadzie

wzbiera chęć, żeby wstać i zmiażdżyć go, niczym Bóg, który usmażył

tego biednego robaka pośrodku spirali. Wiara ucznia przerasta wiarę

mistrza; jazda na skrzydlatym białym wierzchowcu islamu, jego

niepowstrzymany pęd, przeraża szejka Raszida. Usiłuje złagodzić słowa

Proroka, zmieszać je z ludzkim rozsądkiem, ale słów tych nie należy

osłabiać: niczym miecz winny przecinać naszą ludzką miękkość. Allah

wymyka się wszelkim opisom, jest ponad wszystko. Nie ma innego

Boga, jest tylko On, Żyjący, Trwający; jest światłem, przy którym słońce

wydaje się czarne.

Nie miesza się z naszym rozsądkiem, lecz każe mu się nisko

pokłonić - czoło naszego rozsądku ociera się o ziemię i jak Kain nosi

ślad tej ziemi. Mahomet był śmiertelnikiem, lecz widział Raj i zapoznał

się z jego realiami. Nasze uczynki i myśli zapisały się złotymi literami w

świadomości Proroka, niczym palące słowa elektronów, które komputer

tworzy z pikseli, gdy stukamy w klawiaturę.

Na korytarzach liceum wyczuwa się zapach perfum, ludzkich

wyziewów, gumy do żucia, nieczystej żywności ze szkolnego bufetu

oraz rozgrzanego przez młode ciała materiału - bawełny, wełny i

syntetyków. Między lekcjami rozpętuje się tam burza ruchu; hałas

cienką warstwą unosi się nad ledwo tłumioną agresją. Czasem w ciszy,

która zapada na koniec szkolnego dnia, kiedy umilknie już triumfalna,

drwiąca wrzawa wychodzących i w wielkim budynku zostają tylko

uczniowie uczęszczający na zajęcia pozalekcyjne, do Ahmada przy jego

szafce podchodzi Joryleen Grant. Wiosną Ahmad trenuje bieganie; ona

śpiewa w dziewczęcym chórze. Na tle innych uczniów Central High są

„porządni". Jego z dala od narkotyków i szaleństw trzyma religia, choć

jednocześnie wytwarza dystans między nim a klasowymi kolegami i

programowymi przedmiotami. Ona jest niska, zaokrąglona i udziela się

na lekcjach ku uciesze nauczycieli.

Jest jakaś ujmująca pewność siebie w tym, jak ciasno kakaowe

krągłości Joryleen wypełniają jej strój, na który składają się dzisiaj

połatane i wyszywane cekinami dżinsy, wytarte na siedzeniu, oraz

prążkowana krótka bluzka w kolorze fuksji, zbyt kusa od góry i od dołu.

Niebieskie plastikowe klamerki ściągają lśniące włosy do tyłu, żeby jak

najbardziej je rozprostować; miękką krawędź prawego ucha przebija

rząd małych srebrnych kolczyków. Śpiewa na apelach o Jezusie i

cielesnych tęsknotach, a oba te tematy są Ahmadowi wstrętne. Cieszy się

jednak, gdy Joryleen go zauważa; podchodzi do niego teraz i zachowuje

się jak język sprawdzający wrażliwy ząb.

- Uśmiechnij się, Ahmadzie - rzuca żartobliwie. - Chyba nie jest

aż tak źle. - Robi ruch na wpół odsłoniętym barkiem, jak gdyby miała

wzruszyć ramionami, pokazując, że tylko się z nim droczy.

- Źle nie jest - odpowiada Ahmad. - A ja nie jestem smutny -

informuje ją. Po prysznicu biała koszula i wąskie czarne dżinsy drapią

jego szczupłe ciało.

- Masz okropnie poważną minę - stwierdza dziewczyna. -

Powinieneś się nauczyć częściej uśmiechać.

- Po co? Po co miałbym się częściej uśmiechać, Joryleen?

- Żeby cię bardziej lubili.

- Nie zależy mi na tym. Nie chcę być lubiany.

- Zależy - upiera się Joryleen. - Wszystkim na tym zależy.

- Tobie tak - odpowiada Ahmad, uśmiechając się do niej

pogardliwie z niedawno osiągniętej wysokości. Jej piersi wypychają się

do góry jak wielkie bąble w zaokrąglonym dekolcie nieprzyzwoitej

bluzki, która na drugim końcu eksponuje tłuszcz brzucha i zarys

głębokiego pępka. Wyobraża sobie jej gładkie ciało, ciemniejsze niż

karmel, lecz jaśniejsze od czekolady, jak smaży się w otchłani płomieni i

pokrywa bąblami; przejmuje go dreszcz współczucia, jako że Joryleen

stara się być dla niego miła zgodnie z tym, jakie ma wyobrażenie o

samej sobie. - Mała szkolna miss - dodaje szyderczo.

Słowa te sprawiają jej przykrość i Joryleen odwraca się, a grube

książki, które ma zabrać do domu, wypychają jej piersi jeszcze bardziej

do góry, pogłębiając przerwę między nimi.

- Spadaj, Ahmad - rzuca, wciąż z pewną dozą łagodności,

ostrożnie, z dolną wargą opadającą nieco pod własnym miękkim

ciężarem. Ślina u podstawy dziąseł lśni od odbitego światła z

fluorescencyjnych lamp pod sufitem, które zalewają korytarz bezpieczną

jasnością. Chcąc uratować rozmowę, chociaż odwróciła się, by ją

zakończyć, Joryleen dodaje jeszcze: - Gdyby ci nie zależało, nie stroiłbyś

się codziennie w czystą białą koszulę jak jakiś kaznodzieja. Że też twojej

matce chce się tyle prasować.

Ahmad nie zamierza jej wyjaśniać, że ten przemyślany strój jest

jego deklaracją neutralności, unika bowiem zarówno błękitu, koloru

Rebelsów, gangu czarnoskórych uczniów Central High, jak i czerwieni,

koloru noszonego zawsze, choćby tylko w postaci paska lub chustki na

głowie, przez Diabolos, gang latynoski. Nie mówi jej też, że jego matka

rzadko prasuje, jest salową w Szpitalu św. Franciszka, a w wolnych

chwilach maluje i często widuje się z synem zaledwie godzinę z

dwudziestu czterech. Usztywnione kartonowymi wkładkami koszule

Ahmad odbiera z pralni, a rachunki płaci z pieniędzy, które zarabia jako

ekspedient w Shop-a-Sec na Dziesiątej Ulicy dwa wieczory w tygodniu,

w weekendy i chrześcijańskie święta, kiedy większość chłopców w jego

wieku wałęsa się po ulicach, patrząc tylko, co by tu zbroić. W tym jego

kostiumie, wie o tym, tkwi jednak próżność, dbałość o wygląd, która

John Updike - Terrorysta.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: